Openbaarheid is niet de sterkste kant van de Nederlandse overheid. Met de nieuwe, eigentijdse wetgeving op dit gebied wil het maar niet vlotten. Wat beloven de partijen op dit punt in hun verkiezingsprogramma's? In de zomer van 2012 dienden de Kamerleden Voortman (GroenLinks) en Van Weyenberg (D66) een initiatiefwetsontwerp in voor een nieuwe wet op de openbaarheid van bestuur. Het was de voortzetting van een initiatief van voormalig Kamerlid Mariko Peters uit 2011 dat grote bezwaren ontmoette bij toenmalig minister Donner (Rutte I). De nieuwe wet is op 19 april vorig jaar door de Tweede Kamer aangenomen en ligt nu nog steeds bij de Eerste Kamer. Opnieuw stribbelt de regering tegen. Een quick scan over de implicaties van de wet in opdracht van minister Plasterk (Rutte II) voorspelt hoge kosten. "Het ministerie van BZK en de VNG draaien de Wet open overheid (Woo) langzaam maar zeker de nek om", zeggen gemeenteraadsleden van GroenLinks en D66. De reserves tegen grotere openbaarheid van bestuur klonken al door in het behoudende advies van de Raad van State bij het initiatiefwetsontwerp. Het bestuur kiest voor zijn eigen belangen (veel werk, hoge kosten, vervelende burgers buiten de deur houden) en niet voor de rechten van burgers. Dat wringt in tijden waarin alle politici braaf hun zorgen uiten over de toenemende onvrede van burgers met de overheid. De politiek zou daar nu wat kunnen aan doen door de burger tegemoet te komen met meer openheid, minder achterkamers en de inzet van meer moderne middelen om verantwoording af te leggen. Zien we daar iets van terug in de verkiezingsprogramma's?
Dit is het Sargasso-café van dinsdag 28-02-2017. Hier kan onder het genot van een virtueel drankje, nootje en/of kaasplankje alles besproken worden wat elders off topic is.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
RECENSIE - We moeten het allemaal niet zo zwaar zien, die islam. Neem bijvoorbeeld de gevreesde Moslimbroeders. Michiel Leezenberg schrijft in zijn boek De minaret van Baghdad (p. 129):
In Egypte ontstond weer een ander alternatief voor de Brits-koloniale padvindersbeweging: de Moslimbroederschap. Dat zal u wellicht verbazen. In de media worden de moslimbroeders […] Maar in oorsprong had de Moslimbroederschap hele andere doelen. In 1927 hadden de Egyptische moslims al een Young Men’s Muslim Association opgericht, duidelijk als tegenhanger van de YMCA. Onderdeel van deze beweging was ook een plan voor een padvindersclub. In 1928 stichtte de jonge leraar Hassan al-Banna de Moslimbroederschap. Voor die beweging predikte hij een terugkeer naar de zuivere islam, maar dat deden zo veel mensen. Interessanter is wat hij concreto onder die terugkeer en onder die zuivere islam verstaat. Bij al-Banna zie je namelijk een volstrekt nieuwe aandacht voor het verbeteren van de volksgezondheid door middel van sport en hygiënische voorschriften. Ook bedacht hij allerlei groepsactiviteiten.
Onschuldig, toch? Maar hier valt wel wat op af te dingen.
Het klopt dat al-Banna geïnspireerd werd door de net opgerichte YMMA. Maar ondanks de brave naam, ongetwijfeld bedoeld om de Britse bezetter gerust te stellen, was dat was niet bepaald een gezelligheidsvereniging. De YMMA organiseerde Koranscholen, en riep op tot het streng volgen van de sharia: geen alcohol, gokken, gevrij voor het huwelijk, en westerse invloeden in het algemeen. Vrouwen en mannen moesten gescheiden blijven, vrouwen moesten ‘netjes’ gekleed gaan (YMMA leden patrouilleerden op de stranden) en als langetermijndoel streefde de YMMA naar het kalifaat. Kortweg, alleen de naam van de club was progressief.
VERSLAG - Dit is een verslag van de lezing van Mirjam de Rijk ter gelegenheid van het 15 jarig jubileum van Sargasso. Mirjam schrijft over economie, werk, geld en mensen. Ze schreef onder meer een boek over economische mythes en een serie voor De Groene Amsterdammer over de bezuinigingen op de zorg [1].
Er is nu veel verontwaardiging over Trump, maar journalisten hebben het er zelf naar gemaakt. Nieuwsprogramma’s hebben er een gewoonte van gemaakt om alleen maar tegenstrijdige meningen tegenover elkaar te zetten. De journalist laat merken dat hij of zij boven de strijdende partijen staat en maakt geen keuze. Dit helpt de verspreiding van nepnieuws in de hand omdat het op deze manier wordt gelegitimeerd. Het publiek krijgt geen antwoord en denkt daardoor dat er sprake is van een echte controverse.
Daarbij komt dat het wijzen op feitelijke onjuistheden vaak averechts werkt. Door de ontkenning van ‘hun waarheid’ worden ‘de gelovigen’ alleen maar gesterkt in hun geloof. Dit fenomeen staat bekend als het backfire effect. Dit wordt versterkt door groepsgevoel. Daarom heeft Trump baat bij elk negatief verhaal, want voor zijn volgelingen is elke weerlegging juist een bewijs dat de media tegen hem samenspannen. Natuurlijk moeten we doorgaan met het controleren van de feiten maar mensen die in nepnieuws geloven zijn niet te overtuigen, integendeel, maar het is ook duidelijk dat dat niet genoeg is.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
NIEUWS - Uit vertrouwelijke documenten die De Correspondent in handen heeft blijkt dat oliebedrijf Shell al sinds 1986 intern alarm slaat over de gevaren van klimaatverandering. Tegelijkertijd werkt het bedrijf al dertig jaar klimaatbeleid tegen. Vandaag openbaarde De Correspondent Shell’s zelfgemaakte klimaatfilm uit 1991 waarmee het de wereld wilde waarschuwen en waarin ze opriepen om onmiddellijk tot actie over te gaan. Volgens professor Tom Wigley, toenmalig hoofd van klimaatonderzoek bij de Universiteit van East Anglia, is de film verrassend accuraat.
ANALYSE - Gastredacteur Merijn Oudenampsen roept Lodewijk Asscher op een duidelijke keuze te maken voor links.
Het moment in het radiodebat, vorige week vrijdag, waarin Jesse Klaver de hand reikte aan Lodewijk Asscher, was veelbetekenend.
Klaver probeerde Asscher een belofte ontlokken om voor links te kiezen en de VVD uit te sluiten. Later zwakte hij dat wat af. Het verzoek was om af te spreken als linkse partijen niet alleen in een rechts kabinet te gaan zitten. Asscher was opmerkelijk onwillig:
“Wat is nou het probleem in Nederland op dit moment? Dat ze politici zien die bezig zijn met zichzelf. Ik reik de hand, ik doe een trucje, ik doe stratego. Het uitsluiten, het formuleren van breekpunten, het voor de verkiezingen al allerlei scenario’s voorspiegelen alsof ze waar zijn, doet geen recht aan wat er nodig is in Nederland.”
Al dat gedoe over wie met wie wil, veel mensen vinden het saai en vervelend. Het is echter bijzonder relevant. De partijprogramma’s zijn op zichzelf geen getrouwe weergave van de partijkoers. Want de werkelijke partijkoers wordt ook bepaald door wie de favoriete partners zijn in de formatie.
Zo was het partijprogramma van de PvdA de afgelopen twintig jaar veel linkser dan de werkelijke koers van de partij. Die koers ging namelijk uit van coalities over rechts. Wouter Bos schreef vrij expliciet over deze voorkeur en identificeerde ‘de overbrugging van traditionele links-rechts scheidslijnen’ als officiële partijstrategie. Het maakte onderdeel uit van het sociaal-liberalisme van de Derde Weg.
ANALYSE - Dankzij “Wat zegt mijn partij?” kunnen we alle partijprogramma’s op trefwoord doorzoeken. Ik heb de proef op de som genomen met een onderwerp dat niet meer weg te denken is uit het politieke debat.
Nog niet zo lang geleden was de vrijheid van meningsuiting in Nederland zo vanzelfsprekend dat er nauwelijks woorden aan vuil gemaakt werden. Elders waren er nog genoeg beperkingen op de uitingsvrijheid maar hier mocht je alles zeggen. Dat beeld is sinds de eeuwwisseling behoorlijk gekanteld. Verruwing in de onderlinge communicatie is een hot topic, evenals discriminatie en haatzaaien. In de debatten over de al dan niet bedreigde Nederlandse normen en waarden wordt steevast verwezen naar de vrijheid van meningsuiting. Als dit onderwerp zo belangrijk is zou je ook verwachten er iets over terug te vinden in de verkiezingsprogramma’s.
In de afgelopen jaren is de vrijheid van meningsuiting weliswaar veelvuldig aan de orde geweest in de Tweede Kamer, maar dat heeft niet geleid tot grote veranderingen in de wetgeving. Na veel gedoe is een in onbruik geraakt strafrechtartikel dat ‘smalende godslastering‘ verbood in 2013 afgeschaft. Maar niet zonder (mislukte) pleidooien om alsnog via een omweg nieuwe beperkingen op dit gebied in te voeren. Een recente poging van ex-PVV’er Bontes om groepsbeleding uit het strafrecht te halen is gestrand. Er is mogelijk wel een meerderheid te vinden voor het schrappen van het verbod op majesteitsschennis. Maar daarvoor moeten we de komende verkiezingen eerst even afwachten.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
Dit is het Sargasso-café van maandag 27-02-2017. Hier kan onder het genot van een virtueel drankje, nootje en/of kaasplankje alles besproken worden wat elders off topic is.
SpaceX laat er geen gras over groeien. Deze zomer wil het bedrijf van Elon Musk een opgevoerde Falcon-raket testen, begin 2018 een capsule om mensen naar het Internationaal Ruimtestation te brengen. Kort daarna wil SpaceX twee betalende passagiers in een baan om de maan brengen. Dat is verbijsterend snel.
Nee, ik ga u niet uitleggen wat een flaterfoon is. En ik ga me ook niet verontschuldigen voor het feit dat het clipje hierboven geen echt muziekfilmpje is. De klanken van een flaterfoon zijn trouwens überhaupt niet heel erg muzikaal. Als u de details wil kennen, moet u die maar opzoeken door wat albums van Guust Flater te lezen. Dat is sowieso zinvoller dan om negen uur in de avond nog op het internet surfen om te zien of er op Sargasso een leuk videootje is.