Kunst op zondag – Evil does not live here

The Bosnian War was not the product of "ancient ethnic hatreds." Neighbor did not suddenly and savagely turn upon neighbor. The bloodletting came after ultra-nationalists mounted massive propaganda campaigns to incite fear and hatred. That was the tragedy of the war. Propaganda twisted perception, transforming neighbors into sworn enemies and innocent civilians into targets. I left Bosnia deeply shaken by the power of propaganda and the ability of ordinary people to rationalize their actions, no matter how brutal. Tja. Het is inmiddels alweer een kleine dertig jaar geleden dat die oorlog in Bosnië voorbij is. Toch zullen deze zinnen van de journalist David Rohde, uit het voorwoord van Evil Does Not Live Here, bij menigeen toch de indruk wekken dat ze ook in de huidige tijd op menig plek op de wereld van toepassing hadden kunnen zijn. Evil Does Not Live Here is een indrukwekkend boek van Daoud Sarhandi en Alina Boboc, waarin posters uit de tijd van de oorlog in Bosnië te zien zijn. Kritisch, anti-oorlog, nationalistisch, pure propaganda: het zit er allemaal in. De titel van het boek is een slogan op één van deze posters, uit Tuzla, een statement tegen het nationalisme daar. Uiteraard laten we bij Kunst op zondag graag direct plaatjes en beeldmateriaal zien, maar in dit geval is het een beetje een doorklikpuzzel: op het boek zit uiteraard copyright. En hoewel dat niet van alle afbeeldingen in het boek van toepassing zal zijn (van enkele makers van de Bosnisch-Servische propagandaposters wordt expliciet vermeld dat ze zich schamen voor hun werk en er niet meer mee geassocieerd willen worden), kost het wat al te veel tijd om dat voor elk plaatje uit te zoeken. En we nemen op dit punt liever geen risico's, want we hebben al genoeg last gehad van de copyrightmaffia. Gelukkig kunnen we op het internet gewoon doorklikken, en daar nodig ik jullie graag toe uit. Want in het boek is behoorlijk indrukwekkend beeldmateriaal te zien. Onder andere de posters van het Sarajevo film festival, dat startte in de jaren dat de stad werd belegerd. Hier vind je bijvoorbeeld een iconisch beeld van een cellist in de ruïnes. Ook voor het culturele winterfestival werden posters gemaakt over de oorlog, zie bijvoorbeeld hier. Propagandaposters zijn er ook volop te zien in het boek. Zoals deze, voor de rechts-nationalistische partij HDZ van Franjo Tudjman - enerzijds geprezen omdat hij zijn land succesvol verdedigde tegen agressie uit Servië, anderzijds veroordeeld voor het voeren van eenzelfde nationalistische agenda als in Servië, ten koste van onder andere Bosnië (berucht is de meeting die hij had met zijn gezworen vijand Milosevic, waar ze tijdens een dinertje Bosnië onder elkaar verdeelden, door middel van schetsjes op een menukaart). Een mooi voorbeeld van propaganda van Bosnisch-Servische huize is hier* te vinden: je ziet hier (derde afbeelding onder 'summary') de EU-vlag die besmeurt wordt met groene verf en op een gegeven moment daaronder verdwijnt - symbool voor de moslimoverheersing waar de EU onder gebukt zal gaan in de toekomst, en waar Bosnië blijkbaar voor gaat zorgen. Best knap voor een ministaatje waarvan het grootste deel van de inwoners ook nog eens christelijk is - maar goed, Europeanen bang maken met moslims is een beproefd recept. Op diezelfde website staat een andere interessante plaat (de onderste afbeelding): Bosnië, als hulpeloze vrouw, die wordt afgeslacht door drie draken, de nationalisten van elk van de drie (dominante) bevolkingsgroepen: de Bosnische moslim-draak blinddoekt haar, de Kroaatse draak steekt haar in de rug, en de Servische draak hakt haar aan stukken. Voor veel meer van dit 'moois', bestel of leen het boek vooral ergens. Van harte aanbevolen. Nog niet genoeg gehad? Op deze pagina staat een stukje van de auteur met 18 afbeeldingen van posters, die deels wel en deels niet terugkomen in Evil does not live here. O ja, en dat kwaad: dat leefde er natuurlijk wel degelijk. Wellicht is het enige troost dat vele van de hoofdverantwoordelijken uiteindelijk niet hun terechte straf zijn ontlopen, maar zijn veroordeeld voor het Joegoslavië-tribunaal. Of dat ook het geval gaat zijn voor de bloeddorstige oorlogsmisdadigers uit de huidige tijd moet maar blijken.     *Deze link leidt overigens naar een webpagina over een ander posterboek over de oorlog in Bosnië, ook geschreven door Daoud Sarhandi - het is me niet duidelijk of dit een herziene editie is, of dat het gaat om een ander boek van dezelfde schrijver over hetzelfde onderwerp.

Door: Foto: De graven van Radimlja

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Givat Ze'ev, by Dvirraz, CC BY-SA 3.0 , via Wikimedia Commons.

Israël maakt aanstalten nederzettingen rond Jeruzalem te gaan annexeren

De Israëlische ministeriële commissie voor wetgeving zal zondagavond een nieuwe wet behandelen die de annexatie van diverse nederzettingen rond Jeruzalem inhoudt en ze vervolgens deel wil laten uitmaken van de “metropool Jeruzalem”. Het gaat dan over plaatsen als Ma’ale Adumim, Givat Ze’ev, Efrat en Ma’ale Mikhmash. De verwachting is, zo schrijft de krant Haaretz (via Palestine Chronicle), dat de commissie de wet zal aannemen. Daarna kan indiening in de Knesset volgen.

De wet, die is ingediend door het Knessetlid Dan IlIouz van de Likud, geeft aan dat de burgemeester van Jeruzalem de hoogste autoriteit wordt in het gebied van de metropool Jeruzalem, en dat de Israëlische wet zal gaan gelden in het hele gebied. De leiders van de diverse nederzettingen worden de directeuren van de diverse gemeentelijke diensten. Volgens Illouz versterkt de wet de hoofdstad, maakt zij planning rond de stad makkelijker en vergemakkelijkt ze het management van de infrastructuur van de nederzettingen die de stad omringen. Bovendien maakt hij duidelijk dat het een stap in de richting is van een annexatie van de gehele Westoever. ”Israël moet zonder vrees doen wat in het belang is van de staat. De wet is een belangrijke stap naar de volledige soevereiniteit”.

Foto: FolsomNatural (cc)

Niet Poetin, maar Trump als genadeklap voor de Europese veiligheidsarchitectuur

COLUMN - van Laurien Crump

Niemand had drie jaar geleden, toen Poetin Oekraïne binnenviel, kunnen bevroeden dat niet de Russische president, maar zijn Amerikaanse evenknie de genadeklap aan de Europese veiligheidsarchitectuur zou uitdelen. Poetins invasie in Oekraïne leek een dieptepunt in Europese betrekkingen.

Voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog was er een internationale oorlog op Europees grondgebied, Rusland was volstrekt onrechtmatig een vredelievend buurland binnengevallen en de soevereiniteit van Oekraïne werd met voeten getreden. Democratie en rechtsstaat bleken ook in de Russische buitenlandpolitiek loze begrippen.

De reactie op Poetins invasie gaf reden tot hoop: de kracht en veerkracht van de Oekraïners overtrof alle verwachtingen, de gelederen binnen de EU en de NAVO sloten zich vrijwel meteen, en de steunpakketten richting Oekraïne en sanctiepakketten richting Rusland volgden elkaar in razendsnel tempo op. Kyiv is niet ingenomen, Zelenski is nog aan de macht en de Europese veiligheidsarchitectuur leek tot voor kort nog min of meer intact.

Sinds de veiligheidsconferentie in München veertien dagen geleden is er echter een nieuw dieptepunt bereikt. De Amerikaanse president Trump en zijn entourage delen de laatste weken de ene klap na de andere uit, niet aan Rusland, maar aan Europa en Oekraïne. Nadat de Amerikaanse minister van defensie (en voormalig Fox presentator) Pete Hegseth Oekraïne in de uitverkoop had gedaan, hield vicepresident Vance een ronkend betoog dat zo uit het script van Poetin had kunnen komen.

Doneer voor ¡eXisto!, een boek over trans mannen in Colombia

Fotograaf Jasper Groen heeft jouw hulp nodig bij het maken van ¡eXisto! (“Ik besta!”). Voor dit project fotografeerde hij gedurende meerdere jaren Colombiaanse trans mannen en non-binaire personen. Deze twee groepen zijn veel minder zichtbaar dan trans vrouwen. Met dit boek wil hij hun bestaan onderstrepen.

De ruim dertig jongeren in ¡eXisto! kijken afwisselend trots, onzeker of strak in de camera. Het zijn indringende portretten die ook ontroeren. Naast de foto’s komen bovendien persoonlijke en vaak emotionele verhalen te staan, die door de jongeren zelf geschreven zijn. Zo wordt dit geen boek óver, maar mét en voor een belangrijk deel dóór trans personen.

Closing Time | Violence

Eigenlijk vind ik hen akoestisch veel sterker, maar The Editors hebben heel gewiekst traditionele rockmuziek weten te combineren met elektronische beats.

Het festivalpubliek slobbert het al jaren op alsof er warme snacks worden geserveerd.

Foto: UN Women Asia and the Pacific (cc)

Column – Zwart

COLUMN - Regelmatig kom ik in een aantal flats in een achterstandswijk. De liften zijn ruiken vaak naar urine, het trappenhuis ook. Soms is het glas in de deur van het trappenhuis kapot. Er staat vaak een kar van de supermarkt geparkeerd op straat, die niet meer teruggebracht wordt.

Ik denk dat veel mensen die een negatief oordeel hierover hebben, niet zelf in deze situatie leven. De mensen die voldoende geld hebben om een huis te kopen, al dan niet verdient. Armoede is geen keuze, zoveel is mij inmiddels wel duidelijk. Het stigma dat mensen met weinig geld niet met geld om kunnen gaan rust nog steeds op ze. Er wonen ook genoeg ouderen in deze flats die ik bezoek, de populatie is ontzettend gemêleerd. Het echtpaar uit Suriname wat ik tijdelijk bezoek omdat zij door haar rug is gegaan, voorheen kwam ze altijd naar mij toe. De moeder en de zoon die bij elkaar wonen en die eigenlijk geen bemoeienis van mij willen. De heer die aardig op leeftijd is en behoorlijk depressief, waar de thuiszorg 2x per week langskomt voor een sociaal praatje, en om te checken of zijn zelfzorg nog goed gaat. De stokoude Marokkaanse mevrouw die geen Nederlands spreekt, waar haar kleinzoon altijd bij is om te tolken. Haar gewicht blijft stabiel, alhoewel laag. Het evenwicht is kwetsbaar maar er wordt goed naar haar omgekeken door familie.

De ingang met de grote hal wordt regelmatig gedweild door de schoonmaak. De vloer is nog nat en ruikt naar citroen, de schoonmaakkar staat er nog. Het is mistig, dus het droogt langzaam. Het water in de bak van het dweilen is zwart.

Wat me nog steeds raakt is dat anderen zo hard kunnen zijn naar mensen in deze situatie. Alsof het hun schuld is, alsof ze harder moeten werken. Alsof het geen mensen zijn, maar dingen. Alsof ze geen waardigheid of aandacht verdienen.

Ik probeer altijd wat zachtheid naar deze mensen te bieden. Ze serieus te nemen, naar ze te luisteren, ook al kan ik hun situatie niet altijd verbeteren, hoe graag ik dat ook zou willen.

Foto: Elvin (cc)

Doe eens wat voor het Nederlands

Mensen vragen me in deze duistere tijden weleens of ik, hoogleraar Nederlands, nu niet aan de goede kant zit. Nationalisme tiert welig en de regering bindt de strijd aan met het Engelstalige onderwijs.

Nu valt het leven aan de goede kant nogal tegen. Ik heb er 8 jaar geleden al op gewezen dat de leider van inmiddels de grootste partij in het Nederlandse parlement waarschijnlijk de parlementariër is die het vaakst Engels gebruikt in de socialemedia (‘Fantastic speech by US Vice-President @JDVance!’). Bovendien richt de regering zich momenteel wel tegen het Engels – maar het maakt er nauwelijks een geheim van dat het hier gaat om een bezuinigingsmaatregel – iets constructiefs wordt er niet mee beoogd, zeker ook niet voor het Nederlands.

Afgelopen donderdag was het ‘dag van de moedertaal’, en de acteur en bestuurder Boris van der Ham greep de gelegenheid aan om hier bij het tv-programma Goedemorgen Nederland ook op te wijzen. De Nederlandse regering steekt geen vinger uit voor onze taal. Dat betreft bijvoorbeeld Van der Hams eigen sector, de podiumkunsten:

Je ziet daar in het klein wat er met het Nederlands aan de hand is. Het is veel minder risicovol om bijvoorbeeld een Engelstalige musical naar Nederland te halen, te vertalen en uit te gaan voeren. Als je een nieuwe Nederlandse voorstelling wilt gaan maken voor een groot publiek, dan is het heel ingewikkeld om de financiering rond te krijgen. Als dit steeds meer onder druk komt te staan, wordt het minder gemaakt. Dan hebben we straks alleen maar Amerikaanse en Engelse voorstellingen en films. Dus daar moet iets aan gebeuren!

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Closing Time | These Boots Are Made For Walking

Ja, u ziet het goed: dit is een jonge Nick Cave in 1978 in een soort promotievideo voor zijn eerste band, The Boys Next Door, die zich later om zou dopen tot The Birthday Party.

Ze waren jong en rebels. Wie had kunnen denken dat daar nog eens een oude crooner uit zou kruipen?

Closing Time | Aua Atu Rā

Marlon Williams is een Nieuw-Zeelandse zanger van Maori-afkomst, die hier op jaren ’50 klanken bezingt hoe hij eenzaam op de oceaan dobbert, ver van zijn liefje.

Vorige Volgende