ANALYSE - De Slag om de Senaat nadert de apotheose. Na drie weken intensieve campagne is het vanavond eindelijk zo ver: election night 2014. De Republikeinen zullen naar verwachting de meerderheid in de Senaat krijgen. Ze hebben 51 van de 100 zetels nodig en moeten daarvoor netto zes zetels van de Democraten winnen. Omdat ze in het Huis van Afgevaardigden hun meerderheid zullen houden, heeft de GOP dan de macht in het hele Congres. De eerste resultaten komen vanaf vannacht om 0.00 uur onze tijd binnen vanuit Kentucky; om 7:00 uur morgenochtend sluiten de stembussen in Alaska. De top tien interessante races in de Slag om de Senaat in volgorde van verwachte uitslag.
Kentucky
De Republikeinse veteraan en leider van de Republikeinen in de Senaat, Mitch McConnell, werd in Kentucky uitgedaagd door Clinton Democrat Alison Lundergan Grimes. De weinig populaire, maar gedegen en invloedrijke McConnell wist met steun van vele rijke Republikeinen de campagne naar zijn hand te zetten. Hij dwong Grimes in het defensief door haar Obama’s beleid in de schoenen te schuiven, en dan met name diens voornemen om steenkoolmijnen in Kentucky te sluiten. De laatste peilingen geven McConnell een flinke gemiddelde voorsprong van 7,2% op Grimes. Grimes kan dit eigenlijk niet meer winnen, maar gebeurt dat toch omdat de peilingen er finaal naast zaten, dan is er goede hoop voor de Democraten; hun kiezers in andere staten zullen dan gemotiveerder zijn om op de valreep nog te gaan stemmen.
Georgia
De conservatieve Democrate Michelle Nunn probeert in Georgia de Senaatsmeerderheid te behouden voor de Democraten door een opengevallen zetel te veroveren. Daarvoor moet ze zakenman David Perdue zien te verslaan. Nunn is begonnen aan een inhaalrace nadat ze de hele campagne tegen een achterstand heeft aangekeken. Vooral het outsourcen van banen was een stok om de kille kapitalist Perdue te slaan. Perdue probeerde Nunn in verband te brengen met de ook in Georgia impopulaire Obama, maar ze heeft haar afstand bewaard tot de President. Haar standpunten verschillen nogal van Obama op het gebied van wapenbezit, defensie, ebola en de Keystone oliepijplijn. Toch is ze de laatste week sterk in het defensief gedrongen op met name de economie en belastingen. Nunn probeerde de laatste dagen de campagne raciaal te maken door het politiegeweld in Ferguson jegens zwarte Amerikanen te gebruiken om de zwarte Georgians naar de stembus te lokken. Nunn kijkt sinds zondag tegen een kleine achterstand van gemiddeld drie procent in de peilingen aan: de Republikein Perdue is licht favoriet. De uitslagen komen vanaf 1:00 uur binnen en vormen een goede graadmeter voor het verdere verloop van de Midterms.
New Hampshire
In New Hampshire sluiten de stembussen deels om 1:00 en deels om 2:00 uur. De Democratische Senator Jeanne Shaheen verdedigt hier haar zetel tegen de Republikein Scott Brown. Brown werd in 2012 verslagen door de in progressieve kringen populaire Elizabeth Warren. New Hampshire was altijd een zekerheid voor de Republikeinen, maar door de puriteinse invloed van het christelijk conservatisme in de partij is het liberale New Hampshire Democratischer geworden. Bij de laatste zes presidentsverkiezingen wonnen de Democraten vijf keer. Brown voer als Senator een eigen koers ten opzichte van de GOP; daarom past hij ook goed bij het onafhankelijke New Hampshire. Hij heeft de hele campagne tegen een achterstand aangekeken in de peilingen, maar de laatste peilingen laten een nek-aan-nek-race zien. Brown sprak veel over lokale issues zoals energieprijzen en hervormingen om kleine ondernemers te helpen en over nationale dreigingen zoals ISIS en Ebola. Shaheen heeft Brown beschuldigd van het bedrijven van angstpolitiek. Zij is met een voorsprong van minder dan een procentpunt in de peilingen nog steeds de favoriet, maar Brown zou weleens voor een verrassende uitslag kunnen zorgen.
North Carolina
De stembussen in North Carolina sluiten om 1:30 uur onze tijd, maar waarschijnlijk duurt het de hele nacht voor er een duidelijke uitslag is. Hier strijdt de Democraat Hagan voor het behoud van haar zetel tegen Thom Tillis, de Republikeinse Speaker van het House of Representatives van North Carolina. De campagne was een gepolariseerde ideologische strijd tussen het beleid van Obama, vooral Obamacare, dat Hagan verdedigde, en het conservatieve beleid van de Republikeinse regering van North Carolina op het gebied van onderwijs en abortus waar Thom Tillis voor staat. Tillis was in het voordeel omdat Obama ook in North Carolina weinig populair is, maar kwam niet echt los van Hagan, die veel vrouwelijke kiezers wist aan te spreken. Het leverde haar een kleine gemiddelde marge van 0,7% op in de peilingen. De race zal worden beslist op het stembureau.
Kansas
De uitslagen uit Kansas komen na 2:00 uur binnen. De zetel in het geding is nu Republikeins en wordt al jaren bezet door Pat Roberts. Zijn uitdager is Greg Orman, de enige onafhankelijke Senator in spe bij deze tussentijdse verkiezingen. Zijn stormachtige opkomst is te danken aan zijn uitstraling en een sterke lokale campagne. Hij richtte zich tegen Roberts als exponent van de invloed van het grote geld uit het bedrijfsleven. De Republikeinen probeerden veteraan Pat Roberts te redden door Orman als een vriend van Obama en de Democraten af te schilderen. Dat hielp niet echt: Orman heeft nog een kleine voorsprong van 0,8% in de peilingen. Als hij verkozen wordt, is er overigens nog niet direct een man overboord voor de Republikeinen. Orman heeft aangekondigd dat hij zich zal aansluiten bij de grootste partij in de Senaat, en dat zou heel goed de GOP kunnen zijn.
Arkansas
De stembussen in Arkansas sluiten om 2:30. Hier vecht de zittende Senator Mark Pryor voor zijn politieke leven tegen de jonge Republikein Tom Cotton. Pryor is een van de laatste Southern Democrats — conservatief, diep gelovig, voor wapenbezit, maar op historische gronden zeer anti-Republikeins. Hij worstelt zoals veel Democratische kandidaten met zijn steun aan Obamacare en de in Arkansas uiterst impopulaire president. Op die achilleshiel concentreerde Cotton zijn campagne. Hij is een bright young conservative van 37 die voor verandering en vernieuwing staat in een staat die het moeilijk heeft. Het leverde hem een gemiddelde voorsprong op van ruim zeven procentpunten in de peilingen. De zege lijkt hem niet meer te kunnen ontgaan; er moet een wonder gebeuren wil Pryor winnen. Maar in de Amerikaanse politiek gebeuren vaker wonderen en in Arkansas kan een hoge opkomst onder de zwarte bevolking een groot verschil maken.
Louisiana
In Louisiana gaat het tussen de Democratische Senator Landrieu en de Republikein Cassidy, nu lid van het federale Huis van Afgevaardigden. Landrieu blijft Obamacare door dik en dun steunen, ook al kost het haar herverkiezing. Ze zou zo weer stemmen voor Obamacare, stelt ze in een vlaag van politieke moed. Haar tegenstander Cassidy heeft van Obamacare de hoeksteen van zijn campagne gemaakt. De laatste week van de campagne heeft Landrieu veel kritiek te verduren gekregen door haar verklaring van Obama’s impopulariteit in het Zuiden, namelijk zijn huidskleur: “Het Zuiden is niet altijd de vriendelijkste plaats geweest voor Afro-Amerikanen”. Landrieu probeert met dit politieke waagstuk zwarte kiezers in Louisiana, die ruim 30% van het electoraat uitmaken, naar de stembus te krijgen om toch een meerderheid van de stemmen achter haar te krijgen. In de peilingen kijkt ze vanaf het begin van de campagne tegen een aanzienlijke achterstand aan, die ze niet heeft kunnen inlopen: op dit moment bedraagt die gemiddeld krap vijf procentpunten.
Colorado
Colorado was het strijdtoneel van de NSA-kritische senator Udall en het Republikeinse lid van het Huis van Afgevaardigden, Cory Gardner. Colorado is in de afgelopen tien jaar een Democratische staat geworden; Udall zou dus met gemak zou moeten winnen. Maar door een mislukte campagnestrategie, geconcentreerd op abortus en de war on women, kijkt Udall vanaf begin van de campagne tegen een achterstand aan in de peilingen. Udall voert een zure, negatieve campagne terwijl de Republikein Gardner een bredere positievere campagne voert op vooral economische thema’s. Voor de progressieve Denver Post reden om Gardner te steun, wat veel progressieve wenkbrauwen heeft doen fronsen. De laatste dagen van de campagne is Udalls achterstand teruggelopen tot gemiddeld 2,5% in de peilingen, maar hij blijft de underdog en Gardner de favoriet.
Iowa
Vanaf 4:00 uur komen de resultaten uit Iowa binnen. The Hawkeye State is een echte swing state met sterk wisselende voorkeuren, en dat blijkt ook bij deze verkiezingen weer uit een spannende race. De zetel waarvoor de kiezers naar de stembus gaan, werd lang bezet door de liberale Democraat Tom Harkin; zijn Iowaanse collega in de Senaat is een conservatieve Republikein. Joni Ernst, een mainstream Republikeinse met steun van de Tea Party, staat op winst in de race tegen Bruce Braley. Ook hier kreeg de Democratische Senaatskandidaat het verwijt dat hij bij Obama hoorde. De Democraten lijken hier weinig succes te hebben met hun strategie om de opkomst te verhogen. De Republikeinen lijken deze race te gaan winnen; Ernst had in de een van de laatste peilingen een grote voorsprong op Braley, maar gemiddeld genomen staat de Democraat niet meer dan 1,8% achter. Die achterstand lijkt te overbruggen.
Alaska
De laatste verkiezingsresultaten komen uit Alaska, en die laten doorgaans uren op zich wachten vanwege de afgelegen stembureaus. Alaska is een Republikeinse staat die soms op een Democraat stemt. Dat deden ze bijvoorbeeld in 2008 op Mark Begich, die nu zijn Senaatszetel verdedigt tegen de Republikeinse uitdager Ted Sullivan. Begich voerde een campagne waarin hij zichzelf neerzette als echte Alaskan tegenover de in Ohio geboren Sullivan. Die sloeg terug met de stelling dat Begich niets voor Alaska voor elkaar heeft gekregen en probeerde hem — uiteraard — weg te zetten als knechtje van Obama. Sullivan richtte zich vooral op de steden, waar de meerderheid van de Alaskans woont, terwijl Begich probeerde op het platteland Democratische kiezers naar de stembus te praten. Of dat gelukt is, moet morgen blijken. Vooralsnog heeft Sullivan een voorsprong van 2,4% in de peilingen, maar die zijn in Alaska notoir onbetrouwbaar.
Opkomst
Naast de uitslagen in de senaatsrace in de battleground states is het van belang om te letten op de opkomst. Die ligt bij Midterm Elections rond de veertig procent. Een lage opkomst is voordelig voor de Republikeinen: hun kiezers gaan makkelijker naar de stembus. Een hoge opkomst is dus goed voor de Democraten: er blijkt uit dat ze er goed in geslaagd zijn om hun kiezers naar de stembus te krijgen. Ligt de opkomst in de eerste uitslagen boven het gemiddelde, dan maken de Democraten een kans op de overwinning. Misschien is nog belangrijker dat de opkomst een graadmeter is voor het vertrouwen van de kiezer in de politiek. Dat heeft ernstig te leiden van de polarisatie tussen de grote partijen en cynisme over de invloed van bedrijven en rijke particulieren op de politiek. Morgenochtend weten we hoeveel belang de kiezers in de slag om de Senaat hebben gesteld.
Serieredacteuren Jos Lubbers en Jasper Klapwijk volgen vanaf middernacht de uitslagen en twitteren opmerkelijke uitslagen en commentaar via @midterm2014.nl. Het commentaar is verder te volgen via midterm2014.nl waar ook alle artikelen uit deze serie terug te vinden zijn.
Reacties (1)
Republiekeinen hebben gewonnen. Maar wat is in Oregon en WashingtonDC gebeurd? Think positive …!