COLUMN - De presidentsverkiezingen in de V.S. blijven verbazen. Je kunt Trump met Mussolini vergelijken, je kunt je afvragen waar de “linkse” Hillary Clinton is opgegeten door het kapitalisme, je kunt wakker liggen van de vraag waarom redelijkheid en intelligentie (b.v. van Obama) onvoldoende zijn voor een geslaagd presidentschap.
Dan wordt het spannend: want wie wordt er gekozen en wat doet persoonlijkheid er toe? Zijn onze politici gezond en blijven ze dat na jaren aan de macht? De kandidaten proberen hun achterbannen te doen geloven dat hun persoon er veel toe doet, maar klopt dat wel? Ik leerde in mijn studie dat “het systeem” zorgt voor het temmen van gestoorde kandidaten.
Psychische problemen
Opnieuw: klopt dat wel? Van Wilhelmina werd onlangs tamelijk gestoord gedrag bekend, vermoedelijk door drugs, Lord Owen schreef een heel boek over ziektes van regeringsleiders en de invloed daarvan, b.v. de bipolaire stoornis van Churchill. Of over de drankzucht van Jeltsin en Nixon, de prostaatkanker van Mitterand, de invloed van de medicatie op John Kennedy.
Voor ons is het belang van een Amerikaanse president groot. Ik zie de warrige optredens van Trump en huiver: veel logische consistentie of inhoud valt niet aan te treffen. Zijn visie op het probleem van nucleaire wapens levert potsierlijke video’s op. Wat heeft de omvang van zijn handen en andere mannelijke lichaamsdelen met het lot van de wereld te maken?
Ik zie zijn vrouwen, die niet gelijkwaardige liefdesobjecten zijn, maar sieraden voor zijn viriliteit, ik zie hem in agressieve poses fantaseren over muren, verboden immigratie van moslims en rechters die hem verraden. Hij houdt van iedereen, mits in volle juichende zalen, maar praat vooral over vijandschappen.
Kan iemand met zulke markante gebreken van intellectuele en psychische aard de machtigste man van de wereld worden? Natuurlijk is hij narcistisch en ijdel, maar dat is niet ongewoon voor mensen, die zich aangetrokken voelen tot de politiek. Maar waar zit de limiet?
De politieke partij die zich achter een kandidaat stelt is van betekenis, maar ook de ernst van de afwijkingen die de kandidaat in psychiatrisch profiel lijkt te hebben. Voor Nixon kon gelden dat zijn gestoordheid verborgen was, maar bij Trump kan iedereen het zien.
De Republikeinse Partij
De groeiende radicale ontsporing van de Republikeinen is een traject van jaren: Goldwater, Nixon, Reagan, Tea party, Sarah Palin, etcetera. Die ontwikkeling is in “The second civil war” van Brownstein beschreven: de titel is opmerkelijk.
Die radicalisering bleek politiek steeds lastiger te beheersen: zo verlamde de regering van Bill Clinton toen Gingrich hem tussen de benen liep en de organisatie van de overheid dicht moest wegens geldgebrek. Dat is geen politieke oppositie meer maar sabotage. Obama poogde ‘bi-partisan’ beleid te voeren, maar hoorde al snel dat hem niets gegund werd door de Republikeinen. Zo werd Obamacare een wonder.
Was Trump een vreemde kandidaat voor de partij? Dat nu weer niet. Uit onderzoek blijkt dat hij al lang de stevigste support had. Ook waren achterbannen van andere kandidaten maar beperkt ontregeld door de voorstellen van Trump:
“Ban Muslims”:
- Steun van andere achterbannen: 63%
- Steun van achterban Trump: 88%
“Build a wall”:
- Steun van andere achterbannen: 80%
- Steun van achterban Trump: 95%
“Identify and deport illegal immigrants”:
- Steun van andere achterbannen: 86%
- Steun van achterban Trump: 95%
Er is dus wel wat verschil tussen Trump en de inmiddels naamloze concurrenten, maar zeker niet extreem. In januari van dit jaar had Trump met 56% de leiding boven alle andere kandidaten. Opmerkelijk is dat hij die leiding niet verspeeld heeft.
Psychiatrisch Profiel
In het politieke vakgebied is niet veel geschreven over de verbinding tussen persoonlijkheid en politiek.
Harold Lasswell maakt een aardig onderscheid tussen “administrators, agitators en theorists”. De eersten hebben een binding met individuen en groepen en zijn werkgericht. De agitators zijn vooral op een breder publiek gericht en zetten vooral hun oratorische gaven in. De theoretici zijn verbonden met begrippen en vervullen vooral een rol als deskundige en ideoloog.
David Abrahamsen, psychiater, schreef een boekje “Nixon vs. Nixon”, waarin hij de nadruk legt op de agressiviteit van Nixon. Dat zou verklaard worden door zijn passiviteit. Ook heeft hij het over zijn onvermogen verschil te maken tussen disagreement and disloyalty (p.158) Het lijkt me niet erg waarschijnlijk dat Trump dat verschil beter kan maken dan Nixon.
Elisabeth Drew verwijst naar een gesprek tussen Jon Stewart en David Axelrod, die Trump “a man-baby” noemt. Het is een onvolgroeide, onrijpe persoonlijkheid, die altijd terug moet meppen, jammeren en klagen en vals worden als de zaken niet zo lopen als hij wil. Daar passen zijn onrijpe relaties met vrouwen bij: een schoonheid aan de arm bewijst zijn manlijkheid. Clinton en Obama hebben gelijkwaardige vrouwen gekozen.
Zijn narcisme is fascinerend: hij is er van overtuigd dat hij de beste is, de slimste, de succesvolste. “There’s nobody like me.” Naar aanleiding van een aanslag in Pakistan tweet Trump: “Another radical Islamic attack, this time in Pakistan, targeting Christian women & children. At least 67 dead, 400 injured. I alone can solve.” Mark Danner vindt het een verbijsterende combinatie van onbenul en narcisme. Dat lijkt mij ook.
De media
Waarom scoort dat? Het nieuws staat gedrukt op de achterkant van de advertenties. Ik verklaar me nader: als televisie draait om kijkers te leveren aan adverteerders, dan doet Trump het buitengewoon goed. Hij trekt miljoenen kijkers aan en dat levert geld op van en bij adverteerders.
Hoe zat het ook weer met Fortuyn? Mijn vrouw wilde altijd kijken als hij aangekondigd was; ik trok wel eens een vies gezicht, maar zij vond het leuk, want er was altijd inhoud en wat te lachen.
Met de oorlog in Vietnam ging het ongeveer zo: toen de strijd niet leuk meer was, verloor het publiek de interesse in “a boring show”. Dat was het moment waarop de V.S. de strijd in Vietnam verloor.
Je mag hopen dat Hillary niet schreeuwt bij speeches, maar vorm en waardigheid toont. Als zij mensen niet bindt, als ze geen vertier biedt aan de Amerikaanse TV-kijker, dan krijgen we een narcistische onbenul als president van de V.S. Dat gevaar zal de bureaucratie van de V.S. nog wel kunnen bezweren. Maar voor een herstel van spiritualiteit en optimisme in de wereld lijkt het een somber perspectief.
Reacties (16)
Als in de eerste alinea de auteur met droge ogen durft te spreken van ‘redelijkheid’ als het op drone-massamoordenaar Obama aankomt, dan vraag ik me af wat de rest waard is. Ik ben gestopt met lezen.
@1: Was dat zijn beleid?
Onder zijn bewind zijn de aanslagen per drone -waar een ontstellend aantal onschuldigen bij zijn omgekomen- exorbitant toegenomen. Hij was niet de initiator, maar heeft het naar perverse hoogte (of diepte)punten gebracht. Zie http://drones.pitchinteractive.com/ voor de harde cijfers.
@1:
Misschien zal dit je interresseren: http://www.volkskrant.nl/buitenland/amerikaanse-diplomaten-obama-kom-in-actie-tegen-assad~a4322137/
Obama’s beleid is uitermate terughoudend. Hij wordt omringd door mensen die willen dat hij harder gaat ingrijpen in het Midden-Oosten, maar tot nu toe heeft hij de druk weten te weerstaan. Dat hele verhaal van een oorlogszuchtige Obama slaat de plank finaal mis.
@1 & @3
Komt dat door Obama, of komt het door de technologische vooruitgang? De eerste militaire drone strike door de US was pas in 2002, in die tijd nog een proof of concept. Speelgoed-drones zijn ook pas de afgelopen jaren van de grond gekomen.
@3: Vergeet niet dat hij moet samenwerken met de Republikeinen. Vergeet ook niet het beleid van zijn voorganger, dat niet zo eenvoudig terug te draaien bleek. Je moet je dus afvragen of dat werkelijk Obama aan te rekenen is.
Ook ik vind dat Obama met betrekking tot drone-aanvallen veel te verwijten is, maar ik stop nooit met lezen.
De enige realistitische, niet narcistische kandidaat maakt helaas weiinig kans. Dat is natuurlijk Vermin Supreme.
@1: Drones zijn een logische evolutie van oorlogsmethodiek. Iemand moet het doen.
Maar even over Trump. De schrijver van het stukje lijkt wel verbaasd dat kandidaten zichzelf aanprijzen. Als de advertentie niet in je straatje past, noem je het gewoon narcisme, zo lijkt het. Ik denk dat Trump gewoon een niet al te slimme vent is, maar pathologisch?
En dan worden een aantal ‘policies’ (voor zover je daar nu al van kunt spreken) van Trump, die een Sargasso publiek zeker aan zouden moeten spreken, helemaal niet genoemd. Deze man spreekt *ook* juist zo aan, omdat hij de vinger op toch wel een heel zere plek van de Westerse wereld legt: we exporteren onze productie – en daarmee onze banen – in een noodtempo naar China en omstreken, terwijl we de grenzen wijd open zetten voor mensen die het werk moeten gaan doen dat we niet kunnen exporteren. In twee ferme klappen wordt de onderklasse zo al decennia-lang het slachtoffer van een gecombineerde policy die zowel door links en rechts schaamteloos gebezigd wordt. Alles onder het mom: we kunnen er niks aan doen. Nee, je industriële vrindjes *willen* niet dat je er iets aan doet!
@6: Jezus – het is nog steeds de schuld van W?
@10: De schrijver is niet verbaasd dat Trump zichzelf aanprijst; de schrijver is verbaasd dat Trump zich presenteert als de enige oplossing. Voor iemand die eigenlijk nog nooit iets gedaan heeft met buitenlands beleid en terrorisme lijkt met dat een prototype narcistische uitspraak.
@12: En het verschil tussen die twee is precies… wat?
Een sociopaat of een narcist. Moeilijke keuze.
Ik ga voor 2.
Wat de moordlust van Obama betreft: de opmerkingen zijn tamelijk correct. Een paar jaar gelden schreef ik hier over sinistere vriendschappen. Dat ging over Obama en zijn verantwoordelijkheid in het targeted killing programma.
Alleen: het besturen van het Amerikaans Imperium is iets anders dan het runnen van een meisjesschool, dus als je dan al stopt met lezen. Obama heeft het drone programma niet bedacht, maar de verantwoordelijkheid er voor naar zich toegehaald, dat valt hem te prijzen. Hij had de moordlust ook gespreid in zijn bureaucratie kunnen laten liggen.
Narcisme komt veel voor in de politiek en de boardroom; het punt is inderdaad wanneer het ziekelijk wordt, wanneer iemand een suitable case for treatment wordt. Dat Trump narcistisch is, lijkt me geen groot probleem; dat het geen intelligente, geen evenwichtige en volgroeide man is, dat wel.
@13: Er zijn duizenden hele intelligente mensen die zich al jarenlang dag en nacht met ISIS bezighouden. Trump heeft zich van zijn hele leven nog nooit met ISIS beziggehouden. Beweren dat hij dan de enige oplossing is, lijkt me tamelijk narcistisch.