Politiegeweld in Nederland (2): fundamentele vragen

Nederland demonstreert tegen racistisch politiegeweld, terwijl het kabinet politiegeweld lichter wil bestraffen. Gisteren schreef ik over de gebrekkige cijfers van politie en OM over politiegeweld. Vandaag: twee fundamentele vragen voor de verdere behandeling van het wetsvoorstel ‘Geweldsaanwending opsporingsambtenaar’ dat nu bij de Eerste Kamer ligt. De Tweede Kamer heeft in oktober 2019 een wetsvoorstel aangenomen om de vervolging van politiegeweld te wijzigen; de Eerste Kamer moet er voor de zomer over beslissen. Het uitgangspunt van de wijziging is dat meer recht gedaan moet worden aan de ‘bijzondere positie’ van politieagenten wanneer zij geweld gebruiken. Het wetsvoorstel werd in de afgelopen week controversieel – zie voor meer achtergrond en kritiek bijvoorbeeld de artikelen van Controle Alt Delete, Lilith Magazine en Oneworld. Terecht stelt Controle Alt Delete dat behandeling van het wetsvoorstel opgeschort zou moeten worden totdat duidelijk is hoe de gewijzigde geweldsinstructie – met ruimere bevoegdheden voor het gebruik van de taser, rubberkogels, pepperspray en het vuurwapen – eruit gaat zien. De Eerste Kamerfracties van D66, VVD, SP, GroenLinks, PvdA en PvdD lieten gisteren weten nieuwe vragen te gaan stellen aan minister Grapperhaus over het wetsvoorstel. Ik hoop dat ze ook meer fundamentele vragen stellen, zoals: (1) Verantwoordt de politie zich voldoende?, en (2) Waarom gebruikt de politie geweld?

Door: Foto: Karen Eliot (cc)
Foto: Tim Dennell (cc)

Politiegeweld in Nederland (1): gebrekkige verantwoording

, door

Nederland demonstreert tegen racistisch politiegeweld, terwijl het kabinet politiegeweld lichter wil bestraffen. Wat weten we eigenlijk over politiegeweld? De cijfers van politie en OM zijn zeer onvolledig en andere cijfers wijzen op een aanzienlijke discrepantie tussen praktijk en registratie. Morgen deel 2: wat er schort aan het wetsvoorstel.

Terwijl in de VS, in Nederland en elders wordt gedemonstreerd tegen racistisch politiegeweld, wil ons kabinet een lagere straf voor agenten die buitensporig politiegeweld toepassen. In plaats van vervolging voor algemeen geweld (doodslag of mishandeling) moeten agenten in de toekomst bij voorkeur vervolgd worden – als ze al worden vervolgd – voor ‘schending van de geweldsinstructie, waarop een maximumstraf van drie jaar gevangenisstraf staat, aanzienlijk lager dan maximaal 15 jaar voor doodslag. Terecht worden hierover kritische vragen gesteld, waarover morgen meer.

Wat opvalt in het wetsvoorstel is dat er geen cijfers worden opgevoerd over het gebruik van (buitensporig) geweld door de politie, alsof de feiten daarover volstrekt irrelevant zijn. Cijfers over politiegeweld zijn nodig om te controleren of de politie verantwoordelijk omgaat met het geweldsmonopolie. Bij het publiceren van het aantal interne meldingen van geweldstoepassingen in 2018 zei politiechef Frank Paauw daarover: “Het is absolute noodzaak om goed te kunnen duiden hoe vaak, waarom en op welke wijze de politie geweld toepast. Om verantwoording af te leggen aan de maatschappij, maar – minstens zo belangrijk – om van te leren.”

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Waan van de dag

‘FvD-beveiligers mishandelen demonstrant’

, door

Een activist die ludiek demonstreerde tijdens het uitdelen van de Forum voor Democratie-krant werd naar eigen zeggen door de beveiliging van Baudet van de politieke manifestatie weggehaald en 20 minuten lang onrechtmatig vastgehouden.

Foto: Christopher Paul (cc)

Taser is op oneigenlijke gronden ingevoerd

, door

Otto Adang, hoofdonderzoeker van de Politieacademie, evalueerde in opdracht van de Nationale Politie de proef met de taser.

Volgens Adang is het wapen op oneigenlijke gronden ingevoerd. Hoofdargument is dat het geweld tegen agenten toe zou nemen. De media nemen die bewering klakkeloos over van de politie.

Volgens Adang klopt er echter niks van dat het geweld tegen agenten toeneemt. De cijfers wijzen volgens de onderzoeker eerder op het tegenovergestelde.

Bekijk hier de uitzending van Medialogica terug.

Foto: nyghtowl (cc)

Een tijdelijke wet coronamaatregelen, is dat een goed idee?

, door

ANALYSE - van dhr. Jan-Peter Loof.

Sinds 1 mei weten we dat het kabinet bezig is met de voorbereiding van ‘tijdelijke wetgeving maatregelen COVID-19’, zoals het officieel heet. Is dat een goed idee? Als rechtgeaard jurist zeg je dan natuurlijk: ‘dat hangt er van af’. En in dit geval is dat denk ik ook precies het juiste antwoord.

Er is in de afgelopen weken door diverse staatsrechtjuristen en mensenrechtenexperts betoogd dat een aantal van de vrijheidsbeperkende maatregelen die de overheid heeft uitgevaardigd om de verspreiding van het virus in te dammen een steviger wettelijke basis behoeft. Na wat inleidende beschietingen door RUG-hoogleraar Jan Brouwer in het Dagblad van het Noorden, volgde een iets verder uitgewerkte opinie van dezelfde Brouwer, samen met Adriaan Wierenga (RUG) en Jon Schilder (VU) in het Nederlands Juristenblad: ‘Aanpak coronacrisis niet houdbaar’.

Manon Julicher en Stefan Philipsen (beiden UU) betoogden op de website ‘Nederland rechtsstaat’ dat de aanpak niet getuigde van een volwassen rechtsstaat. En zelfs in de buitenlandse constitutionele media – het Duitse Verfassungsblog (onmisbaar voor de constitutionele liefhebbers) – werden, dit keer door de hoogleraren Antoine Buyse (UU) en Roel de Lange (EUR) grondrechtelijke gaten geschoten in de juridische constructies waarop de Nederlandse coronamaatregelen leunen: ‘the Dutch authorities take a quasi-legal, quasi-rhetorical approach to shape their intelligent lockdown and try to tame the pandemic beast, with questionable constitutional practices as a result’. Ook het College voor de Rechten van de Mens kwam, in zijn webdossier ‘Coronavirus en mensenrechten’, tot de conclusie dat de wettelijke basis van sommige maatregelen steviger moet.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Quote du Jour

Quote du Jour | de gevolgen van ultrarechts autoritarisme in Hongarije

, door

Police in Hungary on Wednesday at 6am detained an opposition politician, János Csóka-Szűcs, in Gyula, a small town in Békés County, the media outlet Magyar Narancs reported. Csóka-Szűcs is the local leader of an opposition movement called the Kossuth Circle and a supporting member of the Momentum party. Police raided his home and seized his mobile phone and computer, and he was detained and interrogated at the local police station.

Foto: amanda tipton (cc)

De zweetsokken van minister Sander Dekker

, door

Waarom horen we zo weinig nieuws meer uit de gevangenissen en waarom doet minister voor Rechtsbescherming Sander Dekker zo laconiek over de rechten van gedetineerden?

Net als de rest van Nederland ondervinden mensen in gevangenissen al ruim twee maanden de gevolgen van de coronacrisis. Voor hen geldt isolatie in het kwadraat: ze ontvangen geen bezoek meer, verloven zijn opgeschort en activiteiten binnen de muren beperkt. We horen echter steeds minder over wat er gebeurt in gevangenissen en hoe de coronamaatregelen door gedetineerden worden ervaren.

Zo was sprake van toenemende onrust in het Justitieel Complex Schiphol – waar eerder een arts besmet bleek – vanwege het toenemend aantal besmettingen, maar sinds het bericht van 1 mei over de tiende gedetineerde die positief testte is het stil. Volgens minister Dekker zijn er op dit moment veertien gedetineerden, verspreid over vier gevangenissen, besmet.

Monddood

Dat we zo weinig nieuws uit de gevangenissen horen komt volgens oud-gevangenisdirecteur Frans Douw omdat gedetineerden “monddood” worden gemaakt. Tegen de Volkskrant zei hij: “Dit gebrek aan transparantie klopt rechtsstatelijk van geen kant, dit is niet integer. Justitie spreekt van slechts veertien besmettingen, maar dat is voor niemand te controleren. Ook voor de Tweede Kamer niet.” Ook familieleden en advocaten van gedetineerden beklagen zich over het gebrek aan transparantie en tegenstrijdige verhalen.

Foto: Maret Hosemann (cc)

Privacy als stropop

, door

COLUMN - Minister de Jonge wil dat de telecomproviders de locatiegegevens van hun klanten aan het RIVM geven. Dat kan dan bestuderen waar mensen zich bevinden en hoe ze zich verplaatsen; dat zou helpen het virus onder controle te krijgen. Om dat mogelijk te maken, wil De Jonge de wet aanpassen; de telco’s mogen zulke data nu niet doorgeven.

Maar het is niet nodig. Er zijn al hoogst informatieve kaarten gemaakt die op grond van algemeen toegankelijke mobiele data laten zien hoe en wanneer mensen zich verplaatsen, en welke trajecten ze afleggen. Op grond daarvan kon The New York Times begin april laten zien dat thuiswerken – en dus: jezelf afschermen van besmetting – een privilege is: vooral mensen met slecht betaald werk bleven reizen, omdat hun werk meestal niet op afstand kan worden uitgevoerd.

Voor het Nederlands Dagblad maakte Sjoerd Mouissie een prachtige infographic die onder meer liet zien dat er, pal na aankondiging van de lockdown, een run op de supermarkten ontstond. Mouissie deed dat gewoon op basis van Googles dagelijkse community mobility reports.

De Jonge wil kortom de wet veranderen om iets te doen dat allang kan. Bovenal is het de verkeerde aanpak: met locatiedata volg je mensen, terwijl je het virus wilt volgen. Daarvoor is uitgebreid testen en degelijk contactonderzoek nodig. Maar De Jonge wil kennelijk goedkoop scoren, en schendt liever ieders privacy op grond van een kulargument.

Quote du Jour

Quote du Jour | Institutioneel racisme

, door

Nationale Politie profileert etnisch, de belastingdienst profileert etnisch, werkgevers profileren etnisch, makelaars profileren etnisch, overheid als werkgever profileert etnisch maar nee er is geen sprake van institutionele racisme…..

Fatima Elatik reageert op het onderzoek van Trouw en RTL waaruit blijkt dat de Belastingdienst zich jarenlang schuldig heeft gemaakt aan etnisch profileren bij de controle van aangiften voor de inkomstenbelasting. Tussen 2012 en 2015 selecteerde de Belastingdienst mensen op grond van hun tweede nationaliteit voor een extra controle. De fiscus erkent dit na vragen van de journalisten.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: © Sargasso cartoon etnisch profileren P.J. Cokema 2

Wanneer mag/moet de overheid gegevens over afkomst gebruiken?

, door

Over etnisch profileren door de Belastingdienst, #Marokkanen en meer oversterfte door COVID-19 onder mensen met een migratie-achtergrond

Nadat bekend werd dat de Belastingdienst tussen 2012 en 2015 burgers op basis van hun tweede nationaliteit selecteerde voor extra controle, betoogde Sylvana Simons dat “het gebruik van etnische gegevens moet worden verboden voor alle overheidsinstanties”. Twee weken eerder vroeg het Landelijk Platform Slavernij (LPS) het RIVM juist om gegevens over corona-besmettingen en -sterfgevallen uit te splitsen naar etniciteit en nationaliteit (en sociaaleconomische status), omdat “mensen van Afrikaanse afkomst vanwege institutioneel racisme slechtere medische behandeling zouden kunnen krijgen”. Twee tegenovergestelde verzoeken dus, hoewel het Platform hetzelfde beoogde als Simons die in haar betoog ook opriep om het racisme bij alle overheidsinstanties en gemeentelijke voorzieningen te onderzoeken.

Het zijn de zoveelste aanleidingen voor de overheid om beter na te denken over wanneer en met welk doel de overheid data over afkomst mag of moet verzamelen en gebruiken. Cijfers over de gevolgen van corona uitgesplist naar afkomst hebben we inderdaad, zoals het LPS verzocht, wél nodig. In de VS en het VK is al gebleken dat onder Afro-Amerikanen en Britse zwarte Afrikanen en Pakistani’s de sterftecijfers zo’n 2,5 keer hoger zijn dan onder de witte populatie.

Vorige Volgende