De zweetsokken van minister Sander Dekker

Waarom horen we zo weinig nieuws meer uit de gevangenissen en waarom doet minister voor Rechtsbescherming Sander Dekker zo laconiek over de rechten van gedetineerden? Net als de rest van Nederland ondervinden mensen in gevangenissen al ruim twee maanden de gevolgen van de coronacrisis. Voor hen geldt isolatie in het kwadraat: ze ontvangen geen bezoek meer, verloven zijn opgeschort en activiteiten binnen de muren beperkt. We horen echter steeds minder over wat er gebeurt in gevangenissen en hoe de coronamaatregelen door gedetineerden worden ervaren. Zo was sprake van toenemende onrust in het Justitieel Complex Schiphol – waar eerder een arts besmet bleek – vanwege het toenemend aantal besmettingen, maar sinds het bericht van 1 mei over de tiende gedetineerde die positief testte is het stil. Volgens minister Dekker zijn er op dit moment veertien gedetineerden, verspreid over vier gevangenissen, besmet. Monddood Dat we zo weinig nieuws uit de gevangenissen horen komt volgens oud-gevangenisdirecteur Frans Douw omdat gedetineerden “monddood” worden gemaakt. Tegen de Volkskrant zei hij: “Dit gebrek aan transparantie klopt rechtsstatelijk van geen kant, dit is niet integer. Justitie spreekt van slechts veertien besmettingen, maar dat is voor niemand te controleren. Ook voor de Tweede Kamer niet.” Ook familieleden en advocaten van gedetineerden beklagen zich over het gebrek aan transparantie en tegenstrijdige verhalen.

Foto: Maret Hosemann (cc)

Privacy als stropop

COLUMN - Minister de Jonge wil dat de telecomproviders de locatiegegevens van hun klanten aan het RIVM geven. Dat kan dan bestuderen waar mensen zich bevinden en hoe ze zich verplaatsen; dat zou helpen het virus onder controle te krijgen. Om dat mogelijk te maken, wil De Jonge de wet aanpassen; de telco’s mogen zulke data nu niet doorgeven.

Maar het is niet nodig. Er zijn al hoogst informatieve kaarten gemaakt die op grond van algemeen toegankelijke mobiele data laten zien hoe en wanneer mensen zich verplaatsen, en welke trajecten ze afleggen. Op grond daarvan kon The New York Times begin april laten zien dat thuiswerken – en dus: jezelf afschermen van besmetting – een privilege is: vooral mensen met slecht betaald werk bleven reizen, omdat hun werk meestal niet op afstand kan worden uitgevoerd.

Voor het Nederlands Dagblad maakte Sjoerd Mouissie een prachtige infographic die onder meer liet zien dat er, pal na aankondiging van de lockdown, een run op de supermarkten ontstond. Mouissie deed dat gewoon op basis van Googles dagelijkse community mobility reports.

De Jonge wil kortom de wet veranderen om iets te doen dat allang kan. Bovenal is het de verkeerde aanpak: met locatiedata volg je mensen, terwijl je het virus wilt volgen. Daarvoor is uitgebreid testen en degelijk contactonderzoek nodig. Maar De Jonge wil kennelijk goedkoop scoren, en schendt liever ieders privacy op grond van een kulargument.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Quote du Jour | de gevolgen van ultrarechts autoritarisme in Hongarije

Police in Hungary on Wednesday at 6am detained an opposition politician, János Csóka-Szűcs, in Gyula, a small town in Békés County, the media outlet Magyar Narancs reported. Csóka-Szűcs is the local leader of an opposition movement called the Kossuth Circle and a supporting member of the Momentum party. Police raided his home and seized his mobile phone and computer, and he was detained and interrogated at the local police station.

Foto: © Sargasso cartoon etnisch profileren P.J. Cokema 2

Wanneer mag/moet de overheid gegevens over afkomst gebruiken?

Over etnisch profileren door de Belastingdienst, #Marokkanen en meer oversterfte door COVID-19 onder mensen met een migratie-achtergrond

Nadat bekend werd dat de Belastingdienst tussen 2012 en 2015 burgers op basis van hun tweede nationaliteit selecteerde voor extra controle, betoogde Sylvana Simons dat “het gebruik van etnische gegevens moet worden verboden voor alle overheidsinstanties”. Twee weken eerder vroeg het Landelijk Platform Slavernij (LPS) het RIVM juist om gegevens over corona-besmettingen en -sterfgevallen uit te splitsen naar etniciteit en nationaliteit (en sociaaleconomische status), omdat “mensen van Afrikaanse afkomst vanwege institutioneel racisme slechtere medische behandeling zouden kunnen krijgen”. Twee tegenovergestelde verzoeken dus, hoewel het Platform hetzelfde beoogde als Simons die in haar betoog ook opriep om het racisme bij alle overheidsinstanties en gemeentelijke voorzieningen te onderzoeken.

Het zijn de zoveelste aanleidingen voor de overheid om beter na te denken over wanneer en met welk doel de overheid data over afkomst mag of moet verzamelen en gebruiken. Cijfers over de gevolgen van corona uitgesplist naar afkomst hebben we inderdaad, zoals het LPS verzocht, wél nodig. In de VS en het VK is al gebleken dat onder Afro-Amerikanen en Britse zwarte Afrikanen en Pakistani’s de sterftecijfers zo’n 2,5 keer hoger zijn dan onder de witte populatie.

Foto: Gerard Stolk (cc)

Zorgen over behandeling van mensen in vreemdelingendetentie

Het Meldpunt Vreemdelingendetentie maakt zich zorgen over de behandeling van ‘circa 310’ mensen die nog in detentie zitten op Schiphol en Rotterdam Airport. Het is onduidelijk waarom zij niet kunnen worden vrijgelaten zolang uitzetting niet mogelijk is.

Op 21 maart schreef ik dat in verband met het coronavirus enkele groepen mensen uit vreemdelingendetentie waren vrijgelaten, maar sindsdien lijkt er weinig meer te zijn gebeurd. In een schriftelijk overleg met de Tweede Kamer meldt staatssecretaris Broekers-Knol dat de bezetting in de detentiecentra is gedaald van ‘circa 460’ mensen op 31 januari tot ‘circa 310’ mensen op 2 april. Onder de mensen die zijn vrijgelaten zijn in elk geval ongeveer 70 Dublinclaimanten, een groep uitgeprocedeerde asielzoekers en in elk geval één persoon die naar de rechter is gestapt.

De staatssecretaris laat desgevraagd weten dat ze in de oproep van de Hoge Commissaris van de Mensenrechten van de Raad van Europa en verschillende mensenrechtenorganisaties ‘geen aanleiding’ ziet tot ruimere vrijlating. Niet iedereen die nog vastzit heeft ‘criminele antecedenten’, maar het is onduidelijk hoeveel mensen in die categorie vallen en waarom mensen die geen gevaar vormen voor de samenleving niet kunnen worden vrijgelaten (bijvoorbeeld met een meldplicht).

Zicht op uitzetting

Quote du Jour | Institutioneel racisme

Nationale Politie profileert etnisch, de belastingdienst profileert etnisch, werkgevers profileren etnisch, makelaars profileren etnisch, overheid als werkgever profileert etnisch maar nee er is geen sprake van institutionele racisme…..

Fatima Elatik reageert op het onderzoek van Trouw en RTL waaruit blijkt dat de Belastingdienst zich jarenlang schuldig heeft gemaakt aan etnisch profileren bij de controle van aangiften voor de inkomstenbelasting. Tussen 2012 en 2015 selecteerde de Belastingdienst mensen op grond van hun tweede nationaliteit voor een extra controle. De fiscus erkent dit na vragen van de journalisten.

Foto: -JvL- (cc)

Openheid in crisistijd

OPINIE - Blijft de parlementaire democratie gewoon functioneren?

Het ministerie van VWS heeft even geen tijd voor de openbaarheid van bestuur. Wob-verzoeken van RTL-nieuwsredacteur Pieter Klein en het AD wordt ‘wegens overmacht’ aangehouden tot 1 juni, mogelijk zelfs later. Vanwege de coronacrisis . Precies het onderwerp waarover de journalisten documenten hadden opgevraagd. Wob-expert Roger Vleugels: ‘Als het parlement informatie krijgt, dan moet de informatieverschaffing aan het publiek ook doorgang vinden. Dat geldt zeker voor de pers, die een zogenoemde vitale functie heeft. Als de pers een wob-verzoek doet, dient het ministerie dat ook met voorrang te behandelen. Bij VWS zijn er overigens ook wob-verzoeken die wel behandeld worden, dus een beroep op overmacht riekt naar willekeur.’

Vleugels wordt geciteerd in een artikel van Jan-Hein Strop op FTM over het beperkt functioneren van de parlementaire democratie tijdens de coronacrisis onder de titel ‘Ook de democratie zit in een lockdown’. Er wordt weinig meer besproken in het parlement. De regering verschuilt zich achter de experts als het om de aanpak van de pandemie gaat. En wat de experts beweegt is ook niet altijd inzichtelijk.

Gewoon doorgaan

Kamerleden missen de deskundigheid om alles goed te kunnen beoordelen. Ze missen het rechtstreekse debat in de Kamer waar met enig volhouden soms meer informatie uit te halen valt dan via schriftelijke vragen die door ambtenaren worden beantwoord. En als de pers die Kamerleden pleegt aan te jagen om de regering ter verantwoording te roepen ook wordt uitgeschakeld om speurwerk te doen komt de controlefunctie van het parlement ernstig in de verdrukking. Ondanks de plechtige verklaring van de Hoge Colleges van Staat, waaronder de Eerste en Tweede Kamer, dat het democratisch proces gewoon doorgaat. Valt onder ‘gewoon’ dan ook niet een breder en meer open debat, zonder geheimen over de afwegingen van de experts in het Outbreak Management Team?

Foto: tokyoform (cc)

Zonder testen geen nut

COLUMN - Nog geen twee dagen nadat het idee van overheidswege werd geopperd, betoonde half Nederland zich al voorstander van zo’n ding: een app op je mobiele telefoon die bijhoudt bij welke andere telefoons je in de buurt bent geweest, opdat mensen automatisch aan elkaar kunnen doorgeven dat ze besmet zijn geraakt, en dat jijzelf dan – omdat je in hun buurt was – maar beter in quarantaine kunt gaan. Dit als onderdeel van een exit-strategie: de manier om uit de lockdown te komen.

Er is zelfs al een slimme lijst van voorwaarden geformuleerd door mensen die de risico’s van surveillance snappen, en die privacy terdege op waarde weten te schatten. Hun credo: zorg dat zulke data uitsluitend decentraal worden bijgehouden, dat alle gegevens anoniem zijn, dat het gebruik van zo’n app vrijwillig is, en dat zo’n app per definitie tijdelijk is. Het is oprecht een goede lijst.

Alleen: zelfs met die doordachte voorwaarden mis ik een boel.

Om te beginnen: laat zo’n app in godesnaam open source zijn, zodat de code ervan door kritische buitenstaanders te controleren is – en vervolgens door iedereen die daarin een gat kan schieten, verbeterd kan worden. Geef me in godesnaam geen app die door Google, Microsoft of Apple is ontwikkeld of die door hen wordt beheerd – want die bedrijven heb ik leren wantrouwen.

Burgemeester van Praag mogelijk mikpunt Russisch moordcomplot

Een Russische spion zou drie weken geleden per vliegtuig met een koffer ricine zijn aangekomen, en door de Russische diplomatieke dienst naar de ambassade zijn vervoerd, aldus de Tjechische krant Respekt, die zich baseert op bronnen binnen de veiligheidsdiensten.

Het dodelijke gif zou bestemd zijn om de Russische burgemeester Zdeněk Hřib om het leven te brengen. Die ligt op ramkoers met Moskou.

Eerder had ‘ie bedisseld dat het plein waar de Russische ambassade aan ligt werd omgedoopt tot het Boris Nemtsov-plein, vernoemd naar Ruslands populairste oppositiepoliticus, die in 2015 om het leven werd gebracht. Onlangs heeft Hřib een standbeeld van een Russische oorlogsheld uit WOII laten verwijderen.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige Volgende