Kunst op Zondag | 750

Dit is nummer 750 van Sargasso’s wekelijkse kunstrubriek. Een jubileumpje dat verandering met zich meebrengt. We gaan dit niet uitgebreid vieren zoals we dat vijf jaar geleden bij de 500e editie deden. Kunstenaars stuurden hun 500e werk in, dat we in vier afleveringen, Koz 1 tot en met Koz 4, presenteerde. Wat we wel doen: even heel wat anders. Ondergetekende neemt een ‘Kunst op Zondag sabbatical’. Voor nog onbepaalde tijd. De inspiratie is een beetje op. Het concept voor mijn bijdragen is ruimschoots uitgemolken. Het wordt tijd eens na te denken over andere concepten. Daar zijn wel ideeën over, die vragen tijd om nader uit te pluizen. Dit stukje is dus mijn 434e en laatste bijdrage aan Kunst op Zondag. Het geeft me ook wat meer ruimte voor ander schrijfwerk voor Sargasso. Voor Kunst op Zondag zal collega Wilma haar maandelijkse bijdragen blijven verzorgen. Een mogelijk nieuw item wordt haar tentoonstellingstips. Daarin niet de tentoonstellingen van de grote musea die aan publiciteit geen gebrek hebben, maar vooral de kleinere musea, kunstroutes en galeries. Het ligt in de bedoeling één keer per maand een drie tot viertal tentoonstellingen uit te lichten. De eerste tips gingen vorige week online. Laat onder dat artikel weten of dit idee navolging verdient. De 750 Kunst op Zondag afleveringen werden doorgaans in alle rust geconsumeerd. De ruim 4000 reacties zijn voor Sargasso begrippen erg weinig. Toch heeft een ruime 84% van de stukjes enige respons gekregen. Hoewel, ‘enig’?. Zodra het iets met actualiteit te maken had waar ook buiten de kunst veel rumoer om was, zagen we dat natuurlijk ook hier terug. ‘Blackface’ van collega Molovich telde dan ook het hoogst aantal reacties in onze kunstrubriek. De meeste reacties voegden echt iets toe aan deze rubriek. Vaak met verwijzingen naar kunst gerelateerd aan het thema van het stukje, soms mondde het uit in een goed gesprek. Waarvoor oprecht dank. Ik realiseer me nu dat het wat dat betreft de laatste tijd wat te stil is in de reactievelden van Kunst op Zondag. Een gemis. De top-20 stukjes die de meeste reacties kenden staan hier op een rij. Als je daar doorklikt naar een van de items kan het zijn dat sommige video’s niet meer toegankelijk zijn. Tja, meer en meer verdwijnt ook kunst achter betaalmuren. Ook kan het zijn dat je geen afbeeldingen tegenkomt maar een handje. Om dwingende copyrightredenen zijn sommige afbeeldingen afgeschermd. Maar klik het handje en zie… Als je dieper in de top-20 duikt, kom je ongetwijfeld ook de zure reacties tegen. Een verschijnsel dat gelukkig steeds minder voorkomt bij Sargasso. Misschien hoort dat binnenkort zelfs tot het verleden. Het heeft namelijk geen zin. Integendeel, men heeft zichzelf er alleen maar mee. Bij Kunst op Zondag staat altijd een positief windje, dus zuurzeikerds zijn gewaarschuwd: 'Homo sapiens non urinat in ventum'. Wellicht bent u nu op het punt gekomen waar u zegt: Cokema leuk die praatjes, maar waar zijn de plaatjes? Nou vooruit dan, nog één keer. Een paar kersen op de 750 taart. Poëzie van pijn ging over het werk van  Doris Salcedo. Daarin een ‘monument’ voor omgekomen vluchtelingen.  Op de zandkleurige, poreuze vloer verschijnen de namen als waterdruppels die samen letters vormen. “Een constante cyclus van inscriptie en uitwissing”. Ik vind dat een sublieme vondst. Kijk naar ‘Palimpsest’. https://www.youtube.com/watch?v=wl3TSFXSu-0&t=2s Het werk is in Spanje (2017 - 2018), Engeland (2018) en Zwitserland (2022 - 2023) te zien geweest. Het wordt tijd dat het ook naar Nederland komt. In die 750 stukjes ging het vrij vaak over ‘de toestand van de mens’, hier wel vertaald als ‘het menselijk tekort’. In het huidig tijdsgewricht, met klimaat en al zo meer, vat ‘Punishment’ van Julius von Bismarck ‘de toestand van de mens’ wellicht nog het beste samen. https://www.youtube.com/watch?v=ygvG7XYlbJs Het filmpje kwam ook voor in IJs en Weder en Water naar de zee. Maar goed, maarrrr goed! Voor ik in een hypochondrisch soort nostalgie verval (hoe ouder je wordt, hoe meer verleden je bent): de hoogste tijd voor mijn Kunst op Zondag sabbatical. Fijn dat u er was en het las. Prettige zondag verder.

Door: Foto: Joan (cc)

Closing Time | Incantation

Het is al weer een tijdje terug dat we hele lompe old school death metal hadden hier. Zonde, eigenlijk. Daarom nu een lekker moppie Incantation, met als belangrijkste herkenningspunt de strot van de zanger, die een intens diep en laag gegrom voortbrengt. Verder is het heel prima, wat rommelige, snelle en afwisselende muziek. Voor de liefhebbers van obscure death uit begin jaren ’90 uit de VS – er móeten er gewoon een paar van zijn op deze site. Toch?

Foto: © Sargasso logo Goed volk

Goed volk | Beschermde grafrovers

ACHTERGROND - In 2022 ontdekte archeologe Valentina Voinea in het dorp Cheia in de Roemeense regio Dobruja (tussen de Donau en de Zwarte Zee) een Romeinse grafheuvel. Gedateerd rond 150 na Chr. en met een doorsnee van wel 75 meter, bestond de inhoud uit twee graven. De overledenen waren waarschijnlijk Romeinen die tijdens de Romeinse kolonisatie van deze regio naar dit gebied waren gekomen.

Het eerste graf

Beide graven zijn interessant. Het ene bestond uit een houten kist met daarin het lichaam van de overledene en grafgiften. Het lichaam was, zoals in de regio gebruikelijk, ter plaatse verbrand, zoals blijkt uit de sterke verbranding van de muren en de bodem van de put. Vervolgens werd de put bedekt met houten planken en gedempt.

De onderzoekers vonden ook een groot aantal verbrande walnootzaden, die in hun geheel en als schelpen bewaard waren gebleven, en verder delen van dennenappels en andere plantenresten. De aanwezigheid van verbrande walnotenpitten bij het begraven is een interessant gebruik, dat ook bekend is van crematoriumgraven uit de vroeg-Romeinse tijd. In een begrafeniscontext gelden walnoten als een soort grafgeschenk – speciaal voedsel voor de ziel.

De overledene had een glazen unguentarium op de buik geplaatst – een soort houder voor vloeibare geuren en toiletparfums. In de mond zat een bronzen munt (een zogenoemde assarius) uit de regering van keizer Hadrianus, geslagen in 125-127 na Christus. De munt in de mond van de overledene verwijst naar het oude gebruik van Charons obool: een munt die diende als betaling aan de veerman Charon voor het vervoeren van de ziel van de overledene over de rivier de Styx in Hades.

Foto: Museum Rijswijk Textiel Biënnale 2023 - Emma Talbot 21st Century Sleep Walk - eigen foto

Kunst op Zondag | Textiel Biënnale – Beelden van macht

De Rijswijkse textiel biënnale is er weer. In een museum waar we vaker zijn geweest. Omdat het in kleine musea aangenaam vertoeven is. En omdat textielkunst iets onweerstaanbaar eigens heeft.

Het thema van deze textiel biënnale is ‘Images of power’. Twintig kunstenaars en even zoveel ‘interpretatiemogelijkheden en betekenissen van de verbeelding van macht’. Verbeeld op wand- en vloerkleden, patchwork, borduursels, installaties en video’s.

Wandtapijten

Mercedes Azpilicueta (Argentinië) sluit aan bij een eeuwenoude traditie verhalen (al dan niet waargebeurd) uit te beelden op wandtapijten. In dit geval het levensverhaal van Catalina de Erauso, die op jonge leeftijd het klooster ontvluchtte en onder verschillende mannelijke alter ego’s de wereld introk, onder andere als ‘conquistador’ van de ‘Nieuwe Wereld’.

Mercedes Azpilicueta – Abya Yala (Tierra Madura), 2021 (onderdeel van Bondage of Passions)
textiel biënnale

Marcos Kueh (Maleisië) gebruikt traditionele folkloristische elementen in zijn werk. Hij is in Nederland afgestudeerd. Vorig jaar kocht het Textielmuseum in Tilburg wandkleed ‘Rasa Sayang’ aan. In Museum Voorlinden is tot 24 september het tapijt ‘Kayo Ara’ te zien.

In museum Rijswijk hangt Monyet merah (het rode aapje), een assemblage van geweven posters. Het verhaalt van de op palmolieplantages gevangen apen, die worden gemarteld en rood geverfd weer worden losgelaten. Zijn soortgenoten denken dat het aapje een mutant is en daarmee zit de schrik voor de plantages er goed in.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Closing Time | Up There Down There

Ze wordt wel de hogepriesteres van de punk poëzie genoemd. Maar ze is thuis in tal van genres, waaronder de bluesrock.

Rock was getting too slick for its own good when Patti Smith burst on the scene and tore it apart.

She shrieked and howled literate yet street-savvy lyrics, unflinchingly confronting topics from religion to the Beat movement.

Rock & Roll Hall of Fame

Patti Smith is niet enkel een overtuigende rockzangeres, maar ook een echte dichter. Versregels als hieronder zouden niet hebben misstaan in een bloemlezing van Amerikaanse poëzie, tussen Allen Ginsberg en Campbell McGrath.

Foto: © Sargasso logo Goed volk

Dodenwegen in Nederland (slot)

ACHTERGROND - [In het derde deel van zijn reeks over neemt Hans Overduin u mee naar fantoomlijken en het buurschap Drie. Het eerste deel las u hier en het tweede deel was daar.]

Dodenwegen en fantoomlijken

Dodenwegen mochten in principe nooit worden afgesloten. Dit had onder meer te maken met het verschijnsel van spook- of fantoomlijkstoeten. Het motief van spooklijkstoeten is, op Zeeland na, in Nederland wijdverbreid. In de volksverhalenbank van het Meertens Instituut zijn er liefst een kleine vijfhonderd varianten van te vinden.

Het verhaal draait om het gegeven dat iemand zonder het te beseffen op een dodenweg tegen een fantoomlijkstoet kan oplopen en daarbij onaangename dingen ervaart als onzichtbare handen die hem aan de kant van de weg duwen of over een haag langs de weg of in een sloot smijten.

Dat zöagn ie nich, mer ineens, dan kreagn ie ne klap, ie völn umdaal, dan mos dee koets mos der langs.

Eén en ander wordt als des te schokkender ervaren aangezien degene wie dit overkomt niet beseft wat er aan de hand is en zich van geen kwaad bewust is.

Bericht uit het Gelders Sagenboek (1943) van J.R.W. Sinninghe

Foto: lens-flare.de (cc)

Een niet meer te stoppen radicalisering

RECENSIE - Zelden las ik een roman die de actualiteit zo dicht nadert. In Zwischen Welten spelen Juli Zeh en Simon Urban met alle hedendaagse politieke en culturele thema’s: klimaatverandering, identiteitspolitiek, racisme, cancelcultuur, genderkwesties, taalgevoeligheden, de toekomst van het boerenbedrijf, de kloof tussen stad en platteland, de oorlog in Oekraïne. Heel hedendaags is ook de vorm: het boek bestaat uit een uitwisseling van mails en appjes tussen de twee hoofdpersonen, de journalist Stefan en zijn voormalige studievriendin Theresa die het boerenbedrijf van haar vader in Oost-Duitsland heeft overgenomen. Een uitwisseling die -ook heel herkenbaar- regelmatig ontspoort. Het boek bestrijkt de periode van januari tot oktober 2022. Het is allemaal fictie, maar het idee dat het ook allemaal gebeurd zou kunnen zijn vorig jaar dringt zich regelmatig op. En dat geldt niet alleen voor Duitsland.

Juli Zeh heeft eerder prachtige boeken over het hedendaagse leven geschreven zoals Ons soort mensen en Nieuwjaar. De vorm van de nieuwe roman die ze samen met Simon Urban schreef wekte bij mij aanvankelijk wel enige reserve: 416 pagina’s briefwisseling, kun je daar wel voldoende ontwikkeling in stoppen om het boeiend en leesbaar te houden? Op dat punt ben ik echter totaal niet teleurgesteld. Het boek is tot het einde zeer onderhoudend en bepaald niet gespeend van de nodige humor over hedendaagse opvattingen en gebruiken. Het is in feite een actuele satirische zedenschets die te denken geeft over moderne cultuur en hedendaagse politieke mores. We zien Stefan worstelen op de redactie van zijn Hamburgse weekblad. Hij kiest een progressieve positie inzake klimaat en gender, maar verliest het in de loop van het verhaal van de intriges van radicalen die zijn chef en grote voorbeeld uiteindelijk de kop kosten. Theresa zien we radicaliseren als haar bio-melkveebedrijf ten onder dreigt te gaan aan overheidsvoorschriften en ze geconfronteerd wordt met een collega die er geen gat meer in ziet en een einde aan zijn leven maakt.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Jo Zimny (cc)

Kunst op Zondag | Kopje thee

Wij hebben geen theecultuur. De Britten wel en vandaar dat zij al eeuwen de wereld langs de meetlat van een kopje thee leggen. Als iets hen niet bevalt heet het dan ook ‘not my cup of tea’ te zijn.

Het is niet zo heel aardig een willoos voorwerp tot instrument van het menselijk beoordelingsvermogen te maken. Wij trekken het kopje thee daarom uit die onverdiende beklemming.

Want thee is knusse gezelligheid. Wel behoorlijk elitair en voorbehouden aan dames van stand: Marie BracquemondLe goûter (Middagthee), 1880
thee

Of in ieder geval voor het vrouwelijk smaldeel der ‘gegoede burgerij’: Mary CassattThe Tea, 1880
thee

Maar dat ooit elitaire kopje thee is nu een attractie voor iedereen.

Die draaiende kopjes komen uit het verhaal over een idioot theekransje (hoofdstuk 7 uit ‘Alice in Wonderland’). Vereerd met menig sculptuur.

Harry MarinskyThe mad tea party, 1994

Allemaal een beetje zoetsappig. Wat goed kan als het bijvoorbeeld om aardbeienthee met twee scheppen suiker gaat. Maar dat terzijde. Een volledig uit de hand gelopen ‘mad tea party’ was de Boston Tea Party. Een groepje als indianen verklede anti-belasting kolonisten overvielen Britse schepen die thee aan land wilden brengen. De thee belandde in het water van de haven van Boston. Naar verluid was dit een van de acties die uiteindelijk leidden tot de onafhankelijkheid van de Verenigde Staten.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

RIP – Willem Nijholt (19 juli 1934 – 23 juni 2023)

NIEUWS - Ach Willem Nijholt, wat een klap voor de Nederlandse cultuursector dat jij de Man met de Zeis bent tegengekomen. Maar het moest een keer gebeuren, en je hebt ruim 88 jaar je stempel kunnen drukken op deze aardkloot. Want wat een legacy laat je achter! Wat was je een veelzijdig artiest en wat een icoon ook voor wat we nu de LHBTI+-community noemen.

Ik ben te jong om Oebele meegemaakt te hebben, maar dat was destijds een baanbrekend en heel populair kinderprogramma. Maar in het theater kwam je pas echt tot je recht, want je kon ook geweldig dansen en zingen. Je hebt vele musicals opgesierd, en natuurlijk het sluitstuk, de kroon op je (ruim 60 jaar-durende) carrière, De Indië Monologen. Toen was je al 84!

Ik hoop dat je Gerard Reve daarboven tegenkomt. Kun je hem een mep verkopen omdat hij je afwees. En Wim Sonnevelt natuurlijk, met wie je zo gelachen hebt. En daarna samen een boom opzetten over hoe bespottelijk het menselijk leven is. Rust vooral niet in vrede, want dat is niks voor jou. Schudt de boel maar lekker op daar. Dag Willem…

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Vorige Volgende