Goed Volk | Een Lonely Planet-gids voor het Heilige Land uit 1350
In de tijd dat ik nog elk jaar de aardkloot afstruinde had elke zichzelf respecterende backpacker een Lonely Planet guide in zijn of haar rugzak. Tenminste, ik had een Rough Guide bij me want die waren inhoudelijk beter en er stond meer informatie in. Nadeel was dat de papiersoort waarop ze gedrukt waren van mindere kwaliteit was, hetgeen erg nadelig was bij een flinke regenbui. Want hoewel ik altijd rugzakken droeg van absolute A-kwaliteit, het waterdicht maken ervan hebben de fabrikanten nooit echt volledig onder de knie gekregen.
Deze backpackergidsen waren in die tijd volledig onmisbaar omdat het internet toen nauwelijks nog iets voorstelde, laat staan andere sociale digitale media. En in de Middeleeuwen, honderden jaren voordat Baedeker zijn eerste reisgidsen publiceerde, was men al snel onthand, in tijden dat een eenvoudig reisje langs de Rijn al een hachelijke onderneming was, laat staan een reis c.q. pelgrimage naar het Heilige Land. Men was toen afhankelijk van lieden die zo gek waren geweest deze reis zelfstandig te ondernemen en daar ter lering en vermaak een verslag van hadden achtergelaten.
Men noemde deze schrijfsels ‘Itineraria’, routebeschrijvingen. Ze waren niet alleen bestemd voor reizigers die de pelgrimage eveneens wilden ondernemen, maar ook voor wat wij vandaag de dag ‘leunstoelavonturiers’ noemen, personen die niet in staat waren of geen zin hadden de reis fysiek te ondernemen. Daarnaast waren niet alle Itineraria getuigenissen uit de eerste hand; vele baseerden zich op oudere teksten. Wie trouwens dacht dat Thomas Cook de pakketreizen heeft uitgevonden, heeft het mis. In de loop van de Middeleeuwen werden vanuit met name Venetië reizen georganiseerd waarbij pelgrims groepsgewijs per schip naar het Heilige Land werden overgezet.