Overzicht

Gastauteur

2.335 Artikelen
3 Waanlinks
25 Reacties
Achtergrond: Jay Huang (cc)
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Steun de roependen in de woestijn

, door

Vandaag een bijdrage van Peter van het weblog Codes, keuzes en maakbaarheid.
Gisteren vroeg ik me af waarom het in de Nederlandse blog- en twittersfeer zoveel rustiger is over de protesten in de Noord-Afrikaanse, Midden-Oosten en Aziatische landen, dan tijdens de Egyptische rally’s. Treedt er mediamoeheid op? Zijn er twijfels over de aard en afloop van de protesten? Leeft het minder omdat er geen live televisiebeelden zijn?

Er is minder zichtbaar, maar de ernst is er niet minder om. In Bahrein en Libië heeft het leger mensen doodgeschoten. Toch gaan ook vandaag weer mensen de straat op om meer vrijheid te eisen. Voor morgen staan demonstraties gepland in Algerije en Marokko. In Jemen blijft het onrustig en ondertussen heeft ook Djibouti zich bij de ontwikkelingen aangesloten. Ook in Koeweit waren er protesten. Hier gingen statenlozen de straat op om een einde van hun pariabestaan te eisen.

Misschien wordt het ons teveel?
Het is niet mee goed bij te houden. Wat op 17 december 2010 in Tunesië begon, had snel gevolgen in Jordanië, Jemen, Algerije. Egypte, Syrië, Bahrein, Iran, Libië, Irak, Djibouti en Oman (chronologische volgorde, zie dit NOS-overzicht).

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Weekendcollege | Tijd in het brein

, door

Vandaag weer een lezing van Studium Generale Utrecht. Dit keer over Tijd in het Brein, uitgesproken door Dick Swaab. De lezing is hier online te zien. Het stuk is geschreven door Miriam Rasch.

Als het donker wordt, word je moe; als je de middelbare leeftijd bereikt kom je in de overgang en van vrouwen in de dertig zeggen we dat hun biologische klokje tikt. Tijd zit ingebakken in ons lichaam, in de hele cyclus van de geboorte tot de dood. Dat gaat verder dan je misschien denkt. De meeste kinderen worden geboren in de vroege ochtend van een woensdag of een donderdag. En in de hersenen van overleden mensen is te zien hoe laat zij stierven, omdat de tijd letterlijk stil is blijven staan. Over deze en andere feiten van de biologische, lichamelijke tijd, sprak prof. dr. Dick Swaab in zijn lezing voor de serie Tijd.

Dick Swaab is de bekendste neurobioloog van Nederland; zijn boek Wij zijn ons brein is een regelrechte bestseller. Hij zette het hersenonderzoek op de kaart en nog steeds loopt Nederland dankzij het Instituut voor Hersenonderzoek en de Hersenbank wereldwijd hierin voorop. In zijn boek, met de ondertitel Van baarmoeder tot Alzheimer, laat Swaab zien hoe processen in de hersenen gedrag, karaktervorming en (geestelijke) ziekte en gezondheid beïnvloeden en zelfs bepalen. Vooral de rol van hormonen – in samenspel met de omgeving – is niet te onderschatten, zo blijkt uit de vele voorbeelden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

“Vrouwenbesnijdenis vooral een probleem in moslimlanden”

, door

Roman Baatenburg de Jong, persvoorlichter van Hivos, interviewde Thomas von der Osten-Sacken van de Iraaks-Duitse mensenrechtenorganisatie WADI.

Thomas von den Osten-Sacken van de Iraaks-Duitse mensenrechtenorganisatie WADI ziet het verlammende effect van vrouwenbesnijdenis voor samenlevingen in het Midden-Oosten. ‘Vrouwelijke seksualiteit wordt gezien als een bedreiging’.

WADI publiceerde april vorig jaar een studie die uitwees dat meer dan 50 procent van de vrouwen en meisjes in Koerdistan genitaal verminkt zijn. Recentere gegevens tonen aan dat niet alleen Koerden maar ook Arabieren in Irak vrouwen besnijden. Twintig jaar onafgebroken aanwezigheid ter plaatse maakt WADI tot één van de ‘oudste’ non-gouvernementele organisaties in Irak. Van meet af aan richt zij zich tegen vrouwenbesnijdenis, al is genitale verminking (FGM) een adequatere term.

Is vrouwenbesnijdenis in het hele Midden-Oosten een veelvoorkomend verschijnsel?
De praktijk is zeer wijdverbreid. De meeste mensen denken bij FGM al snel aan Egypte, Somalië en Soedan. Onze bevindingen hebben die houding veranderd. In Afrika wordt het gepraktiseerd bij alle religies. In Azië is het vooral een fenomeen in islamitische landen. Het raakt hoe dan ook miljoenen meisjes.

Hoe verklaart u de hoge prevalentie van FGM in islamitische landen?
Meer in het algemeen kun je zeggen dat misdaden jegens vrouwen gerelateerd zijn aan een gebrek aan vrijheden in een samenleving. Veel islamitische landen ontberen elementaire vrijheden. Een direct verband is dat sommige islamitische rechtscholen FGM als ‘halal’ beschouwen, oftewel toegestaan.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

België beu

, door

Een gastbijdrage van Philip Ebels.

Geen groot verhaal over België deze week. Ja, het land breekt vannacht het wereldrecord regering formeren. Van Irak notabene. 249 dagen. Maar dat is het dan. De constatering dat ze daar niet door één deur kunnen is toch moeilijk nieuws te noemen.

De internationale pers zal ze dan ook dankbaar zijn, de mensen van de vele volksfeesten vanavond, verspreid over het hele land, ter gelegenheid van deze dubieuze nationale prestatie. Muziek, fanfare en straattheater zullen getuigen van de formidabele zelfspot der Belgen. Friet en bier zijn gratis. Het is nu eenmaal niet elke dag dat je wereldkampioen wordt.

“Ze zijn er nog steeds niet uit.” Verder zullen CNN, Al-Jazeera, of de NOS niet komen morgen, nadat ze op licht schertsende toon verslag zullen hebben gedaan van de verschillende anti-vieringen vanavond en en passant hebben vermeld dat het US Institute for Peace zijn laatste studie over conflict resolutie aan België heeft gewijd.

Ze komen al maanden niet verder. Ze hebben allemaal al een keer geprobeerd de Belgische twisten uit te leggen. Sommigen hebben het zelfs aangedurfd om het over Brussel-Halle-Vilvoorde te hebben, of over faciliteitengemeenten. Dat is, met de meest boeiende verteltechnieken, één keer interessant. En daarna niet meer.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Zuid-Korea wil helemaal geen dialoog

, door

Wederom een gastbijdrage van Bas Verbeek, correspondent in Zuid-Korea. Lees ook zijn blog.

de onderhandelingstafel is weer leegEn toen was het weer stil in Panmunjom. Een paar dagen nadat de gesprekken tussen de Korea’s vastliepen sputterde de wederzijdse scheldmachine nog even door, maar nog geen week later zijn we weer terug bij de orde van de dag. Gaat Noord-Korea zijn frustratie uiten in een militaire provocatie? Is de verjaardag van Kim Jong-il aanleiding om middels militaire provocatie zijn zoon verder te installeren? De conservatieve kranten schreven: wil Noord-Korea wel écht dialoog? De boosaardige communisten wilden immers niet toegeven dat ze de Cheonan hebben getorpedeerd en schuldig zijn aan het Yeonpyeong incident – de voorwaarde voor het Zuiden om de gesprekken voort te zetten. Omdat het erg curieus is te eisen dat een verdachte eerst zijn daad toegeeft voordat het proces begint, wil ik het graag omdraaien: wil Zuid-Korea wel écht dialoog?

Terwijl het volk verhongert, wordt er grof geld uitgegeven aan het leger, paleizen en nucleaire reactoren. In plaats van menselijke prioriteiten te stellen in zijn budget, doet Noord-Korea een beroep op het buitenland om de honger te bestrijden en zo zijn onmenselijke mismanagement en militaire politiek voort te kunnen zetten. Natuurlijk zijn Zuid-Korea en de VS hier doodmoe van. Ze willen zich al jaren best inzetten om het land vooruit te helpen, maar als de geboden hulp telkens weer resulteert in een wapen dat recht in het gezicht van de gever gericht wordt terwijl het volk blijft lijden, is dat dubbel frustrerend. Het is op zichzelf niet gek dat de huidige Zuid-Koreaanse regering roept: ammehoela, zoek het lekker zelf maar uit. Als Noord-Korea écht vooruit wilt, moeten ze akkoord gaan met harde voorwaarden. Dat het voedsel door de buitenlandse hulporganisaties zelf tot in de keuken van de Noord-Koreanen wordt gebracht. Dat ze er vrij kunnen rondlopen om een oogje in het zeil te houden om te voorkomen dat het leger het voedsel komt ophalen. Dat Noord-Korea zich ontwapend voordat er serieuze zaken gedaan worden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Innovatiebeleid is obstakels opruimen

, door

Een gastbijdrage van Bart Nooteboom, hoogleraar innovatiebeleid aan de Universiteit van Tilburg. Het stuk is ook te lezen op Me Judice.

innovate ore dieMinister Verhagen richt zijn innovatiebeleid op gebieden ‘waar Nederland goed in is’. Bestaande sectoren en bestaande spelers innovatieplannen laten maken kan bijna geen vernieuwing opleveren. Beter is het ruimte te geven voor nieuwe spelers. Een effectief innovatiebeleid is uiteindelijk niets meer dan het wegnemen van obstakels voor vernieuwende ideeën.

Om te bewegen hebben we twee benen nodig: rechts en links. Om te bewegen in de economie hebben we nieuw rechts nodig en nieuw links. Volgens nieuw rechts moeten we zo weinig mogelijk centraal plannen en maximaal putten uit de rijkdom aan verspreide ideeën en initiatieven, van burgers in de politiek en van ondernemers in de economie.

Een voorbeeld van een teveel aan centraal ontwerp en planning in de economie is het denken in termen van ‘focus en massa’ dat momenteel de beleidsvorming in innovatie en onderzoek beheerst, en onder andere leidt tot het benoemen van bestaande gebieden ‘waar Nederland goed in is’ tot ‘topgebieden’.

Dat is oud links beleid, en ik begrijp niet dat minister Verhagen daar mee doorgaat.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Ein Maerchen aus uralten Zeiten…

, door

Dit is een gastbijdrage van Willem Schot.

De sage van de gevaarlijke Loreley werd mooi beschreven in het bekende gedicht van Heinrich Heine en komt weer eens tot werkelijkheid.

Den Schiffer im kleinen Schiffe,
Ergreift es mit wildem Weh;
Er schaut nicht die Felsenriffe,
Er schaut nur hinauf in die Höh.
Ich glaube, die Wellen verschlingen
Am Ende Schiffer und Kahn,
Und das hat mit ihrem Singen,
Die Loreley getan.

Een schip kapseist en zinkt plotseling weg in de Rijn aan de voet van de Loreley. Hoe is het mogelijk dat zo’n tanker gevuld met zwavelzuur plotseling omslaat?

Ditmaal niet omdat de schipper niet oplette en was afgeleid door het gezang van de mooie maar boosaardige fee. Nee, ik moet een ander akelig verhaal van stal halen om hier de situatie te kleuren. Namelijk het bekende toneelstuk uit 1901 van Herman Heijermans Op Hoop van Zegen, waarin de wanhopige vissersvrouw Kniertje haar man en kinderen verliest, doordat zij door de reders met een onzeewaardig schip er op uit werden gestuurd.

“De vis wordt duur betaald”, was het toen. Ook nu nog wordt het transport duur betaald. Ook nu nog moeten de mensen varen op gevaarlijke instabiele schepen. Over de oorzaak van het kapseizen wordt (nog) niet gerept en die zal men misschien ook wel het liefst in de doofpot willen stoppen. De waarschijnlijke oorzaak is namelijk zeer eenvoudig en bedreigend: de vloeibare lading in de tanker stroomt van links naar rechts in de tanks (of omgekeerd) als het schip een bocht neemt.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De kloof tussen mooie woorden en lelijke daden

, door

Wederom een gastbijdrage van Martin Broek. Het stuk is ook op zijn site te lezen.

tank“Elk wapen gemaakt, elk oorlogsschip dat van stapel liep, elke afgevuurde raket betekent uiteindelijk diefstal van hen die hongeren en zonder voedsel zitten en van hen die kou lijden en geen kleren hebben. Deze wereld van de wapens geeft niet alleen geld uit. Ze besteed ook het zweet van de arbeiders, het genie van wetenschappers en de hoop van de kinderen. Hoe dan ook, dit is geen manier van leven.” Dit zei de Amerikaanse president Eisenhower in 1953.

Het zijn woorden van de president die acht jaar later ook het Militair Industrieel Complex als grootste bedreiging van zijn tijd zou benoemen. De afgelopen weken werd duidelijk dat die woorden nog maar weinig praktische waarde hebben. De regering Obama stelde 11 februari voor Caïro weer een miljard euro militaire steun te geven. Opstand of geen opstand. Het militaire regime had zonder veel problemen zijn oude man terzijde geschoven en de greep op de samenleving – en economie – behouden. Goede vrienden die het goed doen geef je cadeaus.

Ook in Nederland worden veel mooie woorden gesproken als het om wapens gaat. Woorden die werden vastgelegd in wapenexportbeleid dat zegt rekening te houden met spanningen, mensenrechten en ontwikkeling. Wijlen Hans van Mierlo prikte hier in 1996 als minister van Buitenlandse Zaken prachtig doorheen. Woorden die ook een citaat waard zijn: “Het in absolute zin toepassen van de criteria [voor wapenexport] zou betekenen dat de Nederlandse defensie-industrie geen exportmogelijkheden meer heeft, terwijl de binnenlandse markt te klein is (…) Dan zou de Kamer moeten besluiten de defensie-industrie in Nederland te verbieden.”

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

NOS verkiezingsdebat 14 februari 2011

, door

Dit is een gastbijdrage van publicist, schrijver, recensent Rein Swart.

Ze stonden er weer, de vertegenwoordigers van de acht grootste partijen, dit keer niet in de gedaante van de landelijke lijsttrekkers, maar van partijleden die in de Eerste Kamer hun groep aanvoeren of dat van plan zijn te gaan doen, zoals de pas benoemde PVV – er De Graaf die volgens eigen zeggen al bij de partij behoorde nog voor die bestond.

Men zou verwachten dat deze lichting een ander geluid zou laten horen dan hun overbekende collega’s, maar dat bleek niet het geval. Dat had minder te maken met, zoals dat heet, het feit dat men in de Eerste Kamer bezadigder met elkaar omgaat, maar eerder met de keuze van de partijen die het kabinet steunen om het beleid inzet te maken van deze verkiezingen. Het was weer dezelfde retoriek die over de lippen kwam. Hermans (VVD) ging voorop met uitgekauwde en achterhaalde uitspraken over burgers die last zouden hebben van de bemoeizucht van de overheid en het liever zelf doen, maar ook Barth (PvdA) bracht de platgetreden wijsheid in stelling dat het kabinet de tegenstelling tussen de verschillende bevolkingsgroepen vergroot. Het was allemaal niet nieuw en dat gold voor iedereen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Kabinet verheerlijkt keuzevrijheid

, door

Een gastbijdrage van Esther-Mirjam Sent, hoogleraar Economische Theorie en Economisch Beleid aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Het stuk is ook te lezen op Me Judice.

Ouders moeten zelf kunnen kiezen naar welke school hun kinderen gaan. Studenten moeten zelf hun onderwijskansen kunnen grijpen. Mensen moeten zelf kunnen kiezen of ze hun organen na hun dood ter beschikking willen stellen. En dit is slechts een kleine greep uit de argumenten die we vanuit het kabinet krijgen over voorgenomen beleidswijzigingen. Het onderliggende mensbeeld is dat van een koele en calculerende burger die optimaal gebruikt maakt van de geboden keuzemogelijkheden. Dat geeft de kiezer mogelijk een prettig gevoel, maar sluit absoluut niet aan bij de realiteit.

Ratio en emotie
Rationeel denken, analyseren, beslissen geeft mensen het gevoel dat ze in control zijn. En dat is plezierig, omdat de wereld om ons heen zo complex is geworden. Het verstand is te sturen, de emotie lijkt ongrijpbaar. Daarom denken we graag dat we op grond van redelijke overwegingen handelen, maar niks is minder waar. Ratio en emotie zijn innig vervlochten. Uit experimenten blijkt dat als je mensen een opdracht geeft, ze denken dat ze de vragen heel rationeel beantwoorden, maar het deel van de hersens dat tijdens de beantwoording van de vragen geactiveerd is, blijkt het emotionele deel te zijn (Camerer, Loewenstein en Prelec, 2005). Tegelijkertijd is het zo dat die emoties ons juist kunnen helpen om een rationele beslissing te nemen (Damasio, Tranel en Damasio, 1991). Dat wil zeggen, emoties stellen ons in staat onderscheid te maken tussen dat wat belangrijk is en dat wat minder belangrijk is.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Valse argumenten

, door

Wederom een gastbijdrage van Karin Spaink, eveneens te lezen op haar eigen blog.

WikileaksNettime is een mailinglist waar mensen willen nadenken over media, internet, politiek en alles daartussen en daaromheen. Een paar dagen gelden las ik dit op die mailinglijst:

Na Vrij Nederland’s onthulling van de even weinig verheven als pompeus gerechtvaardigde wijze waarop ‘kwaliteitskrant’ NRC-Handelsblad samen met de commercieele omroep RTL NOS-televisie de loef had afgestoken in de (rat)race naar het NL-relevante gedeelte van de Wikileaks’ Cablegate stash laten de Belgen het weinig flatteus licht schijnen op de gang van zaken bij het parallel verhaal, rond dagblad De Standaard, die ook via het Noorse blad Aftenposten toegang kreeg tot het Wikileaks materiaal [..]

Ineens werd ik boos. Dit was een mailinglijst waar iedereen pretendeerde verstandig na te denken over media en internet, maar wat ik daar had gezien over WikiLeaks kwam zelden boven dit niveau uit. Zodat ik een antwoord schreef, waarvan ik innig hoop dat anderen het snappen:
Ik snap niet waarom de vraag wie hoe & wanneer de beschikking wist te krijgen over deze cables de inhoud van diezelfde cables kennelijk steeds maar moet overschaduwen – ook op Nettime. Het kan me werkelijk geen lor schelen of RTL eerder was dan de NOS, of omgekeerd. Het kan me ook geen ene lor schelen dat Nederlandse kranten niet bij de eerste groep van vijf geselecteerde dagbladen zaten die in de cables konden grasduinen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Media, modern en oud

, door

Onderstaande gastbijdrage van Karin Spaink hebben we overgenomen van haar weblog.

Facebook was natuurlijk belangrijk: de pagina ‘We are all Khaled Said’ mobiliseerde jongeren, en vanaf die pagina werd de oproep gedaan om op 25 januari te gaan demonstreren. Weblogs waren belangrijk: al jarenlang bloggen veel Egyptenaren over de politiek. Reporters Sans Frontières meldt al jarenlang dat nergens zoveel burgerjournalistiek wordt bedreven als in Egypte, maar ook: dat nergens zoveel bloggers gevangen zitten als daar. En Twitter was belangrijk: een geweldig medium om informatie snel door te geven.

Maar uiteindelijk is dit ook de revolutie waarin de televisie zich bewees. Zonder Al Jazeera was dit niet gebeurd. Wanneer ze precies begonnen met de verslaggeving van deze opstand weet ik niet; wel weet ik dat ik op 28 januari begon te kijken en sindsdien de zender niet meer heb uitgezet. Dag in, dag uit deed Al Jazeera verslag. Soms herhaalden ze stukken en ‘s nachts ging het ook wel ‘s over iets anders, maar ze hebben twee weken lang bijna fulltime aan de opstand in Egypte gewijd. Verslaggevers ter plekke vertelden wat er gebeurde, soms – voor hun eigen veiligheid – anoniem. En al die tijd waren ze de enigen die via een massamedium de Egyptenaren van minuut tot minuut vertelden wat er in hun eigen land gebeurde.

Steeds weer doken ze nieuwe deskundigen en nieuwe betrokkenen op die hun gedachten lieten gaan over de gebeurtenissen. Van de studio in Qatar schakelden ze over naar Tahrir; van Londen naar Washington; van Alexandrië weer terug naar Caïro. Hun uitzendlicentie in Egypte werd ze ontnomen, hun verslaggevers werden gearresteerd, hun apparatuur werd in beslag genomen, hun kantoor in Caïro werd kort en klein geslagen. Het maakte niet uit. Ze bleven doorgaan. Wel zag je dat al die gezichten steeds vermoeider raakten – dat het ook voor hen een enorme uitputtingsslag was.

Vorige Volgende