De kloof tussen mooie woorden en lelijke daden

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Wederom een gastbijdrage van Martin Broek. Het stuk is ook op zijn site te lezen.

tank“Elk wapen gemaakt, elk oorlogsschip dat van stapel liep, elke afgevuurde raket betekent uiteindelijk diefstal van hen die hongeren en zonder voedsel zitten en van hen die kou lijden en geen kleren hebben. Deze wereld van de wapens geeft niet alleen geld uit. Ze besteed ook het zweet van de arbeiders, het genie van wetenschappers en de hoop van de kinderen. Hoe dan ook, dit is geen manier van leven.” Dit zei de Amerikaanse president Eisenhower in 1953.

Het zijn woorden van de president die acht jaar later ook het Militair Industrieel Complex als grootste bedreiging van zijn tijd zou benoemen. De afgelopen weken werd duidelijk dat die woorden nog maar weinig praktische waarde hebben. De regering Obama stelde 11 februari voor Caïro weer een miljard euro militaire steun te geven. Opstand of geen opstand. Het militaire regime had zonder veel problemen zijn oude man terzijde geschoven en de greep op de samenleving – en economie – behouden. Goede vrienden die het goed doen geef je cadeaus.

Ook in Nederland worden veel mooie woorden gesproken als het om wapens gaat. Woorden die werden vastgelegd in wapenexportbeleid dat zegt rekening te houden met spanningen, mensenrechten en ontwikkeling. Wijlen Hans van Mierlo prikte hier in 1996 als minister van Buitenlandse Zaken prachtig doorheen. Woorden die ook een citaat waard zijn: “Het in absolute zin toepassen van de criteria [voor wapenexport] zou betekenen dat de Nederlandse defensie-industrie geen exportmogelijkheden meer heeft, terwijl de binnenlandse markt te klein is (…) Dan zou de Kamer moeten besluiten de defensie-industrie in Nederland te verbieden.”

En zo is het maar net. De wapenexporten zijn sinds de jaren negentig gestegen van 200 miljoen euro naar 900 miljoen in het eerste decennium van deze eeuw. Een groei van 450 procent. Menige industriesector zou er een feestje om vieren. Niet de wapenfabrikanten die blijven klagen dat ze het zo moeilijk hebben, omdat er zoveel regeltjes zijn  waaraan ze moeten voldoen.

De klanten voor de Nederlandse defensie-industrie bevinden zich over de hele wereld. Voor een belangrijk deel zijn het NAVO-landen; de Verenigde Staten, Duitsland en Griekenland voeren de lijst aan. Verder in de top-5 Indonesië en Marokko die in de periode 2000-2009 op vier en vijf staan. Ze kochten beide bootjes bij De Schelde, een vestiging van Damen in Vlissingen.

Heel vaak gaat er ook tweedehands leger materiaal van de overheid de grens over. Je zou denken dat Den Haag klanten uitkiest waar alles risico’s vermeden dat de wapens misbruikt worden. Toch gingen F-16 gevechtsvliegtuigen naar Jordanië. Het militaire regime in Egypte kocht hier zelfs duizend pantservoertuigen en productie apparatuur voor het vervaardigen van vizieren. Betrouwbare en belangrijke bondgenoten hebben ook in Nederland een streepje voor.

Wapenexportrichtlijnen of niet. Er is geen enkel land in de Maghreb dat geen wapens krijgt van Nederland. Zelfs Libië is sinds 2008 weer klant. Er zijn mooie woorden van Eisenhower. Er zijn militaire en economische belangen. Er zijn mooie markten. En er is flinke dosis pragmatisme. Misschien nog wel meer dan Van Mierlo kon voorzien.

Hier meer informatie over leveranties aan Egypte, Tunesië, Algerije, Jemen, Jordanië, Libië, en Marokko

Reacties (15)

#1 Olav

Defensie-industrie hoeft niet te worden verboden, maar het zou alleen de eigen defensie moeten bedienen. En misschien hooguit enkele echte bondgenoten. Dus ja, defensiehandel (om de centen) zou moeten worden verboden.

Een zo rijk en ontwikkeld land als Nederland zou voor de eigen militaire behoeften ook niet in het buitenland moeten hoeven shoppen. Straaljagers? Die bouwen we zelf wel. Dat lukt in Zweden ook, dat is in economische zin een kleiner land dan Nederland en daar vliegt de hele luchtmacht met Saabs. Dus waarom zou dat hier niet kunnen met Fokkers.

Dan verdwijnt het belastinggeld dat aan militaire spulletjes wordt uitgegeven ook niet, maar blijft het gewoon in Nederland. Dat compenseert dan mooi voor de centen die we niet meer kunnen verdienen door zaken te verkopen aan twijfelachtige landen.

Kijk eens aan. Heb ik toch met één korte reactie op een weblog even een paar duizend mensen aan het werk gezet (waaronder echte hightech-uitvinders en allerlei toeleveranciers), de staat veel geld bespaard, de mensenrechten in landen met rare regimes een boost gegeven en de eigen militairtjes aan mooi speelgoed geholpen waar ze trouwens ook best aan mogen meeontwerpen.

Ze moesten me minister van economische zaken maken. Of van defensie. Of van allebei. Het is zo simpel.

  • Volgende discussie
#2 Ernest

@1 Dat noem ik nou visie hebben, Olav. Heb je meer van die goede ideeën?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 knelistonie

De staat bestaat omdat hij zich kan verdedigen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Olav

Bovendien, Ernest, hebben we als we mijn plan uitvoeren weer eens iets om ToN te zijn, en dat kan stimulerend werken op andere sectoren.

Voor het leveren van nog meer goede ideeën wil ik je best een offerte sturen ;-)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Ernest

@4, precies, dat dacht ik ook. Volgens mij ben jij een perfecte bruggenbouwer: want door jouw plan is er werk voor mensen van alle rangen en standen en opleidingen. En ik wacht gewoon tot er weer een probleem wordt opgeroepen hier bij Sargasso: dan heb jij vast weer een prima voorstel om het op te lossen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 martin broek

Ook het Zweedse model werkt niet zonder exporten (ze waren onlangs zeer actief in India bijvoorbeeld) en dan nog moet worden samengewerkt met BAe Systems. Een home made leger zonder exporten van die wapens naar de rest van de wereld is onbetaalbaar. bovendien heeft Zweden zijn industrie opgezet tijdens een lange periode van onafhankelijkheid. Inmiddels integreren de industrieën van de Scandinavische landen meer en meer (nog los van verder internationalisering).

Ik ben bang dat de oplossing nog veel simpeler is een leger gericht op zelfverdediging en humanitaire hulp. Wapens gekocht van de plank. Geen subsidies meer naar wapenindustrie en wapenonderzoek, maar naar andere sectoren. Geen stun vanuit de overheid (export promotie, export kredieten). Klaar is kees. De 18.000 banen (met een paar honderd miljoen subsidie per jaar) in de wapenindustrie verdwijnen en er komen nieuwe bij.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 martin broek

Ook het Zweedse model werkt niet zonder exporten (ze waren onlangs zeer actief in India bijvoorbeeld) en dan nog moet worden samengewerkt met BAe Systems. Een home made leger zonder exporten van die wapens naar de rest van de wereld is onbetaalbaar. Bovendien heeft Zweden zijn industrie opgezet tijdens een lange periode van onafhankelijkheid. Inmiddels integreren de industrieën van de Scandinavische landen meer en meer (nog los van verder internationalisering).

Ik ben bang dat de oplossing nog veel simpeler is. Punt 1: Een leger gericht op zelfverdediging en humanitaire hulp. Punt 2: Wapens gekocht van de plank. Punt 3: Geen subsidies meer naar wapenindustrie en wapenonderzoek, maar naar andere sectoren. Punt 4: Geen steun vanuit de overheid (export promotie, export kredieten). Klaar is kees. De 18.000 banen (met een paar honderd miljoen subsidie per jaar) in de wapenindustrie verdwijnen en er komen nieuwe bij.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Olav

Martin: Ook het Zweedse model werkt niet zonder exporten

Dat is een kwestie van de ambities (naar beneden) bijstellen. Maken wat je nodig hebt, en niet meer dan dat. Schijnbaar willen de Zweden er nog een slaatje uit slaan, maar dat zou niet nodig moeten zijn.

Martin: een leger gericht op zelfverdediging en humanitaire hulp.

Dat moet sowieso, maar dan nog zal dat leger spullen nodig hebben om het werk te kunnen doen.

Martin: Wapens gekocht van de plank.

Nee, daarmee maken we ons afhankelijk van de militair-industriele complexen van andere mogendheden, die met die handel hun eigen (geopolitieke) doelen nastreven. M.a.w. we zijn met huid en haar overgeleverd.

Ik vind het ook een morele kwestie: als Nederland zichzelf moet kunnen verdedigen dan moeten we dat ook echt zelf doen. Inclusief zelf de kennis en de productie in de hand houden.

Martin: Geen steun vanuit de overheid (export promotie, export kredieten).

Maar zodra je koopt in het buitenland, geef je steun aan de industrie dáár. Dan kan je beter tegen kostprijs in eigen land bouwen. En inderdaad niet voor de export, maar wel voor de werkgelegenheid.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 martin broek

Als het zo wilt doen dan gaat bijvoorbeeld zelfs de sterk ingekrompen marine flink veel geld kosten. Damen/De Schelde moet de kennis in stand houden, maar mag dan iedere twee jaar een schip bouwen om een 25 jaar oud schip te vervangen. Dat wordt waanzinnig duur, omdat een groot deel van de kosten in kennis infrastructuur, het ontwerp en ontwikkeling, en opstart kosten zit.

Nederland is als handelsland sowieso afhankelijk van het buitenland – op tal van terreinen. Heb ik niet vanuit principe problemen mee.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 omepas

@1 ik kon de godwin niet laten…

Hitler heeft ook de economie een boost gegeven door de wapenindustrie uit te bouwen!

(een godwin zonder wilders, is dat hier een unicum?)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Harm

Ja, vroeger zeiden politici nog wel eens dingen waarbij je je tegenwoordig achter de oren zou krabben. Zo zat ik gisteravond gefascineerd naar een aantal speeches van Kennedy te kijken: Evidence of Revision, part 2.

Het verhaal komt wat traag op gang, met iets teveel “peace, peace, peace” in het begin, maar gaandeweg slaat het ongeduld om in verbijstering. Een MUST!

http://video.google.com/videoplay?docid=5335724479269105967#

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 martin broek

Harm ik heb er een stukje van beluisterd. De aanval op de staal giganten en het opdrijven van de prijzen was helder. Maar welk beleid daaruit gevolgd is daar heb ik geen inzicht in.

Sowieso is het wel aardig af en toe in een oud Kamerstuk, een vooroorlogse krant te duiken of een film van lang geleden te bekijken.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Share

@1 je hebt wel een punt maar wij zijn in bepaalde tech skills gewoon keigoed. Zo bouwde Hollandse Signaal en Stork en Fokker de mooiste spullen, niet alleen voor de wapenindustrie. Tanks of raketten leveren vind ik ook niet kunnen. Maar vizieren, nachtkijkers, uitklap-veldkeukens, sja waarom zou je er niet in handelen? Wij zijn ook keigoed in handelen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Harm

@ Martin – Helder is wat zwak uitgedrukt lijkt me. En als je in de VS tegenwoordig dat soort dingen zou zeggen, dan bestaat er geen enkele twijfel meer dat je een volbloed communist bent. Obama is een modepoppetje, als je die hiermee vergelijkt.

Nee, daar heb ik ook geen inzicht in. Die serie is natuurlijk toegespitst op de aanslag en dat maakt dat alle elementen erop gericht zijn om in dat opzicht relaties te leggen. Maar er wordt niet geanalyseerd of het misschien “holle praat” was. Integendeel, die suggestie zou de boodschap van de documentaire verzwakken.

Ik moet die serie nog eens opnieuw volledig bekijken en het nog eens op me in laten werken. Maar dat vind ik dus helemaal niet erg, ik vind het fascinerend spul.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Hans Verbeek

Wel allemaal braaf op GroenLinks D’66 stemmen hoor. Ondanks de F16’s en alle wapens en munitie die meegaan, is het een ‘civiele’ missie.

  • Vorige discussie