Zeker en Vast

COLUMN - Een Facebook vriendin vond het maar niets dat ik in mijn blogs schrijf over mensen die volgens mij de weg kwijt zijn. Immers, hoe kun je ooit zeker weten dat iemand anders de weg kwijt is? Zou het niet kunnen zijn dat ik zelf tunnelvisie heb en dat ik zelf een beetje de weg kwijt ben, af en toe, terwijl die anderen, die hun kennis opdoen bij Café Weltschmerz en bij YouTube filmpjes die ik weiger te bekijken, juist redelijk goed op koers liggen? Als filosoof moet ik onmiddellijk toegeven dat dat zou kunnen, ja. Maar zelfs filosofen kunnen niet aan alles twijfelen. Descartes zag dat helder in. Uit het feit dat je kunt twijfelen volgt dat je er bent, en aan dat feit kun je niet twijfelen.

OK, laten we een gedachte-experiment doen. Stel eens dat ik de weg kwijt ben, zonder het zelf in de gaten te hebben. Dat zou natuurlijk kunnen, in principe. Maar dat moet dan wel betekenen dat de wegwijzers die ik gebruik om te navigeren voor een groot deel niet deugen. Zou het kunnen dat het merendeel van wat ik in de kranten lees en voor waar houd in feite bij elkaar gelogen of verzonnen is? Als dat zo is dan moeten ook de wetenschappelijke artikelen en boeken die in NRC-Handelsblad welwillend besproken worden en die mede mijn beeld bepalen van hoe de wereld in elkaar zit bij elkaar gelogen en verzonnen zijn.

Hoe kan ik er achter komen dat dat zo is? Molecular Virology of Human Pathogenic Viruses, door Wang-Shick Ryu, is een wetenschappelijk leerboek over virologie. Het zegt van zichzelf dat het essentiële informatie verschaft op het gebied van virologie, moleculaire biologie, microbiologie, besmettelijke ziekten en immunologie. Als ik zou willen weten wat mijn dochter gaat leren over virologie bij haar geneeskunde studie dan zou ik dit boek kunnen doorwerken. Dit leerboek heeft een uitvoerig hoofdstuk over vaccins dat begint met de volgende zin: “Vaccines are considered as one of the most remarkable discoveries of mankind and have greatly influenced our lives.” (“Vaccins worden beschouwd als een van de opmerkelijkste ontdekkingen van de mensheid en ze hebben onze levens diepgaand beïnvloed.”)

Plague of Corruption – Restoring Faith in the Promise of Science, door Judy Mikovits en Kent Heckenlively, met een voorwoord van Robert F. Kennedy, Jr, is een boek dat verscheen in het voorjaar van 2020 en dat bedoeld lijkt te zijn als aanklacht tegen corruptie in de medische wetenschap en het farmacologisch onderzoek. Er prijkt een aanbeveling op het voorblad van Dr. Luc Montagnier, de man die in 2008 de Nobelprijs won voor het isoleren van het HIV retrovirus. Judy Mikovits heeft een achtergrond in biochemie en haar co-auteur Kent Heckenlively is een voormalig advocaat. De hoofdboodschap van hun boek is dat het gevestigde medisch-wetenschappelijk onderzoek volkomen corrupt is en dat Big Pharma en de overheid bepalen wat er gepubliceerd mag worden in de medisch-wetenschappelijke tijdschriften.

Molecular Virology of Human Pathogenic Viruses vertelt een totaal andere verhaal dan het verhaal van Judy Mikovits, Plague of Corruption, en de twee verhalen kunnen niet allebei tegelijk waar zijn. Mikovits heeft veel meer aanbevelingen op Amazon dan Wang-Shick Ryu: 5375 tegen 20. De ratings komen op hetzelfde uit: allebei vier en een halve ster. Plague of Corruption is een absolute bestseller. En Mikovits mag dan oneervol ontslagen zijn uit haar positie als wetenschappelijk directeur van het Whittemore Peterson Instituut voor Neuro-Immuun ziekten in Nevada, ze heeft wel meer dan 100.000 volgers op Twitter. Als we ‘meeste stemmen gelden’ zouden doen dan zou Plague of Corruption het zeer ruim winnen van Molecular Virology of Human Pathogenic Viruses.

Maar als het verhaal dat Mikovits vertelt waar is, dan zitten we in het kamp van Robert F. Kennedy, de schrijver van het voorwoord. En Robert F. Kennedy is een notoire antivax denker. Oeps. Zouden die antivax mensen dan toch (een beetje) gelijk hebben? Dat wordt heel moeilijk voor mij om te geloven. De film Plandemic heb ik nooit willen bekijken, want het leek me evidente bullshit die met goede reden was verwijderd van Facebook en YouTube. Maar we doen nu een gedachte-experiment van systematische twijfel, dus ik heb het boek van Mikowits toch maar even van internet geplukt en bekeken.

Mijn moeilijkheid is dat dit boek, dat wordt gepresenteerd als een bijdrage aan de wetenschap, in feite helemaal geen wetenschappelijk betoog is. Mikovits wordt in dit boek opgevoerd als een moderne Rosalind Franklin, maar werkelijk alles staat hier op zijn kop. Nu snap ik ook beter waarom al die dwarsdenkers die zich op sociale media manifesteren zich zo graag vergelijken met wetenschappelijke reuzen als Galileo, Newton, Darwin, Einstein, of met activisten zoals Rachel Carson en Erin Brockovich. Ik vroeg me af waar dat vandaan kwam, maar dat hebben ze heel waarschijnlijk hier afgekeken en opgepikt.

Tjonge, wat is het leerzaam om even in zo’n boek te neuzen. Dit is slachtoffer-proza van de buitencategorie, waarin de auteur zich beklaagt dat ze is tegengewerkt omdat ze een een vrouw is, dat haar ex-collega’s niet meer met haar willen samenwerken en dat universiteiten haar geen baan aanbieden. Het is evident dat Mikovits de hele medische wetenschap als corrupt beschouwt, en zichzelf en haar collega Frank Ruscetti als eenzame, dappere klokkenluiders en onvermoeibare strijders tegen deze corruptie.

Het boek staat bol van de rancune en de verdachtmakingen. Een van mijn helden is Anthony Fauci, lid van de Witte Huis Coronavirus Taakgroep (het OMT in de VS), die zich onafhankelijk van Trump durfde op te stellen, maar voor Mikovits is hij een boef. Ergens in haar boek noemt Mikowits Andrew Wakefield “our greatest scientific martyr” (“onze grootste martelaar voor de wetenschap”). Hmm, merkwaardig. Wakefield is zijn licentie als arts kwijtgeraakt wegens wetenschappelijke fraude. In mijn wereld is Science een respectabel wetenschappelijk tijdschrift, maar voor Mikovits is de redactie een corrupt clubje dat ten onrechte een artikel van haar en Ruscetti heeft teruggetrokken toen bleek dat negen verschillende laboratoria het onderzoek niet konden repliceren. Het hele verhaal is hier (Science Magazine, 23 September 2011) uitvoerig beschreven. Maar volgens Mikovits, die weigerde de herroeping te accepteren, is dit dus allemaal leugen en bedrog.

Als je aan de kant van Mikowits wilt blijven staan moet je kiezen tegen de laboratoria die haar werk niet konden bevestigen, tegen de hele gevestigde medische wetenschap zoals vertegenwoordigd door Wang-Shick Ryu, tegen Anthony Fauci, en tegen het redactionele beleid van een gerespecteerd wetenschappelijk tijdschrift. Dat wordt langzamerhand wel een beetje lastig.

De fabeltjesfuik werkt trouwens niet alleen op YouTube en Facebook, maar ook op de website van Amazon. Als je Plague of Corruption opzoekt krijg je informatie over “boeken die ook worden gekocht door de kopers van dit boek”. En dan zie je dat dit allemaal notoire antivax titels zijn, met auteurs als Robert F. Kennedy, Vernon Coleman, Charles Ortleb. Coleman’s titel, Anyone Who Tells You Vaccines Are Safe and Effective is Lying, maakt duidelijk uit welke hoek de wind hier waait. Ortleb’s boek beschrijft Fauci als “De Bernie Madoff van de wetenschap”. Kortom, dit is de ergste antivax troep en propaganda die je je kunt voorstellen, maar dat kan Amazon uiteraard niet schelen, want er zijn kennelijk meer dan genoeg mensen die al deze onzin willen kopen en lezen.

Al bladerend in het boek van Mikovits moest ik denken aan de cartoon waar je een groot cruise schip ziet wegvaren met de EU vlag in top, terwijl Boris Johnson en companen afdrijven op een miserabel vlot, zwaaiend met Brexit vlaggen. De tekst van Boris: “So long, suckers!” Ook daar zou je je kunnen afvragen wie er de weg kwijt is.