Volk

COLUMN - Er zit iets raars aan de radicaliseringsdiscussie. Op hoge toon eisen veel oudsher hier geboren en getogen Nederlanders dat mensen die andere wortels hebben, zich moeten aanpassen, liefst snel een beetje.

De aanhang van de PVV groeit. Wilders wordt steeds valser jegens mensen met een Arabische achtergrond. Hij regisseerde zorgvuldig dat in het publiek geplante medewerkers ‘minder Marokkanen, minder Marokkanen!’ zouden scanderen, en beweerde later dat hij slechts ruimte had geboden voor de stem des volks.

Niemand die erop wijst dat die definitie van ‘het volk’ de plank akelig misslaat: ons volk bestaat allang niet meer uit blanke Nederlanders. Evenzo is de term ‘populisme’ absoluut misplaatst als het om de PVV gaat: elke groepering die op voorhand een deel van het volk uitsluit, is niet populistisch, maar schandalig bevooroordeeld.

Intussen lopen er in Nederland knokploegen rond, zoals de uit Scandinavië overgewaaide ‘Soldaten van Odin’ (de Volkskrant betitelde ze verbloemend als ‘burgerwacht’), speurend naar onrecht dat zijzelf vuistgewijs willen rechtzetten. Ze achten zichzelf rechter en beul ineen, en lieten derhalve trots een tot pulp geslagen asielzoeker op straat achter.

Wie zich verzet tegen zulk extremisme, en in plaats daarvan pleit voor samenwerking, voor verbintenissen zoeken, voor het betrachten van nieuwsgierigheid, onderling begrip, inlevingsvermogen en tolerantie, wordt tegenwoordig smalend weggezet als Gutmensch. Hoe zijn we in hemelsnaam zover gekomen dat een bedachtzaam mens willen zijn, jezelf niet teveel willen laten leiden door vooroordelen, je op een sneer komt te staan?

Nederland radicaliseert in sneltreinvaart, onderwijl luidkeels eisend dat ‘die anderen’ zich volledig aanpassen aan ‘onze’ gevoeligheden en overtuigingen, terwijl wijzelf diezelfde groep steeds onverbiddelijker wegzetten als achterlijk, inherent ondemocratisch, als gevaar voor ‘onze’ manier van leven.

Bij elke aanslag eisen we dat moslims zich distantiëren van extremisme. Hoe vaak ze dat ook doen: het is ons nooit genoeg. Ondertussen negeren we dat diezelfde terroristen ontelbaar meer slachtoffers onder gematigde moslims hebben gemaakt dan onder westerlingen.

We eisen dat gematigde moslims zich tegen extremisme uitspreken en zich verzetten tegen de gekken die hun geloof perverteren. Maar we verdommen het onderwijl naar hún verhalen en ervaringen te luisteren. Alsof ze boodschappenjongens zijn: goed om een klusje aan op te dragen, te min om een volwaardig gesprek mee te voeren.

De commotie over Dyab Abou Jahjah past in datzelfde stramien. Heb je eindelijk een welbespraakte, belezen westerse Arabier – nota bene iemand die zichzelf geen gelovige meer noemt; die probeert jonge moslims perspectief te geven; die hamert op het belang van debat, democratie, historie en zelf nadenken – en de halve goegemeente wilde hem op voorhand de mond snoeren.
N.B. De asielzoeker in kwestie schijnt niet in elkaar geslagen te zijn door de Soldaten van Odin.

Deze column van Karin Spaink verscheen eerder in Het Parool.