Volentekriebels | Straatnamen

COLUMN - Een tip voor eenieder die een straatnaam naar zich vernoemd wil hebben. Noem jezelf naar een straatnaam.

Om een beetje met de tijd mee te gaan houdt het Historisch Nieuwsblad elke maand een online lezerspoll. Mensen mogen reageren op een stelling en Bas Kromhout smeedt er een leesbaar verhaaltje van. Veel waarde moet je daar overigens niet aan hechten, want die Kromhout heeft voor een historicus een verdacht futuristisch kapsel.

Deze maand luidde de stelling: ‘Het is zonde dat de Nederlandse sporen in Zuid-Afrika worden uitgewist.’ Maar liefst 81 procent van de respondenten is het ermee eens. ‘De sporen zijn belangrijk voor de Zuid-Afrikaanse geschiedenis,’ zegt ene E.R. van Dooren. Hij/zij vat daarmee de heersende opvattingen aardig samen.

Ik kan mij goed voorstellen dat zwarte Zuid-Afrikanen niet in Verwoerdburg willen wonen, het stadje dat vernoemd werd naar een van de drijvende krachten achter de apartheid, oud-premier Hendrik Verwoerd. Hoe zouden Van Dooren cum suis het vinden als de A10 wordt omgedoopt tot Hermann Göring? Of als het Haagse gemeentebestuur besluit dat het Zeeheldenkwartier vanaf nu Arthur Seiss-Inquartier heet? Ik vermoed ‘niet zo leuk.’

Daarom zien we verzetshelden wel terug op onze straatnaambordjes en Nazi-kopstukken niet. We herinneren ons liever het goede. Het lastige is dat goed en kwaad vaak hand in hand gaan. Daar doen we meestal niet zo moeilijk over. WOII-winnaar Jozef Stalin moest postuum zijn Amsterdamse laan inleveren toen de Sovjet-Unie Hongarije binnenviel, maar het was een uitzondering op de regel. De meeste helden mogen hun straten en pleinen houden, ook al zijn ze in retrospect schurken en (massa)moordenaars.

Het is daarom handiger om straten te vernoemen naar mensen die wat minder dicht bij het vuur zaten. Schilders, dichters, sporters, dat soort onschadelijke knakkers. Vorige week nog schreef ik een alleraardigst stukje over de Jan Pieter Heijestraat. Jan Pieter Heije was liedjesschrijver en dichter. Zijn bekendste werken zijn “Er zaten zeven kikkertjes al in een boerensloot,” “Zie de maan schijnt door de bomen” en “De zilvervloot.” Daar kan je toch moeilijk iets op tegen hebben? Maar ook hierin schuilt een gevaar. Ik ga van mijn lang zal ze leven niet in de Xander de Buisonjésteeg wonen. Laat staan dat ik ’s avonds mijn hond uit durf te laten in het Gordonplantsoen.

In Latijns-Amerika heb je al die problemen niet. Daar heten straten domweg Calle 1, Calle 2, Calle 3 en Calle 4, waarbij calle zoveel betekent als straat. Als muzikant zal je daar niet snel een straat naar je vernoemd krijgen. Een van de bekendste bands van het continent draaide het daarom om. Calle 13 heeft honderden straten die zijn naam dragen.

Daar ligt een kans voor Gordon. Hij moet gewoon zijn naam veranderen. Ik ben de beroerdste niet en heb even meegedacht. Ik stel voor dat hij voor Reguliersdwars gaat. Voor wie de Reguliersdwarsstraat niet kent: het is een ordinaire, schreeuwerige straat waar dag en nacht vanuit alle hoeken kutmuziek klinkt.

Je mag er bovendien maar vanaf één kant inrijden.