Oncontroleerbare verkiezingsprogramma’s

De verkiezingsprogramma's van politieke partijen staan bol van mooie beloften. Maar wat blijft daar na de campagne van over? Sargasso controleert het voor het thema zorg. Rond verkiezingstijd vindt steevast een rituele dans plaats rond de partijprogramma’s. Die worden nog steeds gepresenteerd als primaire informatiebron voor de kiezer. Veel stemwijzers worden op deze programma’s gebouwd. En menig politicus wordt later in een debat met eerdere beloften om de oren geslagen. Je zou denken dat wat in de programma’s staat achteraf te controleren is, zodat de kiezer een partij daarop kan aanspreken, en misschien belonen of juist afrekenen. Op zich zou zo’n controle simpel moeten zijn. Je vergelijkt de standpunten in de programma’s en kijkt welke wetsvoorstellen partijen hebben gesteund en welke amendementen en moties ze hebben ingebracht. Zo simpel is het helaas niet. Zelfs als we een deel van de taken automatiseren, is het nog vreselijk veel werk om alle verkiezingsbeloften van alle partijen te controleren (geloof me, we hebben het geprobeerd). We hebben daarom een casus genomen,de grootste kostenpost van dit moment: de zorg. 

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 09-11-2022
Foto: copyright ok. Gecheckt 12-10-2022

Je geld of je leven

Is de marktwerking in de zorg terug te draaien? Hoe doe je dat dan? Het is een thema waarop ik naar een antwoord zocht in de verkiezingsprogramma’s. Maar dat antwoord is niet te vinden.

Het CVZ doet er nu een schepje bovenop, door de discussie aan te zwengelen over de kosteneffectiviteit van de zeer dure behandelingen van zeldzame ziekten. Op het eerste gezicht lijkt dat een redelijk idee, want over zinvolle aanwending van geld moet altijd discussie mogelijk zijn. Maar op het tweede gezicht wordt het een knap lastig thema. Kan er een moment komen dat ik mij in het ziekenhuis meld en “total loss” word verklaard? Wie oordeelt dan over mijn reparatiekosten en over mijn resterende sociale rendement?

Is het niet logisch dat medicatie voor zeldzame ziekten duur is? Een aspirine heeft talloze aanwendingen en iedereen is gebruiker, dus dat kan een goedkoop pilletje zijn. Maar je zult de ziekte van Pompe hebben; dan gaat het geld kosten. Maar dan komen de aarzelingen. De farmaceutische industrie is toch een zeer winstgevende sector? Heeft die dan niet de plicht om voor ziekten, die geen grote verdiensten mogelijk maken, ook iets te doen? Mag je dat vragen van een partij die het alleen doet voor het geld?

Foto: copyright ok. Gecheckt 11-03-2022

Zorgkostenzorgen

De AWBZ is ontspoord. Wat een collectieve verzekering zou moeten zijn voor onverzekerbare risico’s op langdurige (>1 jaar) ziekte, psychiatrische problemen of handicaps, is verworden tot een soort WAO: een vergaarbak voor van alles en nog wat waar niemand verantwoordelijkheid voor neemt. Volgens de econoom Marcel Canoy is het veel te makkelijk om in Nederland in een dure instelling terecht te komen en zit er teveel “onzin” in de AWBZ, zoals de doventolk, vaccinaties, of de blindengeleidehond.

Het is waar dat de AWBZ kosten sinds 1998 zijn verdubbeld. Er gaat in 2011 zo’n 25 miljard euro in om, wat maar voor tweederde door premieinkomsten en eigen bijdragen wordt gedekt. Maar in die verdubbeling is de inflatie niet verrekend. En als je de AWBZ uitgaven afzet tegen het BBP lijkt het best mee te vallen.

De relatieve uitgaven van de AWBZ schommelen rond de 4% van het BBP. De AWBZ groeit dus niet harder dan ons inkomen. Eigenlijk zijn het vooral de totale zorguitgaven die de pan uit rijzen, het afgelopen jaar tot  wel 90 miljard euro. Nu nog geeft een doorsnee gezin gemiddeld 11.000 euro per jaar uit aan zorg, maar dat zou volgens het ministerie van VWS met de huidige trends van vergrijzing, intolerantie van ongemakken, minder mantelzorg, en vooral ook in de toegenomen technologische mogelijkheden, binnen dertig jaar zo maar eens de helft van het inkomen kunnen opslurpen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-10-2022

Bijna helft oproepen traumaheli’s geannuleerd

In bijna de helft van de gevallen blijkt een opgeroepen traumahelikopter uiteindelijk toch niet nodig. De vier Nederlandse traumaheli’s vlogen in 2011 ruim 4600 keer uit. In 2600 gevallen konden zij hulp bieden en in 2000 gevallen (43 procent) werden zij teruggeroepen. Dit blijkt uit cijfers die het Landelijk Netwerk Acute Zorg aan ANP en Sargasso verstrekte.
,,De heli gaat direct op weg als die hiervoor signaal krijgt van de meldkamer na een 112-melding. Altijd gaat ook een ambulance naar een oproep toe. Ter plaatse blijkt het regelmatig minder ernstig te zijn dan het in eerste instantie leek, of blijkt de persoon juist al overleden. De helikopter wordt dan teruggeroepen,” verklaart Jens Valk, arts van het Mobiel Medisch Team Groningen het hoge percentage annuleringen. ,,We vliegen liever een paar keer te veel uit dan een keer te weinig.”

In de helikopters worden Mobiele Medische Teams (MMT’s) vervoerd, waar anders dan bij een ambulanceteam ook een arts deel van uitmaakt. Als het weer te slecht is of als een helikopter niet goed op de locatie kan landen dan gaat het MMT over de weg naar een oproep toe. In 2011 gebeurde dit ongeveer 1600 keer. In ruim 40 procent van de gevallen werden zij halverwege teruggeroepen.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Kosten van de zorg kun je ook positief benaderen

De zorgkosten: die zouden volkomen uit de hand lopen als er nu niet ingegrepen wordt. Daarbij wordt nogal eens vergeten dat de huidige situatie kansen biedt om buiten gebaande paden te treden. Volgens hoogleraar Dirk Ruwaard is een perspectiefwisseling op de gezondheidszorg noodzakelijk.

Vorig jaar mei zei minister De Jager van Financiën in Het Financieele Dagblad dat ons land de schuldencrisis en de 18 miljard euro bezuinigingen wel zou overleven. De minister wees er op dat de kosten van de zorg in de afgelopen decennia met 4 procent per jaar zijn toegenomen, terwijl de gemiddelde economische groei over diezelfde periode slechts 2 procent bedroeg. Het Centraal Planbureau (CPB) heeft berekend dat het aandeel van de zorgkosten in het Bruto Binnenlands Product (BBP) in de periode 1972-2010 is gestegen van zo’n 8 naar 13 procent. Als deze trend doorzet, dan bedragen de zorgkosten in 2040 ruim 23 procent van het BBP. Minister De Jager noemde de situatie ‘mathematisch onhoudbaar. Dan eet die ene categorie op een gegeven moment de hele economie op’.

Overigens heeft de stijging van de zorgkosten ook grote gevolgen voor de huishoudens. Een tweeverdienersgezin dat gezamenlijk 1,5 keer modaal verdient, was in 2010 meer dan 23 procent van het bruto gezinsinkomen aan zorg kwijt. Bij voortzetting van de huidige trend zal dat percentage in 2040 ruim 36 procent bedragen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-03-2022

Hoe blijft de verpleging betaalbaar?

Het gebruik van verpleging en de verzorging voor mensen thuis of in instellingen zal de komende jaren blijven doorgroeien. Van 11 miljard in 2009 zal dit bedrag groeien tot 25 miljard in 2030. Gesteld dat we dit als een probleem zien, wat kunnen we ertegen doen? Een verhoging van de eigen bijdrage zal geen soelaas bieden, menen Evelien Eggink en Debbie Oudijk, beiden werkzaam bij het Sociaal en Cultureel Planbureau.

In 2009 gebruikten 940.000 mensen een vorm van publiek gefinancierde thuiszorg, verpleeghuiszorg of verzorgingshuiszorg. De vergrijzing zal het beroep op deze zorg opstuwen. Wij hebben becijferd dat er in 2030 intotaal 1,25 miljoen gebruikers kunnen worden verwacht. Dit betekent een stijging van ongeveer 1,5 procent per jaar. De meer intensieve vormen van zorg, met name van de instellingen, zullen sterker toenemen dan de lichtere en goedkopere zorgvormen.

Op basis van de vergrijzing hadden we wel een veel sterkere stijging van het gebruik verwacht. Zo komt de groei van het aantal 65-plussers tot 2030 uit op 2 procent per jaar, en die van het aantal 80-plussers zelfs op 2,5 procent per jaar. Het zorggebruik wordt gedempt doordat ouderen steeds langer in goede gezondheid verkeren en door een hoger inkomen en opleidingsniveau minder afhankelijk zullen zijn van publiek gefinancierde zorg. Bij deze berekeningen is geen rekening gehouden met moeilijk te voorspellen effecten van beleid of veranderde voorkeuren van gebruikers.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De zorg is grote banenmachine

DATA - Wie zeker wil zijn van zijn baan moet gaan werken in de zorg. In geen enkele hoek zit zoveel groei als in deze beroepsgroep. Niet alleen nu, maar al decennialang.

We zijn sinds de jaren ’70 door drie perioden van recessie gegaan (’74-’75, ’81-’82 en ’08-’09), en we zitten er op dit moment middenin. Werknemers in de bouw hebben het zwaar in tijden van recessie. Sinds de kredietcrisis gaat het in de financiële dienstenkant ook achteruit. En binnenkort worden de effecten van de bezuinigingen in het ambtenarenapparaat en het onderwijs zichtbaar.

Maar oud en ziek worden we hoe dan ook, al helemaal nu de samenleving snel vergrijst. Ondertussen verzint de wetenschap steeds weer nieuwe dingen om ons langer in leven te houden. Kortom, de zorg is een safe bet. In welk economisch weer we ook verkeren, in de zorg komen er altijd banen bij.

(Klik voor groter)

Foto: copyright ok. Gecheckt 28-09-2022

Keuzestress

De marktprincipes in de zorg beginnen hun zegenende werking te doen. Of we daar blij mee moeten zijn, is nog maar de vraag, want de marktwerking levert inderdaad iets wat ze belooft: keuze. Maar het is een valse keuze waar haast niemand op zit te wachten. En er zit een venijnig addertje onder het gras.

Gisteren kopte NRC Handelsblad dat CZ zijn inkoopbeleid aanscherpt. De grootste verzekeraar van Nederland koopt sommige behandelingen simpelweg niet meer in bij zorgverleners als die te duur, kwalitatief onder de maat of onnodig zijn. Daardoor zouden er weer wachtlijsten kunnen ontstaan, omdat in sommige regio’s bijvoorbeeld nog maar weinig ziekenhuizen zijn die een bepaalde behandeling mogen geven – of anders gezegd, waarvan de behandeling door CZ vergoed wordt.

Zo’n wachtlijst is natuurlijk vervelend (oeps daar gaat hét argument van pro-marktwerking-types: sinds 2006 hebben we nauwelijks wachtlijsten meer), maar op zich past dit allemaal netjes in het plaatje van de marktwerking. Want we krijgen er keuze voor terug. Iedere zorgverzekeraar zal namelijk zijn eigen afwegingen maken. Het kan dus zijn dat je bij CZ voor behandeling A niet meer bij ziekenhuis Z terecht kan, maar dat je bij Achmea voor behandeling A wel naar ziekenhuis Z kan gaan. We hebben keuzevrijheid.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Vorige Volgende