Zomergasten | Over beschadigde klungels en botsende relaties

VOORBESCHOUWING - Zomergasten zou natuurlijk niet compleet zijn zonder een romanschrijver. Schrijvers nemen een bijzondere plaats in onze cultuur in (en niet alleen de onze). Ze brengen een aura van diepzinnigheid met zich mee. De schrijver is de intellectueel onder de kunstenaars, en kunstenaars, zo leerden we vorige week van Hedy d'Ancona, leren je opnieuw naar de wereld te kijken. Griet op de Beeck (morgen wordt ze 43), Vlaams dramaturge, journaliste en inmiddels romanschrijfster, brak in 2013 door met Vele hemels boven de zevende, waarin ze aan de hand van vijf romanpersonages de menselijke worsteling in de zoektocht naar geluk blootlegde. De recensenten waren lovend: middels vertellingen in ik-perspectief wist Op de Beeck schijnbaar moeiteloos een inkijkje te bieden in hoe doodgewone mensen door het bestaan klungelen, laverend op een zee van verwachtingen, behoeften en zelfopvattingen die botsen met elkaar en die van familieleden en beminden.

Door: Foto: Gerard Stolk (cc)
Foto: Zomergasten 2016 - Hedy d'Ancona

Recensie Zomergasten 2016 | Hedy d’Ancona

RECENSIE - Als blikken konden doden, dan waren wij tijdens deze aflevering van Zomergasten 2016 met Hedy d’Ancona vermoedelijk getuige geweest van de moord op Thomas Erdbrink. Het was na het fragment waarin Joop Admiraal zowel zichzelf als zijn dementerende moeder speelt. Erdbrink en d’Ancona spraken over de verzorging die d’Ancona (of ‘Hedy’ moet ik eigenlijk zeggen, laat ik, om haar een plezier te doen, maar louter haar voornaam gebruiken, dat heeft ze wel verdiend) op zich had genomen nadat haar geliefde, de kunstenaar Aat Veldhoen, een herseninfarct had gehad.

Hedy had net verteld hoe vanzelfsprekend deze zorg was geweest en hoe goed Aat, naar omstandigheden, was hersteld en dat hij geestelijk nog volledig in orde was, toen Thomas haar de vraag stelde of er een moment was geweest dat er door haar hoofd had gespookt of ze haar geliefde nu misschien zou moeten helpen om op een waardige manier uit het leven te stappen. En terwijl hij die vraag aan het formuleren was, kwam die blik.

Het zweet brak me uit. Die mondhoeken die richting het voorgeborchte wezen, dat kapsel dat als een donderwolk rond haar hoofd hing en die half geloken ogen die dwars door Thomas Erdbrink heen boorden, terwijl hij zijn vraag al struikelend tot een goed einde probeerde te brengen. Ze hield de blik toen hij uit gestruikeld was nog even vast, om ‘m even te laten voelen wat voor debiele vraag hij had gesteld. Ze had eerder gepleit voor het recht om je eigen leven op een gewenst moment voortijdig te beëindigen, niet het leven van een ander. Eigenlijk had Thomas haar gevraagd of ze even had overwogen om haar man te vermoorden, zoals Rein van Bemmelen in het derde fragment van de avond (uit: Zij moet eerst) dat bleek te hebben gedaan met zijn vrouw Lucie. Naar aanleiding van dat fragment had Hedy al prima duidelijk kunnen maken welk standpunt zij innam in de euthanasiewet, maar kennelijk was het Thomas nog niet duidelijk genoeg. 

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Zomergasten | Damiaan Denys

Damiaan Denys is een van oorsprong Vlaamse psychiater en filosoof die is gespecialiseerd in compulsiviteit (dwangneurotische gedragingen) en angst. Dat wordt dus een avondje mens- en maatschappijbeschouwen, zoals de promo reeds laat zien.

Meer over Damiaan Denys vindt u hier.

Update: Vrij Nederland geeft gratis een interview van vorig jaar met Denys weg.

Foto: Promotiefilmpje Zomergasten 2016 – Hedy D’Ancona copyright ok. Gecheckt 15-11-2022

Zomergasten | Epigoon van de Linkse Kerk

VOORBESCHOUWING – Hedy d’Ancona belichaamt alles waar domrechts een hekel aan heeft. Alleen daarom al wordt het genieten met deze Zomergast vanavond. 

Voor wie is opgegroeid na de revolte Fortuyn zal het wellicht nauwelijks meer voorstelbaar zijn, maar zo’n twintig jaar geleden golden voormalige politici en bestuurders nog als morele autoriteiten, zeker als ze een indrukwekkende staat van dienst hadden.

Dat is inmiddels wel anders. Rancuneus rechts heeft met twintig jaar kankeren op de ‘boven-ons-gestelden’ en ‘regenten’ het gezag van politici en bestuurders volledig uitgehold, in ieder geval op het internet. Zeker als ze links zijn, gelden ze als verdacht. Baantjesjagers, graaiers en linkse zakkenvullers zijn zo maar wat verwijten die grif en bij voorbaat rondgestrooid worden.

Mogelijk is het wantrouwen jegens politici het logisch vervolg op de afbraak van autoriteiten (de staat, de kerk, het gezin, de politieke partij, hoogwaardigheidsbekleders) en de democratische revolte van de jaren zestig, maar ik bespeur nog iets anders: misantropisch revanchisme tegenover een generatie politici, journalisten en intellectuelen die van de jaren zeventig tot de eeuwwisseling het publieke debat heeft gedomineerd en in die positie elke kritiek op de keerzijde van de multiculturele samenleving smoorde met het verwijt van racisme.

Foto: Vera de Kok (cc)

Zomergasten 2016 | Arjen Lubach

Toen ik opdracht kreeg om Zomergasten op 7 augustus 2016 te recenseren was ik al in het bezit van kaartjes voor  de show van Bill Burr – die ging ik niet laten schieten. Maar de opdracht weigeren was ook niet in Frage. Soms werkt het even niet helemaal mee in het leven.

Ik ontdekte Arjen in 2010 toen ik nog Führerin van het Blogbal was en hij een ontzettend grappig blogje begon: Recensiekoning, waar hij je-kan-het-zo-gek-niet-bedenken-wat recenseerde. Ik had verder nog nooit van de beste man gehoord. Ik wist dus niet dat hij filosoof was (filosofen FTW), al twee romans op zijn naam had staan en theater ende muziek bedreef. Ook schrijft hij scenario’s, zelfs in het Zweeds, en binnenkort in het Fârsi, want dat heeft ie geleerd om zomergastinterviewer Thomas Erdbrink, woonachtig in Teheran, “waar nodig tot de orde te roepen” (wat hij wel probeerde te doen maar helaas niet doorzette, uit gebrek aan interesse van Thomas kant). Verwacht van mij geen onpartijdig verslag. Ik hartje Arjen (il est trop mignon zeggen we in het Frans) en ben zo bevooroordeeld als de pest. Hij moet straks wel heel domme shit uitkramen wil hij van zijn piedestal vallen.

In 2015 ontsteeg Arjen het[1] predicaat komiek toen hij in Zondag met Lubach – zijn bekroonde Nederlandse versie van The Daily Show – Minister Ploumen live een handgeschreven contract liet tekenen waarin ze beloofde dat handelsverdragen zoals TTIP geen nadelige gevolgen voor onze regelgeving zouden hebben. Hier had ik niet van terug. Als je zoiets bewerkstelligt met je status, dan is het je wat mij betreft gegeven Farao der Nederlanden te worden.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Vera de Kok (cc)

Zomergasten | Ik sla Arjen Lubach liever even over

VOORBESCHOUWING – Uw gebruikelijke invaller voor Max Molovich is bepaald geen fan van Arjen Lubach. Hij zal eenmaal uitleggen waarom hij Lubach vanavond lekker overslaat.

Arjen Lubach schijnt de Nederlandse versie van Jan Böhmermann en John Oliver te zijn. Het programma waar hij furore mee maakte, Zondag met Lubach, is in ieder geval een kopie van hun programma’s.

Arjen Lubach is dan ook volstrekt onorigineel. Verder is hij als komiek middelmatig, een typisch product van de Nederlandse zesjescultuur: we zijn al gauw tevreden. Hij zegt wat iedereen eigenlijk al min of meer denkt, alleen dan net even wat snediger. Dat vinden veel mensen blijkbaar geweldig.

Arjen Lubach gedraagt zich in zijn tv-programma eigenlijk vooral als de seculiere versie van een calvinistische televisiedominee, die vanaf zijn kansel vertelt wat er zoal mis is in de wereld. Soms heeft ‘ie daarbij wel eens een stevig punt te pakken, zoals toen hij de TTIP-discussie op de kaart zette. Maar meestal verkoopt hij vrij flauwe grappen.

Verbeten trekje

Voor het overige vind ik Lubach in z’n show vaak maar verongelijkt overkomen. Waar zijn Duitse en Engelse evenknie hun bijtende kritiek op zaken die niet deugen weten te presenteren met een sardonische grijns, een schaterlach en pretoogjes, zie ik bij Lubach vaak een verbeten trekje om zijn mond optreden.Eenzelfde verbetenheid zie ik Lubach aan de dag leggen waar het op geloof aankomt. Gelovigen zijn gewoon gek of dom, of allebei en wie in religieuze fabeltjes gelooft, zou eigenlijk een beroepsverbod voor verantwoordelijke functies moeten krijgen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Recensie Zomergasten met Damiaan Denys

RECENSIE - ‘s Ochtend ging ik in mijn auto kijken, op zoek naar een zak rozijntjes. Er lag een spijkerbroek op de bijrijdersstoel. Ik keek iets beter en zag dat de broek gevuld was met twee benen. Mijn allereerste gedachte was dat ze het onderste deel van een lijk in mijn auto hadden gedumpt. Maar toen zag ik dat een zwart vest de bovenhelft bedekte. Het zal wel een dakloze zijn. Of een verwarde man. Of een bootvluchteling. Ik wist niet zeker wat te doen. Mijn handen tintelden, mijn hart bonkte licht. Misschien was hij dood. Op dat moment deed mijn buurvrouw open. “Er zit een man in mijn auto”, zei ik tegen haar. “Echt?”, zei ze. En ik deed de deur open. Het duurde nog even voordat de man wakker werd. Hij begreep er weinig van. Zijn sleutels hingen rond zijn hals. Of hij even in de achterbak mocht kijken. Waar hij natuurlijk een koevoet had liggen om mij de hersens in te slaan. Ik deed mijn achterbak open. De man was zeer verbaasd dat zijn slaapzak er niet in lag

Volgens het Little Albert experiment, waarin een baby door middel van een harde metalen geluid wordt geconditioneerd om bang te worden voor harige wezens als ratten en konijnen, is angst aangeleerd. Maar ik heb het gevoel dat ik ermee geboren ben. Ik heb ook nooit, zoals Damiaan Denys en de dit weekend overleden Oliver Sacks in Zomergasten beweerden, het gevoel gehad onsterfelijk te zijn. Nooit in staat geweest om de dood uit te lachen, wat volgens Denys de mooiste manier van leven is. Aan de andere kant heeft dit gevoel voor sterfelijkheid mij ook nooit echt gedeprimeerd. Ik ben er behoorlijk vertrouwd mee. En wandel vrij blijmoedig door het leven.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: copyright ok. Gecheckt 03-03-2022

Recensie Zomergasten met Annejet van der Zijl

RECENSIE - Het begon na een fragment van de BBC, waarin een stel veren en een bowlingbal gebroederlijk naar beneden vielen door het luchtledige. Ze kwamen precies op hetzelfde moment neer. De vrije val was vertraagd, zodat je niet zag met welke snelheid de veer en de bowlingbal vielen. De presentator haalde Newton en Einstein erbij. Dat Newton zou zeggen dat de zwaartekracht ze naar beneden trok. En dat Einstein zou zeggen dat, als je de context wegdenkt, er niets is wat zegt dat de bal en de veer aan het vallen zijn. “Snap jij dit?”, vroeg Annejet van der Zijl aan Wilfried de Jong toen het fragment was afgelopen. Die mompelde iets over astronauten en hoe die altijd in de ruimte zweven. Ik vermoed dat hij niet door had dat de beelden waren vertraagd. Een duidelijk ‘nee, ik snap er geen reet van’ dus. Van der Zijl zei dat ze inmiddels had geaccepteerd dat ze hier niets van begreep. Ze kon ook zonder het te snappen genieten van de schoonheid van wat ze zag.

Dit fragment lag in het verlengde van wat ze had verteld over haar belangrijkste drijfveren om een specifiek verhaal te vertellen. Er moest iets zijn wat ze niet snapte, maar wat ze wel wilde snappen. Een verborgen mysterie. Iets waar je niet meteen je vinger achter kan krijgen. Voordat ze begon aan haar biografie over Annie M.G. Schmidt werd ze getriggerd door een interview dat Schmidt had met Ischa Meijer. Daarin vertelt de bedenker van Jip en Janneke, Pluk van de Petteflat en Floddertje op zeer aanstekelijke wijze hoe ze op haar 36e een voorbehoedsmiddel gaat halen bij een seksuoloog, niet wil vertellen of ze vaginaal of clitoraal klaarkomt en vervolgens naar de psychiater wordt doorverwezen. Hoe goed Annie M.G. Schmidt hier ook de eigenzinnige oma neerzet die iedereen zo graag ziet, Van der Zeijl vermoedt dat er een interessanter verhaal achter schuilgaat. En achter dat verhaal wil ze komen. De sleutel van dat verhaal kreeg Van der Zijl toen ze in een interview las dat Annie M.G. Schmidt, gevraagd naar haar sterkste én haar zwakste punt, voor beide haar behoefte om anderen te behagen noemde. Dat was het moment dat Van der Zijl haar onderwerp begon te snappen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Zomergasten | Annejet van der Zijl

Vijfde Zomergast van dit seizoen is Annejet van der Zijl (1962), bestsellerauteur met haar biografieën over Annie M.G. Schmidt, de jonge Bernhard en Waldemar ‘Sonny Boy’ Nods. Het geheim achter haar succes is volgens haar dat ze haar biografieën als een spannend verhaal vertelt, met plots en cliffhangers.

Volgens de boekenredacteur van het NRC kan het een interessante avond worden omdat Van der Zijl helemaal niet van aandacht houdt, en het persoonlijke privé vindt.

Op mij komt ze over als een leuk mens die ook op camera boeiend kan vertellen, dus misschien ga ik er – ondanks de inmiddels toegeslagen Zomergastenvermoeidheid – vanavond maar weer eens voor zitten.

Al kan ik natuurlijk beter gewoon morgenochtend de recensie van Max Molovich lezen; ben ik ook op de hoogte.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Zomergasten | Adriaan Geuze

Landschapsarchitect Adriaan Geuze (1960), wereldberoemd in het wereldje van de stedenbouw, wil het hebben over “God, Bach en de dijk, de lust om land te maken, over het verraad van de babyboomers en hun gesel van redelijkheid, en over hoe Spanje verlossing zal brengen.”

Het klinkt mij allemaal wat te bedacht in de oren – bovendien: de babyboom liep van 1949 tot en met 1964, dus Geuze heeft het kennelijk ook over zichzelf – maar hè, de man heeft er in ieder geval over nagedacht en dat is in ieder geval iets.

Meer over Adriaan Geuze vindt u hier.

Vorige Volgende