WW: Gezonde produkten maken dik

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland. Nu paddo's, roken en gokken effectief aan banden zijn gelegd, richten we onze pijlen op het volgende ongezonde pleziertje: het (veel) eten van (dikmakend) voedsel. De partij die het meeste garen bij spint bij deze nieuwe kruistocht is ongetwijfeld de reclamewereld. Zij krijgen weer lekker de kans om keurmerk na keurmerk de wereld in te slingeren. Uiteindelijk weet door de wildgroei niemand wat welk stickertje nou betekent. Belangrijker nog is de vraag: heeft de aanduiding light, dieet of het goede keuze-klavertje of ik kies bewust-vinkje eigenlijk wel zin? Of, erger nog, hebben ze zelfs een averechts effect? Dat laatste lijkt steeds vaker het geval te zijn. Al over de in de jaren negentig populaire aanduiding 'light' (diet in het Engels) is al sinds de invoering discussie. Zo werden in een hoop diet-products vet vervangen door suikers, wat wel het vetgehalte omlaag haalde maar niet de calorieën. En de discussie over wat nou beter is voor wat loopt nog steeds. Maar als marketing-instrument blijkt het light-label prima te werken.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Wereldwijde neurologische epidemie op komst

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

T-shirt zegt het allemaal (Foto: Flickr/candrews)

In een geweldig, nog geen vier minuten durend, praatje op de TED website legt biochemicus Gregory Petsko uit waarom onderzoek naar mogelijke behandeling van Alzheimer en Parkinson zo belangrijk is: we staan aan de vooravond van een wereldwijde epidemie.

Belangrijkste oorzaak van deze epidemie is onze toegenomen welvaart en daarmee gepaard gaande vergrijzing. Interessant feitje verteld door Petsko: iedere dag wordt de gemiddelde leeftijd vijf uur verlengd. Waar de bevolkingspiramides in vroeger tijden inderdaad nog piramides genoemd mochten worden, worden deze nu steeds meer kolommen of neigen ze zelfs omgekeerde piramides. Vergelijk bijvoorbeeld de bevolkinspiramide van Angola met die van Australië of België.

Het grote probleem is dat het risico op Parkinson en Alzheimer voorbij de 65 jaar exponentieel groeit. In 2050 zullen er volgens de berekeningen 32 miljoen 80-plussers zijn, waarvan de helft aan Alzheimer zal leiden. Nog eens 3 miljoen zullen de ziekte van Parkinson hebben. In Nederland zullen de verhoudingen, ondanks het liberale euthanasiebeleid, wel niet heel anders gaan liggen.

De kosten van behandeling en opvang van de patienten zal in de ettelijke miljarden gaan lopen. Uit verschillende hoeken komen voorspellingen dat de zorg al ver voor 2050 onbetaalbaar wordt.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Klonen wolharige mammoet goed op weg

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

De mammoet, van levensecht tot echt levend (Foto: Flickr/Jim Linwood)

Op tijd voor de aankomende feestdagen zal het niet zijn, maar alvast een mooie kadolijsttip voor eind 2009: Eén gekloonde wolharige mammoet (grote tuin gewenst). Als het aan de biologen van Penn State University ligt moet het op korte termijn mogelijk zijn om dit 10.000 jaar geleden uitgestorven beest via kloningtechnieken weer tot leven te brengen.

In een mooi voorbeeld van life imitating art is er sinds Spielberg’s klassieker Jurassic Park serieuze belangstelling voor het klonen van uitgestorven en bedreigde diersoorten. Dinosaurussen bleken toch een brug te ver en de giogenetici richtten hun pijlen sindsdien op de één-na-heilige graal: de mammoet.

Na de eerste pogingen leek het erop dat het een onhaalbare taak zou zijn. Niet alleen was het allemaal erg lastig, ook de kosten-baten analyse viel erg negatief uit. Daarbovenop kwamen ook nog eens allerlei ethische bezwaren van andere biologen die van mening zijn dat men zich beter bezig kan houden met het behouden van bestaande maar bedreigde diersoorten.

Maar deze week kwamen de professoren Stephan Schuster en Webb Miller met verrassende resultaten naar buiten. Zij bleken een groot gedeelte van het mammoet DNA, bewaard gebleven in twintig gevonden ballen mammoethaar, in kaart gebracht te hebben. Eén van de uitkomsten van het onderzoek is dat er niet één, maar twee soorten wolharige mammoeten hebben bestaan en dat deze genetisch gezien voor 99,4% met huidige Afrikaanse olifanten overeen komen. De onderzoekers gebruikten hiervoor de allernieuwste technieken en apparatuur en konden zo meer baseparen analyseren dan bij welk onderzoek ooit tevoren. De methoden zullen de komende tijd alleen maar verbeteren en het proces zal daarom aanzienlijk versnellen. Daarom zal Schuster’s uitspraak dat hij verbaasd zou zijn als het langer dan tien, twintig jaar zou duren voor de eerste mammoet gekloond zou kunnen worden niet al te gek zijn.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Het menselijk brein vs. het broeikaseffect

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Daniel Gilbert, psycholoog in Harvard en auteur van het boek Stumbling on Happiness, legt uit waarom sommige bedreigingen, zoals terrorisme, een rationeel gezien overdreven reactie opwekken, terwijl de gevaren van het broeikaseffect worden onderschat.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Supercomputers breken Petaflops grens

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Een kijkje in een supercomputer (Foto: Flickr/cipherswarm)

We leven niet langer alleen maar in de Petabyte Age, we weten sinds vandaag dat we ook in de PetaFLOPS Age zijn aanbeland. Maandag werd de nieuwe toplijst bekend gemaakt, waarop de twee snelste supercomputers ter wereld deze snelheidsgrens glorieus hebben doorbroken. En daarmee breekt niet alleen voor onderzoekers een nieuwe tijd aan, ook gamers en beurshandelaren spinnen garen bij de snellere snelsten.

Dat je laptopje waarschijnlijk niet de snelste ter wereld is, had je waarschijnlijk al wel langer vermoed. Al sinds de opkomst van de thuis-PC in de jaren zestig is er een parallele ontwikkeling in het allerhoogste segment gaande. De eerste CRAY supercomputers rolden in dat decennium van de lopende band.

Deze monsters (want ze nemen in de regel meerdere vierkante meters in beslag) worden sinds die tijd gebruikt voor rekentaken die gigantisch veel berekeningen vereisen. In de wetenschap, maar ook op de beursvloer is men al jaren erg blij met de inzet van de bakbeesten. Bij het grote publiek is vooral de schaakcomputer Deep Blue bekend. Deze special purpose supercomputer versloeg in 1997 de wereldkampioen schaken, een prestatie die een paar jaren daarvoor onmogelijk geacht werd. Deep blue was helemaal niet zo intelligent als je zou verwachten: de immense rekenkracht waarmee Deep Blue de vele mogelijke stellingen berekende leverde hem uiteindelijk de overwinning op.

Sinds de jaren zestig groeit de kracht van de supercomputers exponentieel, overigens net zoals die van de consumenten PC’s. Die snelheid wordt gemeten in
zogenaamde FLOPS (FLoating point Operations Per Second), ofwel het aantal elementaire berekeningen per seconde. Een simpel rekenmachientje heeft een snelheid van zo’n 10 flops, een standaard PC draait al met zo’n miljard flops: één gigaflop(s). Sinds vandaag weten we dat de Teraflops grens ook doorbroken is. Ieder half jaar brengt het TOP500 project een lijst naar buiten met de resultaten van de snelheidsmetingen. De door IBM gefabriceerde, snelste supercomputer ter wereld, bijgenaamd Roadrunner, haalt officieel de 1.105 Teraflops (ofwel een ruime Petaflop).

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: GC’s sinterklaaskado advies: de OLPC XO-1

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

De XO-1 in actie op het Mexicaanse platteland (Foto: Flickr/Barnaby)

Beter laat dan nooit, moet voorzitter Nicholas Negroponte van de One Laptop Per Child (OLPC) project gedacht hebben toen hij deze week aankondigde dat het geweldige get-one-give-one (G1G1) programma nu ook voor ons in Europa beschikbaar komt.

Het OLPC project ontstond in 1997 als één van de resultaten van een serie conferenties die antwoord probeerden te geven op de vraag hoe die hippe mediatechnologie nou toch kon helpen bij het opheffen van ongelijkheden die er in de wereld heersen. Gesterkt door de constructivistische theorie van leren kwam men tot de conclusie dat het beschikbaar maken van technologie aan kinderen in derde wereldlanden ze de mogelijkheid zou bieden zich zélf aan de broekriem uit het moeras te trekken. Een laptop voor elk kind in de wereld is een mooi idee en ééntje die het verdient om serieus uitgeprobeerd te worden, ondanks alle tegenwerpingen.

Het project liep de afgelopen jaren tegen een hoop vertragende factoren aan. Er was onenigheid over het besturingssysteem en het al dan niet star vasthouden aan de Open Source filosofie. Er waren vragen over de landen die mee zouden doen en of er wel een minimum aantal orders zou komen. Onenigheden op hoog niveau zorgden voor weglopende partners en medewerkers, maar Negroponte hield stug vol. Eind vorig jaar was het dan zover en werden de eerste 100.000 exemplaren van de uiteindelijke XO-1 laptop naar Uruguay verscheept. Ondertussen zijn er al meer dan één miljoen exemplaren verspreid in onder andere Mexico, Peru en Ghana.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Peak lithium

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Zoutvlakte van Uyuni (Foto: Christian Jongeneel)

Lithium-ion batterijen zijn onontbeerlijk voor mobieltjes, laptops en hybride auto’s. Met name voor auto’s is behoorlijk wat zuiver lithium nodig. En dat is er helemaal niet, betoogt het Franse onderzoeksbureau Meridian (.pdf) (journalistieke samenvatting). De Europese Commissie maakt zich zelfs zoveel zorgen dat ze gisteren aankondigde voorraden lithium (en de voorraden van andere zeldzame grondstoffen) veilig te willen stellen.

Maar is lithium, het derde element in het periodiek systeem, echt zo zeldzaam? Nee, bepaald niet. Zowel in de aardkorst als in de oceanen stikt het van de lithium. Het probleem, meent Meridian-onderzoeker William Tahil, zit in de economisch haalbare winning.

Driekwart van de winbare voorraden lithium bevindt zich in en rond de Salar de Uyuni en de Salar de Atacama, zoutvlaktes in Bolivia en Chili. Verder zijn er met name in Tibet en Australië nog wat voorraden.

Onzin, beweert geoloog Keith Evans van mijnbouwbedrijf Lithium Corporation. Er is gewoon nooit goed gezocht, omdat de vraag beperkt was. Als reactie bracht Meridian een nieuw rapport uit, waarin het laat zien hoe kostbaar het winnen van lithium uit alternatieve bronnen is (.pdf). Anderzijds ging dit jaar weer een gigantische mijn in Nevada in bedrijf.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Grenswetenschap zorgt voor goede televisie

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Spanning en wetenschap in Fringe (Foto: Fox promotional photo)

Dat science fiction, mysterie en ouderwetsch politiewerk voor boeiende televisie kunnen zorgen weten we natuurlijk al een tijdje. Wetenschap daarentegen werd tot voor kort altijd gemeden als de pest op televisie. Als het een beetje ingewikkeld wordt, zapt de goegemeente liever weg naar B-sterretjes die al musicalzingend op het ijs dansen.

Maar er lijkt zich recentelijk een tweedeling voor te doen in het TV-landschap. Aan de ene kant meer debiliserende shows, aan de andere kant is er ruimte voor meer intelligentie op televisie. TV-programma’s als CSI, Numb3rs en House laten zien dat wetenschap in de handen van politieagenten of norse doktoren wel degelijk tot spannende televisie kan leiden. En science fiction shows als X-Files en Lost hebben een hoop van hun populariteit te danken aan hun ‘balancing act’ op de rand tussen complete fictie en de grenzen van de wetenschap.

De tijd was dus rijp voor een serie die nog explicieter leunt op deze fascinatie voor grenswetenschappen. In dit gat sprong wonderkind J.J. Abrams, de maker van TV-series Alias, Felicity en de eerder genoemde successerie Lost alsmede de films Mission Impossible 3, het geweldige Cloverfield en de aankomende Star Trek-film. De naam van de nieuwe serie is ‘Fringe‘, slaande op het idee van ‘Fringe Science’, ofwel grenswetenschap.

De serie vertelt het verhaal van briljant allround-wetenschapper Walter Bishop en zijn al even intelligente zoon Peter die geronseld zijn door de FBI om een reeks bizarre gebeurtenissen te onderzoeken. Deze afzonderlijke gebeurtenissen lijken onderdeel van een reeks experimenten uitgevoerd op mensen die ‘The Pattern’ genoemd wordt. Wie er achter dit patroon zit en waar de experimenten precies voor dienen is voorlopig volledig onduidelijk, we zijn pas bij aflevering vijf. J.J. Abrams weet de onduidelijkheid en de spanning behoorlijk vast te houden en trakteert de kijker ondertussen op een uitgebreid kijkje in de keuken van de grenswetenschap.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

OV-chipkaart: gekraakt maar niet verloren

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

OV-poortjes (Foto: Flickr/P.L. Vaarkamp Photography)

NXP, de fabrikant van de Mifare Classic chip die het kloppende hart vormt van de OV-chipkaart, probeerde het nog via de rechter tegen te houden, maar die gaf het bedrijf ongelijk. Dus mochten de Nijmeegse onderzoekers in detail uit de doeken doen hoe hun kraak van de chip tot stand kwam ? en hoe die allicht te verhelpen is, want zo fideel zijn de academische hackers dan ook wel weer.

Waar twee Duitse hackers eerder dit jaar de hardware van de Mifare-chip ontmantelden om haar werking deels te analyseren, kozen de onderzoekers van de Radboud Universiteit een andere benadering: zij luisterden de communicatie af tussen de chip en een poortje met uitleesapparatuur en probeerden op basis daarvan de werking te achterhalen. Dat bleek verbazingwekkend goed te lukken (.pdf), blijkt uit het artikel (.pdf) dat zij onlangs op een conferentie presenteerden.

Eerst wierpen zij zich op het authenticatieprotocol, waarmee chip en lezer met elkaar kennis maken en besluiten hoe zij verder versleuteld zullen communiceren. Een zwakte in de authenticatie gaf hen een voet tussen de deur van het versleutelingsalgoritme, dat zij vervolgens minutieus uit elkaar peuterden. Met die kennis zijn daarna twee soorten aanvallen op een willekeurige Mifare-chip mogelijk, waarvan de snelste binnen een seconde de geheime sleutel oplevert. Wie die eenmaal in handen heeft, kan de chip uitlezen en manipuleren (.pdf). Daarmee is het mogelijk de chip te klonen of de gebruiksteller van een chip na gebruik weer terug te zetten.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Vorige Volgende