WW: De wiskundige formule voor oorlog

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland. De aanslag op koninginnedag heeft uiteindelijk aan zeven mensen het leven gekost, waaronder de geschifte malloot die de Suzuki bestuurde. Nadat het eerste stof van terechte verontwaardiging neerdaalt begint het grote duiden. Op de een of andere manier zitten wij zo in elkaar dat een dergelijke daad een betekenis moet hebben. Men zoekt naar een groter plaatje waarbinnen deze aanslag past. In het geval van deze wanhoopsdaad zal dat grotere plaatje uitblijven, maar in algemenere zin is de vraag wel degelijk interessant: kunnen we iets zeggen over de waarschijnlijkheid van een dergelijke aanslag? Is geweld op een of andere manier te voorspellen? Natuurkundige en politicoloog Sean Gourley benaderde geweld zoals het een wetenschapper betaamt. Hij keek naar de data. Hiertoe schraapte hij gedurende langere tijd gegevens over aanslagen en gevechtsacties uit nieuwsberichten, zich in eerste instantie concentrerend op het conflict in Irak. De interessantste ontdekking bleek de verhouding tussen de frequentie van incidenten en het aantal dodelijke slachtoffers dat daarbij viel. Nadat Gourley dit in een grafiekje tegen elkaar uitzette bleek een klassieke 'power law' te ontstaan.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Pizzagooien voor micromotors

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Pizza-gooier in actie (Foto: Flickr/Jeff Kubina)

Wetenschap is het leukst als vindingen in één onderzoeksveld voor een doorbraak zorgen in een ander veld. Nog leuker is het natuurlijk als niet-wetenschappelijke ideeën onverwacht impact hebben in een wetenschappelijk veld. Het nieuwste voorbeeld zorgt voor de bovenstaande onwaarschijnlijke kop. Maar op welke manier kunnen pizzabakkers microtechnologie vooruit helpen?

Onderzoekers van de Micro/Nano-physics onderszoekslab van de universiteit van Monash zijn hard op zoek naar de meest energie-efficiënt mogelijke methode om een micromotor te laten draaien. Deze zogenaamde standing wave ultrasonic motors kunnen gebruikt worden voor de kleine nanorobotjes die we straks in ons lichaam injecteren om onze ziektes op te sporen en het lichaam te genezen.

Om de efficiëntie van deze kleine motortjes zo groot mogelijk te maken filmde promovendus Daniel (Kuang-Chen) Liu een professionele pizzabakker terwijl hij de pizza’s al draaiend de lucht in gooide. Vervolgens beschreef hij aan de hand van een aantal wiskundige vergelijkingen hoe de draaiing en golving van het pizzadeeg afhing van de handbewegingen van de pizzabakker.

“Als je een pizza wil blijven opgooien en niet wil stoppen om het op te vangen, dan moet je je handen in cirkels bewegen,” aldus Liu’s begeleider Friend. Door deze vondst en de wiskundige vergelijkingen erachter kan een betere aandrijving van de micromotortjes gerealiseerd worden. Door middel van vibratie in de vaste component van het motortje (de stator), word de draaibare schijf (de rotor) gelift en gedraaid op hetzelfde moment.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Twitteren met je brein

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

EEG mutsje (Foto: Flickr/krischall)

Using EEG to send tweet“. Met dit bericht lijkt de deur naar wereldwijde communicatie voor locked-in patienten geopend.

Hoewel het Locked-In syndroom niet heel vaak voorkomt, is het toch wel zo’n nachtmerrie dat het altijd bovenaan mijn lijstje staat van aandoeningen die je niet wil hebben. Dit zal voor een groot gedeelte ook wel komen door de videoclip die Metallica liet maken voor hun nummer ‘One’. Hierin zien we hoe een jonge soldaat in een ziekenhuisbed ligt, zonder mogelijkheid om te communiceren (zijn armen, benen en zintuigen werken niet meer). Wat de aandoening anders maakt dan een ‘gewoon’ coma is dat de hersenen van de soldaat gewoon doorwerken. Hij is een gevangene in zijn eigen lichaam.

Het schrikbeeld van niet kunnen communiceren en op jezelf teruggeworpen zijn doet mij nog altijd de rillingen over de rug lopen. En het blijft niet alleen bij fictie, er zijn daadwerkelijk patienten die na hersenschade inderdaad hun hogere hersenfuncties behouden maar niet meer in staat zijn te communiceren. Gelukkig wordt door onderzoekers en technici hard gewerkt om deze gekmakende isolatie wat te verlichten.

Al enige tijd zijn wetenschappers bezig met het verbeteren van biofeedback door middel van EEG‘s. Door hersenactiviteiten te meten kunnen de hersenstroompjes van patienten worden ‘uitgelezen’. Uiteraard gaat het nog niet zo goed dat hele gedachten kunnen worden gedetecteerd, maar iets is beter dan niets en de techniek lijkt succesvol.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Afdaling in een zwart gat

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Hoe is het om in een zwart gat te vallen? Deze vraag stellen zowel leken als wetenschappers zich al sinds de ontdekking van deze singulariteiten. Wat er precies gebeurt op het moment dat je de singulariteit ‘raakt’ is nog onbekend, maar dankzij wetenschappers van de Universiteit van Boulder in Colorado kunnen we nu een klein beetje ervaren hoe het is om head first op een zwart gat af te duikelen.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Eyeborg

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Het bionisch oog van Rob Spence (Foto: Team Eyeborg presskit)

Een paar weken geleden wierp ik een blik op wearables, mini-computers die in je kleding verstopt zitten. Vandaag iets dat nog veel verder gaat, namelijk elektronica die in je lichaam is verwerkt. Hiermee worden de eerste stappen gezet in de richting van één van de kroonjuwelen van de science fiction: de Cyborg, de samensmelting van mens en machine.

In maart konden we al het verhaal lezen van Jerry Jalava, de Fin die zijn vinger verloor en besloot het nuttige met het nog nuttigere te verenigen en een USB-stick in zijn vingerprothese op liet nemen. Handig als je ergens Linux wil booten of je volledige SNES-bibliotheek wil meenemen.

De bekendste cyborg tot nu toe is professor Kevin Warwick. Hij doet al jaren onderzoek naar cybernetica. Hij houdt zich niet alleen bezig met technische en morele vraagstukken, maar fungeert ook als zijn eigen belangrijkste proefpersoon. Zo liet hij in 1998 al een RFID tag implanteren waarmee hij allerlei huishoudelijke apparaten aan kon sturen in zijn eigen huis. Een stap verder ging hij toen hij met een meer geavanceerde chip-implantaat een robotarm bestuurde. Warwick ging nog een stap verder toen hij ook zijn vrouw aan een implantaat wist te krijgen en via het internet elkaars zenuwstelsels direct met elkaar kon laten communiceren.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Het Zwartste Zwart ooit

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Zwart

Over kleuren wordt al heel lang gesteggeld in allerlei takken van wetenschap. Zo houdt de filosofie zich al jaren bezig met het probleem of er wel zoiets bestaat als een ‘objectieve kleur’ en doen neuropsychologen flink veel onderzoek naar onze kleurperceptie. En uiteraard doet de natuurkunde ook een flinke duit in het zakje.

In al die discussies komt de kleur zwart er altijd nogal bekaaid af, voornamelijk omdat bepaalde kleurfundi’s het blijkbaar nodig vinden om zwart (samen met zijn lotgenoot wit) buiten de kleur-familie te houden. Die discussie kunt u hieronder uitvechten.

Natuurkundig is zwart zonder twijfel echter de meest interessante kleur: het is gedefinieerd als de eigenschap van een object om geen zichtbaar licht te reflecteren (dus electromagnetische straling met een golflengte tussen de 380 en 750 nanometer). In de praktijk bestaat het perfecte zwart eigenlijk niet: zwarte verf en coatings reflecteren altijd een kleine hoeveelheid (tussen de 5-16%) van het licht.

Een groep Japanse wetenschappers heeft nu echter een materiaal ontwikkeld dat veel zwarter is dan het al bestaande zwart. Het materiaal bestaat uit een vel verticaal gestapelde nanobuisjes. Deze vangen als het ware de binnenkomende fotonen. De wanden van de nanobuisjes absorberen de energie. Hiermee is een zwartheid van tussen de 97-99% gerealiseerd. Omdat alle lichtenergie dus geabsorbeerd wordt door het materiaal (omgezet in andere energie), kan dit materiaal handig gebruikt worden voor onder andere zonnecellen.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Conway’s vrije wil

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Bestaat vrije wil wel (Foto: Flickr/Dru Bloomfield)

Joseph Conway is één van de belangrijkste wiskundigen van onze tijd. In allerlei deelgebieden van de wiskunde heeft hij belangrijke ontdekkingen op zijn naam staan. Zo is hij de bedenker van surreële getallen, die gebruikt kunnen worden in de combinatorische speltheorie. Ook bedacht hij een heel handige notatie voor veelvlakken: de Conway Polyhedron Notation.

Het bekendst is Conway waarschijnlijk toch om het naar hem genoemde ‘Game of Life‘, één van de allereerste voorbeelden van een zogenaamde cellulaire automaat waarmee ‘leven’ gesimuleerd kon worden op papier of op de computer.

De laatste jaren houdt Conway zich ook bezig met een van de meer klassieke filosofische vraagstukken: dat van vrije wil. Conway richt zich daarin met name op de consequenties die quantumtheorie heeft voor ons idee van een vrije wil. In 2006 publiceert hij samen met ene Simon Kochen een artikel waarin hij zijn opzienbarende theorema over vrije wil neerzet. Heel kort door de bocht stelt Conway:

“Als vrije wil voor ons mensen bestaat, dan moeten sommige elementaire deeltjes dat ook hebben.”


Conway definieert ‘vrije wil’ hier als de mogelijkheid dat menselijke beslissingen (in de vorm van iemand die een experimentele meting doet) niet door iets anders van tevoren bepaald zijn. Vervolgens haalt hij het heel raadselachtige fenomeen kwantumverstrengeling erbij. Kwantumverstrengeling is de vreemde eigenschap van sommige deeltjes dat ze gepaard zijn aan een ’tweelingdeeltje’ en dat elk afzonderlijk deeltje niet beschreven of gemeten kan worden zonder ook dat andere deeltje te beinvloeden. Dit geldt zelfs als die twee deeltjes over grote afstand verspreid zijn. Het specifieke theorema is te vinden op wikipedia.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Wearables

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Blow you away - een voorbeeld van een wearable waarmee je subtiele luchtstromen naar ongewenste personen kan sturen (Foto: Flickr/jeanbaptisteparis)

De volgende stap in de microscopisering van computers is de bijna totale verdwijnen van de fysieke computers. Ubiquitous computing, zoals het genoemd wordt (andere namen zijn pervasive computing of ambient intelligence), streeft naar het ‘post desktop’ model waarbij de computerberekeningen door objecten in onze omgeving worden uitgevoerd. Een van de meest sprekende voorbeelden zijn de wearables.

Al jaren zien we in computers en elektronica twee grote trends: aan de ene kant wordt alles steeds sneller en aan de andere kant wordt alles steeds kleiner. Vooral dat laatste zorgt voor een steeds grotere aanwezigheid van computers in ons dagelijks bestaan. Het feit dat we onze rekenwondertjes mee kunnen dragen is wel zo handig.

In de vroege jaren tachtig werden de eerste draagbare computers ontwikkeld. En hier moet ‘draagbaar’ met een flinke korrel zout genomen worden, want deze bakbeesten waren niet erg licht of plat. Enkele jaren later maakte de wereld kennis met de laptop. Ondertussen is dit ding ongekend populair: Volgens Intel worden er dit jaar voor het eerst meer laptops dan desktop pc’s verkocht.

De ontwikkeling van steeds kleinere componenten leidde zoals eerder gezegd twee richtingen op: aan de ene kant worden de laptops steeds sneller, aan de andere kant steeds kleiner. Vooral de netbooks (superkleine notebooks speciaal ontworpen voor online gebruik) zijn een ware rage. Tegelijkertijd worden telefoons ook zo propvol chips gepropt dat ze krachtiger en veelzijdiger zijn dan de PC’s van tien jaar geleden.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Globalisering blijkt goed idee

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Drie stapeltjes muntjes (Foto: Flickr/Jeff Belmonte)

Globalisering is een gegeven waarvan zo langzamerhand iedereen wel inziet dat het geen zin heeft je ertegen te verzetten. Spraken we vroeger (vijf jaar geleden) nog van anti-globalisten, nu probeert zowel links als rechts het globalisatieproces meer te sturen dan tegen te gaan. Het is een natuurverschijnsel geworden waar de mens weinig of geen invloed op heeft.

Wat je je wel kan afvragen is of globalisering in de kern een positief of negatief gegeven is: zorgt de kleinere wereld voor meer intolerantie en xenofobie of zorgt het er juist voor dat onze overeenkomsten naar de oppervlakte komen en worden nationaliteit en groepsdenken steeds minder belangrijk? Met een aardig economisch experiment denkt Nancy Buchan van de University of South Carolina dat het tweede vooruitzicht waarschijnlijker is.

Buchan gebruikte hiervoor een public goods-spel, een standaard experiment waarin proefpersonen muntjes krijgen die ze kunnen verdelen over een privé-pot (waarvan de inhoud voor de proefpersoon blijft) en een gedeelde pot (waaruit iedereen ontvangt). Onderzoekers vermenigvuldigen vervolgens de muntjes in de gemeenschappelijke pot om mensen aan te moedingen bij te dragen. Aan de hand van het aantal ‘defectors’ en ‘cooperators’ (proefpersonen die niet of wel bijdragen aan de pot) kunnen economische conclusies getrokken worden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Microsoft geeft ons een blik op 2019

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Je kan zeggen van Microsoft wat je wil, maar de jongens en meisjes in Redmond ontbreekt ’t niet aan verbeeldingskracht over wat de toekomst ons gaat brengen. Dankzij dit schitterende nieuw filmpje kunnen we nu meekijken over Microsoft’s schouder de nabije toekomst in.



En hoe ziet 2019 eruit volgens Microsoft? Het codewoord lijkt heel duidelijk Augmented Reality: binnenkort hoeven we niet meer achter onze PC’s of laptops te zitten om informatie gepresenteerd te krijgen en te verwerken, maar wordt die informatie overal om ons heen geprojecteerd en wordt alles een computing platform. Alles praat met alles en er lijken geen compatibiliteitsproblemen meer te bestaan. Al met al doet het filmpje erg denken aan de wandeling die Tom Cruise maakt in de film Minority Report, die overigens ook werd ingegeven door valide toekomstvisies.

Nu zou je kunnen denken dat Microsoft wel heel erg optimistisch is met hun voorspellingen en dat 10 jaar wel erg kort is voor alle getoonde ontwikkelingen. Maar als we een korte blik werpen op bestaand onderzoek is het tijdsraam ineens een stuk minder gek.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Vorige Volgende