Maakt de wetenschap religie overbodig?

Nu de webstorm over de creationistenfolder weer is gaan liggen een nieuwe bijdrage mijnerzijds over religie. Ik vond altijd dat de wetenschap zich niet teveel met de inhoud van geloof moest bezig houden, maar wat de wetenschap wel kan onderzoeken is wat geloof betekent voor de meetbare werkelijkheid. In dat kader trokken een aantal wetenschappelijke onderzoeken op de breuklijn tussen geloof en het leven de afgelopen tijd mijn aandacht. Gelovigen blijken zich gezien de uitkomsten van deze onderzoeken terecht zorgen te maken dat de wetenschap geloof overbodig maakt. De wetenschap toont namelijk aan dat religieuze mensen eigenlijk zeer Aardse wensen hebben en dat het geloof juist daar niet in voorziet. De drie onderzoeken waar ik het over heb behandelen verschillende onderwerpen maar gaan over religieuze beleving in het soort situaties waar je als mens vroeg of laat mee te maken krijgt.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Conway’s vrije wil

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Bestaat vrije wil wel (Foto: Flickr/Dru Bloomfield)

Joseph Conway is één van de belangrijkste wiskundigen van onze tijd. In allerlei deelgebieden van de wiskunde heeft hij belangrijke ontdekkingen op zijn naam staan. Zo is hij de bedenker van surreële getallen, die gebruikt kunnen worden in de combinatorische speltheorie. Ook bedacht hij een heel handige notatie voor veelvlakken: de Conway Polyhedron Notation.

Het bekendst is Conway waarschijnlijk toch om het naar hem genoemde ‘Game of Life‘, één van de allereerste voorbeelden van een zogenaamde cellulaire automaat waarmee ‘leven’ gesimuleerd kon worden op papier of op de computer.

De laatste jaren houdt Conway zich ook bezig met een van de meer klassieke filosofische vraagstukken: dat van vrije wil. Conway richt zich daarin met name op de consequenties die quantumtheorie heeft voor ons idee van een vrije wil. In 2006 publiceert hij samen met ene Simon Kochen een artikel waarin hij zijn opzienbarende theorema over vrije wil neerzet. Heel kort door de bocht stelt Conway:

“Als vrije wil voor ons mensen bestaat, dan moeten sommige elementaire deeltjes dat ook hebben.”


Conway definieert ‘vrije wil’ hier als de mogelijkheid dat menselijke beslissingen (in de vorm van iemand die een experimentele meting doet) niet door iets anders van tevoren bepaald zijn. Vervolgens haalt hij het heel raadselachtige fenomeen kwantumverstrengeling erbij. Kwantumverstrengeling is de vreemde eigenschap van sommige deeltjes dat ze gepaard zijn aan een ’tweelingdeeltje’ en dat elk afzonderlijk deeltje niet beschreven of gemeten kan worden zonder ook dat andere deeltje te beinvloeden. Dit geldt zelfs als die twee deeltjes over grote afstand verspreid zijn. Het specifieke theorema is te vinden op wikipedia.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Bestaat de ‘eigen’mening?

Hoe eigen is mijn eigen mening? Die vraag kwam bij me op na het zien van een commercial over een Franse auto. De voice over in de reclame zegt zoiets als: “Eerst moest je niets van meisjes hebben, later wel. Eerst moest je niets van kinderen hebben, later wel. Eerst moest je niets van saaie middenklassers hebben, later wel.” Bij mij kwam de boodschap over, dat de factor tijd van grote invloed is op je mening. En, dat iedereen op den duur verandert in een grijze muis. Geen opwekkende boodschap. En vast niet zo bedoeld door de reclamejongens en meisjes. Door de commercial vroeg ik me af, in hoeverre we werkelijk een eigen mening hebben en in hoeverre die mening wordt gevormd door andere factoren? Bestaat een ‘eigen mening’ wel?

Keeping up appearances

Zoals de commercial laat zien, is de factor tijd van grote invloed op onze meningsvorming. Kinderen, pubers, jongvolwassen en senioren, over het algemeen veranderen opvattingen alleen al door het verstrijken der jaren. Naast de factor tijd, is de omgeving van invloed op meningsvorming. Het volgende onderzoekje dat ik in een boek van Ap Dijksterhuis heb gelezen laat dat zien. De vraag in het onderzoek luidde: ‘zou je liever 100.000 € verdienen in een land waar het gemiddelde jaarsalaris 200.000 € is, of geef je de voorkeur aan een jaarsalaris van 60.000 € in een land waar het gemiddelde jaarsalaris 30.000 € bedraagt?’ Uiteraard bleven de overige omstandigheden in dit hypothetische voorbeeld gelijk. Het merendeel van de mensen koos voor de 60.000 €. Hier berooft de ‘schone schijn ophouden’ de meeste mensen van zo’n 40 mille.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Wearables

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Blow you away - een voorbeeld van een wearable waarmee je subtiele luchtstromen naar ongewenste personen kan sturen (Foto: Flickr/jeanbaptisteparis)

De volgende stap in de microscopisering van computers is de bijna totale verdwijnen van de fysieke computers. Ubiquitous computing, zoals het genoemd wordt (andere namen zijn pervasive computing of ambient intelligence), streeft naar het ‘post desktop’ model waarbij de computerberekeningen door objecten in onze omgeving worden uitgevoerd. Een van de meest sprekende voorbeelden zijn de wearables.

Al jaren zien we in computers en elektronica twee grote trends: aan de ene kant wordt alles steeds sneller en aan de andere kant wordt alles steeds kleiner. Vooral dat laatste zorgt voor een steeds grotere aanwezigheid van computers in ons dagelijks bestaan. Het feit dat we onze rekenwondertjes mee kunnen dragen is wel zo handig.

In de vroege jaren tachtig werden de eerste draagbare computers ontwikkeld. En hier moet ‘draagbaar’ met een flinke korrel zout genomen worden, want deze bakbeesten waren niet erg licht of plat. Enkele jaren later maakte de wereld kennis met de laptop. Ondertussen is dit ding ongekend populair: Volgens Intel worden er dit jaar voor het eerst meer laptops dan desktop pc’s verkocht.

De ontwikkeling van steeds kleinere componenten leidde zoals eerder gezegd twee richtingen op: aan de ene kant worden de laptops steeds sneller, aan de andere kant steeds kleiner. Vooral de netbooks (superkleine notebooks speciaal ontworpen voor online gebruik) zijn een ware rage. Tegelijkertijd worden telefoons ook zo propvol chips gepropt dat ze krachtiger en veelzijdiger zijn dan de PC’s van tien jaar geleden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Normen, waarden en walging

GeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers. Dit kunnen stukjes zijn die we (uiteraard met toestemming) overnemen van andere weblogs, zoals deze van Peter, dat eerder verscheen op zijn eigen weblog.

Canadese onderzoekers menen een verband gevonden te hebben tussen walging en moraliteit. Ze ontdekten dat we niet alleen een vies gezicht trekken bij eten dat we niet lusten, maar ook als we ergens verontwaardigd over zijn. In beide gevallen is het één en dezelfde gezichtspier die een expressie van walging op ons gelaat veroorzaakt. Het zou dus best eens kunnen, zoals we kunnen lezen op VPRO’s Noorderlicht, dat “onze normen en waarden niet alleen worden gestuurd door complexe gedachten, maar ook door primitieve instincten die te maken hebben met het vermijden van mogelijk schadelijke stoffen”.

Wat de boer niet kent, lust hij niet. Is dat de reden waarom de boer een muur van normen en waarden optrekt, om zich tegen het onbekende, tegen zijn angst te beschermen? Is dat de reden waarom mensen walgen van zaken die hen vreemd zijn? Of worden we misselijk van het idee dat ons bestaan in de kern zinloos is en bouwen we daarom stelsels van normen en waarden om betekenis te geven aan het leven?

De filosoof Sartre schreef in 1938 zijn eerste boekje, getiteld “De Walging”. Daarin mijmert de hoofdpersoon over de zin van zijn bestaan en komt er gaandeweg achter dat die zin er eigenlijk niet is, maar dat we die zelf construeren. In de woorden van Sartre: “Wanneer je leeft gebeurt er niets. Maar als je je leven vertelt, verandert alles.”

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Vorige Volgende