Don’t blame the caveman

Mannen verkrachten vrouwen omdat dat in de steentijd een erg goede manier was om meer kinderen te krijgen. Mannen vinden vrouwen met een heup-tailleverhouding van 0,70 het aantrekkelijkst. Stiefvaders misbruiken of vermoorden zo regelmatig hun stiefkinderen omdat het voordeel geeft aan hun biologische kinderen. Allemaal 'waarheden' die de wereld in zijn geholpen door evolutionair psychologen. Deze tak van de wetenschap probeert menselijk gedrag te verklaren vanuit het idee dat mensen het grootste deel van hun geschiedenis hebben geleefd als jagers-verzamelaars en hun gedrag is geëvolueerd om vooral in die omstandigheden te kunnen overleven.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het geheime leven van uw lichaamsresten

[i]GeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers. Vandaag is dat Martin Swinkels die zijn stuk via mail inzond.[/i]

Soms blijven zeer ernstige problemen erg lang verborgen. Groot leed dat in stilte wordt geleden. Schrijnende misstanden waar de media van wegkijken en waarbij de slachtoffers de hoop hebben opgegeven. Er bestaan ook verborgen problemen waar op het moment nog niemand last van heeft. Tikkende tijdbommen. Stiekem lekkende kerncentrales met dronken personeel. Dat soort dingen. Misstanden waar de slachtoffers nog van niets weten, maar waarvoor de traumahelicopters beter alvast kunnen warmdraaien.

Er zijn ook verborgen problemen waar niemand last van heeft en waarschijnlijk ook nooit iemand last van gaat krijgen. Slachtofferloze misstanden die zomaar eeuwen kunnen voortrotten zonder dat iemand zich eraan stoort. Je zou denken dat die categorie volslagen oninteressant is. En dat is ‘ie ook. Totdat een horde Don Quichottes er uit parmantige dadendrang een schijnwerper op richt. U had misschien nog nooit gehoord van het Rathenau-instituut. Maar vanaf vandaag staat het op de kaart. Het instituut schreeuwt om aandacht voor Het Probleem Van De Verloren Lichaamsresten.

U heeft er misschien niet eerder over nagedacht, maar wat doet de dokter met de wrat die hij van uw neus af brandde? Gaat die de kliko in, of heeft uw huisarts een geheime horrorkelder vol met steenpuisten en eksterogen op sterk water? Of doet hij er iets medisch mee? Iets nuttigs voor de wetenschap? Het Rathenau-instituut vindt het zorgelijk dat u zich dat als patient nooit afvraagt. Het is tenslotte een stukje van uzelf dat daar misschien een geheim leven leidt. Wie weet welke monsterlijke creaties chirurgen bouwen van het slachtafval uit de operatiekamers. U zou zomaar op een dag aangerand kunnen worden door uw eigen vlees en bloed. Hordes Frankensteinachtige monsters kunnen moordend door de metrotunnels van de stad zwerven en daarbij een spoor van uw DNA achterlaten. Wat zegt u? U kunt zich er nog steeds niet druk om maken? Het zal u een zorg zijn wat de dokter doet met de bloeddruppels op dat watje? U had niet echt een band opgebouwd met uw liposuctievet, behalve dan een zwemband? Onverantwoord lichtzinnig, dat bent u.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Trapontwerp kan levens redden

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Monumentaal trappenhuis in Londen (Foto: Flickr/nick.garrod)

Ondanks alle pogingen die ondernomen worden om Amerikanen gezonder te laten leven blijkt volksziekte nummer één, obesitas toch een stuk moeilijker in te dammen dan gehoopt. Het verwijderen van snoep- en frisdrankautomaten, het helpt allemaal weinig. Na de vele dietisten en fitnesscoaches zijn de architecten de nieuwste beroepsgroep die wordt ingezet om het overgewicht tegen te gaan. Hun opdracht: ontwerp betere trappen(huizen).

Traplopen is, zoals bekend, een enorm goede manier om structureel overgewicht tegen te gaan. Maar de erg diep weggestopte, slecht verlichte trappenhuizen worden in gebouwen in de Verenigde Staten vooral gezien als nooduitgangen, niet als alternatieven voor de lift. Dokter Ishak Ramsi bepleit nu in een artikel in het Southern Medical Journal dat het verbeteren van het ontwerp van trappenhuizen kan leiden tot drastische verbeteringen in de volksgezondheid. Co-auteur is zijn vrouw Nardine Mansi, een architect van beroep. De auteurs bepleiten dat trappen een veel centralere plek moeten innemen in een gebouw. En mensen moeten verleid worden om de trap te nemen: tapijt op de treden, muziek in het trappenhuis en – hoe Amerikaans wil je het hebben – motivational signs ophangen, het werkt allemaal.

Over het precieze ontwerp van de trappen zelf zeggen de auteurs weinig. Maar over trap-ontwerp is elders genoeg te vinden en daar maken we kennis met een geheel nieuwe terminologie van trappen. Het blijkt niet zomaar om een hoopje hout te gaan, nee, we hebben op- en aantreden, voor- en achterhouten, wellen en wellatten, trapbomen en stootborden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Onderzoek in Nederland uitgehold

[i]GeenCommentaar heeft ruimte voor gastlogs. Vandaag is dat een betoog van het Landelijk comité bèta-actie dat zij eerder naar de Tweede Kamer stuurde.[/i]

Alle Europese en landelijke rapporten over het wetenschappelijk onderzoek in Nederland leiden tot dezelfde conclusie: het wetenschappelijk onderzoek in Nederland staat nog op goed peil, maar de daarvoor benodigde financiële basis wordt jaarlijks uitgehold. Wij, de bètawetenschappers van Nederland, zien de teloorgang voor onze ogen gebeuren. Voor het behoud van de wetenschappelijke positie van Nederland is het absoluut noodzakelijk dat de infrastructuur van de universiteiten hersteld en verbreed wordt.

[b]Kwaliteit hoog, investeringen blijven achter[/b] Het Innovatieplatform heeft met de Kennisinvesteringsagenda 2006-2016 (.pdf) een beleidsplan voor de Nederlandse kenniseconomie opgesteld. Op 27 februari 2009 werd het voortgangsrapport Nederland in de Versnelling 2009 gepresenteerd. Uit dit rapport blijkt duidelijk dat het onderzoek aan de Nederlandse universiteiten in de periode tot 2004 van bijzonder hoge kwaliteit is, terwijl de publieke R&D investeringen vanaf 2000 achterblijven. Ditzelfde beeld, excellente wetenschap maar onderfinanciering, komt uit alle rapporten over de Nederlandse wetenschap en de Nederlandse kenniseconomie te voorschijn, bv uit het rapport van de Europese Commissie uit 2007 (.pdf) en het rapport Wetenschaps- en Technologie- Indicatoren 2008 (.pdf) van het Leidse Nederlands Observatorium van Wetenschap en Technologie.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: De opkomst van Augmented Reality

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Je moet wel onder een steen gelegen hebben de afgelopen maanden als je de term niet al een keertje voorbij hebt zien of horen komen: Augmented Reality. De term staat voor een technologie waarbij informatie uit de echte wereld en die uit de computer worden gemixt. En de mogelijkheden zijn eindeloos. Denk aan bordspellen waarbij je een brilletje opzet, waarna het complete spelbord voor je ogen in een levensecht slagveld is veranderd en waar je medespelers raketten op je afvuren die over je zojuist opengetrokken biertje heenvliegen.

Of denk aan een interactieve applicaties waarbij je je mobieltje op een ruine in Pompeii richt en het complete gebouw, zoals het er 2000 jaar geleden uit moet hebben gezien, erop wordt geprojecteerd. Of geografische informatie, zodat je eindelijk weet hoe die berg heet waar je die foto van neemt.

Ook in het onderwijs zijn de mogelijkheden legio.

Nu betekent een nieuwe, baanbrekende, technologie vaak dat het nog jaren zal duren voordat normale mensen zonder witte jassen en dure laboratoria ermee mogen spelen. Bij Augmented Reality niets van dat alles. Er wordt volop aan ontwikkeld, en wij kunnen meegenieten van de vorderingen. In de vorm van filmpjes, bijvoorbeeld. Hieronder een spel dat de mogelijkheden van de technologie voor de nieuwe generatie bordspellen goed illustreert:

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Voelen vissen pijn?

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Voor mijn part word ik arm, heb ik het nooit meer warm
Voor mijn part moet ik verder leven zonder blinde darm
Maar er is een ding wat ik nooit zou willen missen
En dat is vissen

Haakje in je neus: nooit leuk (Foto: Flickr/ratterrell)

Aldus Leen Jongewaard in de Nederclassic ‘Vissen’. Zelf heb ik in totaal misschien vijf keer geprobeerd te vissen. De laatste keer was toen ik ongeveer tien jaar was en in het kader van een ouderwets stukje vader-zoon bonding. Na twee uur sloegen we een heel erg klein visje aan de haak. Dat haakje bleek toen veel lastiger te verwijderen dan we hoopten. Na een kwartier worstelen kregen we het kreng er dan toch uit en lieten we het spartelende beestje weer te water. Tot mijn afgrijzen bleef de vis aan het oppervlak drijven, mij beschuldigend aankijkend met één oog. Zelden heb ik mij zo ellendig gevoeld. Na een half uur daar gelegen te hebben zwom het visje dan toch nog weg: er was blijkbaar niets aan de hand, maar de vis wilde mij erg grondig een lesje leren. Dat hielp: ik heb sindsdien nooit meer een hengel aangeraakt.

Vissen als sport kent al jaren even fanatieke voor- als tegenstanders. De meeste sportvissers behandelen -uit eigen initiatief of geholpen door wet en regelgeving- de gevangen vissen voorzichtig genoeg. Ook worden de vissen hier bijna altijd teruggegooid. Een erg desastreus effect op het ecosysteem van de Nederlandse slootjes heeft het dus in de regel niet. De discussie over het hengelen spitst zich vaak toe op een enkele vraag: voelen vissen pijn?

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Decafé-plant in top 10 nieuwe soorten

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

De meeste nieuwe soorten verdwijnen in een laatje ergens (Foto: Flickr/dzsil)

Ook dit jaar publiceerde een grote commissie van vooraanstaande taxonomen een top tien lijst van nieuw ontdekte organismen in 2008. Het is dan wel een beetje vroeg in het jaar voor top-tien lijstjes, maar het zal wel even geduurd hebben voordat de jury eruit was. Op dit moment zijn er, als we de bacteriën en schimmels even wegdenken, zo’n 1,6 miljoen geïdentificeerde soorten bekend.

Daarvan vermoeden we dat dit nog maar het topje van de ijsberg is. Daarom is het niet vreemd dat er jaarlijks vele duizenden nieuwe organismen bijkomen. In 2008 waren dit er maar liefst 18.516 . Dat krijg je ervan als een tripje naar de Mekong je al snel meer dan duizend nieuwe soorten oplevert. Het ontdekken van een nieuwe soort is dus niet echt iets unieks en zo’n top-tien is daarom wel nodig om onze aandacht te vestigen op een aantal van de vele nieuwe soorten.

En in de top-tien van dit jaar is wel degelijk heel wat interessants te vinden. Zo is er het langste insect ooit gevonden (een soort wandelende tak van meer dan een halve meter) en het kleinste zeepaardje ooit (13 millimeter). Naast deze kersverse recordhouders vinden we ook een vleesetende naaktslak en een slak met een superingewikkeld huisje.

Vorige Volgende