Hoe lang blijft het Britse koninkrijk nog verenigd?

Veel Britten mochten gisteren naar de stembus. Als de uitslagen vandaag en morgen binnenkomen (er zijn geen exitpolls) zal de aandacht vooral uitgaan naar Schotland, waar de nationalisten op een absolute meerderheid afstevenen. Ook als ze die niet krijgen gaan ze alles op alles zetten om een nieuw referendum voor de onafhankelijkheid te organiseren. Eens moet het er toch van komen. En als het aan de Ieren ligt komt die breuk met het Verenigd Koninkrijk er ook ooit voor hun hele eiland. Nicola Sturgeon (foto), leider van de Schotse nationalisten (SNP), geeft het niet op. In 2014 verloor de partij het referendum over de onafhankelijkheid met 55% tegenstemmen. Dat was volgens Londen een 'once-in-a-generation event' dat na zo korte tijd niet herhaald kan worden. Maar de SNP heeft sterke argumenten. Sinds het vorige referendum is het Verenigd Koninkrijk door de Brexit totaal veranderd. In het referendum van 2016 over de uittreding uit de EU stemden de Schotten in meerderheid tegen. En dat was niets voor niets. Schotland hecht om economische en politieke redenen aan het Europese continent. Onafhankelijkheid, met het uitzicht om weer deel uit te kunnen maken van de EU, is juist nu urgent volgens de SNP. Ook al is de publieke opinie daar nog niet in meerderheid van overtuigd. Hoe dan ook een referendum De SNP zal, met een absolute meerderheid of in coalitie met de Schotse Groenen, Johnson onder druk gaan zetten. Johnson zal alles aangrijpen om tijd te winnen, te beginnen met de coronapandemie. Maar hij loopt het risico dat zijn tegenstand er toe zal leiden dat nog veel meer Schotten dan nu het geval is het onafhankelijkheidsstreven gaan steunen. Sturgeon zal alle juridische mogelijkheden uitbuiten op basis van het principe van gelijkwaardigheid van de verschillende delen van het Verenigd Koninkrijk. Als Johnson het referendum volgens de eerder in 2014 toegepaste regels niet accepteert kan ze zonder toestemming van Westminster een soort raadgevend referendum organiseren. Dat kan Londen dan wel afwijzen, maar een overduidelijke uitslag pro onafhankelijkheid kan Johnson ook niet zomaar negeren. Maar hoe moet het dan verder? En hoe valt een zelfstandige stap van Schotland in de EU? Sommige lidstaten zouden bezwaren kunnen maken tegen een mogelijke schending van de thans geldende regels in het VK, ook al is dat land geen lid meer van de EU. Zelfs de schijn van sanctionering van de weg die de Catalanen in 2017 kozen zal moeilijk liggen, en niet alleen in Spanje. Drugsgebruik De SNP is sterk in Schotland. De populariteit van Nicola Sturgeon is ongekend hoog, ondanks de coronapandemie, die van Boris Johnson onverminderd laag. De Conservatieven voeren in Schotland campagne met voormalig kopstuk Ruth Davidson, die twee jaar terug uit onvrede met de landelijke leider opstapte, maar nu weer voor haar oude partij op stap is gegaan. Maar bij de SNP heeft Nicola Sturgeon natuurlijk ook niet het eeuwige leven. De partij regeert Schotland sinds 2007 maar is er niet in geslaagd een aantal problemen aan de onderkant van de maatschappij op te lossen. Daaronder op de eerste plaats het drugsgebruik. Het aantal drugsdoden is vijftien maal hoger dan het gemiddelde in Europa. In 2019 stierven meer dan 1.200 Schotten in drugsgerelateerde gevallen, een stijging van 6 procent ten opzichte van het aantal in 2018 en meer dan drieënhalf keer dat van het VK als geheel. De sociale ongelijkheid is in Schotland onverminderd groot en zal door de pandemie zeker niet afgenomen zijn. Sturgeon's belofte aan de vooravond van de verkiezingen om samen te werken met Labour moet gezien worden als een poging om critici op haar sociale beleid tegemoet te komen. Een test voor Labour De lokale en regionale Britse verkiezingen van gisteren werden aangekondigd als Super Thursday. Er zijn meer dan vijfduizend zetels te verdelen. Daaronder naast de 129 zetels van het Schotse parlement ook 60 zetels van het parlement in Wales, 25 van de raad van Groot-Londen, 13 burgemeesters (waaronder die van Londen), 39 politiecommissarissen en één parlementslid bij een tussentijdse verkiezing in het district Hartlepool (Oost-Engeland). Die laatste verkiezing wordt naast de verkiezing van een aantal nieuwe burgemeesters gezien als een test voor de nieuwe Labourleider Keir Starmer. De vraag is of hij er in slaagt stemmen terug te winnen in het traditioneel rode midden van het land dat bij de vorige landelijke verkiezingen eind 2019 in groten getale switchte naar Johnson's Conservatieven. In Wales hoopt Labour de macht te behouden. Wellicht in coalitie met Plaid Cymru, een centrum-linkse partij die streeft naar een onafhankelijk Wales. Het nationalisme in Wales is niet zo sterk als in Schotland. Er is zelfs een beweging om het parlement van Wales helemaal op te heffen. De vraag is wie er bij deze verkiezingen als sterkste uit de bus komt. Ierse hereniging In Noord-Ierland zijn geen zetels vacant. Toch zal er aan de andere kant van de Ierse Zee met grote belangstelling naar de uitslag van de verkiezingen worden gekeken, en dan vooral naar de uitslag in Schotland. De Ierse Independent liet een onderzoek doen naar de meningen van de Ieren in de Republiek en in Noord-Ierland over een hereniging van alle Ieren op het eiland en de wenselijkheid van een referendum daarover. In de Republiek is geheel volgens de verwachtingen een grote meerderheid te vinden voor de hereniging, al is niet iedereen bereid om er voor te betalen. In het Noorden is 35% vóór en 44% tegen (en 18% neutraal), grotendeels volgens de lijnen van de bekende verdeling in katholieke republikeinen en de protestantse unionisten. Maar niet helemaal: van degenen die zich rekenen tot de nationalisten/republikeinen is het aantal voorstanders niet hoger dan 76%. In de leeftijdsgroep van 18-24 is precies de helft van de Noord-Ieren voor hereniging (met een flinke groep neutraal). Pas in de oudere leeftijdsklassen zien we een duidelijke meerderheid tégen. Die jongeren verwachten ook dat zij de hereniging nog wel zullen meemaken. Dat zou er op kunnen duiden dat er groei zit in het standpunt voor eenheid met de republiek, als de leeftijdsgroepen tenminste gelijk verdeeld zijn over katholieken en protestanten. Voorlopig zal het idee van de hereniging toch wel een droom blijven. En misschien geldt dat ook voor de Schotse onafhankelijkheidsplannen. Update Een eerste resultaat: Labour verloor zijn zetel in Hartlpool aan de Conservatieven, a historic defeat in its first major test of strength since the 2019 general election schrijft Esther Webber op het live blog van Politico.

Door: Foto: Ewan McIntosh (cc)
Foto: Dunk 🐝 (cc)

Brexit: er op of er onder

, door

ELDERS - Het Verenigd Koninkrijk en de EU hebben nog ruim vijftig dagen om een overeenkomst te bereiken over de toekomstige betrekkingen.

Volgens Michel Barnier, de onderhandelaar namens de EU, zijn de belangrijkste struikelblokken nog steeds het “gelijke speelveld”, het voorkomen van oneerlijke concurrentie op gebieden als overheidssubsidies, visserijbeleid en de controle op welke deal dan ook. De tijd dringt omdat een deal ook nog tijdig goedgekeurd moet worden door verschillende parlementen. 

Engeland startte gisteren met een tweede lock down periode ter bestrijding van het coronavirus. De nieuwe maatregelen, waaronder de sluiting van winkels voor niet-noodzakelijke goederen en van alle openbare gelegenheden, duurt tot 2 december. Ondanks de afwijzing van de maatregelen door een deel van zijn eigen partij zet premier Boris Johnson door. Het aantal COVID-19 doden heeft een piek bereikt en ziekenhuizen waarschuwen dat ze over twee weken geen plek meer hebben voor de stijgende aantallen patiënten. Johnson wil van geen kritiek weten. Hij verliet het parlement toen zijn voorgangster Theresa May vraagtekens zette bij de cijfers waarop de premier zich baseerde.

Schoolmaaltijden

Dat de Britse premier kritiek moeilijk kan verdragen bleek begin deze week ook uit zijn afzegging van een jaarlijkse bijeenkomst van ondernemers waarin hij aanmerkingen op de aanpak van de pandemie en de Brexit kon verwachten. ‘Dat de premier onze jaarvergadering niet komt openen is in de geschiedenis nog maar één keer voorgekomen’, zei een teleurgestelde voorzitter van de conferentie.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Cernunnos (Musée de Cluny, Parijs) copyright ok. Gecheckt 10-03-2022

Keltische verhalen

, door

RECENSIE - Als de Vlaamse auteur Herman Clerinx in zijn nieuwe boek Het oudste geheugen op aarde. Verhalen uit de Keltische wereld de La Tène-cultuur moet typeren, de tweede grote fase van de Keltische beschaving, schrijft hij:

deze kunstenaars leefden gelijktijdig met de meesters van de klassieke Griekse kunst. Maar terwijl de Grieken bedreven waren in het realistisch afbeelden van mensen, hadden de Keltische kunstenaars een andere belangstelling. De dagelijkse werkelijkheid boeide hen niet; zij toonden liever hun dromen, hun angsten, hun fantasie en hun mythen. Ook dat herkennen we in de verhalen uit de Keltische wereld. Realistisch kunnen we die moeilijk noemen, fantasierijk des te meer.

Ineens dacht ik: ja, dát is het. Wonderlijke goden met hertengeweien of drie gezichten, toverketels waar allerlei goeds in zit en dat in oneindige hoeveelheden, mensen die ingeklemd zijn in bomen: het zijn droomgezichten, fantasieën en soms ook angsten. Clerinx is een goede docent die vaak precies de juiste formulering weet te vinden.

Navertellen? Niet doen!

Het oudste geheugen op aarde bevat, zoals de ondertitel al aangeeft, verhalen uit de wereld van de Kelten en ik beken dat ik een zekere scepsis voelde toen Clerinx, met wie ik graag lunch als ik in Limburg ben, me vertelde van dit project. Ieder verhaal bestaat uit een plot die je kunt navertellen en uit de woorden waarin de plot is gegoten, en er gaat iets cruciaals verloren als je het een geeft zonder het ander. Het is ook helemaal niet nodig. Je kunt Homeros’ verhaal van Bellerofon moeiteloos (in een vertaling) voorlezen aan een kind van zes. In het Grieks beluisteren zou vermoedelijk nog beter zijn, maar zolang dit niet mogelijk is, zou ik de vertaalde woorden verkiezen boven de navertelling.

Foto: copyright ok. Gecheckt 04-10-2022

Rechtspreken voor toekomstige generaties

, door

ELDERS - Regeren is vooruitzien. Zegt men. Kan de overheid ook ter verantwoording worden geroepen als ze dat niet doet? Hongarije heeft als een van de weinige landen een ombudsman die de verantwoordelijkheid van de overheid voor toekomstige generaties in de gaten houdt.

De rechtszaak van Urgenda tegen de Nederlandse staat heeft wereldwijd de aandacht getrokken van juristen die gespecialiseerd zijn in milieurecht. De uitspraak van de rechter dat Nederland tekort schiet wordt gezien als een bevestiging van de algemene verplichting tot het treffen van voorzorgsmaatregelen als er sprake is van een voldoende reëel risico, een verplichting die niet alleen voor alle burgers en bedrijven geldt, maar zeker ook voor de staat. Roger Cox, een van de advocaten van Urgenda, ziet daarnaast ook aanknopingspunten in het Europees mensenrechtenverdrag, omdat de consequenties van klimaatverandering zodanig groot zijn dat mensenrechten zoals het recht op leven en het recht op een ongestoord gezinsleven geschonden zullen worden. Hij verwijst naar de begin dit jaar door experts geformuleerde Oslo Principles On Global Climate Change Obligations. Dit initiatief zou volgens The Guardian de impasse kunnen doorbreken in de aanpak van de klimaatverandering wanneer, zoals gevreesd wordt, de resultaten van de VN-conferentie volgende week onvoldoende blijken te zijn . De juristen brengen daarvoor een groot aantal wetten en verdragen in stelling. Als de politici niet tot actie te bewegen zijn:  See you in court!

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Lake district [foto van de auteur]

Het Verenigd Koninkrijk vergroent

, door

ELDERS - De verkiezingen voor het Britse Lagerhuis zijn spannender dan ooit. Hoe sterk is UKIP? Op links stijgt de populariteit van De Groenen. Met een modekoningin als sponsor en campaigner.

Lange tijd werd in het Verenigd Koninkrijk de politiek bepaald door twee partijen: Labour en de Conservatieven. De partijen wisselden elkaar tot 2010 af in de regering. Toen moest er voor het eerst sinds lang een regering gevormd worden van twee partijen: de Conservatieven en de Liberalen. Het districtenstelsel had al die tijd voor een zodanige stabiliteit gezorgd dat de grootste partij op z’n eentje de regering kon vormen. Elk district vaardigt slechts één vertegenwoordiger af naar het parlement en dat is degene die in dat district het hoogst aantal stemmen heeft gehaald. Alle andere stemmen gaan verloren, met als gevolg dat de grootste partijen de meeste kans krijgen. Nieuwe partijen krijgen geen poot aan de grond, want een stem op iemand die geen kans maakt in een district te winnen gaat per definitie verloren. Alles bij elkaar is het Britse parlement dus bepaald geen volledige afspiegeling van de opvattingen van de Britse kiezers. Een eerlijker kiessysteem is nog niet in zicht zo lang de klassieke oude drie partijen het voor het zeggen hebben.

Foto: foto Tim Brookes, flickr.com

Omstreden dassenjacht in Engeland

, door

ELDERS - Het ruimen van dassen dreigt in Engeland een averechts effect te krijgen. De kwestie verdeelt de Britse samenleving al langer dan vandaag.

Met tbc besmette dassen bedreigen de Engelse veestapel. In de afgelopen 10 jaar hebben boeren 28.000 koeien door Bovine TB verloren.  Kosten voor ’s lands schatkist: £100m.  In twee getroffen gebieden Gloucestershire en Somerset is na zware druk van boerenorganisaties toestemming gegeven om de dassen te ruimen. Maar dat lukt nog niet erg.  In Gloucestershire is na afloop van de proefperiode slechts 30% van de dassenpopulatie geruimd.

Dassen zijn een beschermde diersoort. De toestemming om de dassen af te schieten gold dan ook voor een beperkte periode. Nu overweegt de regering verlenging van deze periode. Maar dat stuit op heftig verzet. Badger Trust, een dierenbeschermingsorganisatie heeft juridische stappen aangekondigd. En er komt  ook kritiek uit wetenschappelijke hoek.  Het gevaar is namelijk groot dat de verspreiding van de ziekte nog veel meer schade gaat aanrichten omdat de dassen worden opgejaagd. David Macdonald, wetenschappelijk adviseur van Natural England roept nu op de ruiming onmiddellijk te stoppen.  Hij verwijst naar een langlopend onderzoek dat heeft uitgewezen dat het ruimen alleen effect heeft als het snel gaat en volledig resultaat heeft. De bekende televisiepresentator  Sir David Attenborough valt hem bij: ‘Why do they spend a lot of time and money doing careful scientific studies and then simply ignore the results?’

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Britse rivieren vallen droog door overmatig waterverbruik

, door

Britse rivieren vallen droog door slecht gereguleerde en overmatige (drink)wateronttrekking. De favoriete denktank van premier David Cameron: Policy Exchange publiceert vandaag een rapport met straffe aanbevelingen om ‘het opdrogen van het Verenigd Koninkrijk te voorkomen’. Er zijn in Engeland en Wales ongeveer 20.000 punten waar water wordt onttrokken aan de bodem of rivieren en meren. De grootste afnemers zijn de drinkwaterbedrijven die ongeveer de helft van het totale volume opslurpen, daarna volgt de energiesector en de industrie die koelwater verbruikt. Landbouw verbruikt gemiddeld maar 1% van het water, al kan dat per regio en seizoen sterk wisselen. Momenteel wordt er veels te veel water verbruikt waardoor rivieren en wetlands droogvallen. In de Thames rivier stierven tientallen zwanen door het extreem droge voorjaar en de (te) lage waterstand. Om het interen op de nationale watervoorraad te stoppen zouden 23 miljoen Britten moeten stoppen met drinken, douchen en afwassen. Dat kan natuurlijk niet en dus richten de aanbevelingen van het Policy Exchange rapport zich op het strenger reguleren van de wateronttrekking. Dat zou kunnen betekenen dat het in droge seizoenen en op kwetsbare plekken de wateronttrekking even niet mag. Maar alleen zo kan de overheid garanderen dat er ook in de toekomst voldoende betaalbaar water beschikbaar is.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.