Nauwelijks meer op te ruimen rommel uit je verleden

Een echtpaar krijgt onverwacht bezoek van een oude vlam van manlief in een drama over de rommel die babyboomers achterlaten met hun barre levens: hun hele leven sluimerende seksuele rivaliteit, kinderen met problemen op de wereld gezet en milieuvervuiling. We beginnen met een felle dialoog in een lelijk jaren ’70 decor met vrouw des huizes Hazel (Antoinette Jelgersma) en de plotselinge na 38 jaar aangewaaide, inmiddels vrijgezelle Rose (Sylvia Poorta) die een onderhuidse spanning verbeelden. De oorzaak wordt bij de eerste de beste reactie van de thuiskomende echtgenoot Robin (Stefan de Walle) helder: het verleden van Rose en Robin en de nimmer gebluste heftige gevoelens voor elkaar. Maar hoe gaat dat: Robin koos voor de veilige haven van de geordende Hazel die hem vier kinderen schonk. En hem zodanig dresseerde dat hij liever dagelijks naar een boerderij gaat.

Door: Foto: © Sanne Peper scène uit The Childern van Het Nationale Theater copyright ok. Gecheckt 02-03-2022
Foto: Ted Eytan (cc)

Kunst op Zondag | Monumenten voor de toekomst

Vandaag het laatste deel van ons drieluik over ‘monumentaal herdenken’. In het eerste deel vroegen we welke monumenten op u een grote indruk maken. Het tweede deel draaide om de vraag welke monumenten aan verandering of verwijdering toe zijn. Vandaag het laatste deel met voorstellen voor toekomstige monumenten.

‘Historic England’, een organisatie voor behoud van het Engelse erfgoed, schreef een competitie uit voor nieuwe manieren van herdenken en herinneren en selecteerde uit alle inzendingen tien voorstellen. Eén daarvan zou redelijk snel toepasbaar kunnen zijn bij monumenten en standbeelden die verwijzen  naar een discutabel verleden: A Long Shadow Over London (details op de website van de ontwerpers).

Stel je voor dat bij elk standbeeld van Jan Pieterszoon Coen (verantwoordelijk voor de genocide op de Banda eianden) vanaf de sokkel een strook tegels als een schaduw over de grond ligt. Daarop de namen van de slachtoffers die Coen heeft gemaakt.  Zo hoeft het standbeeld dus niet weg, maar krijgt het de juiste context.
cc commons.wikimedia.org Jan Pietersz. Coen bewerkt

Er is een vrij eenvoudige manier om een geschiedenis, met alle lichte en zwarte kanten, in alle volledigheid te ‘monumenteren’.

Mooi voorbeeld: de ‘Great Wall of LA (Los Angeles)’.

Van sommige standbeelden staan tientallen replicas over heel de wereld. Zo ook van het Vrijheidsstandbeeld in New York. Van 1887 tot 1945 stond een replica in het Vietnamese Hanoi.  De in Vietnam geboren Danh Vō maakte ‘We the people’,  een replica van het Amerikaanse Vrijheidsbeeld, maar dan in 300 stukjes. Die werden verspreid over de wereld tentoongesteld.
cc Flickr umelog photostream Danh VO ‘We The People’ 2011-13

cc Flickr jaime.silva photostream Lisboa, Cordoaria Nacional – ‘Artist’s Choice - Works from Serralves Collection’, Danh Vo ‘We The People’

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: William (cc)

Kunst op Zondag | Memento monumenten

Monumenten vertellen een geschiedenis, maar wat voor toekomst hebben ze?

Ook monumenten zijn geen eeuwig leven beschoren. Als ze al niet van materiaalmoeheid tot stof wederkeren, dan worden ze wel verpulverd door de tijdgeest.

De communisten, pardon, onze Oost-Europese medeburgers zijn aardig omgesprongen met het monumentale erfgoed van rode signatuur.  Gewoon een museum en/of park inrichten met vergane glorie.

Bijvoorbeeld het Memento Park in Hongarije.
cc Flickr Loizeau photostream Satellite State location Memento Park, Budapest, Hungary

Of in Litouwen het Grūtas Park, in de volksmond ook wel ‘Stalins World’ genoemd.

Met onder andere de beeldengroep van  Karolis Požela, Juozas Greifenbergeris, Kazys Giedrys en Rapolas Čarnas,  vier Litouwse communisten, die in 1926 door het leger werden geëxecuteerd.

Bronius Vyšniauskas – beeldengroep ‘Vier communards’.
cc Flickr Jayway gtravel photostream Grutas Park - 14

Wat In Rusland begon als het ‘Park van de gevallen helden’, is tegenwoordig het ‘Muzeon Park of Arts. Met nog steeds beelden van Sovjetkopstukken, maar ook hedendaagse kunst als commentaar op de communistische relikwieën.

Hoewel een nationaal herdenkingsmonument (Wall of grief) pas vorig jaar door Putin werd onthuld, is in Rusland de Stalinterreur allang erkend. In het Muzeon Park staat vlak bij het beeld van Stalin het door Evgeny Chubarov ontworpen monument ‘Victims to the Totalitarian Regime’.
cc Flickr Garrett Ziegler, photostream Stalin (defaced) and Gulag memorial, Muzeon, Moscow

Hier een detail van dat monument.
cc Flickr Paul L Dineen photostream Memorial to victims of Stalin, Muzeon Park of Arts [sic], Moscow, Russia

Foto: Bert Kaufmann (cc)

Kunst op Zondag | Over tijd

Er zijn minstens twee momenten in het jaar waarop we een jaartje ouder worden: de verjaardag en de jaarwisseling.

Morgen staan we ineens in de toekomst. Een gebeurtenis die zich elke dag voltrekt, maar bij de jaarwisseling extra wordt benadrukt. Bijna 9 miljoen Nederlanders hebben echter minder toekomstige tijd voor de boeg, dan hun bijna 8 miljoen medelanders.

Moeten we ons daar druk over maken? Misschien niet, maar maakt u zich dan wel druk over iets anders a.u.b.? Want wie tijd van leven heeft, dient zich druk te maken. Anders is het verspilde tijd, nietwaar?

Op de drempel van een ‘nieuwe tijd’ staan we even stil bij tijd (hetgeen we gedurende de waan van de dag ook hier en daar al eens deden).

De ‘Real Time’ klokken van Maarten Baas bevatten 12-uur durende filmpjes waarin de opgenomen ‘performance’ de wijzers van de klok in real time verplaatsen. Bij Maarten Baas lijkt tijd niets anders dan ‘opruimen en opnieuw beginnen’. Hier veegt men de tijd door.

U kent het werk van Maaten Baas misschien van de klok die hij voor Schiphol ontwierp.

Tijd, tijd en nog eens tijd. Was je er al niet door gebiologeerd, dan raak je er wel door gehypnotiseerd. ‘A million times’, ontworpen door Humans since 1982 (het Zweeds-Duitse duo Per Emanuelsson en Bastian Bischoff).

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Science Fiction

Toen me gevraagd werd of ik de Kunst op Zondag een keer voor mijn rekening wilde nemen, voelde ik toch een zekere nostalgie.
Kunst op Zondag ontstond alweer ruim tien jaar geleden. Als een probeersel om het nieuwsluwe weekend nu eens niet te vullen met het zoveelste opiniestuk over alweer een probleem in de wereld.

Eigenlijk heb ik zo goed als geen verstand van kunst met een grote k. En ik was dan ook blij dat na mij anderen een veel diepere invulling hebben gegeven aan deze reeks. Ze doen dat zo goed, dat ik het eigenlijk niet meer durf.

Dus kijk ik bij deze terugblik vooral vooruit.

Opgegroeid met Science Fiction boeken heb ik menig uur doorgebracht met het staren naar de covers. Ze waren soms kitch, soms goedkoop, soms zwaar techno of steampunk, niet zelden voorzien van een verwrongen vrouwbeeld en vaak met een overvloed aan extra manen of planeten aan de hemel.
De pogingen om buitenaardse soorten weer te geven varieerden van amusant tot intrigerend.
Maar meestal had het voldoende aantrekkingskracht om bij weg te kunnen dromen.

Er zijn er die dit ook echt kunst noemen. Ik geniet er vooral van.
Tot over een paar jaar hier weer, ik geef het stokje door aan de echte deskundigen.

Foto: erinhickey (cc)

Identiteit en verleden

OPINIE - Kun je de identiteit van een natie vaststellen op basis van zijn geschiedenis?

De mens is de maat der dingen, en dat is best onhandig. Natuurlijk, wanneer we het hebben over de kruin van een boom of de voet van een berg, heeft iedereen in de gaten dat dit beeldspraken zijn. Ook denken archeologen niet werkelijk dat amforen een voet, buik en schouders hebben. Het wordt echter al moeilijker als we naar dieren kijken. Hoe makkelijk projecteren we geen menselijke eigenschappen als “tevredenheid” en “vrolijkheid” op een spinnende kat of een blaffende hond? Het wordt nog moeilijker onszelf niet als maat der dingen te nemen als we het hebben over het verleden.

Wie u als individu bent, wordt voor een deel door uw historie bepaald, zozeer zelfs dat niemand ervan opkijkt als we iemands identiteit zouden definiëren als de som van zijn ervaringen. U bent als kind door een hond gebeten en bent daarom nog steeds bang voor honden; u had een oom die u vaak meenam naar het museum en daarom houdt u nu van mooie schilderijen. Wanneer u komt te overlijden, draagt uw grafsteen uw historische coördinaten: geboren in 1964, overleden in 2039. Uw identiteit wordt voor een stevig deel beschreven aan de hand van uw geschiedenis en daar is niets mis mee.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Laatste proces tegen de RAF?

Latere logo RAF (Wikimedia Commons/Ratatosk)

Terwijl Duitsland in de ban is van de waarschuwing voor een terroristische aanslag eind deze maand, vindt in Stuttgart een proces plaats tegen het voormalige RAF-lid Verena Becker (58) wegens betrokkenheid bij de aanslag op Siegfried Buback, 33 jaar geleden op 7 april 1977. Het proces vindt plaats in de rechtszaal in de gevangenis van Stuttgart-Stammheim, een bunker die speciaal gebouwd is voor het proces tegen de RAF-kopstukken in 1975. Het is een nogal absurde confrontatie met een stukje naoorlogs verleden van Duitsland dat in de afgelopen jaren al zo vaak is verteld en verfilmd.

Aanleiding voor het proces tegen Becker is een aanklacht van Michael Buback, de zoon van de voormalige procureur-generaal Siegfried Buback, destijds door de RAF medeverantwoordelijk gehouden voor de vervolging, eenzame opsluiting, foltering en veroordeling van de Baader-Meinhof groep. Wie zijn vader heeft neergeschoten is nooit duidelijk geworden. In een poging de waarheid te achterhalen heeft hij zich opnieuw in de zaak verdiept en allerlei ongerijmdheden aangetroffen. Hij heeft een getuige van de schietpartij gevonden die in de rechtszaal heeft verklaard dat de verklaring die in 1977 op haar naam is opgesteld in de verste verte niet deugt. Die verklaring is ook niet door haar ondertekend. Haar bevestiging van de verklaring van een andere getuige dat het een vrouw was die vanaf de passagierszit van een motor de fatale schoten loste is niet in de dossiers terechtgekomen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Tijdreizen, hier en daar

Het mysterie van de GSM tijdreiziger in een stomme film van Charlie Chaplin film uit 1928 mag dan misschien opgelost zijn, het nieuwe wonder dient zich alweer aan. The internets are a gift that keeps on givin… Bekijk dit nou eens: meneer Strubbe is 86 jaar oud maar reist nog regelmatig per traplift naar het jaar 1989 alwaar hij met het heden communiceert via (naar eigen zegge) Word Perfect 51 op een MS-DOS computer. Nooit geen problemen, geen hackers, geen virussen. Doe hem dat maar eens na met je Vista! Terug op de benedenverdieping –Back to The Future– neemt Meneer Strubbe weer heel relaxed zijn iPad ter hand om via www.google bijna de hele wereld op te roepen. Wel jammer van het “vrouwen oranje roze ding” om de iPad, dat had zijn kleindochter wel even beter kunnen uitzoeken. Dus, hup gooi gezwind die kleindochter in de traplift om dat hoesje te ruilen in de voltooid verleden tijd! Wisselgeld in guldens graag.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het actieverleden van Mark Rutte

Rutte aan het roer (Foto: Flickr/Meisje van de Slijterij)

De VVD is nog altijd op het oorlogspad. Na Duyvendak en Cramer moet nu staatssecretaris Bussemaker langs de liberale ?law and order? meetlat. Actievoeren mag, zo vindt de VVD, niet als de wet overtreden wordt. Op zich een helder standpunt.

Maar hoe valt hiermee te rijmen dat toenmalig staatssecretaris Rutte meermalen studenten opriep hun universiteitsgebouwen te gaan bezetten als ze klachten hadden over de onderwijskwaliteit? Een universiteitsgebouw bezetten is zeer zeker tegen de wet. Dit ondervonden dan ook de studenten die in 2005 Rutte?s advies opvolgden, het Maagdenhuis bezetten en prompt werden gearresteerd en drie dagen in de cel gehouden. Waarmee dan weer twee dingen bewezen worden: in de eerste plaats dat de VVD een behoorlijke hypocriete partij is, en in de tweede plaats dat je nooit moet luisteren naar Mark Rutte.