Het Eurovisie Propagandafestival

In het gevecht rond het Eurovisie Songfestival 2025 veroverde Israël misschien niet de trofee, maar wel het hart van het Europese publiek — althans, volgens de cijfers. In de finale eindigde Yuval Raphael, de Israëlische inzending, met de hoogste televoting-score: 297 punten. Dat roept vragen op. Was dit een teken dat Europa eigenlijk achter Israël staat, zoals diverse pro-Israëlische commentatoren beweerden, of een schoolvoorbeeld van goed gecoördineerde beïnvloeding? In ieder geval is al duidelijk dat Israël als enige land enorm heeft 'geïnvesteerd' in de eigen afvaardiging. In alle landen die meededen — exclusief misschien Australië — waren er mediacampagnes en onder andere de ambassades riepen op tot zo veel mogelijk stemmen. Zelfs 'de rest van de wereld' werd getarget, met een billboard op Times Square. Het geeft aan hoe ver Israël ging om de uitslag te beïnvloeden. De keuze voor zangeres Yuval Raphael — overlevende van de terreuraanslag van Hamas in 2023 — en haar lied dat over die aanslag ging werd door velen ook als een politiek statement gezien met als doel af te leiden van de Palestijnse zaak. Uiteindelijk is het is natuurlijk lastig definitief te zeggen in welke mate deze campagnes de doorslag gaven, en er zijn andere plausibele verklaringen die los staan van beïnvloeding. Israëls inzending was een popballad — een genre dat bij publiek doorgaans goed scoort. En sommige diaspora-gemeenschappen stemmen sowieso massaal, ongeacht campagnes. Maar toch, er zijn een flink aantal zeer onverwachte uitslagen in landen met een heel breed gedragen publieke verontwaardiging over het Israëlische geweld. En dat schuurt. Een kwetsbaar stemsysteem Een belangrijk punt wat eventuele beïnvloeding mogelijk maakt is de kwetsbaarheid van het televoting-systeem zelf. In tegenstelling tot normale verkiezingen, mag je bij Eurovisie als kijker tot 20 keer stemmen, en met wat creativiteit waarschijnlijk vaker. In een ideale wereld natuurlijk leuk, dat je eventueel enthousiasme voor een kandidaat op die manier kan uiten bij een liedjeswedstrijd, maar die hoge stemlimiet opent de deur voor massale, gecoördineerde stemcampagnes, want mensen die Israël wilden steunen hadden één nummer om uit te kiezen, mensen die ‘alles behalve Israel’ wilden, hadden er 25. Dat maakt het tegengaan van zulke campagnes lastig, zeker als de overige stemmen veel meer verdeeld zijn, of mensen minder vaak stemmen dan de maximale 20 keer. Het gevolg is een verkiezing die niet noodzakelijk of zelfs maar waarschijnlijk de publieke steun weerspiegelt, maar eerder de intensiteit van een relatief kleine, gemobiliseerde groep. In landen als Spanje en Ierland werd achteraf vastgesteld dat er ongewoon veel stemmen binnenkwamen tijdens de finale vergeleken met de halve finales. In Spanje zelfs tot tien keer zoveel. Ook België ziet onregelmatigheden. Dit hoeft niet meteen fraude te betekenen, maar het wijst wel op een systeem dat kwetsbaar is voor activatie — eerder dan representatie. Politiek zonder vlag Het officiële verhaal van de EBU is helder: het Eurovisie Songfestival is apolitiek. Maar hoe apolitiek is het werkelijk, wanneer staten sociale media en advertentieplatforms inzetten om stemmen te winnen? Wanneer ambassades stemcodes posten en diplomaten openlijk hun twintig stemmen voor “nummer 14” delen? En hoe apolitiek is het als rechtse commentatoren de uitslag gebruiken om te claimen dat er Europese politieke steun is voor de "Israëlische zaak" (lees "genocide"), en men de uitslag in Nederland misbruikt om de grootste demonstratie in 20 jaar te bagatelliseren? Wat daarbij wringt, is de asymmetrie. Terwijl Israël wél ruimte kreeg om zich via officiële kanalen te presenteren en mobiliseren, werden uitingen die de Palestijnse kant vertegenwoordigden actief geweerd. Vlaggen anders dan die van de deelnemende landen werden verboden, waarschijnlijk om de Palestijnse vlag te kunnen weren, wat en passant ook de LGBTQI-gemeenschap raakte en een van de kernwaarden van het songfestival — inclusiviteit — ondermijnde. Pro-Palestijnse spandoeken in het publiek werden verwijderd, en bij boegeroep of protest tijdens de live-uitzendingen — waaronder bij Israëls optreden — werd het geluid in de uitzending afgevlakt of zelfs volledig weggedraaid. Bovendien werden close-ups van het publiek tijdens Israëls optreden beperkt, vermoedelijk om zichtbare protesten buiten beeld te houden. De Spaanse omroep werd zelfs berispt door de EBU omdat de commentatoren Gaza en de politieke controverse benoemden. Met andere woorden: de organisatie was selectief neutraal — wél ruimte voor staatscampagnes, géén ruimte voor maatschappelijk protest. Door de actieve houding van de EBU in het censureren van tegengeluid kan je zelfs zeggen dat de organisatie een verlengstuk van de Israëlische propagandacampagne werd. In plaats van een neutraal podium werd Eurovisie 2025 zo een sterk geregisseerd politiek decor waarin de grenzen van publieksinvloed strak werden afgebakend in het voordeel van één partij — vooral als die niet overeenkwam met het officiële script. Israël is niet het eerste land dat probeert de kansen voor zichzelf te vergroten, maar Israëls inzet was ongekend, gecoördineerd en breed verspreid. Daarmee verschuift het debat van “wie zong het beste” naar “wie mobiliseerde het beste”. De zwijgende meerderheid of een goed georganiseerde minderheid? Israëlische en rechtse Europese media beschrijven het succes als een bewijs dat “de zwijgende meerderheid” zich voor Israël uitsprak. Tegenover de luidruchtige protesten op straat stond de stille stem via SMS. Maar wanneer die stem gestuurd wordt via diplomatieke netwerken en grootschalige gesponsorde campagnes, mag je je afvragen hoe spontaan en stil die steun daadwerkelijk was. Het lijkt er dan ook op dat het publiek niet alleen een voorkeur voor een liedje uitsprak, maar reageerde op een zorgvuldig geregisseerde campagne. Dat is op zich niet verboden — maar het is politiek. Daarmee is het songfestival gebruikt en ingezet als middel in de Israëlische propagandaoorlog, met verstrekkende gevolgen. De EBU heeft Israël een waarschijnlijk niet bestaande ‘zwijgende meerderheid’ geschonken die nu moeiteloos in politieke retoriek kan worden ingepast en uitgebuit. En dat is zorgelijk.

Door: Foto: Omroep West schermafbeelding reportage Rode lijn demonstratie 18 mei 2025
Foto: Number 10 (cc)

De ‘politieke aardverschuiving’ in het Verenigd Koninkrijk: overwinning van de democratische rechtsstaat?

COLUMN - van Jorieke Manenschijn (*)

Hoewel het VK traditioneel gezien bekend staat als een oude, stabiele democratie, werden er de afgelopen jaren steeds meer zorgen geuit om de staat van de democratische rechtsstaat in het Verenigd Koninkrijk.

De conservatieve partij werd geteisterd door interne schandalen, schendingen van het ongeschreven recht en conventies, en clashes met de rechterlijke macht, zowel binnen het VK als internationaal. Waar de rest van Europa verder naar rechts schuift, lijkt het VK een tegengestelde beweging te maken. Kunnen we dit zien als overwinning van de democratische rechtsstaat na een periode van rechtsstatelijke onrust?

De verkiezingen

Op 22 mei 2024 kondigde Rishi Sunak, terwijl de conservatieve partij zeer laag in de peilingen stonden, nieuwe verkiezingen aan. Met voorzichtig optimistische inflatiecijfers in de hand hoopte hij een verkiezingsnederlaag te beperken. Dit bleek valse hoop.

Met 411 zetels voor Labour (+209 zetels) en slechts 121 zetels voor de Conservatieve partij (-244 zetels), heeft er een enorme machtsverschuiving plaatsgevonden. Dit roept vragen op over hoe we deze ‘landslide’ moeten interpreteren. Waar in Europa veel landen een ruk naar rechts maakte, won in het VK juist een centrum-links partij.

Hoewel deze overwinning geïnterpreteerd zou kunnen worden als een overwinning van de democratie tegenover het populisme, laten onderzoeken onder kiezers zien dat er een (grote) groep kiezers is die vooral op Labour stemde om de Conservatieve partij van de macht te houden. Deze strategie lijkt succesvol te zijn, want Labour heeft het grootste aantal zetels ooit behaald (63%) ten opzichte van het aantal stemmen (33.7%).

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Quote du jour | slecht nieuws voor Nederland

QUOTE - Duiding door de NRC:

Per saldo is de winst van de PVV slecht nieuws voor Nederland. Een partij die willens en wetens tweederangs burgers creëert op basis van afkomst of religie, die Nederland weg wil halen uit de Europese Unie, die de hulp aan Oekraïne direct wil stopzetten, die de pijlers van de democratie aanvalt („nep-parlement”, „D66-rechters”), die de persvrijheid niet serieus neemt („Journalisten zijn – uitzonderingen daargelaten – gewoon tuig van de richel”). Een partij ook die intern geen democratie of inspraak duldt, die openlijk aanschurkt tegen Vladimir Poetin, die nauwelijks economische plannen noch ervaren mensen heeft om Nederland door de onzekere toekomst te loodsen. Om nog maar te zwijgen over de rol die Nederland internationaal kan spelen. Of beter: niet meer kan spelen. Sommige schaduwen zijn te groot om overheen te springen.

Foto: gruenethl (cc)

In Thüringen gaan de politieke extremen aan kop

Over iets minder dan twee weken vinden in de Duitse deelstaten Saksen en Thüringen parlementsverkiezingen plaats. De extreem-rechtse partij Alternative für Deutschland lijkt daarbij in Thüringen bijna een derde van de stemmen te gaan winnen. Dat zou zich vertalen in 29 van de 88 zetels in het Thüringer parlement.

Ook radicaal links doet het goed: de partij van Sarah Wagenknecht (BSW) zou met 19% van de stemmen goed zijn voor 18 zetels.

Neonazistische denkbeelden

AfD-Fractievoorzitter Björn Höcke heeft al laten weten een baan als minister-president van de deelstaat wel te zien zitten. De voormalige geschiedenisleraar bekent zich blijkens zijn publicatiegeschiedenis echter tot neonazistisch gedachtegoed.

Zo schreef hij onder het pseudoniem Landolf Ladig in 2011-12 artikelen in het partijblad van de neonazistische partij NPB, waarin hij beide wereldoorlogen weet aan buitenlandse mogendheden die Duitsland uit jaloezie aanvielen, en de noodzaak om de economische en migratiecrises aan te grijpen om een revolutionaire systeemwissel door te voeren en het huidige liberaal-economische bestel te vervangen door een ‘organische economie’, zoals de nazi’s die voerden.

Ook liep Höcke mee met een stoet neonazi’s bij een herdenkingsbijeenkomst van het bombardement op Dresden in 2010. Vier jaar daarvoor haalde hij in een lezersbrief nazi-apologeet David Irving aan om te betogen dat het bombardement op Dresden een geplande massamoord op vluchtelingen uit het Oosten van Duitsland was. De Duitse inlichtingendiensten houden Höcke dan ook als rechts-extremist in de gaten.

Foto: Verkiezingsborden in Den Haag, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons.

Naar de stembus, maar zonder goede kennis

COLUMN - van Carla Joosten

Menige Nederlander die begin mei een stempas op de mat vond, schrok. Verkiezingen? Was de kabinetsformatie alsnog mislukt? Dat het om Europese verkiezingen gaat, had niet iedereen in de gaten.

Intussen dringt door dat de verkiezingen voor het Europees Parlement donderdag 6 juni plaatshebben. Maar menig burger weet weinig over de Europese Unie. Kennis van de instellingen en hun vertegenwoordigers ontbreekt vaak net als over het besluitvormingsproces. Het onderwijs besteedt er minimale aandacht aan.

Enige ontvangers van de stempas besloten, nadat duidelijk was dat het om de Europese verkiezingen ging, niet te gaan stemmen. ‘Ik heb er geen verstand van,’ klonk het.

Het blijft behelpen met Europa. Zes weken voor het referendum over de Europese Grondwet in 2005 informeerde ik bij de Rijksvoorlichtingsdienst wanneer de campagne zou beginnen om kiezers naar de stembus te lokken. ‘Als jullie journalisten erover beginnen. Een week of drie voor het referendum,’ was het antwoord.

Uiteindelijk was de opkomst met 63,3 procent niet eens slecht. Onder meer toenmalig Volkskrant– en Buitenhof-columnist Ronald Plasterk – tegenstander van de grondwet – had het thema geagendeerd. De uitslag kwam hard aan. Ruim 61 procent van de kiezers wees de Europese Grondwet af. Toenmalig premier Jan Peter Balkenende (CDA) trok het zich niet aan. Het was aan de politiek om de bevolking beter bij Europa te betrekken. Maar wie is ‘de’ politiek?

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: EU2017EE Estonian Presidency (cc)

Portugal: blijft het links of wordt het rechts?

Portugal gaat zondag vervroegd naar de stembus. De socialistische premier António Costa (foto) zag zich eind vorig jaar gedwongen de handdoek in de ring te gooien vanwege een corruptieponderzoek. De socialisten zijn in de polls nu voorbijgestreefd door de centrum-rechtse Democratische Alliantie die onlangs nieuw leven is ingeblazen. Nieuw voor Portugal is de opmars van de extreem-rechtse partij Chega (Genoeg). Portugal was tot voor kort een van de laatste Europese landen zonder een invloedrijke rechts-populistische partij. De verkiezingen in Portugal vinden plaats in de aanloop naar de Europese verkiezingen in juni. Ze kunnen laten zien hoever de verrechtsing in Europa is gevorderd.

In het corruptieonderzoek lijkt het bewijs tegen premier Costa inmiddels minder sterk dan gedacht. Het Openbaar Ministerie heeft toegegeven dat er sprake is van een naamswisseling. Economieminister Costa Silva zou geprofiteerd hebben van ‘een schimmige deal rond groene-energieprojecten met een datacentrum, waterstofprojecten en lithiummijnen in het noorden van Portugal. Lithium is een belangrijk bestanddeel in batterijen voor elektrische auto’s en levert veel geld op.’ Premier Costa, die altijd heeft volgehouden dat hij een schoon geweten heeft, lijkt nu gevrijwaard van schuld. De premier staat bekend als een pragmatische politicus die met iedereen compromissen kan sluiten. Hij hoopt op tijd zijn naam te kunnen zuiveren voor een vervolg van zijn politieke carrière als de nieuwe voorzitter van de Europese Raad. Maar de reputatie van zijn socialistische regering is wel flink aangetast. En het vertrouwen van de Portugezen in de politiek is aanzienlijk gedaald. Het zal zondag vermoedelijk resulteren in lage opkomstcijfers.

Foto: NiederlandeNet (cc)

Mogelijk twee Groenlinks-PvdA kandidaten met voorkeur de 2e Kamer in

DATA - Na een analyse van de beschikbare gedetailleerde uitslagenlijsten per gemeente van de verkiezingen van afgelopen woensdag komt naar voren dat zeer waarschijnlijk een en mogelijk zelfs twee kandidaten van de lijst van Groenlinks/PvdA met voorkeur in de Kamer gekozen worden.
De meeste kans maakt Danielle Hirsch, nu op plek 27 van de lijst. Ze zit al bijna tegen de grens aan van een kwart van de kiesdeler (naar verwachting rond de 17.500). Of Marleen Haage het ook gaat halen zal sterk afhangen van de uitslagen in Amsterdam. Daar is op dit moment de voorlopige uitslag nog niet van gepubliceerd.
Wat verder opvalt is dat de nummer twee van de lijst van Groenlinks/PvdA, Esmah Lahlah, op ruime afstand nu de meeste stemmen heeft van alle niet-lijsttrekkers.
Tabel stemmen top 11 Groenlinks/PVDA: Timmermans, F.C.G.M. 638556 Lahlah, A. 167433 Klaver, J.F. 126340 Westerveld, E.M. 121252 Piri, K.P. 31427 de Hoop, H.E. 18333 Hirsch, D.H. 16311 Kröger, S.C. 15068 Chakor, G. 14951 Bromet, L. 14689 Haage, M.W. 13858

De twee kandidaten die daarmee mogelijk niet in de kamer komen zijn respectievelijk Luc Stultiens en Jimme Nordkamp (in die volgorde).

Bij geen van de andere partijen is er iemand die niet al op een verkiesbare plaats staat die in de buurt komt van de het benodigde aantal voorkeursstemmen.
In de huidige voorlopige uitslagen die gebruikt zijn, zitten 9,06 miljoen stemmen. Dat is ruim 87% van het totaal aantal uitgebrachte stemmen.
Van 317 gemeenten was de data beschikbaar. Let op, het gaat om voorlopige uitslagen. Pas vrijdag 1 december worden de uitslagen definitief. Morgen (maandag de 27e) moeten alle uitslagen bij de Kiesraad binnen zijn. Installatie nieuwe kamer is op 6 december.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Stempotlood Verkiezingen 2021 - Gebruik op Sargasso met toestemming. (c) Sidney Smeets

Het grote Sargasso verkiezingstopic en liveblog

Vandaag is de dag. Wat voor dag moet nog blijken, maar het ziet er voor de gemiddelde Sargasso-bezoeker niet al te best uit. Een nieuwe ruk naar rechts en krijgt links wederom klappen, of valt het mee? En waarom lijkt Nederland nu al een aantal verkiezingen tégen het eigenbelang in te kiezen? Wat doet links fout?

Sargasso is ook benieuwd: U heeft misschien al gekozen, of gaat nog kiezen. Op wie en waarom? Waar hoopt u op? Wat worden de verrassingen? Of u geeft er dit jaar helemaal de brui aan? En vergeef ons onze afkeurende reflex, ook dan zijn we benieuwd naar het waarom.

Genoeg gespreksonderwerpen in ieder geval, onder dit topic kunt u al uw vragen, opmerkingen, voorspellingen, ergernissen en favoriete huisdieren kwijt. Na afloop graag wel weer ophalen.

Wie van de acht: Piratenpartij – De Groenen

Nieuwe politieke partijen beginnen bij voorbaat op achterstand in de ‘ratrace naar het pluche’. Landelijke media besteden amper tot geen aandacht aan ze. Zitten er toch kanshebbers bij? Dat zoeken we uit in de korte serie ‘Wie van de acht?’ Vandaag: Piratenpartij – De Groenen.

PvdA en GroenLinks zijn niet de enige partijen die gezamenlijk de verkiezingen in gaan. Ook de Piratenpartij en De Groenen trekken gezamenlijk op (lijst nr. 17). Dat doen ze al wat langer en de samenwerking heeft in ieder geval drie keer op een rij een zetel opgeleverd in het waterschap AGV (Amstel, Gooi en Vecht).

Verder hebben ze, samen met de Basis (Partij voor Basisinkomen) zetels in vier Amsterdamse stadsdeelcommissies. De Amsterdamse gemeenteraad bleek nog een bruggetje te ver.

Niet echt nieuw

De Piratenpartij en de Groenen zijn geen nieuwe partijen, maar omdat ze niet eerder een zetel in de Tweede Kamer haalden worden ze wel als zodanig gezien. Dat doet natuurlijk een beetje onrecht aan de geschiedenis van de partijen.

De Groenen is de oudste ‘bloedgroep’ van lijst 17. In 1983 opgericht onder de naam ‘Europese Groenen’, later omgedoopt tot ‘Federatieve Groenen’ (1985).  Vier jaar later werd het ‘De Groenen’.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Rene Mensen (cc)

De Woo werkt niet – partijen negeren het probleem

ANALYSE - De Wet Open Overheid (Woo) zou het openbaren van overheidsdocumenten moeten verbeteren, maar de meeste journalisten zien nauwelijks verbetering. Een onderzoek op initiatief van het Adviescollege Openbaarheid en Informatiehuishouding wijst uit dat slechts zeven procent het vertrouwen heeft dat de overheid een Woo-verzoek zorgvuldig afhandelt.  ‘In theorie heeft het veel toegevoegde waarde. In de praktijk is het een gemankeerd instrument.’ Zo vat een journalist bondig samen hoe zijn beroepsgroep worstelt om overheidsinformatie openbaar te krijgen.

Geen prioriteit

Woo-expert Roger Vleugels is bijzonder kritisch op Nederlandse bestuurders, hij vindt dat er nog steeds sprake is van een regenteske houding. ‘In mijn juridische praktijk (Wob/Woo/Wiv/Aw/Awb) ben ik in dik 35 jaar tijd niet één ambtenaar, minister of andere bestuurder tegengekomen die ook maar bij benadering weet wat “onafhankelijk onderzoek” is.’ Vleugels adviseerde de Kamer de nieuwe Woo in overeenstemming te brengen met het Verdrag van Tromsø (2009) waarin minimumnormen voor openbaarheid zijn vastgelegd. Nederland was zelf initiatiefnemer van dat Verdrag, maar ratificatie bleef uit. In mei vorig jaar dienden de Kamerleden Dassen en Omtzigt een motie in om dat Verdrag nu eindelijk eens te ratificeren. De minister van Binnenlandse Zaken had de Eerste Kamer al eerder toegezegd daarvoor het nodige onderzoek te gaan doen. De deadline van die toezegging staat nu op 1 juli 2024.

Volgende