Politiek: idee, belofte en verantwoording

Hoe in de politieke actualiteit focus en doel in het oog te houden zonder te verdwalen in details en anekdotes? Dat is de opdracht aan (studenten) journalistiek met politiek in hun portefeuille. Twee boeken (een uit, een nog niet) zetten mij deze zomervakantie op een spoor: Antony Beevors The Battle for Spain over de burgeroorlog en Jill Lepores These Truths, een (politieke) geschiedenis van Amerika. In beide boeken staan de ‘ideeën’ (van Spanje en Amerika) centraal en beschrijven ze onder welke omstandigheden, door wie en met welke argumenten een idee de overhand krijgt of het onderspit moet delven. Politiek zouden we kunnen omschrijven als een idee met materiële consequenties. Die benadering boeit mij in ieder geval aan politiek, namelijk als brug tussen taal en tastbaar gevolg in de werkelijkheid, een koppeling tussen woord en daad (‘geen woorden, maar daden’ is mijn inziens dan ook een voorbeeld van a-politiek handelen). Terzake. Politiek als idee is mijn inziens echter wat mager. Want politiek gaat ook over beloften en verantwoording. Zo maakt Nederland zich langzaam op voor en is in Amerika al in volle hevigheid de verkiezingscampagne losgebroken.

Door: Foto: © Sebastiaan van der Lubbe idee belofte verantwoording copyright ok. Gecheckt 15-11-2022
Foto: copyright ok. Gecheckt 11-02-2022

Landelijk Platform Vuurwapens in stilte opgeheven

, door

NIEUWS - Het Landelijk Platform Vuurwapens (LPV), vijftien jaar geleden opgericht om de illegale wapenhandel te bestrijden, is eind januari in alle stilte opgeheven. Vanavond zendt het KRO-programma Brandpunt Reporter een reportage uit.

Brandpunt meldt dat het besluit het samenwerkingsverband op te heffen, genomen is onder verantwoordelijkheid van inmiddels oud-minister Ivo Opstelten (Veiligheid en Justitie), die de Tweede Kamer niet heeft ingelicht over zijn besluit.

Na de aanslag op Charlie Hebdo spraken Europese justitieministers af de aanpak van illegale wapenhandel prioriteit te geven. Opstelten zei in februari nog: “We zetten stevig in op illegaal wapenbezit”.

Nu blijkt dus dat die stevige aanpak niet de wapenhandel betreft. Dat Opstelten de Tweede Kamer niet heeft ingelicht is wellicht opnieuw een bewijs voor zijn “vergeetachtigheid”. Zijn recente vertrek is zonder meer een goede beslissing, want ministers met chronisch geheugenfalen kunnen natuurlijk staatsgevaarlijk zijn.

Jammer alleen dat hij ook in de kwestie van het Landelijk Platform Vuurwapens geen verantwoording in de Tweede Kamer hoeft af te leggen. Zal de Tweede Kamer nu weer Rutte aan de tand voelen?

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Partij van de Arbeid (cc)

Politieke partijen en hun stichtinkjes

, door

Financiering van politieke partijen is altijd goed voor gedoe, onlangs ook weer naar aanleiding van de summiere jaarrekening van de PVV en de wirwar van stichtinkjes waarvan de VVD het bestaan openbaarde. Omdat ik wel eens voorzitter van zo’n stichting geweest ben (Stichting Fractiebeheer GroenLinks Rotterdam) kan ik wat licht werpen op hoe dat zit.

Eerst maar landelijk. De onlangs gepubliceerde jaarverslagen zijn die van de verenigingen. Daarnaast hebben partijen een aparte stichting voor het wetenschappelijk bureau en een jongerenvereniging. Die splitsing is wettelijk afgedwongen, om te zorgen dat de bijbehorende subsidies transparant besteed worden. Deze geldstromen onttrekken zich dus aan de partij als vereniging (en zeker de jongerenvereniging laat doorgaans weinig inmenging toe).

Daarnaast kunnen er nog landelijke stichtingen en verenigingen zijn, die wel aan de partij gelieerd zijn maar er geen deel van uitmaken. GroenLinks, om maar weer het voorbeeld dat ik het beste ken uit de kast te halen, kent een platform voor geloof en politiek, De Linker Wang. Die organiseert bijeenkomsten en geeft een eigen blad uit, waarvoor het contributie ophaalt bij sympathisanten. Daarvoor is een vereniging opgericht, waarvan de geldstroom dus buiten GroenLinks om loopt.

Verder heeft iedere Kamerfractie een eigen stichting. Daarin is bijvoorbeeld het PvdA-personeel ondergebracht dat nu in opstand is tegen Khadija Arib. Deze stichting onttrekt zich principieel aan de controle van de partij. De volksvertegenwoordigers zijn immers zonder last of ruggespraak gekozen, dus mogen op geen enkele manier onderhorig zijn aan hun kiesvereniging.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote van de Dag: Meningendemocratie

, door

“We moeten waakzaam zijn voor een meningendemocratie. Het komt meer voor dan vroeger. Het kan voorkomen dat ik of mijn collega’s ter verantwoording worden geroepen, omdat iemand een mening over iets heeft. Het is dan niet van belang kennelijk hoe zwaar we die mening moeten wegen en of dat ook gestaafd wordt door onderzoek.”

Minister Rouvoet waarschuwt voor de meningendemocratie. Verder denkt hij dat de kloof tussen burger en politiek niet groter is geworden. Integendeel:

“We moeten uitkijken dat de afstand juist niet zo klein is geworden dat regering en parlement direct reageren op de veronderstelde mening van de bevolking.”

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote van de Dag: verantwoording

, door

“We moeten ervoor zorgen dat die waarschuwingen vervolgens ook opgevolgd worden. Het mogen geen vrijblijvende statements zijn. […] We willen dat landen moeten verantwoorden welke maatregelen ze nemen om de problemen op te lossen. Iedereen moet daaraan meedoen. Ook de grote landen, zoals de Verenigde Staten en China.”

Staatssecretaris De Jager van Financiën toont aan dat er ook nog dromers zijn die wél wat te zeggen hebben.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Burgemeester Weesp moet duidelijker zijn

, door
Ouders en kinderen zijn allebei bang (Foto: Flickr/foreversouls)

‘Er is iets aan de hand waardoor uw kind gevaar loopt, maar heb vertrouwen! Wat is er dan aan de hand? Ja, dat gaan we u niet vertellen!’ Kinderen in Weesp kregen maandag een brief (.pdf) mee naar huis waarin staat dat er dreigementen zijn binnengekomen bij onderwijsinstellingen in Weesp. Daarop besloot de burgemeester in overleg met vertegenwoordigers van de gemeente Weesp, de politie, onderwijsinstellingen en peuterspeelzalen enkele maatregelen te nemen. Naast extra waakzaamheid en surveillerende politie- agenten zullen scholen deuren op slot houden als de kinderen binnen zijn.

Deze maatregelen suggereren ernstige dreigementen. Maar wat zijn die dreigementen dan? En wie uit die dreigementen? Dat wil de burgemeester niet kwijt ‘in belang van het onderzoek’. Over het zwijgen van de verantwoordelijken ontstaat steeds meer verontwaardiging onder de ouders van de kinderen die op de scholen zitten. Met ‘Dendermonde’ in het achterhoofd zet een ouder zijn/haar kind niet gerust af bij een school die veiligheidsmaatregelen treft.

De gemeente lijkt op dit moment de onrust alleen maar te vergroten door niet te melden waar de dreigementen vandaan komen en van wat voor aard ze zijn. De inwoners van Weesp speculeren over een wit geschminkte man of een man met een masker die voor schoolramen staat. Kinderen roepen al dat er een man rondloopt die kinderen vermoord.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Democratische verantwoording

, door
Inbreker (foto:flickr/Andwar)

Nu het voorbij is en het weblog dat zichzelf ook niet aan de wet houdt gestopt is met het kraaien van de victorie trekken de rookwolken op. En wat zien we? Een fractievoorzitter van GroenLinks die de zegt dat acties altijd binnen de wet moeten blijven. Een totale knieval voor de nieuwe tijdsgeest.

De boodschap van GeenStijl, de Telegraaf, Elsevier en andere rechts georiënteerde blaadjes is duidelijk: welkom in de nieuwe tijd, de tijd van de regels zijn regels-mentaliteit, behalve als het ons niet uitkomt.

Maar heeft Halsema gelijk en is het wenselijk dat elke actie binnen de wet blijft? Het lijkt me niet. Mensen als Mahatma Gandhi en Martin Luther King waren nooit zo ver gekomen als ze niet ook de wet braken. Niemand zal deze twee als immoreel veroordelen. Maar wat is dan het verschil tussen de actie van Duyvendak en die van deze twee illustere grootheden, waardoor Nederland massaal over Duvendak heenviel?

De Nederlandse socioloog Kees Schuyt omschreef reeds in 1972 criteria om te bepalen of een buitenwettelijke actie ‘geoorloofd’ is of niet. Hij stelde dat een actie moet:

  • in verhouding staan tot het doel,
  • openlijk zijn,
  • gewetensvol zijn,
  • geweldloos zijn

Het moge duidelijk zijn, de actie van Duyvendak voldeed bijna aan de eisen, maar niet helemaal. Openlijk kon je het niet noemen, en er is dan ook nooit – tot nu – verantwoording afgelegd voor de daad. En die rekenschap zou in dit geval wel eens het verschil kunnen zijn tussen boeman en held. In die tijd konden zijn acties waarschijnlijk op een hoop sympathie rekenen, en had hij toen aangegeven met de inbraak te maken te hebben, dan zou hem dat naast het risico op een (korte) celstraf ook veel sympathie hebben opgeleverd.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.