Niet eerder maakten we mee dat binnen een tijdsbestek van viereneenhalf jaar er drie keer Tweede Kamerverkiezingen waren. Ja, lang geleden was het gewoon dat er om de drie jaar een deel van de Tweede Kamer gekozen kon worden. Maar dat was niet omdat er zoveel kabinetscrisissen waren.
Nu lijken bepaalde politici niet met hun fikken van de stekker af te kunnen blijven en trekken ze die er uit omdat ze regeren maar saai vinden en zich liever wellustig in verkiezingscampagnes wentelen.
Om moe van te worden.
Maar wie weet biedt dit wel een kans voor nieuwe politieke partijen. Sargasso speurt sinds 2012 bij elke Tweede Kamervekiezing naar nieuwe partijen. Dat gaan we ook deze keer weer doen.
Vijf of zes nieuwelingen?
Op moment van dit schrijven staan bij de Kiesraad vijf partijen vermeld die niet eerder aan de TK-verkiezingen deelnamen. Of die ook op de stembiljetten te zien zullen zijn weten we pas na 15 september, als alle kandidaten bekend zijn.
Eén partij staat (nog) niet in die lijst: de Fryske Nasjonale Partij (FNP), die onder aanvoering van NSC’er Aart Jelle Soepboer zegt mee te gaan doen aan de landelijke verkiezingen. Het is nog even afwachten tot 30 augustus, wanneer de ledenvergadering “het laatste woord zal heb over definitieve deelname aan de verkiezingen en alles wat er bij hoort”. (bron citaat)
Het is voor de FNP te hopen dat onder “alles wat er bij hoort” ook zaken vallen als het registreren van de naamsaanduiding (kan tot uiterlijk 4 augustus) en het betalen van de waarborgsom voor de kandidaatstelling (moet 1 september geregeld zijn).
Dat het kort dag is om alles op tijd geregeld te hebben dat voor deelname aan de verkiezingen nodig is geldt natuurlijk voor alle partijen. Gevestigde partijen beschikken over een organisatie en middelen omdat vlot voor elkaar te krijgen. Financieel gezien zijn ze sowieso in het voordeel omdat partijen die voor het eerst meedoen aan een Tweede Kamerverkiezing of bij de vorige verkiezing geen zetel hebben behaald, uiterlijk veertien dagen voor de dag van kandidaatstelling een waarborgsom van 11.250 euro moeten betalen.
De vijf partijen die (op moment van dit schrijven) bij de Kiesraad in het Register Tweede Kamerverkiezingen vermeld staan.
Balans 23
BALANS 23 (geregistreerd 2 juli 2025)
Opgericht door Pieter de Klerk, “een doorgewinterde ondernemer en onder andere oprichter van de Verkeers Informatie Dienst, Balans23 en KenniscentrumGeld.nl gericht op het broodnodige verbeteren van financiële kennis bij burgers en professionals. De partij gaat voor “een rijker leven en meer inkomen, meer vermogen en lagere belastingen”. Een paar standpunten:
Over asiel en migratie: Ons grootste probleem is niet asielmigratie — dat is een populistische leugen.
Over de rol van de overheid: Wij staan voor vrijheid. Niet: “niets mag, tenzij het is toegestaan.” Maar: alles mag, behalve wat verboden is — en wat ons gezonde verstand ons zegt dat moreel onacceptabel is. Die vrijheid staat onder druk, onder meer via ondoorzichtige regels zoals bestemmingsplannen, die mensen vastzetten in een systeem dat ze zelf niet meer begrijpen.
Enkele basisbeginselen: Een systeem bouwen waarbij het zeggenschap, eigendom en vruchtgebruik bij de mensen komt en niet alleen een handje elite; Nieuwe stad bouwen: Haagdam; Directe democratie invoeren; Stikstof crisis oplossen.
Ellect
ELLECT (geregistreerd 18 juni 2025)
Er is helemaal niets te vinden over wie er achter deze partij zitten en wat beginselen en/of standpunten zijn.
Mijn Stem Telt! Het Burgerinitiatief
Mijn Stem Telt! Het Burgerinitiatief (geregistreerd 8 maart 2024)
Opgericht door Walter Guijt, “van huis uit een maatschappij historicus beleid en bestuur en een economisch en sociaal historisch onderzoeker”
Gezien een publicatie uit 2012 mogen we niet verwachten dat deze partij aan de verkiezingen gaat deelnemen want, zo schreef Guijt: ‘Verkiezingen zijn een wassen neus’.
De partij streeft naar directe democratie middels bindende burgerreferenda. Alle kiesgerechtigde Nederlanders moeten kunnen meebeslissen over onderwerpen die maatschappelijk van belang zijn. Zowel op lokaal, provinciaal, landelijk als Europees niveau.
Enkele standpunten:
Niet stemmen is logisch en de oplossing.
Zelf regulerend en corrigerend systeem door volledige transparantie en geen partij politiek.
Een vreedzame oplossing voor het stikstof probleem.
Defensie: tegen geweld, voor diplomatie en propaganda.
Klimaat en energie – Verantwoordelijkheid nemen en solidariteit (5 manieren om het bindend referendum in te zetten bij klimaatbeheersingsproblemen).
PDIB - Partij voor Democratie in Balans
PDIB - Partij voor Democratie in Balans (geregistreerd 27 mei 2025)
Op moment van dit schrijven was de website nog niet gevuld. Uit de registratiegegevens kunnen we opmaken dat de partij een initiatief is van Evert Barreveld en Tijn van der Woude, de mensen achter Stichting Denktank en Advies NPI-DPI. Opgericht in 2021 om “met politieke beïnvloeding de Nederlandse democratie te stutten en de democratische werking van de Tweede Kamer der Staten Generaal te herstellen” (bron).
De stichting deed pogingen de PVV buiten de TK verkiezingen 2023 te houden en tekende beroep aan bij de Raad van State. Motivering: een partij zonder leden hoort niet thuis o0p het stembiljet.
De ondemocratische eenmanspartij PVV hoort volgens de Kieswet niet op de kandidatenlijst te staan. Met het beroep heeft NPI-DPI er vertrouwen in dat na 18 jaar eindelijk een einde komt aan dictatuur in de Tweede Kamer en manipulatie van de werking van de Tweede Kamer.
De Raad van State verklaarde het beroep ongegrond. Toch meent de stichting later alsnog gelijk te krijgen.
De Raad van State adviseert de regering over een nieuwe wet die speciale regels stelt aan politieke partijen. Desondanks worden in de nieuwe wet, partijen niet gedwongen om leden toe te laten. De Raad van State wil nu weten welke afweging de regering hierover maakt.
Nu afwachten of de PDIB met een verkiezingsprogramma en een kandidatenlijst komt.
Wereld Partij Feest van Dj Kaan
Wereld Partij Feest van Dj Kaan (geregistreerd 28 oktober 2024)
Opgericht door Cengiz Guner. Op de tamelijk chaotische website lezen we: “Feest van DJ Kaan is geen gewone politieke partij – wij zijn een wereldbeweging. Vanuit Amsterdam bouwen we aan een rechtvaardige toekomst voor rijk én arm, jong én oud.”
Met enige moeite vonden de missie van deze beweging: “Eén Wereld, Eén Taal, Eén Toekomst.
Wij geloven in een mensheid waarin taal geen grens is, maar een toegangspoort tot kennis en samenwerking.”
Wie verder zoekt op de website vind uiteindelijk wel een pagina over het programma van de partij, maar dat moet blijkhaar nog nader worden ingevuld. Overigens doet het geheel er sterk op lijken dat het met AI te geconstrueerd is en zijn bijvoorbeeld de foto’s van afgebeelde mensen beslist niet de echte kandidaten van de partij.
Conclusie
Vooralsnog zien we geen levensvatbare initiatieven die onze democratie zullen verrijken. Voor een ieder die nu wel echt is uitgekeken op ‘de politiek’ zijn er helaas geen hoopvolle alternatieven beschikbaar. Of die zouden er misschien toch nog komen van een van de ‘nieuwe partijen’ die in 2023 meededen, maar geen zetels haalden.
