Kunst op Zondag | Louise Bourgeois

Herkent u dit? U ziet in een museum een enkel werk van die kunstenaar. Of u leest, bijv. in onze zondagse rubriek, iets over een kunstwerk of een kunstenaar en dat u dan denkt: daar zouden ze eens een tentoonstelling aan moeten wijden. Wie dat heeft met werk van Louise Bourgeois, wiens werk o.a. is te bewonderen in het Gemeentemuseum Den Haag (3 werken) en het Kröller-Müller Museum te Otterlo (7 werken), kan van meer werk genieten in de Rijksmuseumtuinen (tot 3 november) en sinds dit weekend in Museum Voorlinden te Wassenaar (tot 17 mei 2020). In 2010 waren er al eens meerdere werken van Louise Bourgeois te zien in Double Sexus (Gemeentemuseum Den Haag), een duo-tentoonstelling in combinatie met werk van Hans Bellmer, maar de eerste overzichtstentoonstellingen in Nederland vonden lang geleden plaats. In het Kröller-Müller Museum (diverse werken, 25 mei-8 juli 1991) en in 1988 in het in 1990 gesloten Museum Overholland (tekeningen uit periode 1939-1988). Met veertig werken geeft museum Voorlinden nu ook een aardige doorsnede van de ontwikkeling van Louise Bourgeois. Het blijft overigens teleurstellend dat Voorlinden geen aansluiting bij de Museumjaarkaart wenst. Wat hebben wij daar dan nog aan toe te voegen?

Foto: Harald Henkel (cc)

Kunst op Zondag | Übermensch

Kan de mens zichzelf zo overstijgen dat ze op humane wijze de problemen van het antropoceen kan overleven?

Ah, moeilijk woord! Laten we dat even versimpelen tot ‘klimaatcrisis’, waar een vooralsnog verbale burgeroorlog over woedt. Ondertussen gaat de natuur naar de Filistijnen.

Er is hoop. Het kan nog goed komen. Als eerst de mens zichzelf  verbetert. Althans: zo sprak Nietzsche bij monde van het personage Zarathustra. Hij zag de mens als een fase ergens tussen dier en ‘übermensch’. Die “bovenmens’ is de ideale mens, die zich niet in de luren laat leggen door nepnieuws van narcisten, niet in de pas loopt van beklemmende normen en waarden en de natuur van moeder Aarde ten diepste respecteert.

Eigenlijk was Nietzsche, zo bezien, een klimaatactivist avant la lettre.

Maar hoe moet de mens zich dan veranderen?

Kan artificiële intelligentie een handje helpen? Gaan menselijke robots ons de weg wijzen? Dat gaat de Friedrich Nietzsche Society nader bekijken op de conferentie ‘Nietzsche and Humanity: (Anti-) Humanism, Posthumanism, Transhumanism’.

Naar aanleiding daarvan is in PARK  de tentoonstelling ‘Übermensch’ te zien (tot 29 september), “met kunstenaars die zich in hun werk bezig houden met thema’s als het veranderend mensbeeld en de uitbreiding van het lichaam”. In de breedste zin van het woord.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Bij associatie

Denkt u wel eens bij het zien van een kunstwerk dat u de naam van de kunstenaar meent te weten en heeft u het dan toch mis? Mij overkwam dat bij het zien van één van de wandkleden die momenteel bij de Textiel Biënnale 2019 in Museum Rijswijk is te zien. Het gaat om dit wandkleed:

Paul Yore – Let Us Not Die From Habit, 2018.

De naam had ik  fout, de associatie lijkt logisch. Paul Yore’s “sociaal commentaar” op de samenleving heeft namelijk wel wat overeenkomsten met die van Grayson Perry (in 2017 in Kunst op Zondag aan bod geweest).

Grayson PerryMap of Truths and Beliefs, 2011.
cc Flickr Farrukh photostream Map of Truths and Beliefs, Grayson Perry

Dat kan gebeuren als meerdere kunstenaars eenzelfde concept hanteren.

Bij twee andere kunstenaars, van wie op de Textiel Biënnale wandkleden zijn te zien, had ik de associatie minder sterk omdat hun stijl veel meer verschilde met die van Perry (en dus ook Yore).

Lawrence James BaileyBehind the bushes, 2019.

Kayla MattesI will not, 2018.

Kayla Mattes – detail I will not, 2018.

Ook bij het zien van de transparante hoofddeksels en jurk van Monika Supé doemde een associatie op. Niet zo heel direct als bij het wandkleed van Paul Yore, meer als “oh ja, er is nog meer transparante textielkunst”. Nu te zien (t/m 29 september) in museum Voorlinden: De doorzichtige, textiele architectuur van Do Ho Suh (ook in 2017 bij ons aanwezig samen met Ernesto Neto, van wie ook een stuk in museum Voorlinden staat).

Foto: © Museum De Wieger Deurne gebouw copyright ok. Gecheckt 27-09-2022

Kunst op Zondag | Langs het tuinpad

De vorige zondagen lieten we de grote, bekende musea links liggen en gingen in Zundert, Amsterdam en Schiedam op bezoek bij kleinere musea en bijzondere galeries en expositieruimten. Zo rondtrekkend kwamen we ineens langs het tuinpad van iemands vader en troffen daar museum De Wieger.

Museum De Wieger was ooit de woning en werkruimte van huisarts/kunstenaar Hendrik Wiegersma. De man liet behalve een prachtig pand en fraaie kunst, ook vijf zonen na van wie één de tekstschrijver werd van ‘Het Dorp’, een stukje weemoedige nostalgie dat door Wim Sonneveld onsterfelijk is gemaakt.

In dat lied wordt ‘het tuinpad van mijn vader’ bezongen, dat dus pal naast het museum ligt, en in Deurne zijn ze daar zo trots op dat het paadje officieel is opgenomen in het straatnamenregister en men het niet kan nalaten Deurne te promoten zonder naar dat chanson te verwijzen.

De Wieger is een van de vele lokale musea die de bezuinigingen op kunst en cultuur niet zonder kleerscheuren heeft doorstaan en het is afwachten hoe de toekomst er na 2019 uit zal zien. Want ook al heeft de gemeente een eenmalige fooi toegekend, structurele bestaanszekerheid is er (nog?) niet.

Van belang daarbij zijn o.a. de komende bezoekersaantallen. Zo gaat dat tegenwoordig en dus een reden voor u om De Wieger en soortgelijke musea met uw bezoek te vereren. Is dat de moeite waard?

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: cc commons.wikimedia.org Van Goghhuis. Foto G. Lanting

Kunst op Zondag | Vincent van Goghhuis

Sla de grote, bekende musea eens over en loop een van de vele kleinere musea, expositieruimten en galerieën binnen. Bijvoorbeeld de tot museum omgebouwde kunstenaarshuizen.

Er zijn genoeg kunstenaarshuizen te bezichtigen, d.w.z. de huizen waar een kunstenaar ooit heeft verbleven en/of gewerkt. Van geboortehuizen tot woon- of werkplaatsen, waar soms een geënsceneerde werkplek is te zien, versierd met wat historische foto’s, misschien een paar originele kunstwerken, meestal reproducties.

Er zijn er ook die ‘de geest van de kunstenaar’ levend proberen te houden door zijn/haar geschiedenis te verlengen met eigentijdse exposities, zoals Het Vincent van Goghhuis in het Brabantse Zundert.

Niet te verwarren met het Van Goghhuis in Drenthe, die zich presenteert als “het enige openbaar toegankelijk pand in Nederland waar één van de beroemdste schilders ter wereld, Vincent van Gogh, woonde en werkte.” Dat is enigszins misleidend. Van Gogh heeft er 2 maanden gelogeerd. Veel langer heeft hij in Den Haag gewoond en gewerkt. Een wandelroute langs huizen, waarvan sommigen toegankelijk, getuigt van zijn residentiële geschiedenis.

Van Gogh’s geboortehuis in Zundert is gesloopt en daarvoor in de plaats staat nu het Vincent van Goghhuis dat de geschiedenis van Van Gogh verbindt met hedendaagse kunst.

Twee exposities zijn een bezoek waard.

Foto: © Levi van Veluw, Altar table, acryl on museumboard, framed, 2019 copyright ok. Gecheckt 26-11-2022

Kunst op Zondag | Levi van Veluw

Wie alleen de bekende musea bezoekt om kunst te bewonderen, mist een hoop. Er is een scala aan expositieruimten en galerieën, waar veel boeiende kunst te zien is. Bijvoorbeeld de expositie ‘Beyond Matter’ van Levi van Veluw in galerie Ron Mandos (Amsterdam, t/m 11 mei te zien).

Gemiddeld 6 tot 7 keer per jaar zijn kunstwerken van Levi van Veluw te zien in musea en galeries in binnen- en buitenland. Behalve de solo-expositie in Amsterdam is er vandaag de laatste mogelijkheid om vroeg werk (4 portretten) in het Singer Museum te Laren te zien en kun je tot 16 juni de installatie ‘The Chapel’ zien in het Rijksmuseum Twente.

The Chapel, installation, 200 x 200 x 300cm, wood, cobalt ink, uit de serie Veneration, 2017.
© Levi van Veluw, The Chapel, installation, 200 x 200 x 300cm, wood, cobalt ink, uit de serie Veneration, 2017

Van Veluw is een multi-disciplinair kunstenaar en bijna al zijn projecten worden vorm gegeven met installaties, sculpturen, videos, foto’s, schilderijen en tekeningen.

Shallow hole, charcoal drawing, 73 x 51 cm, 2013, uit de serie The collapse of cohesion.
© Levi van Veluw. Shallow hole, charcoal drawing, 73 x 51 cm, uit de serie The collapse of cohesion, 2013

Uit dezelfde serie deze video: Archive, 2014 (8 min. 35″).

Subdividing matter II, Handmade sculpture , 240cm x 70cm x 5cm, Walnut wood, Black ink, with movable lids, 2016, Uit serie The Monolith.
© Levi van Veluw. Subdividing matter II, Handmade sculpture , 240cm x 70cm x 5cm, Walnut wood, Black ink, with movable lids, Uit serie The Monolith, 2016

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: © Ketefactory stil tentoonstellingsfolder 2019 copyright ok. Gecheckt 23-11-2022

Kunst op Zondag | Stil

Wie alleen de bekende musea bezoekt om kunst te bewonderen, mist een hoop. Er is een scala aan expositieruimten en galerieën, waar veel boeiende kunst te zien is.

Ik bedoel niet de commerciële galerietjes waar de Corneilles als warme broodjes over de toonbank gaan en nep als kunst wordt verkocht. Ik doel op galeries die nog levende en werkende kunstenaars presenteren. En de talrijke, vaak door kunstenaars gedreven projecten en exposities die een bijna museaal karakter dragen.

Een mooi voorbeeld is de Schiedamse Ketelfactory. Weliswaar een gevolg van drankgebruik, maar dankzij de grondleggers Kim Zeegers en Winnie Teschmacher nu al weer 10 jaar een mini-museum met bijzondere tentoonstellingen en projecten als ‘Door het beeld’ en ‘Snapshot of an larger order’.

De Ketelfactory viert het 10-jarig bestaan met de tentoonstelling ‘stil’ (tot 14 juli nog te zien). Alle kunstenaars die eerder in de Ketelfactory te zien waren, zijn gevraagd ‘stilte’ uit te drukken in een werkje van niet groter dan 30 cm2. Het resultaat: 64 visies op een hoogst uitzonderlijke expressie. Want heeft u wel eens werkelijke stilte waargenomen? Of echte stilte geproduceerd?

Misschien is het een kwestie van oefenen. Performancekunstenares Marina Abramović geeft regelmatig workshops en leert anderen zich voor te bereiden op het uitvoeren van performances. Het zijn oefeningen in stilte. Eén zo’n oefening is ‘kijken naar primaire kleuren’: een uur lang naar een geel, rood of blauw vlak kijken (in dit filmpje te zien op 4 min. 23”).

Foto: stu smith (cc)

Kunst op Zondag | Abstract is terug

Volgens het Bonnefantenmuseum (Maastricht) is er “een hernieuwde belangstelling voor abstracte schilderkunst, waarvan al geruime tijd sprake is bij een jongere generatie kunstenaars…”. Daarom durft het museum een tentoonstelling aan met de ‘ornamentele abstractie’ van Dan Walsh (tot 12 januari 2020 en tot 30 maart in Galerie Slewe, Amsterdam).

Dan Walsh – Enfin, 2018, acryl op doek, 177.8 x 177.8 x 3.8 cm.
© Enfin, 2018, © Dan Walsh. Courtesy Paula Cooper Gallery, New York.

Het museum heeft in zoverre gelijk, dat er een behoorlijke hoeveelheid tentoonstellingen lopen (en nog komen) waarin abstracte kunst centraal staat. En niet alleen met werk van de jonge generatie. Een overzicht van alle huidige en komende tentoonstellingen.

Het Stedelijk Museum Schiedam haalt een bijzondere stunt uit met abstract werk. Je kunt helemaal alleen genieten van ‘Grey Orange on Maroon, No. 8’ van Mark Rothko. Het schilderij is door museum Boijmans Van Beuningen  uitgeleend in het kader van ‘Boijmans bij de buren’(een aantal topstukken worden tijdens de renovatie in nadere musea tentoongesteld). In Schiedam dus ‘mijmeren bij Mark’, tot 5 januari 2020.

Het werk van Rothko was in 2015 een enorme publiektrekker in het Haagse Gemeentemuseum. Wellicht heeft dat er toe bijgedragen dat ook het publiek meer interesse heeft gekregen voor abstracte kunst. Het is voor de kunstenaars in de volgende tentoonstellingen wel te hopen.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Kunst op Zondag | Zij aan zij

Vandaag een duo-tentoonstelling. Charlotte Beaudry en Teresita Fernández, zij aan zij. Ze zijn even oud en daarmee houd iedere vergelijking wel op.

Charlotte Beaudry is autodidact en had haar eerste solo-tentoonstelling in 2003. Teresita Fernández slaagde voor haar kunstopleiding in 1992 en had in 1996 haar eerste solo-expositie.

Volg de vinger (2013) van Charlotte Beaudry…

Charlotte Beaudry is doorgebroken met haar werk over de kwetsbaarheid van adolescentie en over de dubbelzinnige opvattingen aangaande vrouwelijkheid.

Zonder titel, “Juliette” (2008), gemengde techniek op papier, 240 X 360 cm.
cc Flickr Marc Wathieu photostream Charlotte Beaudry exhibition at STUK (Leuven)

Zelfportret (2009), olieverf op doek, 180 x 200 cm.
cc Flickr Marc Wathieu photostream Charlotte Beaudry at aliceday (Brussels) Autoportrait (2009)

Voor het grootste deel bestaat haar werk uit schilderijen en tekeningen. Ze heeft ook een aantal video’s gemaakt. In deze video probeert een vrouw tevergeefs af te raken van de inhoud van haar ‘damestasje’. Ofwel: vanaf geboorte krijgen we een rol toebedeeld, waar niet makkelijk van af is te komen.

‘Anne’, (2012), 4 min. 13

Een scène uit de film ‘Masculin Féminin’ (1966) van Jean-Luc Godard was de inspiratie voor ‘Mademoiselle Nineteen’. Net als in Godard’s film worden in de video van Beaudry vijf 19-jarige studenten geïnterviewd door een journalist van een instituut voor marktonderzoek. Ze weten echter niet dat de scène uit Godard’s film de inspiratie is en dat de interview een acteur is.

Foto: Eric Garcetti (cc)

Kunst op Zondag | Op verjaardagsbezoek

KoZ 500 maakt ons niet de enige jubilerende kunstvoorziening. Om te voorkomen dat iedereen nu alleen bij onze Kunst op Zondag blijft hangen, nodigen we u uit de komende maanden bij andere jarige kunstprojecten op bezoek te gaan.
Hier onze tips.

Tot en met 4 november: Groninger Museum – Avant-garde in Groningen. De Ploeg 1918-1928, 100 jaar De Ploeg.  De Groninger Kunstkring De Ploeg is 100 jaar geworden. In het Groninger Museum is werk van de eerste Ploegleden te zien, waaronder Jan Wiegers en Jan Altink.

Jan Wiegers – Interieur Bohemien, 1925.
© Groninger Museum Jan Wiegers, Interieur Bohemien

Jan Altink – De rode boerderij. 1924.
© Groninger Museum 7. Jan Altink, De rode boerderij

Tot en met 21 oktober hangt in Museum Wierdenland in Ezinge werk van oud leden van De Ploeg naast werk van huidige leden van de nog immer levende kunstkring. Onder andere:

Aly van der Wal – Dijk bij Aduarderzijl (olieverf op paneel).
© Museum Wierdenland Aly van der Wal, Dijk bij Aduarderzijl, olieverf op paneel

Gijs van der Sleen – Tijden van weleer (analoge fotografie, handafdruk).
© Museum Wierdenland Gijs van der Sleen, Tijden van weleer, analoge fotografie, handafdruk

Op 8 september zullen 20 Ploeg-kunstenaars gaan schilderen bij Museum landgoed de Fraeylemaborg in Slochteren. De resultaten zullen te zien zijn van 14 oktober 2018 t/m 27 januari 2019 in een expositie waar ook Ploegwerken uit de collectie Van Diepen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Vorige Volgende