Den Haag Centraal

Een volgende gastbijdrage van architect Ad van der Stok over het Utrechtse CentrumPlan. Dossier

Als politici zichzelf serieus nemen, dan zijn hun beloftes niet vrijblijvend en mogen we ze er aan houden. Blijken ze onuitvoerbaar, dan hoeft dat geen probleem te zijn, zolang dat ruiterlijk wordt toegegeven en wordt uitgelegd. Rondom het miljarden kostende Utrechtse Centrumplan gaat dat anders.

De beloftes uit het referendum in 2002 en het Masterplan van 2003 worden bij lange na niet waargemaakt. Maar volgens Burgemeester & Wethouders, in ieder geval tot 2009 bij monde van wethouder Janssen, stonden die beloftes nog fier overeind. Dus terwijl het regent, spiegelt B&W zon voor en zegt daarmee de waterdichtheid van de plannen niet zo relevant te vinden. ‘Wethouder, u had zon beloofd maar nu regent het, wat gaan we daaraan doen?’ ‘Best raadslid, waar heeft u het over? Volgens mijn papieren schijnt de zon.’

De politieke werkelijkheid verschilt hemelsbreed van de plannen en dat zou B&W ronduit moeten toegeven. Niet om recht te doen aan de geschiedenis, maar om discussie mogelijk te maken die nu door die officiële werkelijkheid gefrustreerd wordt. Pas wanneer B&W de werkelijkheid van de plannen onder ogen ziet, kan er met de raad gesproken worden over welke verbeteringen nog mogelijk zijn. Daarom onderstaande brief aan verantwoordelijk wethouder Victor Everhardt, over of hij de zon nog ziet schijnen en wat hij tegen de regen denkt te gaan doen:

Na het publiceren van een minidocumentaire en een interview met Vincent van Rossem, is dit een derde gastbijdrage van architect Ad van der Stok over het Utrechtse Centrumplan. Met medewerking van Dimitri Tokmetzis.

Utrecht verbouwt stilletjes z’n centrum voor enkele miljarden euro’s. Althans, intimi volgen het aandachtig, maar het grote publiek merkt het vooral aan de bouwhekken. Dat was anders in 2002. Bij het referendum over de plannen gaf tweederde van de stad z’n mening over de door politici voorgespiegelde toekomst van het stationsgebied. Sindsdien weet het grote publiek dat er iets gebeurt, maar niet echt wat. Negen jaar later zijn de plannen ingrijpend veranderd en lijken politici het overzicht verloren te zijn. Bovendien lijkt ’t project zich bijna continu onder de radar van de serieuze journalistiek te bewegen, misschien wel omdat het te ingewikkeld is.

Aan dat gebrek aan overzicht poogde ik een eind te maken, door als architect journalistiek te bedrijven en in een minidocumentaire de uit hoeken en gaten tevoorschijn komende informatie op een toegankelijke manier voor het voetlicht te brengen. Dat leidde tot discussie, net als het interview met architectuurhistoricus Vincent van Rossem. Alvorens politici uit te nodigen mee te praten, een tweede interview, met hoogleraar planologie Tejo Spit van de Universiteit Utrecht.

Na het publiceren van een minidocumentaire, is dit interview een tweede gastbijdrage van architect Ad van der Stok over het Utrechtse Centrumplan.

De minidocumentaire over het Utrechtse Centrumplan, Beloftes die schuld maken, is sinds afgelopen vrijdag op Sargasso te zien. Hierin wordt geanalyseerd hoe de Utrechtse politiek de uitkomst van het referendum uit 2002 naast zich neerlegt en de doelstellingen van deze grootschalige binnenstedelijke verbouwing uit het oog verliest.

Terwijl er veel aandacht is voor deelproblemen van deelprojecten als het Muziekpaleis en de nieuwe bibliotheek, laat Utrecht het belangrijkste probleem ongemoeid: de ruimtelijke opzet van Hoog Catharijne met een boven- en onderwereld. Terwijl de sociale onveiligheid die dat tot gevolg had, de aanleiding vormde van deze miljarden kostende binnenstedelijke verbouwing.

Vincent van Rossem, Architectuurhistoricus en hoogleraar Monumenten en Stedenbouwkundige vraagstukken aan de Universiteit van Amsterdam bekeek de documentaire. In onderstaand interview reageert hij.

Documentaire:

Interview:
Wat is na het zien van de documentaire uw eerste reactie?
Altijd weer dezelfde ellende…

Wat verwacht u van de kwaliteit van de architectuur en stedenbouw in het gebied als straks de bouwkranen verdwenen zijn? Mogen we de verbetering verwachten die de gemeente ons voorgespiegeld?
Mijn verwachting is dat het niet beter zal worden.