De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
Donner repareert legesheffing
Probeert minister Donner ons een gratis kaart door de neus te boren, vraagt GB van Publiekrecht & Politiek zich af.
Donner probeerde zo uitgebreid mogelijk het nieuws te halen met zijn wetsvoorstel om in de Gemeentewet een betere grondslag voor het heffen van leges voor ID-kaarten te creëren. Anders gezegd: de Griekse toestanden zijn voorbij; er moet weer gedokt worden.
Daarbij betrok Donner een merkwaardig standpunt: het zou namelijk ‘vanaf nu’ niet meer gratis zijn. Maar het gaat om een wetsvoorstel en er is nu dus nog niets geregeld. Gokt Donner erop dat we daar pas achter komen als de wet al in het Staatsblad staat en probeert hij ons een gratis kaart door de neus te boren?
Niet helemaal. Het wetsvoorstel bevat namelijk een bepaling waarmee de wet straks terugwerkt tot de dag na indiening van het wetsvoorstel, althans ten aanzien van aanvragen die daarna worden ingediend. Dit soort terugwerkende kracht van bezwarende fiscale maatregelen is natuurlijk zeer bezwaarlijk, maar niet geheel uitgesloten. Om straks stevig te staan tegen verwijten van rechtszekerheid probeert Donner er nu zoveel mogelijk media-aandacht te trekken. En hij wijst er in de Memorie van Toelichting fijntjes op dat de kaart helemaal niet ‘gratis’ is, maar de belastingbetaler nu 1,5 miljoen euro per week moet ophoesten om dit geintje te betalen. Naar de Hoge Raad maakt de Memorie van Toelichting nog een verontwaardigde opmerking: de Paspoortwetgever had de duidelijke bedoeling om wel leges te kunnen heffen.
Rood blanco blauw
Een gastbijdrage van GB van Publiekrecht & Politiek.
Kan D66 nog wat? Alleen ten koste van de heldere toepassing van het kiesrecht of ten koste van de waardige reactie van Wim Cool.
Het relevante staatsrecht begint bij artikel T8 lid 3 Kieswet: Voorts is ongeldig de stem die niet als blanco wordt aangemerkt, maar waarbij de kiezer op het stembiljet niet, door het geheel of gedeeltelijk rood maken van het witte stipje in een stemvak, op ondubbelzinnige wijze heeft kenbaar gemaakt op welke kandidaat hij zijn stem uitbrengt, of waarbij op het stembiljet bijvoegingen zijn geplaatst waardoor de kiezer kan worden geïdentificeerd.
Wie met een blauwe pen stemt, heeft zijn keuze wel op ondubbelzinnige wijze kenbaar gemaakt, maar heeft dat niet gedaan ‘door het geheel of gedeeltelijk rood maken van het witte stipje in het stemvak’ en heeft dus een ongeldige stem uitgebracht.
Juridisch zou je er nog wel een mouw aan kunnen passen door zogenaamd ‘teleologisch te interpreteren’. Dat wil zeggen: interpreteren met het oog op het doel van de bepaling. In plaats van ‘rood maken’ lees je dan ‘inkleuren’, of zoiets. Dat staat er weliswaar niet, maar we kunnen afspreken dat het dat wel betekent. Om succes te hebben moet D66 een bevoegde instantie vinden die deze noviteit wil volgen en wil constateren dat er een geldige stem op D66 is uitgebracht.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
Wat zegt het staatsrecht?
Cleggs kroonjuwelen
Een bijdrage van GB van Publiekrecht & Politiek.
Na het verlies van het referendum over de wijziging van het kiesstelsel proberen Nick Clegg en zijn Liberal Democrats een volgende hervorming door het House of Lords te duwen, namelijk de Fixed Term Parliaments Bill. Het doel van het voorstel is dat een minister-president niet het parlement kan ontbinden op het moment dat hij toevallig even hoog in de peilingen staat, bijvoorbeeld om een coalitiegenoot te wippen of een meer comfortabele meerderheid in het House of Commons te verzilveren.
Het voorstel voert vaste verkiezingsdata in, telkens om de 5 jaar. Tussentijdse verkiezingen zijn alleen mogelijk als twee derden van het House of Commons daartoe besluiten of als er een motie van wantrouwen is aangenomen die niet binnen 14 dagen wordt opgevolgd door een motie van vertrouwen omdat de boel gelijmd is.
Oorspronkelijk zou de Speaker moeten bepalen of iets een motie van wantrouwen is, maar na bezwaren uit de Lords zijn ze in het Mater Parliamentorum hard op weg om motie van wantrouwen te definiëren, namelijk een motie met de woorden “That this House has no confidence in Her Majesty’s Government”.
Nieuwsjaar 2010: zoeken naar grenzen
Vandaag een gastbijdrage van Nel Ruigrok (Nederlandse Nieuwsmonitor) en Wouter van Atteveldt (VU).
Het nieuwsjaar 2010 in de landelijke dagbladen is het jaar dat de staatsrechtelijke, juridische en journalistieke grenzen zijn opgezocht.
In de politiek worden staatsrechtelijke grenzen opgezocht. De formatie vindt grotendeels buiten het staatshoofd plaats en resulteert in een coalitie die zelfs met gedoogsteun op de krapst mogelijke meerderheid in de Tweede Kamer rust. In de Senaat is zelfs sprake van een minderheid.
De discussie hierover in de partijen beheerst het politieke nieuws in de tweede helft van het jaar. PVV-leider Geert Wilders werd in de Nederlandse dagbladen veruit het meest genoemd, op afstand gevolgd door oud-premier Balkenende, Mark Rutte en Maxime Verhagen. PvdA-leider Cohen en voorganger Wouter Bos deelden de aandacht voor de PvdA-leider in de dagbladen en komen gedeeld op plaats 5 en 6. Voor Halsema en Pechtold hebben de dagbladen duidelijk minder oog, om maar te zwijgen over de overige lijsttrekkers.
Tabel 1. Aandacht voor de politieke leiders in de dagbladen (1 januari-27 december 2010)
Date Wilders Balk. Rutte Verhag. Cohen Bos Halse. Pecht. Roeme. Kant Thieme Sap 2010-01 354 385 38 67 36 281 45 81 19 39 15 5 2010-02 353 516 77 169 45 464 109 108 7 78 21 2 2010-03 496 503 77 91 219 368 127 170 79 172 19 4 2010-04 322 281 81 69 247 143 86 83 42 21 45 11 2010-05 388 476 280 82 366 136 159 184 108 18 40 11 2010-06 697 540 501 247 403 96 226 223 114 23 34 10 2010-07 334 173 251 193 152 53 112 100 26 2 7 23 2010-08 596 129 199 280 101 41 54 60 47 1 5 2 2010-09 791 236 302 340 124 80 91 82 56 2 19 8 2010-10 1097 261 607 296 108 64 145 87 86 3 29 2 2010-11 590 121 309 148 69 32 105 54 26 4 18 2 2010-12 197 42 160 81 66 25 59 22 28 2 6 21 Totaal 6215 3663 2882 2063 1936 1783 1318 1254 638 365 258 101VVD-premier Mark Rutte kreeg relatief veel aandacht van De Telegraaf, die ook warme belangstelling had voor Job Cohen. Met Femke Halsema had de grootste krant juist minder dan de anderen. Zij kreeg vooral aandacht in De Pers. Voor de rest zijn de verschillen tussen de dagbladen klein.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Hoe de koning in de regering kwam
Vandaag een analyse van het Montesquieu Instituut naar aanleiding van de recente ophef over de rol van de koningin in de regering. Het stuk staat ook op zijn blog.
In 1917 promoveerde de latere filosoof van de calvinistische ‘wijsbegeerte der wetsidee’, Herman Dooyeweerd, aan de Vrije Universiteit op een staatsrechtelijk proefschrift over de ministerraad (1). Daarin leverde hij een analyse van het ontstaan en de betekenis van de ministerraad, waarbij zowel historisch als rechtsvergelijkend grondig werk werd geleverd. Omdat het proefschrift over de ministerraad ging, moest het onvermijdelijk ook gaan over de koning en zijn rol in het staatsrecht.
In de Grondwet van die jaren werd immers helemaal niet over een ministerraad gesproken, noch over de regering maar enkel over ‘de Koning’. Die term duidde op de persoon van de koning en, bij voorbeeld, zijn erfopvolging. Hij duidde ook op de regering, formeel door de koning uitgeoefend. Zo had Thorbecke het in 1848 geformuleerd, of liever laten staan, in de Grondwetstekst. Niet zo’n wonder want ook in de landen om ons heen vielen begrippen als ‘koning’ en ‘regering’ samen.
Het bestaan van de ministerraad als een afzonderlijk instituut werd door Thorbecke als het ware ontkend. Niet in de praktijk overigens, want juist hij gaf aan de ministerraad zelfstandige betekenis door het reglement van orde ervan te vernieuwen (in 1851) en daarin op te nemen dat de ministerraad bij meerderheid zou beslissen en alleen zijn meerderheidsadvies aan de koning zou voorleggen ter ondertekening. De keuzevrijheid van de koning werd verregaand beperkt.
Waar is Job Cohen?
GeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers. Vandaag is dat Adriejan van Light Sound Dimension.
Job Cohen is de hele afgelopen formatieperiode, waarbij Nederland langs de rand van de afgrond gescheerd is, stil geweest. Na eerst zonder enig protest rechts het initiatief in handen te hebben gegeven, heeft hij zich daarna onthouden van enig commentaar. Staatsrechtelijk is dat allemaal zeer correct, en waarschijnlijk was het ook verstandig om gedurende de formatie niets te zeggen. Maar nu de hele situatie weer open ligt, en de VVD en Mark Rutte sterk gedelegitimeerd zijn als leiders van de pogingen Nederland een kabinet te bezorgen, zou Cohen, als leider van de op één zetel na grootste partij van het land, zich moeten profileren. ?Het schrijven van een proeve van een regeerakkoord? is nou niet echt een vastgebeitelde staatsrechtelijke traditie, of zo; het is in 1994 eens gebeurd, en that?s it.
Een formatie als deze, en zeker wanneer hij afbreekt, is pure machtspolitiek. Het gaat niet om regels, maar om wie op welk moment naar voren treedt met welke boodschap. Het gaat om geloofwaardigheid in de ogen van het publiek, en het voor het blok zetten van andere partijen. Een situatie als afgelopen vrijdag, toen de formatie gestrand was en het onduidelijk was welke kant het zou opgaan, is volgens mij een staatsrechtelijk redelijk open situatie. Er zijn op dat moment nog geen initiatiefnemers van iets, die de kans moet worden gegund om tot een akkoord te komen. Zo?n situatie moet benut worden! Als je op dat moment komt met een redelijk en geloofwaardig alternatief creëer je je eigen momentum.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
QvdD: Fractievoorzitters en regeringsbeleid
“De Tweede Kamer staat formeel niet buitenspel. Maar het te sluiten akkoord krijgt straks in het debat een voorspelbare behandeling, omdat de coalitiefracties eraan gebonden zijn.”
“[Het is] ongezond dat het steeds meer de gewoonte wordt dat de fractievoorzitters van de coalitiepartijen een centrale rol spelen bij het maken van beleid.”
“Ik had liever gezien dat het ook bij eerdere kabinetsonderhandelingen anders was gegaan. Wat mij betreft sluit een coalitie een hoofdlijnenakkoord, dat door de nieuwe ministers verder wordt uitgewerkt. Beoogde bewindslieden hebben nu geen inbreng; ze mogen alleen nog een handtekening zetten.”
Oud-Kamerlid en ChristenUnie-prominent Gert Schutte becommentarieert de gang van zaken rond het kredietcrisisoverleg.