Met geweld afgedwongen migratie

Sgarasta (foto) ligt aan westkust van Harris, een van de Hebriden eilanden in het noorden van Schotland. Waar nu golfers een balletje slaan vond  in 1828 de eerste ontruiming plaats op de westelijke eilanden van dertig boerenfamilies. Ze werden gedwongen te verhuizen naar de veel minder aantrekkelijke oostkust. Hun huizen werden in brand gestoken om te voorkomen dat ze terug zouden keren. Schapenteelt op grote schaal leverde voor de landeigenaar meer op dan de pacht van de boeren. De operatie was onderdeel van de Schotse Highland Clearances, die tienduizenden gezinnen in de Highlands en de Hebriden vaak met veel geweld dwongen de plek te verlaten waar hun families eeuwenlang hadden gewoond. Vanaf het midden van de achttiende eeuw vonden ontruimingen plaats op gezag van de adellijke landeigenaren die hun land wilden exploiteren voor de wolindustrie. Dat gebeurde nadat de Engelsen aan de dissidente Schotse aanhangers van Jacobus II een definitieve nederlaag hadden toegebracht in de Slag bij Culloden. De landlords verengelsten en kozen voor een rijk leven in Londen in plaats van de zorg voor hun eigen mensen, schrijft Linda Bennet Pennel, een verre nazaat van een Schotse boerenfamilie. De Clearances hadden een enorme impact op de arme boerenbevolking. Hun traditionele leven in een open ruimte met  gemeenschappelijk gebruik van de beschikbare grond (de Commons) werd in één klap volledig verwoest. Op Skye was geoloog Sir Archibald Geike in 1852 aan het werk toen het dorp Suisnish ontruimd werd. Hij kon uit de eerste hand verslag doen: Toen ik terugkwam van mijn omzwerving, bereikte een vreemd, klagend geluid me met tussenpozen, meegevoerd door de westenwind. Toen ik de top van een heuvel aan de zuidkant van de vallei bereikte, zag ik een lange, bonte stoet zich een weg banen die vanuit Suisnish ​​naar de overkant leidde. De stoet stopte bij het punt in de weg tegenover Kilbride, en daar werd het geweeklaag lang en luid... Iedereen was in tranen; ... en het leek alsof ze zich niet los konden rukken. Toen ze weer op pad gingen, steeg een rouwkreet op naar de hemel; de lange, klagende klaagzang, als een begrafeniskreet, werd hervat; en nadat de laatste emigranten achter de heuvel waren verdwenen, leek het geluid in één lange, troosteloze toon door de hele brede vallei van Strath te galmen. Uitzetting met gebruik van een stormram, foto van het blog van Linda Bennett Pennell Waar kwamen deze mensen uiteindelijk terecht na hun gedwongen verhuizing? Een aantal emigreerde, al dan niet gedwongen, naar Amerika of Australië. De meeste pachters werden hervestigd in kleine boerderijen aan de kust, vaak op slechts marginaal bebouwbaar land. Ze werden gedwongen te overleven door het verzamelen en smelten van kelp, een soort zeewier, dat gebruikt werd bij de productie van zeep, een vrij bloeiende industrie aan het begin van de 19e eeuw, of door te vissen, een beroep dat velen vreemd was. Veel boeren belandden uiteindelijk als goedkope arbeidskrachten in de mijnbouw, de visverwerking en de opkomende industriële bedrijven, zoals de textielfabrieken die het beroemde Harris Tweed produceerden. In 1886 werd de Crofters Holdings Act van kracht die de overgebleven boeren beschermde volgens de principes: eerlijke huur, vrije verkoop (het recht om eigenaar-bewoner te worden) en een vaste huurperiode.  Onderdeel van de gestage ontheemding van de verdreven bewoners van de Highlands en eilanden was het verlies van hun taal, het Schotse Gaelic, een Keltische taal die ook in Ierland en op het eiland Man nog beperkt gesproken wordt. Op de Buiten-Hebriden en op het eiland Skye heeft hun taal het nog lang uitgehouden. 'Maar het onbeschaafde imago van het Schots-Gaelisch is een stigma dat tot op heden bleef voortbestaan.' Inmiddels is er sprake van meer aandacht voor de geschiedenis en een revival van de taal. Alle plaatsnamen worden nu, vergelijkbaar met Friesland in Nederland, in twee talen weergegeven. Toch ben ik tijdens mijn vakantie op de Hebriden weinig herinneringen aan de Clearances tegengekomen, in tegenstelling tot de standaard oorlogsmonumenten voor de militairen die sneuvelden in de Great War en WOII. In Sollas op Noord-Iust is in 1999 een monument geplaatst dat de terugkeer herdenkt van de boeren in het dorp, toen honderd jaar geleden. De gemeente heeft kunstenaars opgeroepen een ontwerp te maken voor een monument ter nagedachtenis van de De Slag bij Sollas die plaats vond in augustus 1849 tussen de lokale pachters (inclusief vrouwen en kinderen) en de werknemers van Lord MacDonald (de landeigenaar). Die werden ondersteund door de lokale politie en versterkingen van de politie die vanuit het vasteland waren gestuurd om bij de ontruimingen te helpen. Het is een goed initiatief om meer aandacht te geven aan deze gewelddadige ontruimingen voor geld en macht in de 18e en 19e eeuw . Ook in de nieuwe eeuw zijn dergelijke misdadige praktijken nog allerminst verdwenen. [foto's van de auteur, tenzij anders vermeld]

Door:
Foto: UN Women Africa (cc)

Schotland helpt door cycloon geteisterd Malawi

Een van de resultaten van de laatste VN-klimaatconferentie in Sharm-el-Sheikh vorig najaar was de erkenning van de noodzaak voor rijke landen om arme landen te helpen die grote schade ondervinden van de klimaatopwarming. Er is een nieuw fonds opgericht voor landen die het meest door klimaatverandering zijn getroffen. Dat is hard nodig omdat de gevolgen van de klimaatverandering steeds vaker zichtbaar zijn in een aantal Afrikaanse en Aziatische landen: enerzijds extreme droogte, anderzijds alles verwoestende tropische stormen en overstromingen. In Glasgow, waar de voorlaatste klimaatconferentie werd gehouden, heeft de regering al eerder haar verantwoordelijkheid genomen. Het besef dat de rijkste landen door de CO2 uitstoot de grootste verantwoordelijkheid dragen voor de klimaatverandering was voor Schotland reden om extra in te zetten voor projecten die de nadelige gevolgen daarvan in een arm land als Malawi moeten beperken.

Malawi is de afgelopen weken tot twee maal toe getroffen door de cycloon Freddy. De storm is volgens de Wereld Meteorologische Organisatie de langst aanhoudende tropische cycloon ooit geregistreerd. Hevige regenval heeft geleid tot aardverschuivingen, waardoor vele huizen zijn verwoest en duizenden mensen dakloos zijn geraakt. Er zijn inmiddels honderden doden geteld. Daarbovenop komt een uitbreiding van de cholera-epidemie die al langer gaande was in het land. Van internationale hulp is nog weinig sprake, zei de arts Lisanne Glas gisteren in een van de zeldzame rapportages over de ramp in de Nederlandse media. ‘Tanzania en Zambia hebben helikopters gestuurd en het Verenigd Koninkrijk een team van hulpverleners’, vertelt Glas. ‘Maar een massale stroom van internationale hulp, bijvoorbeeld uit Europa, daar is geen sprake van. En dat terwijl deze storm het gevolg is van klimaatverandering die juist door het Westen wordt veroorzaakt.’ Deze week hebben we opnieuw gehoord dat het met de aanpak van de klimaatverandering ook nog steeds niet erg opschiet.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Closing Time | La Lomita

Dean Owens is een Schotse muzikant, een singer-songwriter. En dat is hij al meer dan 30 jaar, maar hij had zich in al die tijd nooit bij mij gemeld. Dus ik kende hem niet, Terwijl hij in die periode toch genoeg platen heeft gemaakt, met band en solo-albums.

Ik heb een boel gemist. Maar daar komt verandering in met de plaat Sinners Shrine waarop hij te horen is met de twee muzikanten van Calexico: Joey Burns en John Convertino.

Foto: Sinn Féin (cc)

Het niet langer verenigd Koninkrijk

De onbetrouwbaarheid van de Britse regering inzake het handelsprotocol voor Noord-Ierland drijft een meerderheid van de Noord-Ieren richting integratie met de Ierse Republiek. Dat zegt de Ierse vice-premier Leo Varadkar naar aanleiding van nieuwe voorstellen uit Londen om het moeizaam bereikte Brexit-akkoord open te breken. De Britse regering bereidt wetgeving voor die haar ministers meer touwtjes in handen geeft om aan de bezwaren van de protestantse Unionisten tegemoet te komen. De Democratic Unionist Party (DUP) is  in een minderheidspositie terecht gekomen ten opzichte van de republikeinse Sinn Féin, die met partijleider Michelle O’Neill (foto) bij de verkiezingen van twee weken terug de grootste werd. Nu weigert de DUP medewerking aan een nieuwe Noord-Ierse regering als het protocol niet van tafel gaat.

De wetgeving die is aangekondigd moet Britse ministers in staat stellen eenzijdig de douanecontroles en voedselveiligheidscontroles te verminderen op goederen die van Groot-Brittannië naar Noord-Ierland worden vervoerd en niet naar Ierland of de rest van de interne markt van de EU gaan. Verder zou Noord-Ierland moeten kunnen profiteren van het btw-beleid in de rest van het VK. En Noord-Ierse bedrijven moeten goederen kunnen produceren volgens Britse normen. De DUP, de partij van de Unionisten, juicht eenzijdige maatregelen toe. De kans dat de EU ermee akkoord zal gaan is echter nihil, waarmee de strijd over de Brexit weer volledig open komt te liggen. 

Foto: Ewan McIntosh (cc)

Hoe lang blijft het Britse koninkrijk nog verenigd?

Veel Britten mochten gisteren naar de stembus. Als de uitslagen vandaag en morgen binnenkomen (er zijn geen exitpolls) zal de aandacht vooral uitgaan naar Schotland, waar de nationalisten op een absolute meerderheid afstevenen. Ook als ze die niet krijgen gaan ze alles op alles zetten om een nieuw referendum voor de onafhankelijkheid te organiseren. Eens moet het er toch van komen. En als het aan de Ieren ligt komt die breuk met het Verenigd Koninkrijk er ook ooit voor hun hele eiland.

Nicola Sturgeon (foto), leider van de Schotse nationalisten (SNP), geeft het niet op. In 2014 verloor de partij het referendum over de onafhankelijkheid met 55% tegenstemmen. Dat was volgens Londen een ‘once-in-a-generation event’ dat na zo korte tijd niet herhaald kan worden. Maar de SNP heeft sterke argumenten. Sinds het vorige referendum is het Verenigd Koninkrijk door de Brexit totaal veranderd. In het referendum van 2016 over de uittreding uit de EU stemden de Schotten in meerderheid tegen. En dat was niets voor niets. Schotland hecht om economische en politieke redenen aan het Europese continent. Onafhankelijkheid, met het uitzicht om weer deel uit te kunnen maken van de EU, is juist nu urgent volgens de SNP. Ook al is de publieke opinie daar nog niet in meerderheid van overtuigd.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Dunk 🐝 (cc)

Brexit: er op of er onder

ELDERS - Het Verenigd Koninkrijk en de EU hebben nog ruim vijftig dagen om een overeenkomst te bereiken over de toekomstige betrekkingen.

Volgens Michel Barnier, de onderhandelaar namens de EU, zijn de belangrijkste struikelblokken nog steeds het “gelijke speelveld”, het voorkomen van oneerlijke concurrentie op gebieden als overheidssubsidies, visserijbeleid en de controle op welke deal dan ook. De tijd dringt omdat een deal ook nog tijdig goedgekeurd moet worden door verschillende parlementen. 

Engeland startte gisteren met een tweede lock down periode ter bestrijding van het coronavirus. De nieuwe maatregelen, waaronder de sluiting van winkels voor niet-noodzakelijke goederen en van alle openbare gelegenheden, duurt tot 2 december. Ondanks de afwijzing van de maatregelen door een deel van zijn eigen partij zet premier Boris Johnson door. Het aantal COVID-19 doden heeft een piek bereikt en ziekenhuizen waarschuwen dat ze over twee weken geen plek meer hebben voor de stijgende aantallen patiënten. Johnson wil van geen kritiek weten. Hij verliet het parlement toen zijn voorgangster Theresa May vraagtekens zette bij de cijfers waarop de premier zich baseerde.

Schoolmaaltijden

Dat de Britse premier kritiek moeilijk kan verdragen bleek begin deze week ook uit zijn afzegging van een jaarlijkse bijeenkomst van ondernemers waarin hij aanmerkingen op de aanpak van de pandemie en de Brexit kon verwachten. ‘Dat de premier onze jaarvergadering niet komt openen is in de geschiedenis nog maar één keer voorgekomen’, zei een teleurgestelde voorzitter van de conferentie.

Foto: Ninian Reid (cc)

Wat doet Schotland na de Brexit?

ELDERS - Deze week is het vijf jaar geleden dat de Schotten  in meerderheid (55-45%) tegen uittreden uit het Verenigd Koninkrijk stemden. Hoe staat het er nu voor met het onafhankelijkheidsstreven?

Vlak nadat de pas aangetreden Britse premier Johnson in Schotland deze zomer in Edinburgh op bezoek kwam bleek het aantal voorstanders van onafhankelijkheid gestegen tot 52%. De organisatie van de tegenstanders Scotland in Union liet deze week een peiling uitvoeren met een iets andere vraagstelling en daaruit kwam dat 59% van de ondervraagden in het Verenigd Koninkrijk wil blijven. Een leider van de Schotse Nationale Partij (SNP) beschuldigde de organisatie ervan de ondervraagden te verwarren met een vraag die lijkt op het Brexit-referendum waarbij de Schotten in meerderheid voor ‘blijven’ kozen.

De Schotse premier Nicola Sturgeon (SNP) is vastbesloten nog in haar zittingsperiode een nieuw referendum over de onafhankelijkheid van Schotland te organiseren. Eerder dit jaar heeft ze daarvoor een nieuwe referendumwet ingediend die dit najaar zal worden behandeld. Op medewerking van de huidige Britse regering hoeft ze niet te rekenen. Ze hoopt op nieuwe kansen als Johnson eind dit jaar in algemene verkiezingen wordt weggestemd. In de campagne voor die verkiezingen zal zij het recht van de Schotten op onafhankelijkheid centraal stellen. De SNP verwacht een flinke winst te maken.

Closing Time| Boy With The Arab Strap

Wanneer heb ik voor het laatst een blokfluit op een poppodium gezien? Heb ik überhaupt ooit een blokfluit tijdens een popconcert gezien? Ik kan het me niet herinneren, spreek ik Mark Rutte maar na. Maar in mijn geval klopt het. Ik heb nog nooit een blokfluit gezien of gehoord tijdens een concert. Waarschijnlijk omdat het instrument niet erg rock’n’roll en macho is. En omdat het geluid wel erg iel is. De Schotse band Belle & Sebastian zit daar niet zo mee. Staan ze op het Glastonbury Festival, dan wordt er gewoon gefloten op zo’n ding. Ook leuk is dat ze wat fans uitnodigen om tijdens dit nummer op het podium te komen. Maar ja, dan sta je daar en dan blijkt dat het dansen en het hopsen op dit nummer toch lastiger is dan gedacht. Maar maakt niet uit, het is een prachtig nummer, het is mooi weer en iedereen heeft lol.

Schots parlement stemt voor nieuw onafhankelijkheidsreferendum

NIEUWS - Het was te verwachten:

MSPs have voted to back a Government motion calling for the Scottish Parliament to have the power to hold another independence referendum.

Ze hebben nog wel een ‘hobbeltje’ te nemen voordat het referendum daadwerkelijk plaats kan vinden:

The Scottish Government has proposed that the vote should happen in 2020, but would need to acquire powers from Westminster to hold a referendum – something Prime Minister Boris Johnson has said he will not authorise.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Volgende