Kijk ook naar cultureel-historische context Rusland

De protesten tegen de Winterspelen in Rusland vanwege de mensenrechtenschendingen aldaar, zijn mogelijk voorbarig. We verdiepen ons te weinig in andere landen, alvorens te oordelen, vindt Jeroen van Gerven. Twee weken voor het begin van de Olympische Winterspelen in Sotsji zond de VARA het programma Leve Sotsji! uit. Daarin werd onder leiding van Arthur Japin aandacht besteed aan de bezwaren tegen het Rusland van Poetin als organisator van de Spelen. Dat deden de schrijver en zijn gasten adequaat, maar ruimte voor een Ruslanddeskundige of enige andere vorm van uitleg over het land ontbrak volledig. Dat is exemplarisch voor de wijze waarop de discussie rondom de Nederlandse regeringsafvaardiging naar Sotsji en de perikelen tijdens het vriendschapsjaar van Nederland en Rusland, vorig jaar, is gevoerd: heel veel (ver)oordelen, maar weinig verdieping en achtergrond. Dit is geen toeval. De Nederlandse internationale oriëntatie kenmerkt zich in het algemeen door een hoge mate van zelfingenomenheid en een gevoel van welhaast vanzelfsprekende superioriteit ten opzichte van vreemde culturen. We staan snel klaar om stempels als ‘corrupt’, ‘achterlijk’ of ‘homofoob’ uit te delen. Het zou op zijn minst goed zijn om alvorens een land aan te spreken op zijn onvolkomenheden, eerst interesse te tonen in de culturele en historische achtergronden ervan. 

Door: Foto: Partij van de Arbeid (cc)
Waan van de dag

Pussy Riot: ‘Putin zal je leren van het Moederland te houden!’

, door

Twee leden van Pussy Riot zijn inmiddels vrijgelaten, na enige tijd te zijn vastgehouden op verdenking van diefstal uit een hotel. Een nogal onwaarschijnlijke aanklacht, zullen we maar zeggen. Al snel gaf ook de politie toe dat er geen reële verdenking bestond:

“A survey in connection with the theft at the Hotel Adler is completed, there is no claim against those questioned,” police said in a prepared statement.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Jose Luis Orihuela (cc)

Oekraïne arena voor botsende belangen

, door

ANALYSE - De spanning in Oekraïne lopen hoog op. Verschillende partijen hebben verschillende belangen, legt B. Schuiling -die in Kiev woont- uit.

Het gesprek van de week in Oekraïne is ‘Fuck Europa’. De pijnlijke uitspraak van Amerikaanse diplomate Victoria Nuland tegen ambassadeur Pyatt. De uitspraak valt te begrijpen aangezien de VS voorstander is van de sanctie-dreiging, terwijl Europa het pad heeft gekozen van eindeloze oproepen en discussies. Kennelijk is de stroperigheid een ergernis in het diplomatieke circus. Daarnaast werden ook de hoofdrolspelers van de Oekraïense oppositie gefileerd. ‘Klitsch’ ( Klitschko ) is ongeschikt om te regeren. Merkel noemde de uitspraak ‘onacceptabel.’

De hopeloze verdeeldheid van de Europese Unie heeft het toch al niet grote enthousiasme voor Europa niet doen toenemen. Het oostelijk deel van de EU, met de Baltische staten en Polen voorop, zouden het liefst morgen nog de solidariteit uitroepen met de opstand. Er is nog een historisch appeltje te schillen met grote broer Rusland. Het andere deel van de EU heeft vooral de Russische handelsbelangen in het vizier en wil zich niet in een politiek mijnenveld storten. Feitelijk maakt dat de EU (opnieuw) tandeloos en iedereen weet dat.

Atta boy

Dan de positie van de Verenigde Staten. Uiteindelijk draait dat, net als bij Georgië, om het weerhouden van de grote oude vijand haar Sovjet-imperium opnieuw te bouwen. Een moderne Koude Oorlog, zo u wil. Een mindere cynicus zou ook kunnen wijzen op het belang van een grote democratische staat in dit deel van de wereld. Dat heeft niet alleen invloed op buurland Wit-Rusland, maar tot alle oostelijke oud-Sovjetstaten waar eigenlijk vrijwel geen enkel land een functionerend democratisch instituut heeft.

Foto: Jonathan Davis (cc)

Kunst op Zondag | Koude Spelen – warme banden

, door

Het lijkt wel of het Nederland-Ruslandjaar nog lang niet is afgelopen. Officieel eindigde het vorig jaar november. Een jaar vol incidenten dat maar door  lijkt te gaan, omdat we nog wat moeten Spelen in Sotsji. Ook op kunstgebied worden er kritische vraagtekens gezet bij samenwerking met de Russen.

Zoals bij de sport het geval is, zo is er bij de kunst blijkbaar geen enkele behoefte de innige band met Rusland wat losser te maken.

Tot en met 25 mei 2014 loopt in het Teylers Museum te Haarlem de tentoonstelling ‘De Romantische ziel, schilderkunst uit Rusland en Nederland’. Met 52 schilderijen die de afgelopen maanden in de Tretjakov Galerij in Moskou gehangen.
Op 4 maart opent het Dordrechts Museum de tenstoonstelling ‘Willem II – Kunstkoning’. De schilderijen komen uit de Hermitage in St. Petersburg, daar in bezit omdat ooit tsaar Nicolaas I ze op een veiling kocht. Die veiling was nodig om de  schulden te betalen, die Willem II na zijn dood naliet.

De jubileumeditie van Manifesta zal dit jaar in St.Petersburg plaatsvinden. AICA Nederland (de Nederlandse afdeling van de Internationale Vereniging van Kunstcritici) vind de locatiekeuze uiterst ongelukkig, gezien de Russische anti-homo wet. In een brief aan Manifesta wees AICA er op dat “in de omstandigheden van de onderhavige Russische wetgeving zijn wij tevens van mening dat van vrije artistieke uitingen geen sprake kan zijn”.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Jason Jones denkt terug aan Koude Oorlog

, door

The Daily Show-correspondent Jason Jones gaat in Moskou op zoek naar herinneringen aan die goeie ouwe tijd van toen De Muur er nog stond. Oftewel: ‘the good old days of drunken nuclear hooliganism between the United States and Soviet Union.’ En Gorbatsjov komt ook nog even voorbij.

Foto: Jose Luis Orihuela (cc)

Oekraïne vreest dictatuur

, door

ANALYSE - De rellen in Oekraïne gaan langzaam de kant van een volksopstand op, schrijft B. Schuiling, die in Kiev woont.

Oekraïne is verdeeld in vrijwel alles. Het oosten is voornamelijk etnisch Russisch, het westen heeft een geschiedenis als onderdeel van Europa. Het oosten heeft zware industrie en is economisch  afhankelijk van Rusland. Het westen wordt gezien als het culturele Oekraïne, waar Oekraïns de voornaamste taal is en waar meer met Europa gehandeld wordt.

Kiev is een van de grootste Europese outsourcing-steden met meer dan 80.000 banen, maar in overheidsgebouwen is een computer zeldzaam. De ene helft van het land leeft met een been in de Sovjettijd, terwijl de andere helft vergroeit is met de smartphone en winkelt in megamalls.

Eind november weigerde de regering om een Europees associatieverdrag te tekenen tegen de zin van een meerderheid van de bevolking, die vervolgens begonnen is met grootschalige demonstraties.  De demonstraties werden bekend onder de naam ‘Euromaidan’. De keuze voor Europa is meer een verstandshuwelijk dan ‘echte liefde’. De andere keuze is het Rusland van Poetin: een corrupt land met een kleine rijke elite die er niet voor terugdeinst critici om te brengen en waar democratie toneelspel is. Wat de Oekraïner hoopt van Europa is verlossing van de corruptie (en macht van de oligarchen), democratie en modernisering van het land.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Voina in actie

, door

Kunst als actie, daar weet de groep Voina alles van. Eén van de voormalige leden van de groep, Nadezhda Tolokonnikova, is nu lid van Pussy Riot en onlangs veroordeeld tot twee jaar gevangenisstraf voor een geintje in een kerk. De oprichters van Voina, Oleg Vorotnikov en Natalia Sokol zijn ruim een jaar geleden naar Italië gevlucht wegens bedreigingen van ultrarechtse groeperingen.
Voina moet het wat rustig aan doen omdat leden van de groep op een Interpollijst staan van gezochte verdachten. Hier een filmpje over Voina, waarin de groep het aan de stok krijgt met de organisatoren van een tentoonstelling in Rusland (2009).

Filmpje bij Kunst op Zondag | Koude Spelen – warme banden, van zondag 9 februari 2014.

Alexander Brener – Loves me, loves me not, 1994

, door

Van Alexander Brener hoor je weinig meer. In Nederland beroemd-berucht geworden omdat hij in 1997 vijf maanden cel kreeg wegen het spuiiten van een dollarteken op Malevitch´ schilderij ‘Suprematisme 1920-1927’ in het Stedelijk Museum. Voor Brener is kunst vooral actie en zal zeker in Rusland geen geliefd kunstenaar zijn. In dit filmpje een performance uit 1994: Loves me, loves me not.

Filmpje bij Kunst op Zondag | Koude Spelen – warme banden, van zondag 9 februari 2014.

P183 – streetart als protest

, door

De Russische equivalent van Banksy, zou vorig jaar zijn overleden. Operende onder de naam P183 gaf hij in 2011 Russische burgers een symbolische gelegenheid een keertje de politie terug te slaan.

Filmpje bij Kunst op Zondag | Koude Spelen – warme banden, van zondag 9 februari 2014.

Russische politie neemt schilderijen in beslag, Konstantin Altoenin vlucht

, door

Konstantin Altoenin besloot vorig jaar uit Rusland te vluchten nadat in St. Petersburg een paar schilderijen van hem in beslag werden genomen en de politie hem voor zijn huis stond op te wachten. Het ging o.a. om een schilderij waarop Poetin en premier Medvedev in damesondergoed stonden afgebeeld. In dit filmpje te zien.

Filmpje bij Kunst op Zondag | Koude Spelen – warme banden, van zondag 9 februari 2014.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Vorige Volgende