Post-Atheïst | De polemiek voorbij

Klaas Knooihuizen, aka Johnny Volente, is na 38 columns gestopt met zijn Volentekriebels. Vanaf vandaag verwelkomen we Jona Lendering als nieuwe Vaste Gast. Elke maandag om half vier zal hij op Sargasso schrijven over religie. Een goede column is amusant, heeft een pointe, staat op zichzelf en kan zonder toelichting. Het zou beter zijn geweest als ik mijn debuut als religie-columnist had gemaakt door op de actualiteit in te haken, maar ik denk dat het zinvol is eerst wat uit te leggen. Ik ben historicus en werk momenteel aan een boek over het ontstaan van het christendom en het rabbijnse jodendom. Dat roept meer en fellere reacties op dan andere zaken waarover ik schrijf. Zo is me eens, na een lezing waarin ik had verteld dat Jezus altijd een jood is gebleven, verweten dat ik het christendom wilde opblazen, terwijl me ook eens is voorgehouden dat een modern mens zich moest distantiëren van zoiets middeleeuws als religie.

Door: Foto: Post-Atheïst
Foto: TijsB (cc)

Islamisering en islamofobie

, door

OPINIE - Toen ik uit Irak naar Nederland kwam, noemde ik mezelf atheïst. Ik geloofde vanaf mijn pubertijd namelijk in geen enkele God meer. Hoe meer mijn ouders en vrienden probeerden mij wel te laten geloven, hoe verder ik van hun geloof afdreef. En hoe vaker werd geroepen dat Allah groter was, des te kleiner hij voor mij werd.

Geen God dus voor mij, maar met gelovigen heb ik meestal geen probleem. Ik vind het prima dat mensen steun vinden bij hun God en ik vind het prachtig wanneer mensen geïnspireerd door hun godsdienst anderen helpen. Gelovigen verliezen echter mijn respect wanneer ze zo overtuigd beginnen te raken van hun eigen gelijk, dat ze dat aan anderen gaan opleggen. 
Toen ik net in Nederland woonde, genoot ik van de vrijheid waarmee over geloofszaken kon worden gediscussieerd. Ik had open discussies met Nederlandse vrienden, woonde debatten bij van seculiere Marokkaanse en Turkse organisaties en debatteerde in vrijheid met moslims.

Sinds een jaar of tien is dat anders. Moslims, maar zeker ook autochtonen veronderstellen meer dan in het verleden dat ik moslim ben en zijn me veel vaker als moslim gaan aanspreken. Ze vragen me over mijn geloof en mijn geloofsbeleving, ze vragen me afstand te nemen van islamitische terroristen, ze spreken me aan met ‘jullie moslims’, ze laten me weten dat ik een woestijngeloof aanhang, dat ik achterlijk ben en een geitenneuker. Ze vragen me of ik de sharia in Nederland wil invoeren, of mijn vrouw besneden is, wat ik van homo’s of moslimbroeders vind en als ik solliciteer, krijg ik de vraag of ik vrouwen wel een hand geef. Ook mijn kinderen, in Nederland geboren en met een autochtone moeder, krijgen heel vaak vragen over een geloof dat niet het hunne is.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

#Dezeweek | Lekker reien

, door

COLUMN - De honderdste Tour is nu bijna twee weken oud en het is een bijzondere editie. Er wordt niet alleen een jubileum gevierd, maar het is ook de eerste keer dat het publiek zich ervan bewust is dat het al jaren en masse naar een klassiek tragedie zit te kijken. Vol van de dope (schande!) proberen overmoedige renners het lot in eigen hand te hebben en boven hun kunnen uit te stijgen, om minstens een paar keer per week een Franse Olympos te beklimmen.

Geen wonder dat Zeus je dan van je fietsje flikkert.

Ondertussen wordt het hele schouwspel lyrisch bezongen door onze nieuwe poëet des vaderlands, Maarten Ducrot, die bij vlagen welhaast halve alexandrijen weet te produceren: ‘Ten lange leste in de chasse patate // gaat er alweer een renner op z’n gat.’ Alsof dat nog niet genoeg is, oreert Mart Smeets elke avond ook nog eens alsof ‘ie uit Delphi komt. Hij weet wel waar het heen moet met de sport.

En de mensen luisteren er nog ook naar. Wat een orakel. Uh, mirakel.

Het schijnt overigens dat er zich in het peloton ook nog een stel gereformeerden uit de Biblebelt bevindt; de overstap van een Utrechtse heuvel naar een Franse Alp is immers niet al te groot. De groep werd lange tijd geïmiteerd door Duitse volgelingen: ook het niet inenten is blijkbaar een virus dat zich onder grote groepen mensen kan verspreiden.  Deze hardlerenden gingen dan ook nog lang op voor de rode bollen maar schikten zich uiteindelijk rustig in de gebruiken van de wielerwereld door verboden middelen hun bloedbaan in te spuiten. (Schande!!) Dit alles om niet meer afhankelijk te zijn van het credo “mazzel of de mazelen”.

Foto: George Redgrave (cc)

Brief aan de Bijbelgordel

, door

BRIEF - Wie rondrijdt met zijn kind op het dak van zijn auto, wordt opgepakt. Wie weigert zijn kind in te enten, mag dat zelf weten. Zoek de verschillen.

Geachte gereformeerden,

Er is sinds kort sprake van een mazelenuitbraak in Nederland. Of eigenlijk is er sprake van een mazelenuitbraak in de Nederlandse Bijbelgordel. De reden dat de uitbraak zich beperkt tot de sliert bevindelijk gereformeerde dorpen laat zich raden. God vindt jullie een stel stommelingen omdat jullie je niet tegen de ziekte hebben ingeënt.

Eens in de zoveel tijd word je getest of je nog geschikt bent voor het leven of niet. Jullie noemen dat de toorn van god, ik noem dat natuurlijke selectie. Jullie bidden dat je niet getest zult worden, ik laat me inenten. Jullie vinden dat ik erger vals speel dan de leerlingen van Ibn Ghaldoun, ik zeg: wie haalt hier nou de test?

Als het nou zo was dat gereformeerden een taal spraken waarin geen wetenschappelijke artikelen werden uitgegeven, of dat jullie geen ervaring hadden met de gevolgen van het weigeren van inentingen, dan had ik wel begrip voor jullie gehad. Maar dat is niet het geval. Op een eigen schuld dikke bult-manier is het, door de voorspelbaarheid ervan, dus bijna grappig dat jullie nu ziek worden.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Waan van de dag

Saoedische krijgt acht zweepslagen vanwege sms’je

, door

Een Saoedische vrouw is veroordeeld vanwege het per abuis sturen van een sms’je naar een andere vrouw met daarin een aantal telefoonnummers met sjiitische geestelijken. Een van de nummers bevatte een sms-service van Ayatollah Sistani, een hoge sjiitische geestelijke, met veel aanzien in de Golfstaten.

Zowel het openlijk praktiseren als het propageren van de sjia-variant van Islam is verboden in Saoedi-Arabië, dat een zeer strenge vorm van soenni-islam aanhangt.

Foto: copyright ok. Gecheckt 08-09-2022

Affaire van Schayck is geen polemiek waard

, door

ANALYSE - Christenen die de affaire rond prof. dr. Van Schayck aangrijpen om de discussie over geloof & wetenschap aan te zwengelen, kunnen zich beter nog maar eens achter de oren krabben.

Een Maastrichtse hoogleraar geneeskunde meldt dat hij een godswonder heeft meegemaakt en moet gedwongen terugtreden als directeur van de onderzoeksschool waar hij leiding aan geeft.

Weldra barst een debat los tussen christenwetenschappers, atheïstische wetenschapsjournalisten, apologetische godsdienstwijsgeren, atheïstische filosofen (pdf), politicologen, theologen en krantenredacteuren: Waar liggen de grenzen van de wetenschap? Sluit wetenschap wonderen uit? Moet je je geloof overboord gooien wanneer je een wetenschappelijke carrière ambieert? En zouden christenen die werkzaam zijn in het wetenschapsbedrijf niet gewoon de ruimte moeten krijgen om hun geloofsinzichten in te brengen in hun wetenschappelijke arbeid?

Alles goed en wel, maar zullen we even bij de oorspronkelijke feiten blijven?

Vodou

Op 6 februari 2013 publiceert ForumC een video voor de website Geloof & Wetenschap. Daarin figureert prof. dr. Onno van Schayck, die bevraagd wordt hoe hij zijn wetenschappelijke activiteiten en zijn geloofsleven met elkaar verbindt (of zo u wilt: verzoent).

Van negentig procent van het filmpje is duidelijk dat het handelt over Van Schaycks persoonlijke levensopvattingen. Daar is dan ook geen controverse over.

Foto: Robert Benner (cc)

Ontstaat er een heksenjacht op gelovigen?

, door

OPINIE - Gelovige wetenschappers zijn geen goede wetenschappers, lijkt de heersende tendens te zijn. Dat schrijft Taede Smedes naar aanleiding van de Maastrichtse hoogleraar Van Schayck.

De afgelopen dagen heb ik me verbaasd over alle commotie rondom de Maastrichtse hoogleraar Van Schayck. Plotseling trekt hij zich terug als directeur van het onderzoeksinstituut Caphri, omdat hij wil voorkomen dat dit instituut schade lijdt door de ophef die is ontstaan door zijn beweringen dat hij een wonderbaarlijke beengroei heeft zien plaatsvinden.

De claims van Van Schayck zijn natuurlijk op zichzelf genomen al wonderbaarlijk. Iemand die beweert dat hij 25 jaar geleden een wonder heeft meegemaakt, dat daar fysiek bewijs van is (röntgenfoto’s), maar die vervolgens niet in staat is om dat bewijsmateriaal te overleggen, ja, dat is twijfelachtig. Dat het hier bovendien gaat om een hoogleraar in geneeskunde is des te eigenaardiger, omdat je toch verwacht dat juist zo iemand bewijsmateriaal van een wonderbaarlijke genezing zou koesteren als ware het de Heilige Graal zelf. Maar goed, vervolgens begint zo’n verhaal in onze geseculariseerde samenleving een eigen leven te leiden, en binnen enkele weken is blijkbaar de druk zo hoog opgelopen, dat diezelfde hoogleraar zich genoodzaakt ziet om zijn functie als directeur van een onderzoeksinstituut neer te leggen.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: copyright ok. Gecheckt 24-02-2022

Moraal zonder religie VII | Wat is religie?

, door

In deze zevendelige serie probeert Klokwerk er vrij filosoferend achter te komen of er iets mogelijk is als een moraal zonder religie. In het vorige deel kwam Klokwerk tot de conclusie dat ook met een relativistische filosofie een moraal zeer goed mogelijk is. Sterker nog: we kunnen er tevens een fundament voor een moraal in vinden. In dit laatste stuk van de serie kunnen we conclusies trekken, maar niet voordat we ons nog éénmaal hebben afgevraagd wat religie nu eigenlijk is.

In ons westerse denken stellen we religie graag gelijk met Godsdienst, en zien we de drie grote monotheïstische Godsdiensten als model daarvoor. Religie zien we dan als het geloof in God die wordt geïntroduceerd middels wat oude boeken en waaromheen zich een organisatie heeft ingericht die wat dogma’s koestert, wat rituelen praktiseert, alles gericht op het in stand houden van bepaalde maatschappelijke verhoudingen.

Dat is echter een hoogst dubieuze visie. Religie wordt even vaak omschreven als de zoektocht naar zingeving en verbinding. Een veel betere definitie, omdat deze zoektocht in alle religies ligt besloten, en niet alleen die waarin een God of meerdere Goden een rol spelen.

Wanneer we religie in dat licht zien is het antwoord op de vraag die we ons stelden uiteindelijk nee. Een moraal zonder God of absolute waarheid is zeker mogelijk, maar zonder religie niet: zonder zingeving en verbinding is er immers geen richtlijn voor het handelen, en dus geen moraal.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Vorige Volgende