Hoe de koning in de regering kwam

Vandaag een analyse van het Montesquieu Instituut naar aanleiding van de recente ophef over de rol van de koningin in de regering. Het stuk staat ook op zijn blog. In 1917 promoveerde de latere filosoof van de calvinistische ‘wijsbegeerte der wetsidee’, Herman Dooyeweerd, aan  de Vrije Universiteit op een staatsrechtelijk proefschrift over de ministerraad (1). Daarin leverde hij een analyse van het ontstaan en de betekenis van de ministerraad, waarbij zowel historisch als rechtsvergelijkend grondig werk werd geleverd. Omdat het proefschrift over de ministerraad ging, moest het onvermijdelijk ook gaan over de koning en zijn rol in het staatsrecht. In de Grondwet van die jaren werd immers helemaal niet over een ministerraad gesproken, noch over de regering maar enkel over ‘de Koning’. Die term duidde op de persoon van de koning en, bij voorbeeld, zijn erfopvolging. Hij duidde ook op de regering, formeel door de koning uitgeoefend. Zo had Thorbecke het in 1848 geformuleerd, of liever laten staan, in de Grondwetstekst. Niet zo’n wonder want ook in de landen om ons heen vielen begrippen als ‘koning’ en ‘regering’ samen.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Hoe frame je Rutte-1?

Machiavelli (Foto: Kaj Leers)
Het is armoe troef bij de oppositie sinds de bekendmaking van de regeer- en gedoogakkoorden die het kabinet van premier Mark Rutte schragen. De oppositiepartijen buitelen over elkaar heen in nietszeggendheid. Tot nu toe zijn alleen de SP en – min of meer – D66 in staat geweest de akkoorden inhoudelijk neer te sabelen middels leuke vondsten of keiharde sneren, oftewel ‘frames’.

“Boterzachte bezuinigingen.” “Dit kabinet laat de hypotheekrenteaftrek en de kilometerheffing ongemoeid.” “Echte hervormingen blijven uit.” “Dit kabinet bezuinigt geen 18 miljard maar hooguit 10 miljard.”  “Het buitenland zal hier niet blij van worden.” “Het kabinet staat met de rug naar de toekomst.”

Zomaar een handje uitspraken van leiders van oppositiepartijen uit diverse mediaoptredens. Het blijkt maar weer hoe slecht linkse partijen zijn in het neerzetten van een frame, het in negatieve doch speelse bewoordingen vangen van een (beleids-)voorstel van een concurrerende partij. Want geen van deze kritische woorden blijft hangen bij de doelgroepen die de partijen proberen te bereiken. Dat, of het op die manier verwoorden van de kritiek versterkt alleen maar de positie van het kabinet onder kiezers.

Ga maar na. Boterzachte bezuinigingen? Hervorming hypotheekrenteaftek en kilometerheffing gaan niet door? Echte hervormingen blijven uit? Het kabinet bezuinigt eigenlijk niet zo veel? ” O”, denkt de argeloze kiezer, “dus het valt allemaal heel erg mee. Da’s mooi!” Het buitenland? “Wat kan mij het buitenland nou schelen?” Het kabinet staat met de rug naar de toekomst? “Als die toekomst is dat de hypotheekrenteaftrek wordt afgeschaft, de kilometerheffing wordt ingevoerd, de pensioenleeftijd naar 67 gaat en de basisbeurs wordt omgezet in een leenstelsel, dan vind ik het prima dat het kabinet daar met de rug naartoe staat!”

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

het Saillant | Genoeg vrouwen in regering

SaillantLOGOHet is onzinnig om te klagen over het lage aandeel vrouwen in de nieuwe regering.

Her en der klaagt men over het feit dat er waarschijnlijk te weinig vrouwen in de nieuwe regering komen te zitten, terwijl die wel degelijk te vinden zijn.
Maar dit is een klaagzang die om drie redenen irrelevant is.
Ten eerste is het voor een minderheidskabinet van levensbelang een ploeg neer te zetten die niet te snel uit elkaar valt. Als dat betekent dat alleen mannelijke vertrouwelingen van M&M hiervoor geschikt geacht worden, dan is dat een bewuste keuze.
Ten tweede hebben CDA noch VVD veel op met quota voor vrouwen in de top van het bedrijfsleven. Dus waarom zouden ze dan voor zichzelf de boel forceren.
Ten derde is het lage aantal vrouwen kennelijk ook een signaal dat ze onvoldoende aan hun zichtbaarheid en profilering van hun kwaliteiten hebben gewerkt.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Rutte 1: lekker geld verbranden!

We merken allemaal iets van de maatregelen van dit nieuwe kabinet, zegt beoogd premier Mark Rutte. Dat blijkt, nu het nieuwe kabinet langzaam vorm krijgt. In de bijna leegstaande kantoren van consultancy-firma’s plopten de champagnekurken. Want het schrappen en fuseren van ministeries, dat levert pas geld op. Hele pakketten mannen-in-pakken worden de komende maanden afgeleverd om de transformatie “te begeleiden”, rapporten op te stellen, uitvloeiregelingen te bedenken en interim te managen. Tel daar de huisstijlmakers, websitebouwers, logobedenkers en andere marketingo’s bij op en je weet dat er tientallen miljoenen verbrand zijn voordat er 1 ambtenaar op straat staat.

Gelukkig heeft Rutte straks een ministersploeg die gepokt en gemazeld is in geld uitgeven. Ivo Opstelten leverde 134 wijkagenten in om die onvergetelijke (*proest*) Tourstart naar Rotterdam te halen (of was het de Giro?). Ben Knapen heeft zich onsterfelijk gemaakt als PCM-bestuurder die een Brits investeringsfonds de Nederlandse krantenwereld liet leegeten (hield hij gelukkig zelf een paar miljoen aan over). Melanie Schultz-Metextra Namensinds Devorige Regering mag zich opnieuw storten op de verbraste miljoenen bij de OV-chipkaart. En de laatste aanwinst, De Onvermijdbare Hans Hillen, heeft nu al, tot grote vreugde van Amerikaanse straaljagerbouwers, gezegd als minister van Defensie het liefst HELEMAAL NIX te willen bezuinigen.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Constructieve oprotoptie voor stabiliteit?

Wat de uitkomst ook is op 9 juni: het volgende kabinet wordt een ‘moetje’. Geen prettig vooruitzicht, want er zijn urgente problemen. Economische crisis, klimaatcrisis, oprakende fossiele brandstoffen, exploderende zorgkosten zijn enkele van de problemen die ons land te wachten staan. Al deze problemen vereisen lange termijnoplossingen. Het ene moment stimuleert de overheid de installatie van zonnepanelen, de volgende minister maakt de aanschaf ingewikkeld. Wie bewaakt de grote lijnen? Iedere partij heeft in dit land zijn eigen stokpaardje. Gekozen burgemeester, boerkaverbod en de grootte van vissenkommen zijn reuze belangrijke issues. Maar welke politieke partij maakt zich nog druk om grote-mensen-problemen? Hoe krijgen we ooit een stabiele regering in dit land van kleine politieke partijtjes?

Konstruktiven Misstrauensvotum

Gerd Leers en anderen hebben een kiesdrempel voorgesteld. Oud idee en het lost weinig op. Kwamen de vorige kabinetscrises door kleine partijen als de SGP of de Dierenpartij? Nee, zeker niet. Daarbij komt: ook met een kiesdrempel kun je de val van een kabinet niet voorkomen. Het antwoord komt uit Duitsland. Onstabiliteit in de jaren ’20 bood Hitler de mogelijkheid om aan de macht te komen. Dat moest na ’45 beter. Om die reden voerden de Duitsers het ‘konstruktiven Misstrauensvotum’ in. Goed, het beestje moet in Nederland een andere naam krijgen, maar het principe is helder. Een regering zit de rit gewoon uit, behalve als een meerderheid van het parlement zich kan vinden in een goed alternatief. Ik verklap het maar al vast: die meerderheid is niet eenvoudig te vinden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Sargasso café | Bezuinigingsvoorstellen

sargassocafé2Zo, ze moesten er stevig op broeden. Maar dan hebben de ambtenaren ook de nodige virtuele meters papier kunnen vullen.
De bezuiningsvoorstellen zijn bekend (ook wel eufemistisch “brede heroverwegingen” genoemd). Neem een kop koffie of iets sterkers en vertel ons wat u opvalt en wat u er van vindt.

Update (12:55): Handig lijstje bij de nos.
Update (13:00): Nationale politie, hogere boetes en justitie en binnenlandse zaken samen. Plus korten op WW (900 miljoen)
Update (13:10): 6,35 miljard in de zorg

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Balkenende, de kool en de geit

Dit is een gastbijdrage van gewaardeerd oud-Sargasso blogger Eric, dit artikel is ook te lezen op zijn eigen Komma Punt Log.

Balkenende zegt in het Nederlands Dagblad vandaag dat regeren met de PVV heel moeilijk zal zijn. Het verrast me dat hij er überhaupt iets over zegt. Ten tijde van Fortuyn bleef hij aan de zijlijn staan, met een verkiezingsoverwinning tot gevolg.

Een groot verschil is er wel: een kabinet met de PVV is volstrekt onhaalbaar, op praktische gronden en op basis van programmatische verschillen. En misschien wil Balkenende het zelfs niet.

Om met dat laatste te beginnen: Balkenende heeft het wel gehad met vaag georganiseerde clubjes na de LPF. Okee, de verdeling in de PVV is wel duidelijker: Wilders bepaalt wat de PVV vindt en niemand anders. Maar met negen mensen is dat nog te regelen, bijvoorbeeld door Kamerleden op de kieslijsten voor de gemeenteraadsverkiezingen te zetten zoals nu gebeurt. Maar met die negen kan hij geen raadsfracties, kamerfractie én ministersploeg in toom houden, zelfs niet als je ze allemaal drie functies geeft. Wilders kan niet ook nog eens ministeries besturen via zijn marionetten, hoe graag hij dat ook zou willen.

Ook getalsmatig loopt een kabinet met de PVV tegen een probleem aan. De PVV heeft immers geen Eerste Kamerfractie – want geen vertegenwoordiging in Provinciale Staten – en met de huidige zetelverdeling zou een kabinet nog vier andere fracties achter zich moeten hebben, en dat lijkt onhaalbaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Kinderachtige oppositie wil Jan-Peter voor de klas

JP de MP aan de koffie (Foto: Arnoud Boer)

Is Balkenende aanstaande donderdag bij het AOW-debat? Het zal mij persoonlijk jeuken, maar de voltallige Nederlandse oppositie in de Tweede Kamer vindt het van nationaal belang. Onbehoorlijk, minachting, genant, etcetera, etcetera, dat zijn de termen die gebruikt worden: Halsema, Rutte, Wilders, Pechtold en Kant vallen elkaar in de armen als het gaat om wie het debat van de kant van de regering zou moeten voeren. Maar je kunt je bij zo enorm veel ketelmuziek toch echt afvragen: Hebben ze nu echt niets beters te doen in Den Haag?

Waar het debat over gaat is uit zicht verdwenen bij dit sullige opstootje, wat misschien ook wel de bedoeling is: op de inhoud kan de oppositie namelijk geen vuist maken tegen de AOW-plannen. De verdeeldheid is enorm: VVD en D66 zijn het eens met de verhoging van de AOW-leeftijd naar 67, SP en PVV zijn fel tegen en GroenLinks heeft een alternatief voorstel. Verdeeldheid alom tegenover een opvallend eensgezind kabinet. Het is een wanvertoning van de oppositie.

Het komt wel vaker voor dat een minister of staatssecretaris niet aanwezig kan zijn. Maar dat is hier niet aan de hand: de verantwoordelijke minister Donner zal gewoon het woord voeren en neemt zelfs zijn (voor dit debat geheel overbodige) staatssecretaris Klijnsma mee. De Tweede Kamer nodigt uiteraard zelf uit. Maar het kabinet kan zelf bepalen wie het afvaardigt naar een debat. In dit geval maken Balkenende cum suis een logische keuze voor de vakminister.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Vorige Volgende