Rechts wil met spoed een derde geheime dienst oprichten

386 reacties zijn er binnengekomen voor de internetconsultatie over de ‘derde geheime dienst’, ook bekend als de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). Voor een internetconsultatie die slechts vijf dagen open heeft gestaan, zijn dat ongebruikelijk veel reacties, vooral van burgers. Het gaat om een wetsvoorstel dat de bevoegdheden van de NCTV wil verruimen zodat de organisatie ook burgers kan bespioneren. De NCTV deed dit al zonder wettelijke bevoegdheid, onthulde NRC in april, maar in plaats van de NCTV op de vingers te tikken wil de demissionair minister van Justitie de NCTV ruim baan geven. Hiermee wordt in feite een ‘derde geheime dienst’ opgericht, concluderen Amnesty en Bits of Freedom. Amnesty, Bits of Freedom en andere organisaties sloegen enkele dagen geleden alarm, omdat de internetconsultatie stilletjes was geopend voor een extreem korte periode van vijf dagen, terwijl de termijn normaal vier weken is. Stilletjes, omdat het gebruikelijk persbericht over verschijnen van de internetconsultatie uitbleef. Demissionair minister Grapperhaus – die voor zijn aantreden als minister nog rechtsstatelijke principes had die hij beschreef in een boek met de titel Rafels aan de rechtstaat – reageerde dat het nodig was het wetsvoorstel met spoed te behandelen om “geen leemtes op het gebied van terrorismebestrijding en bescherming van de nationale veiligheid te laten vallen”. Nogal vreemd argument, want als het opvullen van deze ‘leemte’ zo belangrijk is, waarom was dat dan niet geregeld vóórdat de NCTV zonder bevoegdheid burgers ging bespioneren? Dan was de minister wellicht ook nog niet demissionair geweest. Overigens is het dreigingsniveau op dit moment 3 (van 5), dus waarom juist nu een derde geheime dienst oprichten? We hebben deze haastige gang van zaken overigens te danken aan een motie van Kamerleden van de VVD, CDA, SGP, CU en JA21 die vraagt om dit wetsvoorstel met spoed te behandelen. De motie werd op 15 juni aangenomen met 81 stemmen, afkomstig van de (radicaal-)rechtse partijen plus de ChristenUnie (of zijn die tegenwoordig ook rechts?). Dat het vooral de rechtse partijen zijn die onze rechtsstatelijke principes verkwanselen, wisten we al, en zij zijn in de Kamer dus een nipte meerderheid (als we CU het voordeel van de twijfel geven: 76 stemmen voor). Coalitiepartij D66 stemde tegen. FvD stemde overigens ook tegen, want die wil de NCTV “volledig saneren” – liever niet nog een vergrootglas op radicaal- en extreemrechts (dit was de vergadering waarin het FVD-lid steeds de naam van Nikki Sterkenburg herhaalde). Demissionair minister Grapperhaus ontraadde de motie voor spoedbehandeling niet en meent dat de “juiste balans” is gevonden tussen zorgvuldige behandeling van het wetsvoorstel en “tempo maken”. Twee moties die het “achteraf legaliseren” van verboden handelingen en het oprichten van een feitelijk derde geheime dienst wilden voorkomen, werden door de Grapperhaus wél ontraden.

Door: Foto: Elroy Serrao (cc)
Foto: ALDE Party (cc)

De rechtsstaat: straffend of vol mededogen

, door

COLUMN - Bijdrage van Joyce Hes.

Afgelopen donderdag zat ik aan de buis gekluisterd en volgde ik het debat in de Tweede Kamer over de beruchte notulen uit de ministerraad. Er waren een paar zaken die me opvielen. In het eerste gedeelte ging het er flink aan toe. De fractievoorzitters van de diverse coalitiepartijen werden zeer stevig aan de tand gevoeld en de verwijten waren niet van de lucht.

Het tweede gedeelte waarin het kabinet aan het woord kwam, was opvallend veel gematigder van toon. Het leek wel of de eerste ronde een afreageerronde was geweest zodat in de tweede ronde de grootste felheid eraf was. Was hiervoor gekozen? Was er een psycholoog ingeschakeld? Of was het feit dat de eerste helft integraal werd uitgezonden op NPO 1 leidend geweest?

Wat ook opviel was dat er uitgebreid werd gesproken over de kwestie of er nu wel of geen opzet (een politieke reden) was geweest bij het onvoldoende voorlichten en in zekere zin dus ‘kaltstellen’ van de Kamer, waarmee artikel 68 van de Grondwet zou zijn overtreden. Eigenlijk leek mij de uitleg van Hoekstra nog het betrouwbaarst: om staatssecretaris Snel, die de boel duidelijk niet meer in de hand had, te beschermen, had Hoekstra ervoor gekozen voor te stellen Omtzigt te sensibileren en de Kamer even ‘on hold’ te zetten (mijn term). Bewindslieden zoals ook Cora van Nieuwenhuizen en Rutte zelf hadden meer aandacht gehad voor de lastpakkerij uit de geledingen van de Tweede kamer, juist ook van coalitiegenoten dan voor de slachtoffers van de Toeslagenaffaire.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Verkiezingsbord 2021

Vooral rechts neemt weer een loopje met de rechtsstaat

, door

Bijna alle politieke partijen die voorstellen doen die in strijd zijn met de rechtsstaat bevinden zich aan de rechterzijde van het politieke spectrum (foei, SP), aldus een beoordeling door de Nederlandse Orde van Advocaten.

Een commissie van de Nederlandse Orde van Advocaten toetste de voorstellen van partijen in hun verkiezingsprogramma aan drie hoofdvragen: houdt de overheid zich aan de eigen regels, worden de fundamentele rechten en vrijheden van de burgers gerespecteerd en hebben de burgers effectieve toegang tot de onafhankelijke rechter? Dat zijn de drie minimumnormen waaraan de rechtsstaat moet voldoen, aldus de commissie van de NOvA die het rapport schreef.

In 2017 concludeerde de commissie dat de verkiezingsprogramma’s op “gespannen voet” stonden met de rechtsstaat: vrijwel alle verkiezingsprogramma’s bevatten toen één of meer maatregelen die de rechtsstaat zouden kunnen verzwakken. Deze keer is de commissie aanzienlijk positiever gestemd: “in alle onderzochte partijprogramma’s wordt het belang van de rechtsstaat nadrukkelijk onderstreept.”

Toch zijn er ook weer zorgwekkende bevindingen:

De commissie heeft bij zeven van de veertien onderzochte partijprogramma’s voorstellen aangetroffen die de toets aan de minimumnormen van de rechtsstaat niet doorstaan. Het gaat dan vaak om voorstellen op het gebied van immigratie en asiel. Die voorstellen kregen de diskwalificatie rood, meestal omdat ze openlijk discrimineren ten opzichte van bepaalde groepen burgers of hun de toegang tot de rechter ontzeggen of belemmeren.

Foto: Gure Esku (cc)

Spaanse regering ontslaat activistische bestuurder

, door

ELDERS - Een opleving van de Catalaanse onafhankelijkheidsbeweging komt Spanje nu wel erg slecht uit.

De publicatie van een rapport van de Europese Commissie over de situatie van de rechtsstaat in de 27 EU-lidstaten heeft opnieuw de aandacht gericht op Hongarije, Polen en andere Oost-Europese landen. Het plan om onvoldoendes bij de rechtsstaattoets te bestraffen met het inhouden van subsidies leidde onmiddellijk tot verscherping van het conflict tussen oost en west. Zo werd echter ook de aandacht afgeleid van alle tekortkomingen elders, in Spanje bijvoorbeeld.

Wat te denken van de afzetting van Quim Torra, de voorzitter van het Catalaanse regionale bestuur vanwege het feit dat hij bij de verkiezingen in 2019 weigerde vlaggen en spandoeken van de onafhankelijkheidsbeweging van openbare gebouwen te verwijderen? Het is niet de eerste keer dat de centrale Spaanse regering de voorstanders van de onafhankelijkheid munitie geeft door op haar strepen te blijven staan. Torra verdedigde de overtreding van de orders van de verkiezingscommissie omdat de steun die hij met zijn actie wilde geven aan gevangen genomen medestanders van politieke aard was en niets met zijn bestuurlijke functie te maken had. “In Spanje is de dorst naar wraak groter dan respect voor de gezondheid en het leven van mensen, of voor het voortbestaan van bedrijven en banen”, schreef hij. “De Spaanse staat heeft Catalonië opnieuw in een uitzonderlijke situatie gedwongen, terwijl de Europese Unie onverklaarbaar passief blijft.”

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Jens Best (cc)

Bulgarije in de greep van de maffia

, door

ELDERS - In Bulgarije houden de dagelijkse demonstraties tegen de regering aan.

Alle aandacht in Europa gaat dezer dagen uit naar de opstand van de bevolking van Wit-Rusland tegen dictator Loekashenko. Ondertussen blijven de al twee maanden durende demonstraties  in EU-lidstaat Bulgarije tegen premier Boyko Borissov enigszins onderbelicht. Borissov, geliëerd aan de EPP, de Europese Volkspartij (dus aan Commissievoorzitter Von der Leyen en bondskanselier Merkel), wordt er van beschuldigd dat hij het land in handen heeft gegeven van de maffia. De premier probeert met grondswetswijzigingen de kritiek op zijn regering weg te nemen. Hij is vastberaden aan te blijven en kwalificeert op zijn beurt de oppositie als maffia. ‘De maffia wil dat ik aftreed, maar dat ga ik niet doen’, zei hij deze week bij een bezoek aan een nieuw kinderziekenhuis.

De kritiek van de demonstranten richt zich op een veelvoud aan gevallen van corruptie. Zo was er in juli de ophef over het gebruik van de staatsveiligheidsdiensten voor de bescherming van het particulier eigendom van oligarchen. Die gebruiken volgens de critici, waaronder ook Borissov’s grootste vijand, de sociaaldemocratische president Rumen Radev, tevens de rechterlijke macht naar believen voor het uitvechten van hun onderlinge conflicten. De demonstranten eisen daarom ook het aftreden van Ivan Gershev, het hoofd van de Openbaar Ministerie.

Foto: European People's Party (cc)

Bulgarije: strandbezoek leidt tot massale demonstraties

, door

ELDERS - Een nieuwe golf van demonstraties tegen onrecht en corruptie. Politieke kopstukken vechten elkaar de tent uit.

Een video van Hristo Ivanov, leider van de oppositiepartij ‘Da Bulgaria‘ was voor democratische en liberale Bulgaren aanleiding voor dagenlange massale demonstraties waarin het aftreden van de regering Borissov werd geëist. Ivanov voer met een bootje naar het Zwarte Zee strand bij het huis van Ahmed Dogan, een invloedrijke, controversiële politicus, voormalig leider van de Turkse minderheidspartij, goed bevriend met premier Bojko Borissov en met zakenman en mediatycoon Delyan Peevski. Nadat Ivanov op dit legaal openbare strand een Bulgaarse vlag had geplant werd hij in de kraag gegrepen door agenten van de Bulgaarse veiligheidsdienst NSO. Ivanov filmde alles en dat werd de druppel voor vele toch al langer ontevreden Bulgaren om in actie te komen. Dat een machtige elite de veiligheidsdienst gebruikt om het eigen bezit te beschermen (ook Peevski profiteert van de NSO) tekent volgens de demonstranten de corrupte staat waarin het land zich bevindt.

President Rumen Radev, die als lid van de socialistische oppositie nogal eens botst met de conservatieve premier Borissov, nam onmiddellijk afstand van de inzet van de veiligheidsdienst. Dat bracht een van zijn persoonlijke vijanden, de openbaar aanklager Ivan Geshev er toe de politie opdracht te geven het bureau van de president te doorzoeken. De ambtelijk secretaris en een adviseur werden aangehouden en beschuldigd van onder meer valselijke beïnvloeding. Radev was eerder ook al eens door de politie afgeluisterd.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Nukamari (cc)

Dieven met dieven vangen

, door

The New York Times publiceerde afgelopen weekend een lang artikel over Clearview AI. De oprichter, de Australiër Hoan Ton-That, zocht al langer naar een klapper maar was niet verder gekomen dan een app waarmee je selfies van een Trump-kapsel kon voorzien. Ton-That maakte ook een site waar je al je vrienden videolinks kon sturen; moest je wel even al je contacten uit je chatprogramma’s met de site delen.

Toen volgende een lumineus idee. Ton-That verdiepte zich in kunstmatige intelligentie en algoritmes, leerde hoe je sites kon leegtrekken (scrapen), en verzamelde wat startkapitaal. Hij bouwde een programma dat overal foto’s jatte en die opsloeg in een database, waarbij elke foto werd voorzien van de naam van de geportretteerde, plus de locatie, plaats en tijd van de opname. Ton-That verzamelde een fikse stapel, en liet er gezichtsherkenning op los.

Lang wist-ie niet wat ermee kon aanvangen. Toen wist hij Peter Thiel voor zijn project te interesseren. Thiel is de extreemrechtse mede-oprichter van Paypal, een van de eerste investeerders in Facebook, en de oprichter van Palantir, die veel opsporingssoftware maakt voor de CIA, en voor banken plus andere financiële dienstverleners.

Na wat vallen en opstaan wist Ton-That een paar politiediensten in de Verenigde Staten te interesseren, meestal via iemand die hij eerst zelf had gescout. Inmiddels beschikte hij over een database met 3 miljard gezichten. Hij vroeg zo’n detective om een paar foto’s van mensen die ze zochten, wist hem te imponeren met de resultaten, de diender pleitte bij de baas, en hoppa, weer een klant. Inmiddels doet Clearview zaken met lokale politiediensten, de FBI en Homeland Security.

Foto: SP (cc)

De aftakeling van de Nederlandse rechtsstaat

, door

OPINIE - Zorgen over de kwaliteit van de rechtsstaat in Europa worden gewoonlijk geassociëerd met ontwikkelingen in landen als Polen en Hongarije. Niet ten onrechte. Maar nadat ik vorige week had geschreven over nieuwe wetgeving in Polen die -opnieuw- de onafhankelijkheid van de rechtspraak dreigt aan te tasten kwam ik dit artikel van Marc Chavannes tegen bij De Correspondent. ‘Als het aan de regering ligt gaat u vooral niet naar de rechter’, staat er boven. ‘Hoe minder rechtspraak hoe beter,’ is volgens Chavannes het uitgangspunt van minister Sander Dekker (VVD) van Rechtsbescherming.

Dit gaat niet over de onafhankelijkheid van de rechtspraak, zoals in Polen, maar wat Chavannes over het beleid van Dekker te berde brengt lijkt mij zeker ook wel reden tot zorgen over de Nederlandse rechtsstaat. Het begint met de bereikbaarheid van rechtbanken. In 2012 waren er nog 54 kantongerechten op een gemiddelde afstand van 5-10 kilometer. In 2019 zijn er nog 31 over. Sommigen mensen moeten daarvoor 60 km. reizen. Is dat erg? Is schaalvergroting altijd slechter? Kijk naar ziekenhuizen en andere zorginstellingen; daar weegt de afstand toch een stuk zwaarder, zou je zeggen.

OK. Maar er is meer. Griffierechten zijn verhoogd en wel zodanig dat mensen er van afzien conflicten over kleinere bedragen voor de rechter te brengen. Dit treft de middenstander meer dan de multinational. Dekker is verder uiteindelijk onder druk door de knieën gegaan om meer geld ter beschikking te stellen voor de sociale advocatuur. De Nederlandse Orde van Advocaten: ‘De maatregel die het kabinet nu heeft getroffen lenigt de eerste nood maar is geen duurzame oplossing.’ Uit een enquête van Orde van Advocaten blijkt dat nog maar 5 procent van de jonge advocaten een toekomst ziet in de sociale advocatuur. Dat betekent grote onzekerheid voor de rechtsbijstand voor laagstbetaalden. Klassejustitie dreigt.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Grzegorz Żukowski (cc)

Rechters in Polen de mond gesnoerd

, door

ELDERS - Polen blijft de EU tarten

Opnieuw gingen woensdag in Polen duizenden mensen de straat op om te protesteren tegen wetgeving van de PiS-regering die tot doel heeft meer grip te krijgen op de rechterlijke macht. Een nieuwe wet moet rechters verbieden kritiek te leveren op politieke beslissingen, op door PiS opgerichte en overgenomen tribunalen of de controversiële Raad voor de Rechtspraak, een gepolitiseerd orgaan dat over rechtersbenoemingen gaat. De Poolse Hoge Raad heeft onlangs zowel deze Raad als een nieuw tuchtkamer veroordeeld. De Raad bepaalde dat de tuchtkamer „geen gerecht is binnen EU- en nationaal recht” en het benoemingsorgaan „niet onpartijdig en onafhankelijk is”. Ook het Europese Hof heeft zich kritisch uitgelaten over de nieuwe instellingen. Een eerdere veroordeling van een pensioenmaatregel voor Poolse rechters door het Europese Hof heeft wel geleid tot aanpassing van de PiS-wetgeving.

De Poolse premier Mateusz Morawiecki waarschuwde voor chaos in de rechtspraak als rechters de benoeming of de uitspraken van andere rechters in twijfel gaan trekken. ‘Welk ander Europees land zou zoiets tolereren’, vroeg hij in reactie op de protesten. President Andrzej Duda, die zich voorbereidt op de campagne voor zijn herverkiezing, zei over de rechters: ‘het niveau van hun leugens en hun hypocrisie verbijstert me’.

Foto: nyghtowl (cc)

Tussen schild en wapen

, door

COLUMN - Door misdaad sneuvelt er veel – maar criminelen zijn niet de enigen die zich gedragen als een olifant in de porseleinkast, vertrappelend wat hun in de weg staat. Ook de wethandhavers en beleidsmakers mogen graag een potje breken.

Begin deze maand opperde de Amsterdamse hoofdcommissaris Frank Paauw, in reactie op het flinterdunne onderzoek van Trips & Tromp over ondermijning van de rechtsstaat door drugscriminelen, dat het maar beter was om de rechtsstaat nog een stukje verder af te breken: de privacy moet overboord. De privacywetten moeten ‘op een andere leest worden geschoeid’, zei Paauw tegen Het Parool. ‘We laten onszelf nu de handen op de rug binden.’

Afgelopen week nam de minister van Justitie en Veiligheid het stokje van Paauw over.

De moord op advocaat Derk Wiersum liet volgens Grapperhaus zien dat het de hoogste tijd was om iets aan beknellende privacyregels te veranderen. Ja, er stond inderdaad al allerlei wetgeving in de steigers, maar de minister was de beroerdste niet en wilde van harte pleiten voor meer bevoegdheden op het vlak van opsporing en surveillance: ‘Privacy mag geen schild worden.’

Opmerkelijk. Er zijn de laatste twintig jaar absurd veel maatregelen genomen die massasurveillance, bestandskoppelingen, gegevensuitwisseling, profilering en ‘hinderlijk volgen’ mogelijk maken: van de sleepwet tot aan nummerbordherkenning, van overal camera’s plaatsen tot aan het vergemakkelijken van gegevens opvragen door de politie toe. Zelfs patiëntgegevens verliezen stukje bij beetje hun uitzonderingspositie. Maar het is kennelijk nooit genoeg: er kan volgens de beleidsmakers en wethandhavers altijd wel weer een beetje meer, maar een klein beetje hoor, van onze privacy af. Voor onze eigen veiligheid, immers.

Vorige Volgende