Boekrecensie | Islamofobie? Een nuchter antwoord

In februari was ik bij de presentatie van het boek "Islamofobie? Een nuchtere antwoord." Toen heb ik toegezegd om het boek te lezen en recenseren voor de verkiezingen. Dat was nog een hele opgave maar is me toch net op tijd gelukt. Bij deze. Eerst maar even de conlcusie: het is een slecht opgebouwd en geschreven boek waarin de argumentatie maar ten dele overtuigend is. Het heeft mijn standpunt m.b.t. het onderwerp maar een heel klein beetje doen opschuiven. Het vertrekpunt van het boek, aantonen of Islamofobie een terecht verschijnsel is, komt wat geforceerd over en maakt de onderbouwing vaak nodeloos complex. Als het thema was geweest of de Islam een reële dreiging vormde, dan zou het veel vlotter zijn gegaan. Het biedt echter wel af en toe een aardige manier om toelichting te geven op de visie vanuit de Islam waar je anders niets mee gedaan zou hebben.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Frans Verhagen – Hoezo mislukt?

Hoezo Mislukt? Cover

Integratie is waarschijnlijk het onderwerp dat de afgelopen vijftien jaar het meest prominent op de politieke agenda heeft gestaan, als clusterbegrip van een diffuse wolk van kleinere onderwerpen, die variëren van werkloosheid, taal en criminaliteit tot de islam. Dat ‘integratiedebat’ wordt gekenmerkt door een drietal stelselmatigheden: ten eerste lopen de gemoederen heel snel hoog op, waarbij zeker de laatste jaren een sterke vergroving in de benadering van het onderwerp te zien is. Ten tweede is er nauwelijks sprake van een fundamentele en veelomvattende discussie; debatten gaan vrijwel altijd over incidenten, oplossingen zijn navenant. Ten derde lijkt de basisaanname voor elke discussie hetzelfde te zijn: de integratie mislukt is en het multicultureel worden van de samenleving een drama heeft voortgebracht.

Als je de aan integratieproblemen toegeschreven gebeurtenissen die het nieuws, actualiteitenrubrieken en weblogs halen in ogenschouw neemt, lijkt de conclusie dat de integratie is mislukt niet moeilijk te trekken. In Hoezo Mislukt? legt Frans Verhagen uit waarom dat een vertekende weergave van de werkelijkheid is en hoe ‘de nuchtere feiten over integratie in Nederland’, zoals de ondertitel luidt, een genuanceerder, milder en positiever beeld schetsen over een proces dat nooit af is.

Een schrijver die één van de twee voorwoorden in zijn boek laat verzorgen door Marco Pastors (het andere is van Tofik Dibi), loopt natuurlijk het risico door hem vergeleken te worden met de legendarische voormalige Iraakse minister van informatie Mohammed al-Sahhaf. Pastors verwijt Verhagen daarbij onzin te verkondigen en de integratiediscussie enkel te verstoren met goed nieuws waar slachtoffers van ‘ongebreidelde en ongekwalificeerde immigratie’ helemaal niets aan hebben. Het voorwoord is sprekend voor de situatie die Verhagen schetst:

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

D-Day

Militair historicus Antony Beevor schreef vorig jaar een indrukwekkende geschiedenis van D-day, van de landing in Normandië (6-6-1944) tot aan de bevrijding van Parijs (25-8-1944). Nu 66 jaar geleden. In zijn boek komen geen slecht Engels sprekende Duitsers voor en ook geen kauwgumuitdelende Yankees. Wel brengt hij het strijdverloop nauwkeurig in kaart, vaak met een inzichtelijk kaartje erbij. De Engelse leider van de strijdkrachten Montgomery vertelde bijvoorbeeld lang niet al zijn plannen aan zijn Amerikaanse collega Eisenhower. Na de helikopterview zoomt de auteur in op het slagveld. De lezer krijgt daardoor een goed beeld van de impact van miscommunicatie, mismanagement en een enkel wijs besluit van de legerleiding op de gewone soldaat.

Altijd bang zijn

Slachtingen, gruwelen en angsten zijn in het boek van alle filmische heldenromantiek ontdaan. In The Longest Day lijkt het nog wel aardig om aan de zijde van John Wayne badguys af te knallen. Bij Saving Private Ryan valt na de benauwde openingsscène ook genoeg eer en glorie te behalen. Het boek van de historicus is realistischer. Hoe realistisch? Totale objectiviteit is een illusie, iedere betrokkene van de invasie zou zijn eigen verhaal kunnen vertellen. Dat gezegd hebbende: Beevor doet een goede poging zo feitelijk mogelijk beide kanten van het verhaal te belichten. Van alle opsmuk ontdaan schetst hij een beeld van mannen die de hele oorlog geen schot lossen. Altijd bang zijn. Zo snel mogelijk naar huis willen. Beevor schrijft zonder poespas. Hij laat zijn honderden bronnen het werk doen en daardoor verdwijnt geruisloos het onderscheid tussen goed en kwaad. Niet het onderscheid tussen het nazi-bewind en de democratieën, maar wel het onderscheid tussen de Duitse en Amerikaanse soldaten.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Opinieland: Trends en Toppers uit de Denkbeeldbranche

Wie denkt dat de maakindustrie in Nederland is verdwenen, heeft het mis. Dagelijks verschijnen vele handmatig geproduceerde opinies in de schappen van de internets. Maar in deze onvermoeibare overvloed aan meningennijverheid is het soms lastig kiezen, voor u als opinieconsument. Wil ik een mening met peper, of een mening met honing. Een droge mening of een mening met fantasiekorrels. Tijd om de meningenmarkt van duiding te voorzien. Dus. De vijf opvallendste meningen en trends van deze week.

1. Atheïsten moeten dood. Een ijzersterk betoog over kaalheid van de seculiere samenleving. Op DeJoop. Een goed doortimmerde oproep aan ongelovigen om je auto niet te wassen tijdens het vrijdaggebed, niet op sabbatzaterdag en ook niet op zondag. Op meesterlijke wijze beschrijft Theo Brand dat zijn ouders vroeger ook nooit klaagden over de dagelijkse wanhoopskreten van de buurkinderen als deze weer werden afgetuigd door de fanatiek gelovige buurvader. Die tolerantie is verdwenen, betreurt hij. Brand schreef het stuk vermoedelijk in 1958, maar de redactie van De Joop heeft het vergeelde epistel onlangs toch nog uit de klauwen van de vergetelheid weten te redden.

2. Alleen privacy voor rijke mensen. Dat feiten en meningen volstrekt verschillende disciplines zijn, dat illustreert auteur Bjorn in dit betoog op briljante wijze. Privacy is er alleen voor mensen met geld. Mensen als Guus Hiddink. Echte Helden. Mensen die Kei Hard Werken voor hun miljoenen. En natuurlijk niet voor bijstandsmoeders en zieke oudjes. Werd er vroeger nog lacherig gedaan over een inkomensdrempel voor burgerrechten, voor de Dagelijkse Standaard is de tijd er nu rijp voor.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Oorverdovend goed Triggerfinger

TriggerfingerAfgelopen vrijdag was het weer een ouderwets avondje rocken in de Melkweg. En niet geheel toevallig had de avond een Belgisch tintje; de header waren de oudgedienden van Triggerfinger, voorafgegaan door het Belgisch/Nederlandse Drive Like Maria. Beide bands hadden al een keer hun opwachting gemaakt bij De wereld draait door en doorgaans is dan je kostje gekocht, maar blijkbaar toch niet helemaal, want uitverkocht was het wel, maar dan in de oude zaal, wat overigens nog steeds het fijnste zaaltje in de Melkweg is. Zanger Ruben Block van Triggerfinger refereerde aan dit optreden van een minuut in het programma en en passant bedankte hij ook nog Eric Corton van 3voor12 die zijn luisteraars warm heeft gemaakt voor deze band. Zelden heb ik zo’n dankbare band gezien want ze waren oprecht blij met deze volle zaal.

Maar goed, het begon dus allemaal met het stoner-trio/kwartet van Drive Like Maria, een band die de laatste tijd ook niet te klagen heeft over een gebrek aan media-aandacht. Wanneer zanger Bjorn Awouters achter de drums plaats neemt, zijn ze met z’n drieën en als hij zin heeft om gitaar te spelen doen ze het met z’n vieren. Het is een beetje merkwaardige constructie want zingend drummen staat niet bekend als het allermakkelijkste maar Awouters kwijt zich gedreven van zijn taak. Eerder dit jaar hadden ze al een bescheiden hitje met het nummer I’m on a train dat me tijdens het concert aangenaam verraste door de gitaarloopjes die erin voorkomen. Daarmee toonde gitariste Nitzan Hoffmann haar virtuositeit die helaas in al het rockgeweld niet altijd even goed uit de verf kwam. Het zompige dat zo kenmerkend is voor de stonermuziek was iets te ver doorgevoerd waardoor de nuances ondergesneeuwd raakten en dat is zonde. Deze nuances zijn overigens wel duidelijk hoorbaar op het debuutalbum Elmwood, dit jaar uitgekomen. Van mij hoeft dat overdreven rock & roll gedoe dat ze tentoon spreidt ook niet echt, zich uitend in frasen als “Are you ready for rock & roll” en het continue headbangen tijdens alle nummers. Het optreden wordt daardoor iets te veel een rock-cliché.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Pamflet tegen de efficiëntie

‘Slow Tech’ van Andrew Price manifesteert zich als een pamflet tegen overdreven efficiënt denken, maar ontpopt zich vooral als een pleidooi voor robuust ontwerpen.

Boekcover Andrew Price, Slow Tech

De overstromingsmaatregelen in New Orleans waren zeker efficiënt. Tegen zo gering mogelijke kosten waren dijken gebouwd die voldeden aan de normen voor het weerstaan van een storm die maar eens in de honderd jaar zou voorkomen. Een net wat sterkere storm arriveerde in 2005, toen de stad bovendien al meer dan verwacht onder haar eigen gewicht het moeras ingezakt was en dus lager lag dan waar de ingenieurs enkele decennia eerder van uitgingen. Die aanpak contrasteert nogal met de Nederlandse aanpak, waar stormvloedkeringen worden aangelegd, die misschien wel nooit van hun technische leven werkelijk in actie hoeven te komen.

Andrew Price, hoogleraar aan de University of Warwick, haalt het contrast aan het begin van zijn boek ‘Slow Tech’ aan, om aan te geven hoe denken in termen van efficiëntie vooral de korte termijn dient. Wie kijkt naar wat op langere termijn de meeste waarde voor je geld geeft, kiest voor robuustere ontwerpen. De initiële investering is misschien groter, maar de levensduur en effectiviteit van de oplossing maakt dat goed.

Het illustreren van die stelling met talloze cases, verdeeld over zeven thema’s, is de hoofdmoot van het boek. Binnen die thema’s, variërend van economische globalisering tot de tunnels van de Viet Cong, speelt milieu een terugkerende rol. De natuur is immers een aangelegenheid van de lange termijn, schade waaraan doorgaans niet wordt meegenomen in efficiëntieberekeningen. Het tij begint echter wel te kenteren.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Recensie ‘Het aanzien van de politiek’

Cover Het aanzien van de politiek (Beeld: Uitgever Bert Bakker)

Het aanzien van de politiek is een hot issue. Of het nou minister-president Balkenende is die het ‘grimmige klimaat‘ hekelt of Wilders die de nationale vergaderzaal verlaat, het imago van de politiek en politici staat ter discussie. Recentelijk stipte ook Marc Chavannes dit thema nog aan. De Nijmeegse hoogleraar Politieke Geschiedenis Remieg Aerts doet ook een duit in het zakje met het het essay Het aanzien van de politek.

Remieg Aerts wil volgens het laatste hoofdstuk vooral een lans breken voor een nieuwe benadering van de politieke geschiedenis. Een benadering die veel meer dan voorheen rekening houdt met het imago van de politiek en met de zienswijze van de burgers, met de receptie door anderen van van politici en machthebbers. Wetenschappelijk gezien een interessante invalshoek. Het essay laat zich echter net zo goed lezen als een commentaar op de huidige politieke situatie in Nederland en op ‘de kloof tussen burgers en politiek’. Wat is het aanzien van de politiek anno 2009?

De historicus doet op de eerste plaats heel erg goed wat een historicus behoort te doen. Debunken. Laten zien dat geklaag over de politiek niets nieuws is. In geschiedkundigentaal: hij laat de continuïteit zien van kritiek op politici en ‘de politiek’, waardoor de vaak veronderstelde discontinuïteit een stuk minder sterk komt te staan. Hij laat zien dat al sinds de invoering van het parlementaire stelsel in Nederland er altijd angst was voor verloedering van de politiek, van vergroving van het taalgebruik. Tegelijkertijd haalt hij onderzoek aan dat het vertrouwen van de politiek al vanaf begin jaren ’80 ongeveer gelijk blijft.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Thomas Rosenboom – Zoete mond

Cover Zoete mond (Beeld: Uitgever Querido)

Thomas Rosenboom schenkt in zijn nieuwe roman Zoete mond de bewoners van het kleine aan de Rijn gelegen Angelen een zeer wonderlijke ervaring, wanneer hij een witte Beloegadolfijn vanuit de Noordzee de Rijn op laat zwemmen, de rivier die dan, halverwege de jaren zestig, zwaar vervuild is. De passage van het witte dier markeert, met alle ophef die ermee gepaard gaat, het definitieve einde van de eeuwige sluimer die het dorp tot dan toe kenmerkte. Tegelijkertijd wordt het voor de twee markantste inwoners van het dorp eindelijk duidelijk hoe zinloos hun hang naar erkenning en hun rivaliteit is geweest. Zoete mond beschrijft hoe de moderniteit zijn intrede doet in zelfs de meest ingedutte plekjes van Nederland, en slachtoffers maakt.

In één van de vier filmpjes die Thomas Rosenboom ter promotie van Zoete mond op Youtube heeft gezet begint hij er zelf over: zijn nieuwste werk moet het minder hebben van de dwingende intrige die zijn werk normaal kenmerkt. Minder spanning, meer rust, we moeten een zachtere kant van Thomas Rosenboom te zien krijgen. Met een thema als dierenliefde ligt het gevaar van een al te zachte kant van Rosenboom misschien op de loer, maar dat komt niet uit. De drijvende kracht bestaat nog, maar zit nu meer in subtiele, bitter-komische afwisselingen en in de stille (maar venijnige) tragiek van de personages.
Waar een wit dier verschijnt begint de mythe
Het boek wordt geopend door de witte beloegadolfijn, die op bijna ambachtelijke wijze gevangen wordt om later per schip vervoerd te worden naar een dierentuin in Engeland. Door zijn bijzondere verschijning – en omdat het dier gevangen is voor een recreatief doel – ervaren de bemanningsleden een vriendschappelijke band met het dier. Het is een band die nog voor aankomst, tijdens een storm in het Kanaal, verbroken wordt als het dier overboord slaat:

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het evangelie van Richard Dawkins

In ‘The greatest show on earth’ legt Richard Dawkins nogmaals uit dat evolutie werkelijk de enige, want wetenschappelijk verantwoorde verklaring is voor het leven op aarde. Vooral interessant voor fans.

Cover van The greatest show on earth

Meteen al op de eerste pagina’s van zijn nieuwe boek trekt Richard Dawkins een vergelijking tussen creationisten en holocaustontkenners. Zo komt de stemming er lekker in. Dit is geen boek dat op geduldige toon probeert creationisten uit te leggen dat ze er echt naast zitten. Alle uitleg van de evolutie staat in dienst van de polemiek die hij al jaren voert.

Met die uitleg zelf zit het wel snor. Dawkins ontleent zijn reputatie immers aan het glasheldere ‘The selfish gene’, waarin hij inmiddels alweer dik dertig jaar geleden doorbrak als auteur. De manier waarop natuurlijke selectie leidt tot de evolutie van nieuwe soorten, zeker onder geïsoleerde omstandigheden als op de Galápagos eilanden, wordt keurig uit de doeken gedaan, net als onderliggende biologische processen. Er komt zelfs de nodige geologie aan te pas. Dawkins weet daarbij precies de goede mix te vinden tussen abstracte uitleg en voorbeelden.

Dat is echter niet de reden om dit boek te lezen. Het interessante punt zit in de interactie met creationistische wereldbeelden. Zo zit er een mooie passage in waarin Dawkins nadenkt over wat het betekent als iets een theorie is. Het pure feit dat er sprake is van een ‘evolutietheorie’ lokt immers al kritiek uit dat het ‘maar een theorie’ is. Dit klopt niet, stelt Dawkins. Dat soorten uit elkaar evolueren is een vaststaand feit.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Marc Chavannes – Niemand regeert

Omslag Niemand regeert (Beeld: uitg. NRCBoeken)

Directeuren van semi-publieke instellingen die ‘marktconform’ beloond worden, de invoering van de OV-chipkaart die gepaard gaat met enorme kosten en een verregaande inbreuk op de privacy, de verkoop van een energieproducent aan een buitenlandse energiereus die het niet zo nauw neemt met milieudoelstellingen: het zijn stuk voor stuk voorbeelden van de afstand die de afgelopen decennia geschapen is tussen de politiek en zaken die de burger meer aangaan dan de aankoop van een rolletje drop.

Het is het beeld van een land dat grossiert in toezichtsorganen die (half)vermarkte sectoren zoals openbaar vervoer en gezondheidszorg in de gaten moeten houden, van adviesbureaus en bestuurslagen. Het is het beeld van een land in een staat van permanent zelfonderzoek, waar besluitvorming slechts een stopwoord van zoekende bewindslieden is. Verantwoordelijkheid is er een begrip dat in een kluwen van lijnen is opgeknipt tot oneindig kleine en onherkenbare stukjes. Niemand is verantwoordelijk en niemand regeert.
Het moeras van politieke besluitvorming en betrokkenheid is de spil waar het boek Niemand regeert van NRC-journalist Marc Chavannes om draait. Niemand regeert is een bundeling van Chavannes politieke columns vanaf 2006, onderverdeeld in een aantal thema’s zoals “de markt, voor al uw politieke vragen”, “Nederland als wereldmacht”, “Regeren is vooruitschuiven” en “Hoe ver wilt u zich laten uitkleden?”

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige Volgende