Kunst op Zondag verkent Jan van Herwijnen

De nieuwste expositie in Museum MORE heet ‘Jan van Herwijnen, Tekenen uit mededogen’. Honderd jaar geleden tekende Jan van Herwijnen 32 portretten van psychiatrische patiënten. Mannen en vrouwen, ten voeten uit, dus bijna levensgroot. Deze serie portretten is t/m 9 januari 2022 te zien in Museum MORE in Gorssel. Kunst op Zondag ging op bezoek en sprak met conservator Marieke Jooren. [caption id="attachment_332936" align="aligncenter" width="450"] Jan van Herwijnen, Tekenen met mededogen in Museum MORE © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Serene stilte Het contrast kan niet groter zijn in deze museumzaal. In deze ruimte stonden tot voor kort 40 schildersezels met daarop de kleurrijke werken van TV-schilder Bob Ross. Ross noemde zijn werk ‘Happy Paintings’. Marieke Jooren conservator gaf de serie tekeningen van Jan van Herwijnen (1889-1965) de titel ‘Tekenen uit mededogen’. De originele titel van deze serie van 32 portretten uit 1920 was: ‘De krankzinnigen’. Niet alleen de sfeer in de museumzaal is veranderd van vrolijk & kleurrijk naar ingetogen & sereen, ook de manier waarop wij anno 2021 naar onze medemens kijken die in psychische nood verkeert. “Het gaat om het wezen van de dingen en niet om de schijn.” Uitspraak Jan van Herwijnen (Tv-interview 1963). [caption id="attachment_332942" align="aligncenter" width="335"] Portret Jan van Herwijnen (1920) © Archief Jan van Herwijnen Stichting.[/caption] Wie is Jan van Herwijnen? Jan van Herwijnen is op 4 november 1889 in Delft geboren. Hij kwam uit een arbeidersgezin. Hij stopte op zijn elfde met school en vertrok op zijn veertiende naar Engeland. Daar had hij allerlei baantjes. Van Herwijnen was onder andere koksmaat aan boord van een kustvaarder. Jan tekende graag en bezocht als het even kon musea. In het Rijksmuseum kopieerde hij op een dag ‘de spinster’ (1652-1662)  van Nicolaes Maes (Dordrecht 1634 - Amsterdam 1693). [caption id="attachment_332946" align="aligncenter" width="377"] De Spinster (1652-1662), Nicolaes Maes © Collectie Rijksmuseum Amsterdam.[/caption] Beurs via het Rijksmuseum De toenmalige onderdirecteur van het Rijks, Willem Steenhof, zag zijn kleurgebruik én talent. Hij bood Jan in 1912 een beurs aan voor twee jaar. Steenhof’s voorstel om naar de Rijksacademie te gaan, sloeg Van Herwijnen af. Van Herwijnen, voelde zich als Amsterdamse volksjongen met een jeugd vol armoe verwant aan stervelingen met een zwaar bestaan. De autodidact Van Herwijnen ging op zijn eigen manier door met tekenen en schilderen. In 1919 heeft hij zijn eerste expositie aan de Herengracht in Amsterdam, in het gebouw van Tegelhandel Heystee. “Ik schilderde uit geestelijk zelfbehoud” Uitspraak Jan van Herwijnen (Tv-interview 1963) https://youtu.be/UYTFSJ5CUOk 'Een dwang waar ik niet onderuit kon' Van Herwijnen had last van een zenuwinzinking. Hij zei hierover: 'In 1918 was ik weer eens uit mekaar gevlogen'. Toen hij nog maar net hersteld was, besloot hij psychiatrische patiënten te gaan tekenen. ‘Dat moest ik doen – dat was een dwang waar ik niet onderuit kon’, aldus Van Herwijnen. Om privacy redenen mocht hij niet ‘zijn’ oud-mede bewoners in Amsterdam tekenen. Hij kreeg de kans om de bewoners van het Geneeskundig Gesticht voor Krankzinnigen in Utrecht, later bekend als het Willem Arntsz Huis, te portretteren. Negen maanden lang reisde Van Herwijnen op en neer tussen Amsterdam en Utrecht om zijn missie te volbrengen. [caption id="attachment_332939" align="aligncenter" width="450"] Zaalimpressie Tekenen met mededogen, Jan van Herwijnen © foto Wilma Lankhorst,/a>. [/caption] 32 levensgrote portretten Marieke Jooren is diep in het leven en werk van Jan van Herwijnen gedoken: “Met doorvoeld respect gaf Van Herwijnen in zijn tekeningen een menselijk gezicht aan de bewoners. Vrouwen en mannen die met het label ‘krankzinnig’ aan het zicht van de samenleving waren onttrokken. Je ziet hier geen stereotypen, maar door het leven getekende individuen. Van Herwijnen zette ze in een gestileerd realisme met stevige contourlijnen op papier.” Hij stortte zich bevlogen op ‘zijn’ patiënten tijdens het poseren: ‘Je moet niet tegen ze praten, maar wel een zooitje liefde vanuit je donder op ze sodemieteren’, aldus Van Herwijnen. “Ik keek ze net zo lang aan tot ik zag dat ze bevrijd werden van hun hallucinaties”. Uitspraak Jan van Herwijnen, tekst op museummuur. [caption id="attachment_332940" align="aligncenter" width="450"] Zaalimpressie Tekenen met mededogen © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Doorbraak voor Van Herwijnen Marieke Jooren vervolgd: “De tekeningen zorgden voor een doorbraak in Van Herwijnens artistieke carrière. Naast psychiatrische patiënten tekende hij daklozen, blinden, armen en zieken. Zijn portretten spreken nog altijd tot de verbeelding. Ze roepen vragen op over de grens tussen zogenaamd ‘normaal’ en ‘gek’ en over onze (onbewuste) vooroordelen over mensen met een mentale kwetsbaarheid en psychiatrie in het algemeen. Misschien tekende Van Herwijnen zijn 'krankzinnigen' niet alleen uit mededogen, maar ook om zijn eigen demonen te bezweren?’ [caption id="attachment_332938" align="aligncenter" width="450"] Meisje met haarstrik (detail) 1919, Jan van Herwijnen © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Meer begrip voor ‘geesteszieken’ In de catalogus wordt beschreven dat toen de tekeningen voor het eerst geëxposeerd werden in 1920 in Amsterdam, kunstcritici zeer positief waren. Het werk werd gezien als ‘onbevangen’, ‘bezield’ en er ‘kan een kunstuiting ontstaan van groote overrompelende kracht’. In de recensies beschreven sommigen journalisten dat het hoog tijd was om psychiatrische patiënten anders te bekijken. Van Herwijnen ‘klaagt de samenleving aan, die deze ellende duldt en die er schuld aan heeft’. De tijd was rijp voor meer begrip en een meer humane houding ten opzichte van ‘geesteszieken’. Met een bezoek aan Jan van Herwijnen, tekenen uit mededogen’ kunnen we als bezoeker anno 2021 ook nog veel leren. [caption id="attachment_332944" align="aligncenter" width="450"] Zaalimpressie, Jan van Herwijnen, Tekenen met mededogen © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Mijn ervaringen met Tekenen uit mededogen: Bij het binnengaan van de museumzaal, zijn de stilte en de geblindeerde ramen het eerste dat me opvalt In deze serene omgeving lijkt het alsof sommige patiënten de bezoeker aankijken, anderen kijken weg De opstelling en de grootte van de doeken (185 x 107 cm) maakt je nederig Doordat Van Herwijnen alleen zwart krijt gebruikt, geeft hij de grauwheid van het psychiatrisch ziekenhuis krachtig weer. Het gebruikte papier is in de achter ons liggende eeuw vergeeld waardoor de armoedige sfeer nog smoezeliger wordt De patiënten zijn bijna allemaal gekleed in vormloze rokken, broeken en hesjes die er uit zien als gestichtsuniformen. Enkele dames zijn gekleed in nettere kleding. In Het Willem Arntsz huis werd niet gekeken naar rangen of standen. Alle zieken werden afhankelijk van hun geslacht op een vrouwen- of mannenafdeling verpleegd. [caption id="attachment_332943" align="aligncenter" width="450"] Vrouw met voetenbank (detail), Jan van Herwijnen 1919 © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Is dit Van Gogh of Van Herwijnen? Soms krijg je het gevoel alsof je voor een werk van Vincent van Gogh staat. In zijn latere carrière werd deze periode in het werk van Van Herwijnen door kunstcritici weleens vergeleken met de boeren en arbeiders van Van Gogh. Van Herwijnen vond dit geen vervelende vergelijking Van Herwijnen geeft aan dat hij de tekeningen in één uur maakte. Dat vind ik erg moeilijk om te geloven. Ook omdat hij eens zei dat je tijd moest nemen om de patiënten te leren kennen…. Eerlijk gezegd had ik nog nooit van Jan van Herwijnen gehoord. Maar nu ik zijn portretten van psychiatrische patiënten heb gezien, zal ik hem niet meer vergeten. [caption id="attachment_332945" align="aligncenter" width="450"] Museum MORE Gorssel © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Jan van Herwijnen, Tekenen uit mededogen is nog t/m 9 januari 2022 te zien in Museum MORE in Gorssel. [caption id="attachment_332949" align="aligncenter" width="223"] Catalogus Jan van Herwijnen, tekenen met mededogen.[/caption] Catalogus Voor de tentoonstelling is een geïllustreerde catalogus samengesteld. Conservator Marieke Jooren is de schrijfster van deze uitgave. Het voorwoord van Ype Koopmans, voormalig directeur van Museum MORE. Uitgever WBooks. ISBN 978 94 625 8448 8. Prijs €24,95. © tekst en foto’s Wilma Lankhorst. © gebruik van de afbeeldingen met dank aan en toestemming van Museum MORE, Museum Arnhem en de Jan van Herwijnen Stichting.

Door: Foto: Zaalimpressie Tekenen met mededogen © foto Wilma Lankhorst.
Foto: copyright gecheckt 09-Feb-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Kunst op Zondag | Kijk Jan Mankes

RECENSIE - 2020 is het grote herdenkingsjaar voor de schilder Jan Mankes (1889-1920. De Stichting 100 jaar Jan Mankes zocht naar een blijvend bewijs van de grote genegenheid voor deze schilder van het realisme. Van 1916 tot aan zijn dood in 1920 woonde Jan met zijn vrouw en zoon in het Gelderse Eerbeek. Daar schilderde hij ruim een derde deel van zijn totale oeuvre. Ook anno 2020 kent ons land nog veel Mankes-liefhebbers. Veertien van hen delen hun mooiste Mankes-moment in Kijk Jan Mankes.

Kijk_Jan_Mankes zelfportret (1915) © collectie Museum MORE

Zelfportret Jan Mankes (1915) Collectie Museum MORE.

“Er was eens een man.
Die kon blij zijn met niks: met dingen die er zomaar waren.
Een gemberpot, een lijster op een twijg, een ingedroogde muis”.

Keuze van schrijver Lydia Rood – Klein Licht uit Kijk Jan Mankes (2020)

Over wie gaat dit boek?

De titel laat er geen twijfel over bestaan. Dit boek gaat over Jan Mankes en vooral over zijn werk. Wie met enige regelmaat een museum bezoekt, heeft vast wel eens iemand opgewekt horen roepen: “Kijk, een Mankes!” Dat gevoel krijg je ook al je de mooie omslag van dit jubileumboek voor het eerst ziet: “Ja een echte Mankes”. De jonge gespikkelde steenuil (1909), oplettend kijkend terwijl hij op de rand van een emaillen koffiebeker zit. Naast hem ligt een staafje houtskool. Het is net of Mankes even van zijn plaats is gegaan en dat de steenuil wacht op zijn terugkomst. De oplettende blik van de steenuil als metafoor voor de lezer om zelf de blik op scherp te zetten om dit boek verder te gaan verkennen.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Jan Mankes wandelroute folder en Gelder Boek © foto Wilma Lankhorst

Kunst op Zondag |Wandelen in het spoor van Jan Mankes

VERSLAG - Sargasso’s kunstgalerie geeft ruimte aan kunstbloggers. Elke vierde zondag van de maand een bijdrage van Wilma takes a break.

In mijn eerste bijdrage aan Kunst op Zondag nodig ik je van harte uit voor een wandeling. Veel musea gaan op 1 juni met nieuwe richtlijnen weer open. Maar er is ook veel moois buiten de museale muren te beleven. De wandeling in het spoor van Jan Mankes in het Gelderse Eerbeek is zo’n voorbeeld. Dit jaar herdenken we dat “Hollands meest verstilde schilder” 100 jaar geleden in Eerbeek is overleden. Zijn graf en dat van zijn vrouw is onderdeel van een mooie meditatieve route.

Sneak preview van mijn wandeling in Eerbeek

Jan Mankes De geit © Marijke Ladage 1992 ©foto Wilma Lankhorst

Voor het beeld de geit (1992) heeft Marijke Ladage zich laten inspireren door Mankes schilderijen.

De geit van Jan Mankes

De VVV aan de Stuyvenburchstraat in Eerbeek is ons startpunt voor de wandeling in het spoor van schilder Jan Mankes en zoöloog Max Weber. De echtparen Jan en Anne Mankes en Max en Anna Weber leerden elkaar in Eerbeek kennen en werden hechte vrienden. Vanuit zijn atelier en serre keek Jan op het huis van de familie Weber. Vóór dat we deze plek bekijken, gaan we eerst op zoek naar het beeld van de geit van kunstenaar Marijke Ladage (1943)  aan de Derickxkamp. Op de hoge sokkel staat een mooi gedicht van Willem de Mérode (1887 -1939) .

Foto: Duncan Rawlinson - Duncan.co (cc)

Kunst op Zondag | Troost

Kunst en troost. Een dubbelzinnige relatie. Vanaf de eerste Kunst op Zondag speelt het bij herhaling een rol. En buiten Sargasso ook.

Troost is traditioneel een reactie op verdriet. Kunst wordt soms ook, misschien zelfs vooral, gezien als de troostbrenger in de warboel die de alledaagse waan kan zijn.

Joe RosenthalConsolation, 1996.
cc Flickr Shaun Merritt photostream Consolation by Joe Rosenthal Bronze 1996

Meer troost>>>>>>>>

Jen Wen LuohPain in Blue, 2001.
cc Flickr Jen Wen Luoh photostream Pain in Blue by Jen Wen Luoh (Acrylic) – 2001

Sylvester MubayiComforting My Child, 2001.
cc Flickr William Andrus photostream Comforting My Child Sylvester Mubayi (b. 1942)

Michel HuismanHalfautomatische Troostmachine, 2001 (in 2018 na restauratie weer in werking).
cc Flickr MestreechCity photostream Maastricht - De halfautomatische troostmachine van Maastricht Rebound

Berenkuilen, waar zie je die nog? De Halfautomatische troostmachine staat in de voormalige berenkuil in het stadspark van Maastricht (filmpje). Een hele troost dat er geen beer meer in gevangen wordt gehouden. Die kijkt het nu van een afstandje aan.

Michel Huisman – Beer, onderdeel van installatie Halfautomatische troostmachine.
cc Flickr Metro Centric photostream Michel Huisman - Halfautomatische Troostmachine

Patricia PiccinniThe Comforter, 2010.
cc Flickr eLjeProks photostream Grotesque yet endearing. The Comforter by Patricia Piccinni

Marc SijanEmbrace, 2014.
cc Flickr Dick Vos photostream Naked Art Hyperrealism, Kunsthal Rotterdam - DVSC06644b-zw

Troost hoeft niet zo (hyper)realistisch te zijn. Gewoon mooi mag ook. Zoals van die schitterende zeepbellen blazen.  Nick Assmann pakt dat wat groter aan. Met zeep en licht.

Nicky AssmannSolace, 2011 – 2013.

Lieve lezer, schenk ons wat troost zeg eens: uit welke kunst put u troost?

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Archie McPhee (cc)

Kunst op Zondag | Joana Vasconcelos

Om nog even op kitsch terug te komen: Joana Vasconcelos (Portugal) verheft kitsch tot kunst.

Neem ‘De Bruid’: Een kroonluchter die bij nadere beschouwing uit duizenden tampons blijkt te bestaan. Vasconcelos bedoeling is de hypocrisie rond de onderdrukte vrouwelijke seksualiteit op ironische en dubbelzinnige wijze aan de orde te stellen.

A Noiva (The Bride), 2001-2005.
cc Flickr rummenigge photostream The Bride Joana Vasconcelos (2001)

Zou het hart van die bruid gewoon een pomp zijn (zei Eric Wiebes in Zomergasten) of een orgaan waar in de hoeken van elke kamer gevoel ligt opgestapeld?

In Coração independente vermelho (rood, onafhankelijk hart) verbindt Vasconcelos goedkoop rood plastic bestek met de Portugese fado. Het hart wordt begeleid door drie fado’s, Estranha Forma de Vida (Vreemde manier van leven), Gaivota (De zeemeeuw) en Maldição (De vloek), gezongen door Amália Rodrigues.

Ik sprak ooit een Portugese die niets had met de fado. Ze legde uit: voor ons is de fado wat voor jullie André Hazes is. Volksmuziek dus. Is dat kitsch of kunst? Het is in ieder geval ook een verwijzing naar de Viana hartjes, traditionele filigraan juwelen uit het stadje Viana de Castelo, toont Vasconcelos hiermee haar betrokkenheid bij de Portugese cultuur.

Coração Independente Vermelho, 2005, in dit filmpje met de fado Gaivota (de meeuw).

Foto: Beesnest McClain (cc)

Kunst op Zondag | Kaas

Alles wel beschouwd is kaas, behalve dan de lucht, een edel artikel, vind je niet? Het wordt sedert eeuwen gefabriceerd en ’t is een van de eerste bronnen van rijkdom van de Hollanders, die een broedervolk van ons zijn. Het dient tot voeding van groot en klein, van jong en oud. Iets dat door den mensch gegeten wordt krijgt daardoor van zelf een zekere adel over zich.

Zie daar de betekenis van kaas.

Kaas komt nooit alleen. Al in de 17e eeuw, toen stillevens met louter voedsel een poosje trendy waren, werd de ranzige lucht en de smeervette bite gemaskeerd door wijn, brood, fruit en noten.

Floris van DyckStilleven met kazen, 1610.
cc commons.wikimedia.org Floris van Dyck - Still-Life - WGA06345

Die Floris was onder andere op het idee gekomen door….

Clara PeetersStilleven met kazen, amandelen en krakelingen, 1615.
cc commons.wikimedia.org Clara Peeters - Still Life with Cheeses, Almonds and Pretzels

Pieter Claesz – Stillleven met kaas en fruit, 1623.
cc commons.wikimedia.org Pieter Claesz - Still Life with Cheese and Fruit

Dat soort kaasrealisme is blijven bestaan. Van Henk Helmantels Stilleven met kaas en eieren tot de ‘boterham met kaas’  van Tjalf Sparnaay.

Door de tijd heen is kaas inspiratie geweest voor de meest uiteenlopende kunstwerken. De surrrealist Dali zou beweerd hebben dat de smeltende klokken in dit werk hem waren ingegeven door camembert, uw weet wel: camembert is frans voor fromage. (*.*)

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Ontbijt

Kunst op Zondag is er meestal vroeg bij. Net als al die mensen die naar hun werk gaan of daar al zijn. Je gelooft het of niet, maar er zijn ook nog mensen die de zondag beginnen op een tijdstip naar keuze en op hun gemak ontbijten.

Het zou elke dag zondag moeten zijn en voor iedereen met een heerlijk langzaam ontbijt moeten beginnen. Dat zou de wereldvrede een stuk dichterbij halen.

Dan is er ook nog dat selecte groepje dat, al dan niet aan het ontbijt, met Kunst op Zondag begint. Vandaag trakteren we iedereen op ontbijt.

Floris van Schooten – Fruehstuecksstilleben
cc commons.wikimedia.org Floris van Schooten Fruehstuecksstilleben

Georg Flegel – Frühstücksbild mit Hering, Bartmannskrug und Hirschkäfer, 1635
cc commons.wikimedia.org Flegel - Frühstücksbild mit Hering, Bartmannskrug und Hirschkäfer 1635

Willem Claesz. Heda – Ontbijt met krab, 1648
cc commons.wikimedia.org Heda ontbijt met krab

Willem van Aelst – An oyster breakfast, 1679
cc Flickr Plum leaves An oyster breakfast 1679 Willem van Aelst

Peder Severin Krøyer – Breakfast in Sora, 1880
cc commons.wikipedia.org Peder Severin Krøyer - Breakfast in Sora

Willard Leroy Metcalf – The Ten Cent Breakfast, 1887
cc commons.wikipedia.org Willard Leroy Metcalf - The Ten Cent Breakfast

Mary Cassatt – Breakfast In Bed, 1897
cc Flickr Steven Zucker Cassatt, Breakfast In Bed

Laurits Andersen Ring – At breakfast, 1898
cc commons.wikipedia.org Ring At breakfast

Edmund Tarbell – The Breakfast Room, 1902
cc commons.wikipedia.org Edmund Tarbell - The Breakfast Room

Benjamin Rabe – The Breakfast Project, 2011
cc Flickr Benjamin Rabe Bunny and Cloud The Breakfast Project

Tjalf Sparnaay – Fried Eggs, 2012, 2013
cc Flickr Hans Splinter paintings of eggs Tjalf Sparnaay

Prettige zondag verder.

Foto: Shawn Hoke (cc)

Kunst op Zondag | Poppen

In de pop herkent men de mens. Het nabootsen van de werkelijkheid gaat zo ver dat de mens zichzelf wenst te herscheppen. Leidt dat tot klonen die niets meer voorstellen dan de poppen die wij in werkelijkheid ook zijn?

Normaal gesproken herschept de mens zich langs biologische weg en creëert een zoon of dochter. Er zijn echter kunstenaars die er lol in scheppen mensen een nepkindje aan te bieden. Mocht je geen zin hebben in huilende koters en poepluiers, adopteer dan een reborn baby.

Voorbeeld van een Reborn baby.
cc Flickr teadrinker photostream Berenguer La Newborn Expressions

Zo goed als levensecht. Een idiote markt die wereldwijd de aarde dreigt over te bevolken. Het kind als pop spreekt zo tot de verbeelding dat er zelfs een kind is dat pop wil zijn.

Met haar weblog en Youtube-kanaal verovert Dakota Rose onder de naam Kota Koti de harten van vele tienermeisjes die net zo’n levend popje willen zijn.
[kliktv nr=1]

Dat is natuurlijk allemaal de schuld van Barbie. De kunstenaar Nickolay Lamm laat zien hoe de onwezenlijke Barbie er uit ziet als het popje gefabriceerd zou zijn volgens normale menselijke maten. Barbie wordt er iets realistischer van.

Die kinderlijke fascinatie gaat niet over als men volwassen wordt. Wassenbeeldenmusea trekken duizenden bezoekers en het levend standbeeld is populair.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Hendrik en Willem Valk: een dubbelportret (1/2)

Deze winter komt het Veenkoloniaal Museum in Veendam met een verrassende tentoonstelling over twee talentvolle broers: Hendrik Valk – de kunstschilder en Willem Valk – de beeldhouwer. Vandaag aandacht voor het werk van Hendrik Valk (1897-1986).

Eerlijk gezegd, ik had nog nooit van Hendrik Valk gehoord. Ik kwam eigenlijk voor zijn broer Willem, wiens beelden je overal in de stad Groningen tegenkomt. In het museum had ik al snel in de gaten dat Hendrik de ster van de expositie is. Ik begrijp nu ook hoe dat komt: zijn schilderijen hebben iets magisch, het is onmogelijk om er niet naar te kijken. Met enkele penseelstreken en een steunkleurtje kon hij karakteristieke portretten neerzetten. Het meest subliem is ‘De socialist van het eerste uur’, een van de topstukken van de tentoonstelling.

Veel van de kunstwerken op de expositie zijn afkomstig van particulieren. Ze hangen vrij dicht bij elkaar in groepen bijeen. Niet alleen naast elkaar, maar ook boven elkaar, in een doordachte compositie, zeg maar in ‘salon style’. Deze manier van tentoonstellen is riskant, maar bij de schilderijen van Hendrik Valk werkt het goed. De tentoonstelling geeft goed weer hoe zijn manier van werken in de loop der jaren veranderde. In de jaren zestig worden zijn schilderijen wat gevulder. Zijn schilderijtjes van de jaren zeventig zijn kleuriger, bloemrijker, bijna gezellig. Hij greep graag terug op oude thema’s. Een mooi voorbeeld hiervan is het huisje in Wassenaar dat hij in de jaren twintig schilderde. Decennia later deed hij het nog eens over, maar dan in achterglasschildertechniek.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Tijd voor onze eigen revoluties

‘Bij al die mensen die nu zo enthousiast over Egypte doen vraag ik me af waar ze de afgelopen jaren waren.’ Zomaar een tweet op de avond van 11 februari, nadat Mubarak was afgetreden en Twitter inderdaad zinderde van hoopvolle opwinding. De tweet raakte bij mij een snaar, ook al was ik evenzeer als nogal wat anderen blij met wat verdacht veel op een geslaagde revolutie leek, een vreedzame bovendien. Hoe diep gaat ons idealisme als wij vooral de twitterende toeschouwers van andermans bloed, zweet en tranen zijn: anderen die in democratie geloven terwijl deze bij ons vooral een langgerekte geeuw oproept?

De Arabische opstanden van de afgelopen maanden hebben in het Westen allerlei verschillende gevoelens losgemaakt. Sympathie en euforie bij wie zijn eigen voorkeur voor vrijheid en democratie weerspiegeld ziet in anderen, moslims nog wel. Wantrouwen en cynisme, onder degenen die maar niet kunnen geloven dat ook Arabieren en islamieten democratische hervormingen wensen, al definiëren zij deze wellicht anders dan wij in het Westen zouden doen. En verscheurende dilemma’s voor wie zoals Obama het twijfelachtige genoegen heeft om ook daadwerkelijk in te kunnen grijpen. De keuze dus tussen passiviteit of interventie, waarbij welke stap dan ook zal worden bekritiseerd.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Volgende