Duiding

Zouden ze het zelf nu geloven, al die partijcoryfeeën die gisteren met een doodernstig gezicht voor de camera's stonden te verkondigen dat de kiezer massaal voor PvdA en VVD had gestemd omdat deze "het regeringsbeleid steunde", of zich juist "aangesproken wist door het verhaal van de PvdA", of "had gekozen voor stabiliteit", of "vond dat de problemen nu eens echt aangepakt moesten worden"? Commentatoren waagden zich nog verder de diepte in. Wim Voermans proclameert al het einde van de Fortuyn-revolte, Nausicaa Marbe het einde van het populisme. En Claes de Vreese ziet in de uitslag "een keuze voor partijen die kiezen voor een toekomstgerichte, oplossingsgerichte aanpak". Buitenlandse kranten schreven dat Nederland kiest voor een pro-Europese koers. Ik geloof er eerlijk gezegd allemaal geen biet van.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 07-11-2022
Foto: copyright ok. Gecheckt 04-10-2022

Resultaten tellen niet voor de PVV’er: het gaat om het gebaar

, door

Politicoloog Chris Aalberts deed onderzoek naar waarom mensen op de PVV stemmen. En vond dat de aanhangers van Wilders het niet per se inhoudelijk met hem eens zijn.

“Nee, de PVV gaat de problemen niet oplossen. Maar dat maakt helemaal niet uit! Wilders noemt problemen tenminste bij de naam. En hij schopt tegen de gevestigde orde aan. Daar gaat het de PVV-stemmers om.”

De toon is gezet. Voordat de eerste exemplaren van zijn nieuwe boek ‘Achter de PVV’ aan Joost Eerdmans en Hero Brinkman worden aangeboden, geeft Chris Aalberts tijdens zijn inleidende praatje onomwonden aan waarom mensen nu eigenlijk op de PVV stemmen. En hij geeft daarmee ook duidelijk aan dat de meerderheid van de achterban de extreme ideeën van Wilders niet per se onderschrijft.

Zijn PVV’ers dan niet allemaal islamofoob en anti-Europa? Nee, natuurlijk niet. En eigenlijk weten we allemaal wel dat het wat genuanceerder ligt. Grofweg zijn er volgens Aalberts drie thema’s waarover PVV-stemmers zich zorgen maken: (1) de politiek is niet transparant (achterkamertjespolitiek), (2) de individualisering is doorgeschoten, waardoor traditionele (Nederlandse) normen en waarden afbrokkelen, en (3) de integratie van buitenlanders faalt.

Om deze thema’s aan de orde te stellen en zijn achterban te bedienen, maakt Wilders gebruik van expressieve (of emotionele) politiek, wat Aalberts tegenover instrumentele politiek stelt. Deze laatste vorm van politiek bedrijven is pragmatischer en meer gericht op het ook daadwerkelijk ten uitvoer brengen van beleidsvoorstellen.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De partij voor stoere mensen.

, door

De VVD profileert zich als de partij voor stoere mensen. En daar willen veel kiezers nu eenmaal graag bij horen. Maar is stoer wel zo slim?

Waarom stemmen mensen VVD? Sommige kiezers omdat ze er vanuit gaan dat de partij liberaal is, overigens ten onrechte. Anderen zijn nog altijd blinde gelovigen van de vrije markttheorie.

Maar dat zijn niet de belangrijkste redenen. De meeste mensen zijn helemaal niet zo gericht op ideologie. De meesten stemmen met hun gevoel, en vallen voor het imago van de VVD als de partij van het succes en de flinke daad. En dit sentiment wordt momenteel gevoed door de stoere slogans waarmee de VVD momenteel of Facebook en Twitter de kiezer probeert te paaien voordat de echte verkiezingsstrijd losbarst.

We lezen dingen als:

1. Strengere eisen aan migratie!
2. Strengere straffen en minder begrip voor criminelen!
3. Handen uit de mouwen in plaats van hand ophouden!
4. Niet doorschuiven maar aanpakken!

Klinkt goed nietwaar? Simpele en voor de hand liggende oplossingen voor ingewikkelde problemen. Maar laten we deze stoere uitspraken eens onder de loep nemen.

Strengere eisen aan migratie

Met ferme uitspraken tegen immigranten ben je als partij natuurlijk helemaal de bom. Het is inmiddels al druk zat hier, of niet? Zeker, de groep allochtonen in de achterstandswijken kent veel te hoge percentages voor criminaliteit, schooluitval en werkloosheid (ongeveer standaard drie keer zoveel als bij autochtonen, kijk maar na bij het CBS). Geen enkele er meer bij dus! Klinkt logisch, toch?

Foto: copyright ok. Gecheckt 11-02-2022

Profeet van een negatief politiek messianisme

, door

Sargasso’s ‘huispoliticoloog’ Tom van Doormaal probeert de PVV en haar partijprogramma te doorgronden als dat van iedere andere partij: met een samenhang van programmapunten en de wens om deze tijdens een proces van machtsvorming om te zetten in concreet, uit te voeren beleid.

Dat hem dit vervolgens met meer vragen achterlaat dan antwoorden, is niet zo vreemd: de PVV is immers geen partij zoals iedere andere. Wie dat niet doorgrondt, zal de PVV nooit begrijpen.

We zien Van Doormaal in zijn opstel dan ook puntsgewijs het PVV-partijprogramma doorlopen op holle frasen, inconsistenties, het gebrek aan praktische doordenking en uitvoerbaarheid, zonder ook maar een moment dieper te geraken dan de schil. Hetgeen bij de auteur tenslotte uitloopt op de verzuchting:

”..ik probeer de politieke strategie, de kosten, de oprechtheid en de samenhang te snappen. Dat lukt mij niet: geen idee hoe de PVV zich na de verkiezingen uit dit isolement wil bevrijden.”

Sektarische trekjes

Wie zegt echter dat de PVV zich uit haar isolement wil bevrijden?

In het PVV-dossier ‘De gemaskeerde vergissingen van Wilders’ (NRC) valt juist te lezen dat de oude PVV-garde, waaronder met name Martin Bosma en Fleur Agema, hun rol als politieke paria tegenover alle andere partijen maar wat graag koesterden. De oudgedienden zien met lede ogen aan hoe jonge honden als Richard de Mos samenwerking zoeken met andere partijen, collegiale contacten onderhouden en in op TV in discussie gaan met andersdenkenden.

Foto: copyright ok. Gecheckt 12-02-2022

Het populisme ontleed

, door

Populisme is in Latijns Amerika een stijlfiguur van links, terwijl sociale bewegingen als Occupy en Anonymous een populisme zonder leiderschap promoten. De vraag is niet of populisme goed of slecht is, maar waar, hoe en waarom het zich ontwikkelt.

Populisme is normaal geworden maar de wetenschap kan er geen greep op krijgen. Veel boeken en artikelen beginnen met de vertwijfelde constatering dat er geen consensus is over wat populisme betekent en leiden uit de bonte literatuur telkens weer net een andere definitie af. Vlak na de conceptuele vraag naar wat het populisme is, volgt dan vaak de normatieve vraag – vormen de populisten een bedreiging of een verrijking? Deze pogingen ketsen echter af, omdat ‘het populisme’ niet vereenzelvigd kan worden met een groep, ideologie of stroming. We kunnen het populisme beter eerst theoretisch ontleden en empirisch analyseren.

Het zijn juist de vele verschillende stijlfiguren en sentimenten van het populisme die het verschijnsel het bestuderen waard maken. Het is links, het is rechts, en het is recht door zee. Volkspartijen zijn er in het rood en in het bruin en ‘power to the people’ is een uitroep van Black Panthers, John Lennon en productinkopers. Populisme heeft geen substantie. Het is hooguit, om met Mark Elchardus en Bram Spruyt te spreken, een ‘dunne ideologie’; een set van stijlfiguren en sentimenten die zich aan verschillende ideologieën kunnen vastklinken. De tekst is telkens anders, maar de toon niet: die bestaat uit het neersabelen van elites, het aanhalen van volkse wijsheden en het profileren van de eigen zuiverheid tegenover de vervuilende anderen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De populistische puinhopen van Rutte 1

, door

Mark Rutte heeft het slechtste economische beleid in jaren gevoerd. Zijn grootste blunder was het in zee gaan met de PVV.

Terug naar de campagne van de verkiezingen in 2010. Mark had één speerpunt: Nederland uit de crisis helpen. In verkiezingsspotjes zagen we Bos en Balkenende niets doen, terwijl het land ten onder dreigde te gaan. Had weinig met de werkelijkheid van doen, maar wie maalt er om de feiten?

Met nipte voorsprong op de PvdA won Mark de verkiezingen van 9 juni. Een nieuwe paarse coalitie leek in de maak en bood ook de beste vooruitzichten op economisch herstel. Immers, onder de Paarse tandem Kok-Zalm was er in de jaren ’90 een sober maar sociaal hervormingsbeleid gevoerd. Het gevolg? Voor het eerst in jaren wisselden bescheiden begrotingsoverschotten de traditionele tekorten af.

Mark koos voor een rare gedoogconstructie. Veiligheid werd een speerpunt, de economie werd vergeten. Als we kijken naar veiligheid en immigratie was de keuze voor Geert overigens een logische keus. Hogere straffen, minder tolerantie en strengere immigratieregels: dat vonden zowel Mark als Geert prima.

Op economisch gebied verschilden de PVV en de VVD echter behoorlijk. Om die reden was de keuze niet alleen merkwaardig, maar ook bijzonder onverstandig. Hoe kun je hervormen als je gedoogd wordt door een oerconservatieve partij?

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

De grote Amerikashow

, door

In zijn boek De grote Amerikashow schetst oud Amerika correspondent van de NRC Tom-Jan Meeus een somber beeld van de toestand van de democratie in Amerika (*). Door jarenlange polarisatie is het land verdeeld geraakt in twee kampen die elkaar verbaal naar het leven staan. Beleid wordt niet meer gemaakt op basis van feiten maar politici laten zich leiden door het electorale effect dat hun beslissingen beslissing hebben. Bovendien: over welke feiten heb je het eigenlijk? Want er zijn tegenwoordig linkse en rechtse feiten.

Het is weer een schrikkeljaar dus er zijn dit jaar weer presidentsverkiezingen. De presidentskeuze heeft grote consequenties voor de rest van de wereld, en dus ook voor Nederland. Maar niet alleen daarom is het belangrijk de politiek in Amerika te volgen. In Nederland nemen we veel van de Amerikaanse cultuur over via TV en film. Nederlandse politici nemen een voorbeeld aan Amerika. Amerikaans populisme is in de Nederlandse politiek geïntroduceerd door Geert Wilders. Hij is in de leer geweest bij zijn Amerikaanse collega’s (onder andere de conservatief Tom Tancredo) en heeft laten zien dat dit erg succesvol kan zijn. Rationele Nederlandse politici hebben hier, in 10 jaar tijd, nog steeds geen goed antwoord op gevonden. Ondertussen wordt de politiek hier steeds meer gekenmerkt door het zelfde verbale geweld en gespletenheid als in Amerika. Gaat de politiek in Nederland dezelfde kant op als in Amerika?

De politiek van het wantrouwen

Vorige Volgende