ELDERS - Bij de parlementsverkiezingen in Polen, afgelopen zondag, zijn de sociaaldemocraten voor het eerst buiten boord gevallen.
“Eén televisiedebat heeft ons buiten het parlement gehouden”, zegt oud premier Leszek Miller, een van de leiders van de coalitie van sociaaldemocraten die zondag net beneden de kiesdrempel van 8% bleef steken. In dat televisiedebat van 20 oktober kreeg Adrian Zandberg de kans zijn gloednieuwe linkse partij Razem (Samen) meer bekendheid te geven. En met succes. Volgens de opiniepeilingen won hij het debat met glans. Vijf dagen later kreeg hij onverwacht 3,5% van de stemmen, niet genoeg voor een Kamerzetel, maar wel voldoende om Verenigd Links (ZL), de coalitie van de oude sociaaldemocraten, groenen en andere partijen, uit het parlement te houden. De conservatieve en eurosceptische PiS (Recht en Rechtvaardigheid) werd daardoor de grote winnaar en kan nu alleen regeren. Links mag in Polen opnieuw beginnen.
De gevolgen van de monsterzege van PiS voor de rest van Europa zijn de afgelopen dagen breed uitgemeten. Polen zal het nog moeilijker maken gemeenschappelijke oplossingen te vinden voor de vluchtelingencrisis. Met de nieuwe regering zal het ook lastig worden effectieve maatregelen te nemen tegen de klimaatverandering, wat op de komende VN-conferentie in Parijs al zal kunnen blijken. Jaroslaw Kaczynski, de partijleider van de extreem-nationalistische PiS, wordt in Brussel gevreesd als een nieuwe ‘Orbán’ en Polen na Hongarije een tweede lastpost voor de Europese samenwerking. Die vergelijking met Hongarije wees de Brits-Poolse hoogleraar Europese Studies in Oxford Jan Zielonka gisteren in Die Zeit met klem van de hand. Polen is geen Hongarije. En als het over xenofobe uitspraken gaat is de Britse minister van Binnenlandse Zaken Theresa May volgens Zielonka evengoed vergelijkbaar met Orbán. Polen is ook geen Verenigd Koninkrijk, maar de nieuwe Poolse regering zal het met de huidige Britse best goed kunnen vinden. In het Europees Parlement zit PiS in de fractie van de Britse Conservatieven, die zich gesterkt zullen voelen in hun eisen om minder macht naar Brussel over te hevelen. En Kaczynski is geen vriend van Angela Merkel, noch van zijn landgenoot, huidig EU-voorzitter Tusk.
