De cijfers liegen er niet om. De wereld kent momenteel 28 'megasteden' met meer dan 10 miljoen inwoners. Daarnaast zijn er 43 steden met tussen de 5 en 10 miljoen inwoners en 417 steden met tussen de een en vijf miljoen inwoners. Dat zijn er in totaal 488 boven de miljoen. Over maar vijftien jaar zullen die getallen flink gestegen zijn, naar resp. 41, 61 en 558 steden. In totaal 660. Op dat moment zal het overgrote deel van de mensheid in de stad leven. En dat terwijl, zo waarschuwt Zef Hemel, economen nauwelijks enig benul hebben van de rol van de stad in de economie. Om van de planologen maar te zwijgen.
In veertig procent van de binnensteden wonen momenteel minder mensen dan vijftien jaar geleden. Voor de overige steden geldt dat er sinds de eeuwwisseling veel meer huizen zijn gebouwd dan inwoners bijgekomen. De stad Groningen vormt hierop de enige uitzondering.
Anders gezegd: het opofferen van groene ruimte voor woningbouw is geen kwestie van plaatsgebrek maar van smaak.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
De inrichting van Nederland is zo goed als af, stelt econoom Elisabeth Ruijgrok. Het land is in de fase van groot en klein onderhoud gekomen. Dit inzicht is nog niet tot veel ambitieuze plannenmakers doorgedrongen. Zij begrijpen maar niet dat kosten-batenanalyses keer op keer laten zien dat voor de belastingbetaler de kosten van nieuwe, grote projecten de baten overtreffen. Het is daarom logisch dat zij de logica van kosten en baten graag inruilen voor ‘visie’ en emotie.
Gezond verstand vs. ‘visie’ en emotie
Onlangs constateerde Louise Fresco in de Kohnstammlezing dat in de Nederlandse politiek (investerings)beslissingen genomen worden op grond van emotie in plaats van op basis van “de beste, per definitie altijd onvolledige kennis”. Marcel van Dam voegt hier in de Volkskrant aan toe dat de beleving belangrijker is dan feiten en dat soms wetenschappers impliciet politiek bedrijven. De vraag is hoe het zover heeft kunnen komen? Er bestaat immers een rationeel alternatief om te beslissen over investeringen in windmolenparken, woningbouwprojecten, wegaanleg en het onder water zetten van polders: de maatschappelijke kostenbatenanalyse (MKBA).
De MKBA is een instrument dat uiteraard niet perfect is, maar wel rationele informatie oplevert. Een geavanceerde vorm van gezond verstand met wat ‘best practice’-getallen. De methode wordt in Nederland regelmatig toegepast. Dit heeft als voordeel dat kritisch gekeken wordt naar projecten die volgens de initiatiefnemers vanwege doelstellingen van duurzaamheid of andere bestuurlijke ambities hoe dan ook doorgang moeten vinden. Vooral voor projecten gericht op gebiedsontwikkling die subsidie uit het Fonds Economische Structuurversterking nodig hebben blijkt keer op keer dat zij de belastingbetaler meer kosten dan hij of zij er in termen van welvaart en welzijn voor terug krijgt.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.