Kunst op Zondag verkent het Pablo Picasso jubeljaar

Acht april j.l. was het vijftig jaar geleden dat kunstenaar Pabo Picasso overleed. Op 25 oktober a.s. wordt zijn geboortedag (1881) herdacht. Wereldwijd besteden 50 musea dit jaar aandacht aan het werk en het oeuvre. Het accent van de feestelijkheden ligt uiteraard in Spanje en Frankrijk. Ook buiten deze twee landen hebben geselecteerde musea de kans gekregen een tentoonstelling te organiseren. Voor Kunst op Zondag zet ik er graag een paar op een rijtje. Ik wens je een mooi Picasso-jaar. [caption id="attachment_347192" align="aligncenter" width="450"] Cobra Museum presenteert Picasso, terug naar de bron © foto Cobra Museum.[/caption] Picasso in het Cobra Museum Het team van het Cobra Museum in Amstelveen ging terug naar de bron, op zoek naar de 'Andere Picasso'. In Amstelveen is een deel van het oeuvre van Picasso dat minder bekend is te zien. Je leest wetenswaardigheden over de culturele achtergrond van de kunstenaar, zijn kindertijd en zijn liefde voor dans & theater. Je krijgt een mooi inzicht in Picasso’s fascinatie voor keramiek. 'De Andere Picasso, terug naar de bron' is nog tot en met 8 oktober te zien in het Cobra Museum in Amstelveen. [caption id="attachment_347199" align="aligncenter" width="450"] Royal Delft Pablo Picasso Magisch Keramist © foto Royal Delft.[/caption] Pablo Picasso Magisch Keramist in Delft Ook Delft besteedt aandacht aan de keramische artistieke kunst van Picasso. De kunstenaar ontwikkelde zich naast schilder ook als keramist. Hij was een alleskunner en al vroeg vertrouwd met werken met verschillende materialen zoals glas en keramiek. Na de ontmoeting met keramist Pacco Durrio (1886-1940) leert Picasso veel over materiaal en mogelijkheden van klei. Hij boetseert verschillende koppen in klei, een paar daarvan laat hij later in brons afgieten. Later leert Picasso keramist Jean (Jan) van Dongen (1883-1970) kennen. Met hem beschildert hij enkele vazen. In Delft zie je hoe Picasso zich ontwikkelt van kunstenaar naar ondernemer. Hij ontwerpt keramische objecten die hij in serie laat produceren om ze te verkopen. In 1948 heeft Picasso zijn eerste keramiekexpositie gehouden. Hier waren toen meer dan honderd keramische objecten te zien. Een selectie van deze objecten is vanaf 10 oktober in Delft te zien. 'Pablo Picasso Magisch Keramist' is van 10 oktober 2023 tot en met 19 mei 2024 te zien in Royal Delft Museum. [caption id="attachment_347193" align="aligncenter" width="450"] Kunstmuseum Pablo Picasso Münster, boek Picasso serie stier © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Picasso-museum in Münster Net over de grens bij Enschede ligt de Duitse universiteitsstad Münster. In het centrum van deze historische stad ligt het Kunstmuseum Pablo Picasso. De collectie van dit museum bestaat vooral uit werk op papier van de meester. Daarnaast worden er exposities georganiseerd waarbij er altijd een dialoog is tussen de gastkunstenaar en Picasso. In 2016 bezocht ik in dit kader de tentoonstelling Picasso en Giacometti. Sinds september zijn er prentkunstexperimenten van Picasso te zien in de tentoonstelling 'Met penseel, lijn en paardencurrykam'. Picasso’s grafische oeuvre Naast zijn keramische oeuvre is ook het  grafische oeuvre van Picasso uniek in zijn kwaliteit en diversiteit. De kunstenaar beheerste alle artistieke drukprocessen, de diepdruk in al zijn varianten net zoals de boekdruk- en planografische drukprocessen. In Münster zijn zo'n vijftig geselecteerde litho's, linosneden en aquatinten te zien uit de collectie van het Picasso Museum. Je ontdekte hoe gevarieerd de kunstenaar gebruik maakte van de verschillende druktechnieken. Hij had een grote nieuwsgierigheid naar en bereidheid om te experimenteren met allerlei ontwerpmogelijkheden. Deskundige drukkers ondersteunden hem met hun jarenlange kennis. Het kwam regelmatig voor dat ook hun vaardigheden op de proef werden gesteld door Picasso's ongebruikelijke aanpak. 'Mit Pinsel, Strich und Pferdestriegel, Picasso druckgrafische Experimente' is tot en met 21 januari 2024 te ontdekken in het Kunstmuseum Pablo Picasso in Münster. [caption id="attachment_347196" align="aligncenter" width="450"] Pablo Picasso (l) en Max Beckmann (r) © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Picasso en Beckmann in Wuppertal Naast het Kunstmuseum in Münster kreeg het Von der Heydt Museum in Wuppertal de kans om een expositie te organiseren in dit jubeljaar. Dit museum heeft in 1911 als eerste museum een schilderij van Picasso aangekocht voor haar collectie. Het Von der Heydt is een samenwerking aangegaan met het Sprengel Museum in Hannover. Naast een duurzame beslissing (relatief weinig reis- en verzekeringskosten) is het ook een bijzondere samenwerking. De Duitse schilder Max Beckmann (1884-1950) en zijn Spaans/Franse tijdsgenoot hebben elkaar nooit persoonlijk ontmoet. In 'Picasso – Beckmann, Mens, Mythe & Wereld' kun je zien hoe de artistieke ontwikkeling van Beckmann en Picasso in hun tijd verliep. Misschien aardig om te weten is dat Max Beckmann van 1937 tot 1947 een hele productieve periode in Amsterdam heeft gehad. Eén derde van zijn oeuvre heeft hij in ons land gemaakt. [caption id="attachment_347203" align="aligncenter" width="450"] Zaalimpressie Kunstenaars en zelfportretten © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Hoe is de tentoonstelling opgezet? Bijna de hele tweede verdieping van het museum is vrij gemaakt voor Picasso en Beckmann. Er hangen zo’n 200 werken, 70 van Picasso en 120 van Beckmann. Er zijn veertien schilderijen aangevuld met 175 werken op papier van beide kunstenaars. In drie overkoepelende thema’s de mens, mythen en de wereld verken je hun ontwikkelingen. Na een kennismaking met beide kunstenaars in enkele zelfportretten, volgen enkele kabinetten met werk op papier. De werken hangen op thema, niet op chronologische volgorde. Daarom vind ik het soms moeilijk om de link te ontdekken. [caption id="attachment_347202" align="aligncenter" width="450"] Zaalimpressie 'Het beeld als podium' © foto Wilma Lankhorst[/caption] Luchtacrobaten en lopende vrouwen aan het strand In de eerste grote hoekzaal hangen 'De brief lezende mannen' (1921) van Picasso en de 'Luchtacrobaten' (1928) van Beckmann. Deze werken kun je meer met elkaar vergelijken omdat Picasso hier ook nog figuratief werkt. De 'Luchtacrobaten' van Beckmann zit vol leuke details, neem er de tijd voor. Een van mijn favoriete werken van Picasso hangt hier ook. Het is een klein werk: ‘Twee rennende vrouwen op het strand’ (1922). Tussen haakjes staat achter deze titel (een wedstrijd). Ik zie dat element niet zo, maar voel een soort vrolijkheid en snelheid op een plek waar ik zelf ook graag ben. [caption id="attachment_347198" align="aligncenter" width="450"] Sfeerbeeld van de zaal met de de vrouwen © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Finale: de zaal van de vrouwen De tentoonstelling eindigt met de zaal van de vrouwen. In deze zaal hangen de meeste schilderijen van Beckmann en Picasso in één ruimte. Beckmann schildert zijn vrouwen vooral in een figuratieve, herkenbare stijl. Picasso begint in de loop van zijn carrière zijn onderwerp/objecten in dit geval de vrouw, steeds verder te ontleden en opnieuw op te bouwen maar dan in vlakken. In het laatste kabinet ontdek ik zwart-wit foto’s van beide kunstenaars met een korte levensloop. Er zijn ook twee zwart-wit foto’s waarop de relatie van beide kunstenaars met Wuppertal en het Von der Heydt wordt uitgelegd. 'Picasso & Beckmann, Mens, Mythe & wereld' is tot en met 7 januari 2024 te zien in het Von der Heydt Museum in Wuppertal. Kijk hier voor alle details.  Na Wuppertal reist deze expositie door naar Hannover. Daar zijn Beckmann en Picasso vanaf 17 februari tot en met 16 juni 2024 te zien in het Sprengel Museum. Volg via deze link de ontwikkelingen in Hannover. [caption id="attachment_347194" align="aligncenter" width="450"] Musée Picasso Parijs, sfeerbeeld van het rijke interieur © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Picasso in Parijs: een verzameling geselecteerde werken Een Franse tip in in dit overzicht mag niet ontbreken: Museé Picasso in Parijs heeft een appetizer samengesteld. 'De verzameling, geselecteerde werken' is een opmaat naar de herziene opzet van de permanente collectie. Deze is vanaf 24 maart 2024 te zien. Als voorloper maak je een visuele wandeling langs 70 werken uit de rijke museumcollectie. Je ontdekt meesterwerken van Picasso, zowel schilderijen als sculpturen, tekeningen en keramiek. In zijn ruim zeventig jarige carrière maakte Picasso enkele duizenden werken. Na zijn overlijden vond er een uitgebreide inventarisatie plaats. Maar liefst 3.700 werken vormen nu het hart van de collectie van het museum in Parijs. Museé Picasso is in 1985 geopend en de collectie groeit nog elk jaar. Naast werk van Picasso worden ook sleutelkunstwerken uit de 20ste eeuw verzameld. De tentoonstelling belicht enkele beslissende momenten en maatschappelijke thema's uit de jaren zestig van zijn werk. [caption id="attachment_347195" align="aligncenter" width="450"] Twee weergaves van vrouwen © Picasso - Musée Picasso Parijs © foto Wilma Lankhorst.[/caption] 'De verzameling geselecteerde werken' is nog tot en met 3 maart 2024 te ontdekken in Museé Picasso in Parijs. © tekst en foto’s Wilma Lankhorst © gebruik van de afbeeldingen met dank aan en met toestemming van het Von der Heydt Museum, Sprengel Museum Hannover, de genoemde kunstenaars en alle bruikleengevers.

Door: Foto: Wilma (selfie) bij De kunstenaar aan het werk © Picasso (1964) © foto Wilma Lankhorst.
Foto: Ars Electronica (cc)

Kunst op Zondag | Darlings reanimeren II

‘Kill your darlings’ is een vast ritueel bij de totstandkoming van Kunst op Zondag. Onderweg van idee naar artikel worden soms heel wat schatten om zeep geholpen. Die halen de definitieve publicatie niet omdat het anders veel te lange stukken zouden worden. Dat zou de spanningsboog van de lezers zwaar onder druk zetten.

Om te voorkomen dat sommige van die ‘darlings’ tot eeuwigheid verstoffen zullen we zo nu en dan enkele van die omgekomen ‘darlings’ reanimeren. Opdat u er toch van kunt genieten, vandaag deel II (hier deel I) .

In Europa en de stier zagen we en stukje grensoverschrijdende mythologie: de god Zeus die vermomd als stier zich vergreep aan een prinses genaamd Europa. Een stier die de aflevering niet haalde was dit exemplaar, gemaakt door Pablo Picasso.

U ziet, een fietszadel en een fietsstuur, dat is alles. Dat zou voor Europa een veel comfortabeler stier zijn geweest. Een zadel in plaats van de schonkige rug van het rund en, niet onbelangrijk, het stuur. Daarmee zou Europa de richting van het verhaal zelf in de hand gehad kunnen hebben.
Deze kernachtige stier is in bezit van het Museum Nationcal Picasso-Parijs en onderdeel van de tentoonstelling Picasso celebration: the collection in a new light (tot 27 augustus 2023)

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Dennis Jarvis (cc)

Kunst op Zondag | Een bezoek aan de Hermitage

Onze vaste KOZ redacteur Peter is even weg. Ter opvulling van het gat een verslag van een museumbezoek.

Deze zomer bezocht ik de Hermitage in Sint Petersburg. Een enorme massa kunst, verdeeld over twee gebouwen: het Winterpaleis, met onder andere een hele zaal vol Rembrandts en het gebouw van de Generale Staf aan de overkant van het plein waar je meesterwerken van Picasso, Gauguin, Renoir, Matisse, Rodin en vele anderen  kunt bewonderen. Ook in aantallen die vrijwel nergens anders worden geëvenaard. Terwijl het Winterpaleis bomvol was met grote groepen, vooral Japanse, toeristen, konden we de moderne kunst in het gebouw van de Generale Staf in alle rust bekijken. En fotograferen.

Sinds vrijwel alle museumbezoekers met een smartphone op zak kunst komen kijken worden er in de museumzalen meer plaatjes dan ooit geschoten. Als dat mag, of, als het niet mag, als de suppoost even weg is. Ik zie soms mensen gewoon alles fotograferen. Wie dat niet doet kan zichzelf de vraag stellen wat de selectie heeft bepaald: de bekendheid van het werk, wat je zelf het mooiste vindt, of wat je graag aan een ander laat zien (zoals de ansichtkaart die je in de museumwinkel koopt om nog eens bij gelegenheid te versturen).

Foto: Pablo Picasso (1881-1973): Femme en pleurs (1937), olieverf op doek (Tate Gallery, Londen) copyright ok. Gecheckt 09-11-2022

Kunst op Zondag | Tranen in de kunst

In de beeldende kunst zien we zelden een volle, uitbundige lach. Daar is een goede reden voor: het is lastig poseren. Datzelfde geldt voor het tegendeel van de volle lach: hartstochtelijk huilen. Er is overigens wel heel wat leed te aanschouwen in de schilderkunst. Denk maar eens aan alle Maria’s die handenwringend en knielend, de armen ten hemel heffend bij de gekruisigde of van het kruis getilde Christus.

Maar écht intens huilen is er zelden bij.

Een paar voorbeelden:

Rogier van der Weyden (1388 – 1464): Kruisafneming  (tussen 1435 en 1438), olieverf op paneel (Prado, Madrid).

Rogier van der Weyden (1388 – 1464): Kruisafneming  (tussen 1435 en 1438), olieverf op paneel (Prado, Madrid).

Om te beginnen twee Maria’s uit de Kruisafneming van Rogier van der Weyden. Links zien we Maria in blauw die omvalt als het lichaam van haar zoon van het kruis genomen wordt. Rechts Maria Magdalena, handenwringend met de blik naar beneden gericht op de voeten van Christus. Dit werk gold eeuwenlang als maatstaf voor de uitbeelding van emoties in de religieuze kunst.

Enguerrand Quarton (1410 – 1466): Pietà van Villeneuve-lès-Avignon (omstreeks 1455), olieverf op paneel (Louvre, Parijs)

Enguerrand Quarton (1410 – 1466): Pietà van Villeneuve-lès-Avignon (omstreeks 1455), olieverf op paneel (Louvre, Parijs)

Van iets later datum is het grote paneel van Enguerrand Quarton uit het Louvre; een opmerkelijk schilderij. Het gebruik van bladgoud in de achtergrond en de aanwezigheid van halo’s rond de hoofden van de afgebeelde heiligen plaatst het schilderij in de middeleeuwen. Anderzijds is hij in de schildering van de figuren en de uitdrukking van hun gevoelens verrassend ‘modern’.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 25-08-2022

Kunst op Zondag | De fiets

COLUMN - Ik denk dat het 2006 was en ik zat met de vrouw die nu mijn vrouw is in de trein naar Geneve. In de restauratiewagon spraken we met een jonge Zwitser die samen met zijn klas een weekje in Amsterdam was geweest. Wat hem het meest had verwonderd waren de fietsers. Niet alleen de enorme hoeveelheden, maar vooral de macht die de fietser hier had. “The bike is king”, zei hij.

Daar moest ik aan denken toen ik afgelopen week de bijzonder fijne documentaire ‘Het Nieuwe Rijksmuseum: de Film’ zag, over de moeizame verbouwing van het belangrijkste museum van Nederland. Onbetwiste hoofdrolspeler van de film en grootste pain in the ass van de betrokkenen: het fietstunneltje.

Als kijker van de documentaire leef je met de mensen van het Rijks mee. Je kunt die kleinburgerlijke ijdele gekken van stadsdeel Oud-Zuid wel door het scherm trekken als ze weigeren hun goedkeuring over de plannen te geven omdat ze het redden van dat fietstunneltje tot hun belangrijkste reden van bestaan hebben gebombardeerd.

Aan de andere kant: volgens mij vond ik het destijds ook belachelijk dat het Rijks het fietstunneltje wilde dichtgooien. Zoals iemand het in de documentaire verwoordde: hoe durf je, als je beweert dat het je allemaal om de cultuur te doen is, het mooiste fietstunneltje ter wereld de nek om te draaien.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De paranoïde wereld van Martin Bosma

Beste Martin, je hebt een aardig CV. Bestuurskunde (politicologie) gestudeerd aan de UvA en sociologie aan de New School for Social Research in New York. Al vanaf je 17e ben je actief in de journalistieke wereld: NOS, RTL, Wereldomroep, CNN, ABC News. Geen onaardig Curriculum Vitae. Persoonlijk kan ik daar niet aan tippen moet ik je eerlijk bekennen.

Ergens ging het mis met je. Het gebeurde mogelijk in de eerste jaren van je politieke carrière in de Tweede Kamer. Misschien al eerder, dat kan ik niet nagaan. Het mondde uit in één van je eerste Kamervragen over het simpele gegeven dat een verslaggeefster van de NOS niet wist wat de hoofdstad van Israel was. Dom, wellicht, maar Kamervragen waardig? Oh, wacht, ze droeg een hoofddoekje, een teken van islamisering, dat verklaart de urgentie. Sinds dat moment ging het eigenlijk alleen maar bergafwaarts. Opeens zag je overal complotten opdoemen. Kritische actualiteitenprogramma’s op de publieke omroep wilde je inperken. Je wilde een gerenommeerd journaliste haar neus afhakken. Je zag islampropaganda opduiken in kinderprogramma’s. Schooldirecteuren die een mening ventileren die strijdig is met je eigen overtuigingen moeten op non-actief gesteld worden. En de groenlinkse klimaatmafia is ook al overal geïnfiltreerd.

Ondertussen begaf je je op het literaire pad en vatte je je visie op de recente Nederlandse geschiedenis samen in het tenenkrommendeDe schijn-élite van de valse munters”, waarin je geregeld een loopje neemt met de werkelijkheid en deze naar eigen smaak inkleurt: alles is de schuld van links en overal duiken moslims op om ons met het kromzwaard een islamitisch bewind op te leggen. Als beloning biedt een Nederlandse kwaliteitskrant je een column aan, waarin je je zelfverzonnen waarheid kunt ventileren. Ik vermoed dat de NRC je een podium gaf om Nederland kennis te laten maken met je wereldvreemde gedachtengoed en je samenzweringstheorieën.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.