Jaartalletjes

Zoals Beethoven nootjes schreef en Rutherford atoompjes beschreef, zo blijken historici zich bezig te houden met jaartalletjes. Wist ik ook nog niet. Volgens mij leer je van historici eigenlijk niet zoveel over jaartallen. Maar ja, wie ben ik? Als Paul Schnabel, universiteitshoogleraar in Utrecht, denkt dat historici zich bezighouden met jaartalletjes, dan zal ik me wel vergissen. Want Schnabel heeft het goed met ons voor. Hij geeft leiding aan het Platform Onderwijs 2032, dat het basis- en middelbaar onderwijs wil hervormen. Wat er beter kan in het onderwijs over het verleden, dat legt Schnabel ook uit: Het wordt minder belangrijk om jaartalletjes te weten; we richten ons meer op het leren van de samenhang tussen bepaalde gebeurtenissen. Wat wonderlijk toch. De laatste keer dat ik me met geschiedenis bezighield, was geschiedenis namelijk nog gericht op het verklaren van gebeurtenissen. “Verklaren” is per definitie het leggen van verbanden, het aanbrengen dus van samenhang tussen gebeurtenissen. Maar als ik Schnabel goed begrijp, wordt dat momenteel in het onderwijs nog niet genoeg gedaan en moeten we dat alsnog gaan doen. Wat wonderlijk toch. Blijkbaar heb ik op de middelbare school van meneer Janss en mevrouw Van der Woude de geschiedenisles van de toekomst gehad. Blijkbaar waren de universiteiten waar ik studeerde hun tijd ook ver vooruit. Blijkbaar moeten handboeken als die van Ankersmit en Lorenz, die uitleggen welke verklaringsmodellen er zijn om samenhang tussen bepaalde gebeurtenissen aan te brengen, nog worden geschreven. Bovendien kun je zulke feitjes tegenwoordig eenvoudig opzoeken op het internet.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Weekendcollege | Broodoorlog in Nederland?

Dit is de vijfde aflevering in de lezingenserie De Urgentie van Duurzaamheid, van Studium Generale Utrecht. De bijdrage is geschreven door Melanie Peters. De lezing is hier te zien.

hongerAls we niets doen kan een broodoorlog, een oorlog om voedsel, of anders een conflict om energie of grondstoffen ook in Nederland uitbreken. Dat stelt prof. Paul Schnabel (Universiteitshoogleraar en directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau) naar aanleiding van de vraag of hij het serieus meent, als hij zegt dat de druk op grondstoffen wereldwijd zo groot is dat dit vast niet alleen in de Arabische wereld tot opstanden zal leiden.De beste wijn is al gedronken. We zijn ongelooflijk rijk in het Westen. Nederland heeft het hoogste Bruto Nationaal Product van de EU. We moeten beseffen dat niet de hele wereld in diezelfde welvaart zal kunnen leven en dat anderen ook hun aandeel opeisen.

De Chinese overheid bracht vorige week haar vijfjarenplan uit. Dat ademt een enkele gedachte: nooit meer honger voor de Chinese bevolking, al moeten ze de halve wereld opkopen. Prof. Annelies Zoomers (International Development Studies) ziet deze trend wereldwijd. Met name de jongeren wereldwijd, willen hun dromen kunnen verwezenlijken. Fatsoenlijk te eten hebben hoort daar bij, maar ook een westerse levensstijl. Om de wereldbevolking te kunnen voeden zal voedselzekerheid opnieuw op de nationale en internationale beleidsagenda moeten komen. En we moeten beseffen dat het beleid van de laatste jaren om alles tot handelswaar uit te roepen, zelfs land en water, sociaal en ecologisch niet houdbaar is.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote van de Dag: Leiderschap

“Alles draait om de verwende, ontevreden burger die direct resultaat wil. Emotie heeft morele waarde gekregen in dit land. Als je boos bent heb je al bijna gelijk.”

SCP-directeur Paul Schnabel analyseert het politieke klimaat in Nederland en constateert een gebrek aan leiderschap. Hij krijgt bijval van de voorzitter van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, Wim van de Donk:

“Burgerschap is ook een ambt, met plichten. Neem nu de Europese Grondwet. De politieke elite zei: we gaan eens even naar de burgers luisteren. Ik had gezien het belang van de Europese Unie voor ons gezegd: nee burgers, nu gaat u even naar ons luisteren.”