Overheid en ICT: geen visie, daadkracht of ambitie

Geen visie, geen daadkracht, geen kennis en vooral geen enkele ambitie om hier iets aan te verbeteren. Dit is het overkoepelende thema van alle overheids ICT-projecten die ik van binnen of van buitenaf heb mogen meemaken. ICT-deskundige Arjen Kamphuis sprak afgelopen vrijdag bij de Parlementaire werkgroep ICT-projecten bij de overheid. Hieronder zijn geschreven bijdrage. Universaliteit is een aanname in de astrofysica die zegt dat fenomenen zich overal zo gedragen zoals we ze vanaf de aarde kunnen waarnemen. Ik ga er van uit dat de fenomenen die ik waarneem bij ICT-projecten ook spelen bij ICT-projecten waar ik minder informatie over heb. De wijze waarop ICT-projecten worden aangestuurd is gebaseerd op een nogal naïef model van de werkelijkheid “slimme ondernemers strijden op een open veld met elkaar om de gunsten van de overheid die met verstand en visie inkoopt”. Dit model heeft als nadeel dat we er de uitkomsten van projecten niet goed mee kunnen voorspellen. Vandaar ook deze werkgroep. Het model "corrupt moeras met verkeerde incentives, bevolkt door zakkenvullers en incompetente clowns" voorspelt de gang van zaken rond projecten veel beter en geeft ook prima aan waarom het steeds mis gaat.

Door:
Foto: copyright ok. Gecheckt 03-03-2022

Meer dan 5000 databases met persoonsgegevens bij overheid

, door

DATA - De overheid heeft meer dan 5000 databases in beheer met daarin persoonsgegevens van Nederlandse burgers. De meeste Nederlanders zitten er in enkele tientallen hooguit. Maar wie een crimineel verleden heeft, gehandicapt is, langdurig ziek, problemen heeft in het onderwijs, uitkeringstrekker is of asielzoeker en veteraan, staat er zo in meer dan honderd. Dit blijkt uit een analyse door Sargasso van de registraties van het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP).

Een deel van de registraties is mogelijk verouderd en niet meer in gebruik. Daar staat tegenover dat veel elders bij de overheid bekende databases met persoonsgegevens niet geregistreerd staan bij het CBP.

Vorig jaar startten we een speurtocht om overzicht te krijgen op het aantal persoondatabases bij de overheid. Het bleek een schier onmogelijke klus te zijn. Maar toen we onze hand wisten te leggen op de registraties van het CBP ging het ineens erg hard. De lijst van meer dan 40.000 registraties is vervolgens met de hand gefilterd. Zo kwamen we op ruim 6600 registraties die samen gebruik maken van net iets meer dan 5100 unieke databases.

Bestudering van de lijst leert vervolgens dat het niet zo is dat iedereen in alle 5000 databases zit. Juist het omgekeerd blijkt het geval, als gemiddelde Nederlander zit je vaak in niet meer dan enige tientallen databases van de overheid. Echter, de volgende “labels” zorgen ervoor dat dit kan oplopen tot boven de 100: Crimineel (verleden), langdurig ziek, gehandicapt, problemen met onderwijs, uitkeringstrekker, asielzoeker en veteraan.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: copyright ok. Gecheckt 23-11-2022

KSTn | Open OV data (not)

, door

DATA - Twee jaar geleden besloot de overheid de regie naar zich toe te trekken om ervoor te zorgen dat alle vaste en real-time gegevens van het openbaar vervoer beschikbaar kwamen voor gebruik door derden. Hulde!
Vaste gegevens (bv het spoorboekje) waren al snel geregeld. En als het goed is, zou alle real-time data aan het eind van het jaar open moeten zijn.

Nou ja, open… Daar lees ik in het laatste verslag van de minister toch wel een paar addertjes onder het gras. Als ik het goed begrijp, komt de data alleen beschikbaar voor door de overheid goedgekeurde partijen die een goedgekeurd plan hebben en een goedgekeurde manier van werken:
“Aan de hand van het op te stellen toetsingskader worden initiatieven van de markt, door een externe partij getoetst. De initiatieven dienen te passen binnen de volgende kaders:…”
En
“De overheden bieden de markt kaders, waarbinnen initiatieven kunnen worden ontwikkeld en geïmplementeerd. Zolang dat niet gebeurt, houden de overheden de regie.”

Ik leg het nog een keer uit. Beste overheid, bij Open Data is het sleutelwoord “Open”. Dat wil zoveel zeggen als “voor iedereen beschikbaar”. Dat woordje “Open” staat er niet zomaar. Dat staat er omdat inmiddels vrijwel iedereen in de gaten heeft dat als je data “OPEN” maakt, mensen en bedrijven er vanzelf mooie dingen mee gaan doen. En dat mensen (en consumenten) heel snel aangeven welke dingen echt mooi zijn (en dus goed, en kwalitatief, en zo) en welke dingen niet.
Dat betekent dus NIET dat je regie moet voeren over wie wat hoe maakt. Dat doet de markt namelijk wel. Je moet ALLEEN regie voeren over het zorgen dat de data OPEN wordt. Capiche?
Zucht, diepe.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Gemeentes maken meer en meer landelijk beleid

, door

Het kabinet heeft een fantastische Catch-22 bedacht voor mbo’ers, die illegaal in Nederland verblijven. Voor hen geldt de leerplicht. Op het mbo is een stage verplicht. Maar dat is werken en dat mag niet. Om dat beleid kracht bij te zetten dreigt minister Kamp nu met forse boetes aan bedrijven die toch stages aanbieden. De gemeente Amsterdam heeft besloten de middelvinger op te steken naar Kamp: stagiairs blijven welkom, boete of niet.

Eerder kwam Giessenlanden al in het nieuws door de weigering om een vluchteling uit te zetten (dat was niet voor het eerst). Gemeentelijke recalcitrantie op het gebied van illegalen is een direct gevolg van het feit dat lokale overheden verantwoordelijk zijn gemaakt voor de moeilijkste onderdelen van het landelijke beleid. Een uitzettingsbesluit nemen is makkelijker dan mensen uit hun huis sleuren.

Op dit moment is het illegalenbeleid het meest opvallende aspect van de eigen lijn die gemeentes volgen. Per 2013 zou een groot deel van het sociale beleid kunnen volgen. Dan worden de gemeenten namelijk verantwoordelijk voor de wet werken naar vermogen, de kanteling van de wmo en de overheveling van de awbz. Die overdracht van de uitvoering van landelijk naar lokaal gaat gepaard met een forse bezuinigingsslag.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Waarom geen aanslag op de belastingdienst?

, door

Geen kerk, maar de accijnstoren in AlkmaarEen kort berichtje van het soort waaraan we gewend zouden moeten raken: een aanslag op een godshuis, één dode. Het is elke keer weer hetzelfde nieuws, alleen de details zijn uitwisselbaar. Dit keer was het een sji’itische moskee in Brussel en de verdachte een soennitische fundamentalist. In januari kregen kerken extra bescherming. Daarvoor was een synagoge in Amersfoort het doelwit. Het verbaast me allang niet meer.

Ik zou er dus aan gewend moeten raken, maar die aanpassing aan de politieke werkelijkheid wil nog niet vlotten. Dat geldt niet alleen voor religieus geweld. Ik ben steeds opnieuw geschokt als ik lees over pedofiliezaken, over het gemak waarmee politici wetenschappelijke inzichten aan hun laars lappen of over het cynisme waarmee onze bestuurders hun persoonlijk belang plaatsen boven het gemeenschapsbelang. (Een blogstukje waarin ik Rutte’s buiging naar de SGP vergeleek met Sarkozy’s opportunistische opmerkingen over Schengen, schoot er dit weekend bij in.) Ik verbaas me niet om wat gebeurt, maar wel over het feit dat het almaar niet went.

Daar wijdde ik een tweet aan. Mijn beste vriend twitterde de vraag terug of ik geschokter was om een aanslag op een godshuis dan als de bom was geworpen naar een belastingkantoor. Goeie vraag. De Occupy-beweging benut een beeldentaal ontleend aan een stripverhaal waarin een parlementsgebouw wordt opgeblazen, en als iemand me zou zeggen dat hij er niet gerust op is dat Occupy zich tot maskerades zal blijven beperken, kan ik alleen erkennen dat hij een respectabel standpunt inneemt.

Toch denk ik dat de overheidsgebouwen veilig zijn. Iedereen moppert op de belastingdienst, maar het gemopper is betrekkelijk goedmoedig, zoals in “Wat heb je tegen ambtenaren? Ze dóen toch niks?” Ik heb ook niet het idee dat de spot met ambtenaren de laatste tijd venijniger is geworden, al zou ik niet weten hoe ik dit kan bewijzen. Kortom, ik zie geen escalatie.

Foto: copyright ok. Gecheckt 14-10-2022

Waar voor ons belastinggeld?

, door

Waar zijn de hogere uitgaven voor zorg, onderwijs en politie terechtgekomen, en zijn de ingezette middelen wel doelmatig en doeltreffend ingezet? Het SCP-rapport over de besteding van extra belastinggelden in deze sectoren deed veel stof opwaaien. De auteurs gaan hieronder in op de uitkomsten en de kritiek. Een gastbijdrage van de auteurs van het rapport, Bob Kuhry, Ab van der Torre en Evert Pommer.

Op 12 januari bracht het SCP een publicatie uit over de ontwikkeling van de kosten, het personeel en de productie van een zestal publieke diensten: primair onderwijs, voortgezet onderwijs, ziekenhuiszorg, verpleging en verzorging, politie en rechtspraak. Het idee achter dit rapport is om de paradox uit te werken tussen enerzijds de stijging van de overheidsuitgaven en anderzijds de gelijkblijvende of teruglopende kwaliteit en tevredenheid. Waar zijn de hogere uitgaven terecht gekomen, en zijn de ingezette middelen wel doelmatig en doeltreffend ingezet? Om dit soort vragen te beantwoorden is de kostenontwikkeling in een aantal onderliggende componenten ontleed (zie de tabel). Met name bij het basisonderwijs, de politie en de rechtspraak bleken de reële (voor inflatie gecorrigeerde) kosten en de omvang van het personeel veel sneller toe te nemen dan de productie. In mindere mate gold dit ook voor voortgezet onderwijs en intramurale verpleging en verzorging.

Behalve naar de productie is ook gekeken naar de objectieve en naar de door gebruikers ervaren kwaliteit en de doeltreffendheid van de dienstverlening. In het algemeen is de objectieve kwaliteit gelijk gebleven of verbeterd, de ervaren kwaliteit gelijk gebleven of verslechterd, de doeltreffendheid verbeterd. Hieronder bespreken we per publieke dienst de belangrijkste uitkomsten en gaan we gelijk in op geleverde kritiek.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De burger volgens de overheid

, door

Onze MP is een welgemoed man en een slimme retoricus. Maar heeft hij ook een visie? Zo wurmt hij zich uit onder het onbehaaglijk thema van de stijgende armoede, door te zeggen dat er alleen lage inkomens zijn. Vergeleken met het Afrikaanse consumptieniveau klopt dat wel, maar het is natuurlijk op het randje van onbehoorlijk. Maar laten we de politicus Rutte links liggen en kijken naar zijn inhoudelijke voornemens met hervormingen. De slagzin die onmiddellijk op komt: “een kleinere, sterkere overheid”.

Het is niet een doelstelling waar ik direct voor uit mijn stoel kom, maar onzin is het ook niet. Het past in langjarige traditie en bij het liberale denken. Laten we eens kijken wat hier achter schuilt.

Het doel “kleiner en sterker” zegt iets over de waargenomen verhouding tussen staat en burger. De overheid moet zich minder bemoeien met de burger (kleiner), maar als de overheid dat wel doet, moet de burger beter luisteren. (sterker) Dat laatste geldt bij Rutte c.s. vooral op het vlak van de veiligheid.

Dat is tamelijk dubbel: een kleinere overheid betekent minder beheersing, een sterkere overheid vergt juist meer beheersing. Hoe je hiermee omgaat, wordt bepaald door je visie op de gewenste verhouding tussen overheid en burger. Die visie wordt vrij sterk gevormd door je geloof in de regulerende werking van het marktmechanisme.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Vorige Volgende