Overheid als Black Box

Vanavond vindt het symposium Overheid als Black Box plaats in debatcentrum Felix Meritis. Het belooft een interessante bijeenkomst te worden om twee redenen. Ten eerste wordt nu officieel het Platform Bescherming Burgerrechten gelanceerd. Dit platform is een verzameling van burgerrechtenorganisaties die zich inzetten voor privacy, waaronder Vrijbit, Bits of Freedom, Ouders Online, de Vrije Psych en het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten. Belangrijker nog is de timing,die het bestuur van het platform niet had kunnen voorzien. Wat de WikiLeaks in mijn ogen zo bijzonder maakt, is de wijze waarop burgers weer gewicht in de schaal kunnen leggen tegenover een opdringerige overheid. De opkomst van de informatiemaatschappij begon hoogdravend. Informatie zou voortaan vrij zijn. Despoten zouden moeten sidderen.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De Wob heeft geen loopjongen nodig

Vandaag een gastbijdrage van onderzoeksjournalist Brenno de Winter. De Winter behaalde onlangs voor de rechter een overwinning op de gemeente Kaag en Braassem die leges wilde heffen voor het voldoen aan een openbaarmakingsverzoek. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten wil dat burgers betalen voor het krijgen van openbare stukken. Veel gemeenten proberen opzettelijk de werking van de Wob te frustreren. De schrijver pleit voor een veel openhartiger openheid waarvoor hijzelf een opfriscursus Staatsrecht wil geven, kosteloos. Dit opiniestuk van De Winter verscheen eerder op zijn site alsook op gemeente.nu.

archief met gesloten laden“Gemeente is geen onbetaalde loopjongen”, stelt de Vereniging van Nederlandse Gemeenten in haar jongste magazine, waarmee de aanval wordt geopend op journalist en burger die zomaar gratis documenten willen hebben. De conclusie is bovenaan het stuk is voorspelbaar: “Wet openbaarheid bestuur functioneert niet goed.”

Het artikel is een schitterende illustratie, waarom de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) zo ongelofelijk hard nodig is: het negeert cruciale feiten en vertekent daarmee de beeldvorming. Precies dat gebeurt bij overheden vaak: een mooi persbericht, verhaal van een voorlichter of een website is gepresenteerd door een communicatie-expert. De realiteit kan anders zijn of veel meer nuance behoeven en dat weten we pas als we de naakte feiten kennen. Net als bij het verhaal van de VNG.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Informatiestrijd tegen de overheid

jack de vries, koning van de spin

Koning van de spin

Het is een zorgwekkende paradox van onze tijd. De burger staat ten opzichte van de overheid steeds meer in zijn blootje, terwijl de overheid zich steeds meer afschermt voor de kritische blik van de burger. Een nieuw kabinet zal serieus werk moeten maken van transparantie. Twee maatregelen liggen voor de hand: breng het aantal pr-functionarissen drastisch terug en verbeter de Wet openbaarheid van bestuur. Bericht over een experiment.

Vroeger (vroegûh) belde je als journalist gewoon een ambtenaar als je iets moest weten of een overheidsstuk wilde hebben. Met de toenemende vervlechting van media en politiek, werden daar professionele woordvoerders en voorlichters tussen geplaatst. Onlangs werd bekend dat er tien keer zoveel woordvoerders, voorlichter en pr-functionarissen (150.000) werkzaam zijn dan journalisten (15.000). De journalist van nu dient zich bij hen te verstaan. Tegenwoordig werkt het vrijwel overal zo dat je voor ieder wissewasje de perswoordvoerder belt.

Een goede woordvoerder is een gids. Die helpt je mee om in het woud van instellingen en ambtelijke afdelingen de juiste openbare informatie te vinden. Want let wel: informatie van de overheid is publiek bezit. Maar net zoals er slechte journalisten zijn, zijn er ook slechte woordvoerders. Die stellen zich op als censor. Niet alleen verlopen de contacten met ambtenaren via de woordvoerder, ook alle informatie wordt eerst beoordeeld, tegengehouden of voorzien van de gewenste spin. Niet het belang van openbaarheid staat voor hen voorop, maar de instantie of de bewindspersoon die ze vertegenwoordigen. De instantie of bewindspersoon is een merk dat gebrand wordt.

Vorige