Nieuwe controverses tussen Brussel en Londen

Is Boris Johnson wel te vertrouwen? In Brussel zijn de eerste stappen gezet voor een juridische procedure over Brexit-afspraken die het Verenigd Koninkrijk nog niet wil nakomen. Maatregelen voor controle van het vrachtverkeer tussen Engeland en Noord-Ierland zijn door Brandon Lewis, de Britse secretaris voor Noord-Ierland eenzijdig uitgesteld tot 1 oktober. Het is de tweede keer dat er problemen zijn over dit heikele deel van het Brexit-akkoord. Eerder was er al gedoe over een Britse wet die in strijd was met de oorspronkelijke overeenkomsten. Johnson hoeft in eigen land niet te vrezen voor veel tegenstand. Maar, schrijft The Guardian, 'hij onderschat met zijn arrogante houding de schade die wordt toegebracht aan de wereldwijde reputatie van Groot-Brittannië en de bedreiging voor de stabiliteit van Noord-Ierland.'  Volgens de voorwaarden waaronder het Verenigd Koninkrijk de EU op 31 januari 2020 heeft verlaten blijft Noord-Ierland binnen de douane-unie met de EU waardoor vrij verkeer op het Ierse eiland mogelijk blijft. Producten die vanuit Groot-Brittannië Noord-Ierland binnenkomen, moeten wél gecontroleerd worden. De nieuwe situatie heeft onder meer geleid tot lege schappen in Noord-Ierse supermarkten, waardoor het VK zich genoodzaakt voelde de grenscontroles verder uit te stellen. Aldus voormalig Brexit-onderhandelaar David Frost die vorige week de schuld legde bij de EU. Brussel zou gehint hebben op het sluiten van de grens tussen Noord-Ierland en de Ierse Republiek en dat heeft volgens Frost het vertrouwen geschaad. Het uitstel van de controlemaatregelen was nodig "om het dagelijks leven van Noord-Ieren te beschermen, zodat ze pakketjes kunnen blijven ontvangen en boodschappen kunnen blijven doen", schrijft Frost. Eurocommissaris Maroš Šefčovič heeft Frost deze week geantwoord met een formele kennisgeving van zijn voornemen voor een juridische procedure en een brief met een oproep voor nieuwe onderhandelingen over de nu ontstane situatie. Brussel kan de zaak voorleggen aan het Hof van Justitie van de EU als dat op niets uitloopt. En als de hoogste EU-rechtbank in het voordeel van de Commissie beslist, kunnen er uiteindelijke financiële sancties worden opgelegd aan het VK. Premier Johnson meende in een reactie op de nieuwe controverse dat het Verenigd Koninkrijk nog steeds binnen de marges van het akkoord blijft. Ondertussen hebben de fractievoorzitters van de politieke partijen in het Europese Parlement de stemming over het eind december gesloten handelsakkoord voor de tweede keer uit te stellen. Formeel is de Brexit dus nog steeds niet afgerond. Vaccin-oorlog Dat uitstel heeft ook te maken met toenemende irritatie over en weer over de export van coronavaccins. Vorige week daagde EU-raadsvoorzitter Michel het VK uit met exportcijfers te komen vanwege twijfels over het nakomen van afspraken over de levering van vaccins aan de EU. Vervolgens dreigde de EU de export van vaccins die op het continent worden geproduceerd aan banden te leggen, wat voor het VK dan weer aanleiding was voor protesten tegen een dergelijk 'gevaarlijk spel'. Woensdag verklaarde Commissievoorzitter Von der Leyen een mogelijk exportverbod: „Het is aan onze burgers niet meer uit te leggen dat Europese farmaceuten aan de hele wereld leveren, en we tegelijk hier constant met leveringsproblemen kampen. Er zijn niet alleen Europese belangen, maar als voorzitter van de Europese Commissie moet ik de belangen van de Europese burgers wel verdedigen.” Een vaccin-oorlog kan de diplomatieke betrekkingen nog verder onder druk zetten, schrijft de NRC. Met alle gevolgen voor de kans op oplossing van de grensproblemen aan de Ierse Zee. Biden steunt Ierland De nieuwe Amerikaanse president Biden had woensdag op de Ierse nationale feestdag, St. Patricksday, een online onderhoud met de premier van de Ierse Republiek Micheál Martin. Biden bedankte Martin voor de traditionele kom met klaver, die dit jaar voorafgaand aan de bijeenkomst aan het Witte Huis was overhandigd. Hij verklaarde een groot fan van Ierland te zijn en hoopte het land binnenkort weer te kunnen bezoeken. Belangrijker was zijn openlijk uitgesproken steun voor de Ierse belangen na de Brexit. Biden staat achter het oude Goede Vrijdagakkoord waarmee de vrede tussen Noord-Ierland en de Ierse Republiek in 1998 werd getekend. In een gezamenlijke verklaring onderstreepten Biden en Martin het belang van een 'te goeder trouw uitvoering van internationale overeenkomsten die bedoeld zijn om de unieke omstandigheden op het eiland Ierland aan te pakken' en ' het belang van het behoud van de zwaarbevochten winsten van het vredesproces'. Eerder had Het Witte Huis al wel verklaard zich neutraal op te stellen in het actuele conflict over de handelsgrens in de Ierse Zee. De Noord-Ierse unionisten, die de band met het Verenigd Koninkrijk onveranderd willen laten ervaren Biden's verklaring toch als een affront. De Noord-Ierse News Letter noemt Biden's statement een 'hoogst ongebruikelijke en belangrijke verklaring die de VS aan dezelfde kant van het debat plaatst als Sinn Fein, de SDLP, de Alliantie, de Groene Partij, de Ierse regering en de EU, en rechtstreeks tegenover de positie van alle unionistische partijen, die campagne voeren om het protocol te schrappen.' Maar volgens de Britse Daily Mail heeft Biden niet gezegd wat de Ieren stilletjes hoopten en wat Johnson op stang zou kunnen jagen. Wordt vervolgd. 

Door: Foto: William Murphy (cc)
Foto: Sinn Féin (cc)

Engeland op weg naar een ‘splendid isolation’?

, door

ELDERS - Met de beste wensen voor een nieuw jaar waarin we eindelijk verlost zijn van Brexit-gedoe. Hopen we.

Vandaag treedt het op 24 december gesloten handelsverdrag tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk in werking. Uit het Britse parlement werd dit keer geen grote tegenstand verwacht. Nationale parlementen komen er nauwelijks aan te pas. Zweden raadpleegde het parlement wel voordat de positieve conclusie van de EU-ambassadeurs kon worden bevestigd.

Het Europarlement praat er later over. Tot 28 februari heet het daarom een tijdelijke deal. Los daarvan is er nog zoveel onduidelijk dat we de Britten nog wel een keer terug zullen zien in Brussel. ‘Er zijn nauwelijks afspraken over de dienstensector, 80 procent van de Britse economie. De cruciale financiële sector verliest de vrije toegang die het nu heeft tot de EU-markt. Ook over samenwerking op het gebied van buitenlands beleid zwijgt het akkoord.’ En hoe zal die ‘onafhankelijke arbitrage’ over handelsgeschillen gaan werken?

Noord-Ierland

Het belangrijkste resultaat van het akkoord is misschien wel dát er een akkoord is, dat een no-deal is voorkomen en daarmee een harde grens tussen Noord-Ierland en de Ierse republiek. Noord-Ierland blijft in de douane-unie en de interne markt van de EU. De grens tussen het Verenigd Koninkrijk en Noord-Ierland ligt qua handel voortaan in de Ierse Zee. Dat brengt een hoop extra bureaucratie met zich mee. Grote bedragen cash geld moeten vooraf worden aangegeven. Reizigers zullen rekening moeten houden met beperkingen en controles. Van Engeland naar Noord-Ierland reizend kan dat zelfs betekenen dat je problemen krijgt met een broodje ham of kaas vanwege de regels voor vlees en melkproducten. In omgekeerde richting zijn er geen problemen. Noord-Ieren die ook een Iers paspoort hebben zullen ook weinig last hebben. De ‘roaming’ afspraken voor mobiele telefoons binnen de EU zijn niet meegenomen in de deal. Britse telecombedrijven zijn niet van plan nieuwe tarieven te gaan heffen,  al kunnen ze dat in detoekomst wel gaan doen.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Quote du Jour

Quote du Jour | Ierse grens

, door

We now seem to be in an odd position where Northern Ireland is getting a post-Brexit guarantee its lead political party does not want, while Scotland is being denied the same guarantee even thought its lead political party is in favour.

Theresa May lijkt te hebben gebogen voor de Ierse republiek: er komt na Brexit geen harde grens tussen zuiden en noorden. May’s Noord-Ierse coalitiepartner is daar niet onverdeeld gelukkig mee, want zo komt Noord-Ierland dichterbij Ierland en verder van het Verenigd Koninkrijk. Ondertussen wil de Schotse Nationale Partij dezelfde grens-status als Noord-Ierland, maar krijgt die niet. Liveblog bij The Guardian voor wie het volgen wil.

Foto: Dunk 🐝 (cc)

Brexit: er op of er onder

, door

ELDERS - Het Verenigd Koninkrijk en de EU hebben nog ruim vijftig dagen om een overeenkomst te bereiken over de toekomstige betrekkingen.

Volgens Michel Barnier, de onderhandelaar namens de EU, zijn de belangrijkste struikelblokken nog steeds het “gelijke speelveld”, het voorkomen van oneerlijke concurrentie op gebieden als overheidssubsidies, visserijbeleid en de controle op welke deal dan ook. De tijd dringt omdat een deal ook nog tijdig goedgekeurd moet worden door verschillende parlementen. 

Engeland startte gisteren met een tweede lock down periode ter bestrijding van het coronavirus. De nieuwe maatregelen, waaronder de sluiting van winkels voor niet-noodzakelijke goederen en van alle openbare gelegenheden, duurt tot 2 december. Ondanks de afwijzing van de maatregelen door een deel van zijn eigen partij zet premier Boris Johnson door. Het aantal COVID-19 doden heeft een piek bereikt en ziekenhuizen waarschuwen dat ze over twee weken geen plek meer hebben voor de stijgende aantallen patiënten. Johnson wil van geen kritiek weten. Hij verliet het parlement toen zijn voorgangster Theresa May vraagtekens zette bij de cijfers waarop de premier zich baseerde.

Schoolmaaltijden

Dat de Britse premier kritiek moeilijk kan verdragen bleek begin deze week ook uit zijn afzegging van een jaarlijkse bijeenkomst van ondernemers waarin hij aanmerkingen op de aanpak van de pandemie en de Brexit kon verwachten. ‘Dat de premier onze jaarvergadering niet komt openen is in de geschiedenis nog maar één keer voorgekomen’, zei een teleurgestelde voorzitter van de conferentie.

Foto: The Green Party of Ireland Comhaontas Glas (cc)

Ierse Groenen sluiten regeerakkoord

, door

ELDERS - Ierland wacht nog steeds op een nieuwe regering.

De uitslag van de Ierse parlementsverkiezingen van begin februari voorspelde al een moeilijke regeringsvorming. Grote winnaar in zeteltal was de linkse republikeinse Sinn Féin (SF). Partijleider Mary McDonald slaagde er echter niet in een coalitie met andere linkse partijen te vormen. Daarop grepen de verliezers, de centrumrechtse Fine Gael (FG) van aftredend premier Leo Varadkar en Fianna Fáil (FF) hun kans. De afgelopen honderd jaar hebben deze twee partijen elkaar van samenwerking uitgesloten. De nog altijd wat duistere, historisch gegroeide vijandschap is overboord gezet. Maandag kwam een regeerakkoord tot stand tussen FF, FD én de Groenen, die in het Iers Comhaontas Glas heten. Aangezien de centrum-rechtse partijen niet over voldoende zetels beschikken is een van de kleinere partijen nodig voor een meerderheidscoalitie.

In het akkoord is voorzien dat Varadkar en zijn collega Micheál Martin van Fianna Fáil alternerend premier zullen worden. De Groenen hebben extra investeringen afgedwongen voor het openbaar vervoer en de fiets, een verhoging van de carbon tax, en ambitieuze doelen voor verlaging van de CO2-uitstoot. Het akkoord moet nog aan de leden worden voorgelegd. De partij eist statutair een tweederde meerderheid en dat kan nog spannend worden. Vanaf 2007 hebben de Groenen ook deel uitgemaakt van een regeringscoalitie met Fianna Fáil. Dat kostte de partij in 2011 alle parlementszetels.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sinn Féin (cc)

Sinn Féin op winst in Ierland

, door

ELDERS - Ierland gaat morgen naar de stembus

“I believe it is time for change.” Het is een veelgehoorde uitspraak van kandidaten in verkiezingscampagnes. Mary Lou McDonald (foto), de partijleider van de linkse, republikeinse Sinn Féin (SF), zou morgen wel eens gelijk kunnen krijgen met haar clichématige voorspelling van een breuk in de Ierse politieke verhoudingen. Ierland wordt al bijna een eeuw geregeerd door een van de twee met elkaar concurrerende centrum-rechtse partijen, Fine Geal (FG) van de huidige premier Leo Varadkar en Fianna Fáil (FF) van Micheál Martin. Varadkar nam vorige maand zelf het initiatief voor nieuwe verkiezingen na problemen in het parlement met twee van zijn ministers. Hij hoopte ongetwijfeld op winst en een steviger basis voor een nieuwe termijn. Zijn concurrent Martin staat er in de polls echter beter voor en kan nu misschien het stokje weer van hem overnemen. Maar de grote verrassing in deze verkiezingscampagne is de opkomst van Sinn Féin, ooit de politieke tak van het voormalige Ierse Republikeinse Leger (IRA), een partij die zowel in Ierland als de Noord-Ierland actief is. SF was vroeger de paria van de Ierse politiek en is nu Fine Gael in de polls voorbijgestreefd. Als de partij die positie zaterdag weet te verzilveren mag je dus echt wel spreken van verandering.

Foto: Tiocfaidh ár lá 1916 (cc)

Wie redt de vrede in Noord-Ierland?

, door

ELDERS - Hoe zwaar weegt de vrede in Noord-Ierland voor de Britse regering?

“Het lidmaatschap van het Verenigd Koninkrijk was de lijm die het Goede Vrijdag akkoord in stand hield. De brexit dreigt het weer los te weken.” Dat schrijft Emmet Livingstone op Politico. De brexit zal er toe leiden dat inwoners van Noord-Ierland verschillende rechten krijgen met alle gevolgen van dien voor de onderlinge verhoudingen. Het Goede Vrijdag akkoord, dat een einde maakte aan jarenlang geweld tussen katholieken en protestanten, bepaalde dat Noord-Ieren konden kiezen voor een Brits paspoort, een Iers paspoort of beide. Met de uittreding van het VK uit de EU zullen aan deze paspoorten verschillende rechten zijn verbonden.

Noord-Ieren met een Brits paspoort vragen nu voor de zekerheid ook een Iers paspoort aan. Ongeveer 20% van de bevolking heeft alleen nog een Iers paspoort. De Brexit kan hen buitenlander in eigen land maken. Het is allemaal nog onzeker hoe het er voor verschillende groepen uit gaat zien. De regering werkt er aan, zegt een woordvoerder. Maar voorlopig lijkt May’s grootste zorg toch een -volgens iedereen onmogelijke- aanpassing van het akkoord met de rest van de EU dat haar regering, met de unionistische hardliners van de DUP, overeind kan houden en de eenheid in haar partij enigszins herstelt. In Noord-Ierland doemt het spook van de verdeeldheid weer op.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Son of Groucho (cc)

Waar komt de grens van het Verenigd Koninkrijk te liggen na de Brexit?

, door

ELDERS - Er lijkt een akkoord te zijn over het bedrag dat het Verenigd Koninkrijk na de Brexit aan de EU moet betalen. Het volgende agendapunt, een regeling voor de grens tussen Noord-Ierland en de Ierse republiek, wordt een stuk lastiger. Het rakelt oude conflicten op. 

De Britten zeggen te streven naar een frictionless border. Geen rijen voor controleposten, zo min mogelijk verandering ten opzichte van de huidige open grenzen. Dat wil iedereen natuurlijk. Maar hoe realistisch is dat?

De Ierse republiek wil er graag aan meewerken. De Ierse minister van Buitenlandse Zaken Simon Coveney, na het aftreden van Frances Fitzgerald kandidaat voor het vice-premierschap, ontkent dat Ierland met de grenskwestie het buurland extra onder druk wil zetten. ‘Wij zijn altijd bij ons standpunt gebleven dat we streven naar handhaving van de huidige onzichtbare grens tussen de republiek en Noord-Ierland’, zei hij woensdag. Volgens hem verschilt Noord-Ierland als deel van het Verenigd Koninkrijk van Schotland en Wales omdat hier de zee de grens met Engeland markeert. Het is aan Londen om, rekening houdend met dit feit, een begaanbare oplossing voor te stellen. Zijn suggestie is duidelijk: gebruik de grens tussen Engeland en Noord-Ierland als praktische EU-grens en handhaaf het vrije verkeer tussen Noord-Ierland en de Ierse republiek.

Foto: Duncan Hull (cc)

Onzekerheid is alles wat er over de Brexit bekend is

, door

ELDERS - Een paar weken na de start van de Brexit-onderhandelingen stapelen de onzekerheden zich op.

‘Ik kan nergens in Europa komen of de vraag wordt me gesteld wat er nu gaat gebeuren met de Brexit en waar het Verenigd Koninkrijk op uit is,’ schreef Europa correspondent van de BBC Katya Adler deze week. Onzekerheid is het algemene beeld en dat wil maar niet veranderen. Het is misschien wel het grootste gevaar voor de Britten bij hun afscheid van de Europese Unie.

Een selectie uit de vele berichten die deze week over de Brexit verschenen.

De toekomst van EU burgers in het VK

De week begon met een fors dreigement uit het Europese Parlement. De voorstellen voor de positie van EU burgers in het Verenigd Koninkrijk zullen volgens de fractievoorzitters van alle grote partijen moeten worden verbeterd. Anders komt er geen deal.

The European parliament will reserve its right to reject any agreement that treats EU citizens, regardless of their nationality, less favourably than they are at present.

Op de eis van EU-onderhandelaar Barnier dat Europese burgers in het Verenigd Koninkrijk na de Brexit gelijk zouden worden behandeld kwam van Britse kant een voorstel waarin zij een toekomst voorgeschoteld krijgen als “third-country nationals” met minder rechten dan Britten in de EU. EU burgers verliezen volgens het voorstel stemrecht bij lokale verkiezingen, er komt een inkomenstoets voor familieleden en het is nog onzeker wat de rechten zullen zijn van hun nakomelingen na de Brexit. Iedereen moet een nieuwe aanvrage doen voor een settled status. Degenen die nog niet langer dan vijf jaar in het VK wonen moeten eerst een verblijfsvergunning aanvragen en vervolgens een verzoek doen voor een settled status. Verder blijven nog heel veel vragen onbeantwoord. Het voorstel van de Britse onderhandelaar Davis is slechter dan wat er vorig jaar in het manifest van de Leave-campagne stond, schrijven de fractievoorzitters. Dit kan de EU onmogelijk accepteren.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Vorige Volgende