De euro: de vermarkting van een ideaal

Het begint er steeds meer op te lijken dat de Euro is mislukt. De komende weken en maanden zal blijken of Europa in staat is zich echt te hervormen of dat de hele zaak uit elkaar spat. Tijd om eens te kijken hoe het zover heeft kunnen komen en wat er verkeerd is gegaan. 1989, Ik kan het me nog goed herinneren: iedereen was opgelucht want het IJzeren Gordijn dat Europa had verdeeld was verdwenen. Het was nu voor iedereen duidelijk dat de hele wereld, van Nome in Alaska tot Kamchatka in Rusland, kapitalistisch en democratisch zou worden. De mislukking van het communisme had eens en voor altijd bewezen dat centrale aansturing van de economie niet werkt. Een andere les die we leerden was dat kapitalisme en vrijheid altijd samen gaan. Democratie en vrijheid zouden het beste gedijen bij de vrije markt en omgekeerd. Vrijheid was een voorwaarde voor bloeiende handel en welvaart. Maar de belangrijkste les was dat politiek de wereld niet kan veranderen, niemand geloofde nog in de maakbare samenleving. Ook de sociaaldemocratie, die een gemeenschappelijke voorouder heeft met het communisme, nam afstand van het oude denken en schudde haar ideologische veren af. Niet het collectief, maar het individu, bepaalde vanaf dat moment haar eigen lot. Dat lot wordt bepaald door de keuzes die je maakt. Kiest je goed, dan wordt je daarvoor beloond en eigen schuld dikke bult als je fout kiest! Maar dat is de moderne mondige burger wel toe te vertrouwen. Een nieuw tijdperk was begonnen. Francis Fukuyama kondigde het einde van de geschiedenis aan:

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De belastingbetaler als mythische held

(Via) This post from Richard Seymour is something I have been thinking about for a while regarding the importance of language as issue-framing:

“The point is how “the taxpayer” is invoked here as a relevant political category. You’ll notice that, implicit in this is a suggestion that there are people who aren’t taxpayers. But public sector workers pay taxes, not only on their income but on consumption. In fact, there is no one who doesn’t pay taxes. The unemployed pay tax. Children pay tax. Prisoners pay tax. Even the homeless pay tax. To speak of “the taxpayer” is in this sense meaningless, since it includes everyone. And self-evidently, not everyone shares the political attitudes expressed by “the taxpayer” above. The question of what “the taxpayer” is willing to pay for is a political question, depending on who the taxpayer is, and what other social categories and classes s/he identifies as. But implicit in this is the idea that the taxpayer is supporting a public sector which is purely parasitic. Public sector workers are “subsidised” by “the taxpayer”; as if, in addition to not paying taxes, they add no value to the economy. “The taxpayer” is thus, by definition, always over-taxed (even if there are quite a few who are under-taxed). The subject-position expressed in this figure of “the taxpayer” is that of a lower middle class trader, shopkeeper or white van man, anxious to hold on to his wad and not pay for anything he isn’t getting.”

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Bij de gratie van machines

Werkt de feedback loop in ons menselijke ecosysteem naar behoren? Stel dat technologie de kunstmatige natuur is die de mens om zich heen bouwt, worden de goede en slechte gevolgen van onze vrije daden door die technologie niet tot onoverzichtelijke proporties versterkt? Of zijn mensen zelf niet meer dan machines die alleen bestaansrecht hebben vanwege het doorgeven van een stukje code?

Dit zijn zomaar een paar niet al te eenvoudige vragen die documentairemaker Adam Curtis in All watched over by machines of loving grace opwerpt. Ik zal proberen hier een samenvatting te geven van deze uiterst prikkelende en verwarrende documentaireserie, maar pin me er niet op vast. Ga ‘m vooral zelf kijken.

In deel 1 Love and Power onderzoekt Curtis ondermeer het objectivisme van de Russisch-Amerikaanse schrijfster Ayn Rand. Curtis vertelt ruwweg het verhaal dat Hans Achterhuis in zijn Utopie van de vrije markt zo helder uit de doeken doet. Het neoliberalisme vindt zijn oorsprong in Rands objectivisme en is net als het socialisme en communisme een utopische ideologie (met Rand’s The fountain head en Atlas shrugged als manifesten). De mens kan alleen vrij zijn als hyperindividueel wezen, waarbij alle interacties gebaseerd zijn op rationaliteit en voor wat hoort wat. Altruïsme is tegennatuurlijk. Politiek is uit den boze, want collectieve belangen zijn irrelevant. Politiek kan het individu alleen maar hinderen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het kapitaal regeert

Boekomslag "A brief history of neoliberalism"David Harvey, auteur van A brief history of neoliberalism legt uit wat er volgens hem verkeerd is aan het huidige kapitalistische systeem. Je hoeft het niet met hem eens te zijn (hij bekijkt de crisis vanuit een marxistisch perspectief) maar de vraag die hij stelt zijn is wel terecht: hoe hebben we het we het zo ver kunnen laten komen dat we onze maatschappij zodanig inrichten dat niet de politiek maar de markt bepaalt hoe wij de maatschappij inrichten. In Harvey’s termen: het kapitaal regeert.

Maar kijk zelf naar deze prachtige animatie waarin de huidige crisis wordt uitgelegd, ook geschikt voor liberalen:

Bovenstaande animatie is gebaseerd op een lezing, video hieronder. Maar bekijk vooral eerst de animatie, en daarna (als u zijn woorden heeft gevisualiseerd) de onverkorte lezing “sec”:

[youtube=4×3]26o22Y33h9s[/youtube]

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De omgekeerde wereld

De omgekeerde Wereld/Detail van Brueghel "spreuken"/ Wikimedia

Ik ken Mr. Fish van zijn vaak rake politieke cartoons. Nee, niet de Mr. Fish uit de Marvel Comics, maar deze Mr Fish, die tekent voor Harpers en Truthdig. Hij tekent rake cartoons waar je niet echt om kan lachen – maar er valt tegenwoordig dan ook weinig te lachen in de politiek. Maar hij kan ook goed schrijven, zo blijkt. Mr. Fish heeft een klacht.

Hij beklaagt zich dat er zo weinig terecht gekomen is van die mooie wereld die ons beloofd werd in de sixties. In de jaren 70 werd hij volwassen, net op het moment dat idealisme werd vervangen door markt en ‘greed is good’. In zijn woorden:

In fact, there was a definite sense while growing up in the early ’70s that, finally, after a very deliberate and concerted effort by a dedicated group of very brave and very imaginative baby boomers, all the repressive social apparatus that had found its fullest expression by the middle part of the 20th century had been unraveled by the emergence of the counterculture and the growing popularity of a number of different literary, social and art movements, including the beatnik movement, the civil rights movement, bebop and cool jazz, abstract expressionism and action painting, protest folk, modern dance, Theater of the Absurd, neorealism and art house films, gonzo and New Journalism, the Confessionalist movement among poets, the feminist movement and the satire boom.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote van de Dag: Tijden van toenemende euroangst

[qvdd]

“Het debat [over de EU-begroting] was symptomatisch voor een vraag die Nederlandse politici zich de komende jaren vaker zullen moeten stellen: hoe ga je, in tijden van toenemende euroangst onder je eigen bevolking, om met de Europese Unie? Het openlijk belijden van sympathie voor die Unie is een zekere manier om de sympathie van je eigen kiezers te verliezen. Zeker voor partijen aan conservatieve kant van het politieke spectrum, zoals PVV, CDA, VVD, SP en de PvdA.

Tegelijkertijd is een goed werkende Unie essentieel om de huidige problemen het hoofd te bieden, betoogde Kamerlid Henk Jan Ormel (CDA): financiële crisis, klimaatverandering, volksverhuizingen, dreigende energietekorten, voedsel- en waterschaarste, opkomst van Azië. „Het is maar goed dat het schip van Nederland in konvooi vaart en daar niet in zijn eentje ronddobbert.” (NRC, vrijdag 27 mei 2011. p26-27)

Ik ben het helemaal met Henk Jan Ormel eens, maar waarom gaat de discussie daar helemaal niet over?

De problemen met Europa zijn geen foutje maar “by design”. De manier waarop men in de jaren negentig een eenheid van Europa probeerde te maken is typisch voor die tijd. Er werd niet nagedacht over wat eenheid betekent maar liet de markt het (denk) werk doen. Of, beter geformuleerd: eerst maken we één Europese markt met één munt dan volgt de politiek vanzelf wel. Het is een schoolvoorbeeld van neoliberaal technocratisch denken.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Just give money to the poor

If you are a public policy wonk interested in development, Just Give Money to the Poor: The Development Revolution from the Global South by Joseph Hanlon, Armando Barrientos and David Hulme, is for you.

This book argues for the value and effectiveness of cash transfer programs in order to alleviate poverty in the Global South as opposed to programs based on the faulty and yet still used modernization theory and as opposed to the complicated and short-sighted programs offered by the multitude of NGOs based more on donors priorities than actual need.

The book is strongly data-driven and reviews in details the different programs that have been piloted or implemented in various countries of the global South but they all lead to four conclusions:

“These programs are affordable, recipients use the money well and do not waste it, cash grants are an efficient way to directly reduce current poverty, and they have the potential to prevent future poverty by facilitating economic growth and promoting human development.” (2)

That being said, reviews of these programs (especially in Brazil, Mexico, South Africa, Indonesia, India and Zambia, among others) reveal two problematic areas: targeting (who gets the cash payments) and conditions (should there be any? What kind?)

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

The Night Cleaner

Florence Aubenas’s The Night Cleaner reads like Nickel And Dimed 2.0. The idea is simple: the Libération journalist went undercover and got herself on the labor market during the recession, wanting to experience what the cohorts of precarized workers experience, first hand. She would stay undercover until she found a full-time job.

Her cover story was that, at 48, she had just been dumped by the man who “kept” her and she was now looking for a job, with no experience or qualifications. The book is the tale of her journey in the world of the precarized. What she uncovers, and what is often invisible (by design) is what neoliberalism is really like for the people who have to live it.

Welcome to the Precariat, meet its members: the men and women of all ages who have to jump through the hoops that the Sarkozy administration throws in their way, for fear of losing unemployment benefits, the nonsensical (and often ridiculous) bureaucratic nightmares that are the French Pôles Emploi (unemployment centers where the unemployed are required to go, attend workshops on how to draft a resume, present oneself to potential employers, etc. in order to receive benefits, counseling and access to job listings), and waste hours and hours in transportation for a few hours of cleaning work.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Neem het niet!


“Scheppen is weerstand bieden. Weerstand bieden is scheppen.”

Premier Rutte laat zich er op voorstaan dat zijn beleid er op gericht is om Nederland terug te geven aan de Nederlanders. Dat vond ik al een opmerking van niks maar na het pamflet “Neem het niet!” Van Stéphane Hessel te hebben gelezen vind ik het “project” van Rutte ronduit een gotspe.

De oud-verzetsstrijder en mede-opsteller van de de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens beschrijft de plannen van de Franse Raad van het Verzet: “teruggave aan het volk van de grote gemonopoliseerde productiemiddelen, die de vrucht zijn van collectieve arbeid, van de energiebronnen, de bodemschatten, de verzekeringsmaatschappijen en de grote banken; de invoering van een echte economische en sociale democratie met uitschakeling van de economische en financiële aristocratie in de leiding van het economische bestel.”

Kom daar maar eens om bij Rutte. Hij zou naar z’n hoofd wijzen en je voor gek verklaren. Het rare is dat hij de tijdsgeest aan z’n zijde vindt. Ondanks de kredietcrisis en de verontwaardiging over de nog steeds uitgekeerde bonussen ziet de meerderheid lijdzaam toe hoe de “ongecontroleerde vrijheid van de vos in het kippenhok” vergroot wordt. Terwijl we 66 jaar vrijheid vieren, beseffen we blijkbaar niet dat we de doelstellingen van het verzet met voeten treden.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Vorige Volgende