Syrië: geen eenvoudige uitweg

,,Ik lees het nieuws over Syrië, de berichten over de grote aantallen slachtoffers. Op papier zijn ze statistieken. Maar als ik jou zie, dan zijn het mensen.’’ Het gesprek ging over de vraag hoe het geweld in Syrië kan worden gestopt en we zagen het somber in. We waren net als Robert Fisk bang dat de slachtoffers van Houla al snel weer vergeten zullen zijn. Tegenover mij zat een vrouw van wie de ouders jaren geleden naar Nederland vluchtten voor het regime van Hafez Al-Assad. Ik keek haar aan en dacht: ,,hoe kunnen wij haar vertellen dat we niks doen? Wat als ook haar familie en vrienden slachtoffer worden?’’ Vandaag drie artikelen die ingaan op de vraag welke mogelijkheden er nog zijn om in te grijpen. Het eerste artikel is een vraaggesprek van NPR News met Rami Khouri en Joshua Landis. Zij zien een neerwaartse spiraal in de richting van een burgeroorlog langs etnische lijnen. ,,There’s just no easy option, and people are as frustrated as they are outraged.’’

Door: Foto: Riccardof (cc)

Egypte: worst-case scenario

, door

Egypte houdt de eerste vrije presidentsverkiezingen sinds de val van het Mubarak-regime. Na de eerste ronde staan de twee oude politieke machtscentra samen in het strijdperk: het leger en de Moslim Broederschap. Voor veel Egyptenaren is dat een ,,nachtmerrie scenario’’, dat een verkiezingsstrijd met veel polarisatie belooft.

Winst voor het leger en de Moslim Broederschap

Eerder deze week haalde ik de Egyptische blogger en activist Mahmoud Salem aan, die zegt dat de Egyptenaren het centrum mijden en er in de politiek op dit moment geen ruimte is voor grijs. Zijn voorspelling kwam uit. Met 26,4 procent van de stemmen gaat de kandidaat van de Moslim Broederschap, Mohamed Mursi, op kop. In de voorlopige uitslagen wordt hij op de voet gevolgd door Ahmed Shafiq (23%), oud-commandant van de luchtmacht en de laatste premier van het Mubarak-regime. Zij beiden gaan door naar de tweede ronde. De islamisten herhaalden hun eerdere monsterzege – bij de parlementsverkiezingen kregen ze 70 procent van de stemmen – niet. Wat ook opvalt, is dat de oude machtscentra gezamenlijk geen meerderheid behalen.

De linkse Nasseristische kandidaat Hamdeen Sabbahi, oprichter van de Karama-partij (waardigheid), won in de grote steden Cairo, Alexandrië en Port Saïd, en ook in de zuidelijke Sinaï en het Rode Zee district. Met 21,5 procent viel hij echter niet buiten de boot zo het zich nu laat aanzien. Dat geldt ook voor de ,,progressieve’’ islamistische kandidaat Abdel Moneim AbulFotouh (18,1%). Amr Moussa, oud-minister en secretaris-generaal van de Arabische Liga, behaalde een teleurstellende 11% van de stemmen. De definitieve uitslag van de eerste ronde wordt dinsdag bekendgemaakt.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Riccardof (cc)

Elders in de wereld kiezen Egyptenaren hun president

, door

Er is in het Egyptische politieke landschap geen ruimte voor grijs. Dat is de les uit de parlementsverkiezingen, zegt de Egyptische blogger Sandmonkey – pseudoniem van Mahmoud Salem, seculiere revolutionair en adviseur van de Free Egyptians Party. We moeten niet raar opkijken als de centrumkandidaten Amr Moussa en AbulFotouh het niet redden bij de presidentsverkiezingen, waarvan gisteren en vandaag de eerste ronde plaatsvindt. In de polls winnen de veel uitgesprokener kandidaten Mohamed Morsy, Ahmed Shafiq en Hamdeen Sabahy aan populariteit.

Volgens @sandmonkey zien velen een fundamentele politieke waarheid over het hoofd: je kunt niet kunstmatig een midden creëren. Een centrum wordt gevormd wanneer twee tegengestelde machten, elk ongeveer even sterk en met duidelijk verschillende ideologieën, vechten om de controle. Alleen zo ontstaat een politieke balans waaruit een midden tevoorschijn kan komen. En in Egypte is daar nu geen sprake van. En dus ziet Salem de progressieve islamistische kandidaat AbulFotouh opschuiven richting islamistische hoek om bij zijn nieuwe salafistische supporters in het gevlij te komen. Voormalig minister en secretaris-generaal van de Arabische Liga ,,Moussa is finding himself up in shit-crek without a paddle’’. En passant concludeert hij dat de verkiezingen alle ideologieën omver lijken te werpen. Steun komt soms uit onverwachte hoek.

Juan Cole schrijft op Informed Comment dat je niet alleen moet kijken waar mensen voor stemmen, maar vooral waar ze tegen stemmen. Het Egyptisch electoraat is net zo ondoorgrondelijk als elk ander electoraat. Het stemt niet in meerderheid op de Moslim Broederschap en de salafisten omdat het zo gelovig is, maar vanwege twee andere belangrijke overwegingen die speelden in de parlementsverkiezingen. De Egyptenaren wilden partijen die niet gerelateerd waren aan het corrupte en gehate regime van Hosni Mubarak. Bovendien wilden ze partijen die eerlijk en transparant zijn, die niet van ze stelen of doorlopend steekpenningen eisen. In dat profiel passen de Moslim Broederschap en de salafisten nu eenmaal het beste.

Foto: Riccardof (cc)

Elders in de wereld verliest groen en winnen de vrouwen

, door

Voor veel commentatoren kwam de uitslag van de Algerijnse verkiezingen van vorige week donderdag als een volslagen verrassing. De opkomst was met 42,91 procent veel hoger dan verwacht en een zege van de islamisten bleef uit. Wie het wel goed deden waren de vrouwen, zij wonnen een derde van de parlementszetels. Wel in lijn met de verwachtingen veroverde le Front de Libération Nationale (FLN), de partij die al regeert sinds Algerije in de jaren zestig onafhankelijk werd van Frankrijk, bijna de helft van de zetels veroverde. Terwijl buitenlandse waarnemers spreken over redelijk eerlijke en transparante verkiezingen, beschuldigen de islamisten de regering van ‘gecentraliseerde verkiezingsfraude’.

In een eerste analyse spreekt Jadaliyya over een uitslag die onwaarschijnlijk maar niet onmogelijk is, en mogelijk maar niet gevalideerd. Hoewel het nog te vroeg is om de balans op te maken, geeft Jadaliyya al wel een aantal verklaringen. Zowel de overheid als veel politieke leiders hebben de beelden van de Arabische Lente in andere landen met succes geframed als buitenlandse interventie, islamistisch radicalisme en burgeroorlog. Dat de Algerijnse bevolking gevoelig is voor die boodschap, is niet zo vreemd in het licht van de islamistische overwinning en de burgeroorlog van de jaren negentig. Bovendien zijn de islamisten in Algerije, anders dan in Tunesië en Egypte, geen onbekenden in de politiek. Velen zien hen dan ook als belanghebbenden bij het huidige systeem. In ieder geval is de uitslag een steuntje in de rug voor secularisten elders in de regio.

Al Jazeera op haar beurt vraagt zich af of de – vergeleken met eerdere verkiezingen – hoge opkomst geen koren op de molen is van het regime en de kans op veranderingen er kleiner door wordt. Slaat de Arabische Lente Algerije over?

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Riccardof (cc)

Elders in de wereld moet men over de eigen schaduw heenstappen

, door

In Algerije vinden vandaag verkiezingen plaats. Tot nu toe is daar geen sprake van een Arabische Lente, maar de autoriteiten staan wel onder druk om hervormingen door te voeren. Zij presenteren de verkiezingen dan ook als een belangrijke stap op weg naar democratische hervormingen. Een hoge opkomst zal de verkiezingen in hun ogen legitimiteit geven. Onder de bevolking overheerst echter cynisme en apathie. Velen zien er niet het nut van in om te gaan stemmen. In het verleden verliepen verkiezingen oneerlijk en verkiezingen zullen weinig veranderen aan de problemen van alledag, zoals werkloosheid, hoge prijzen, schaarste en slechte woonomstandigheden.

De Egyptische krant Al Ahram stelde deze week de vraag of de islamisten afgeschilderd worden als de nieuwe boeman van Egypte. Sinds de islamisten in maart de parlementsverkiezingen wonnen, maken velen zich zorgen over de inperking van de vrijheid van meningsuiting en andere burgerrechten, met name die van vrouwen en minderheden. Rechtszaken zoals die tegen de acteur Adel Imam, die werd beschuldigd van blasfemie, versterken die angst. De islamisten zelf zeggen dat de liberalen en de restanten van het oude regime hen proberen zwart te maken. Ze wijzen dan bijvoorbeeld op de kwaadaardige geruchten die verspreid worden, zoals de hoax dat mannen na het overlijden van hun vrouw nog wel seks met haar zouden mogen hebben. Het dwingt de salafisten in ieder geval om snel politiek volwassen te worden. Zo nam Nour onlangs al afstand van salafistisch presidentskandidaat Abu Ismaïl, die vrouwen op termijn wil verplichten de niqaab te dragen en niet buitenshuis te werken.

Foto: Riccardof (cc)

Elders in de wereld raken regeringen in de problemen

, door

,,It might not be too late to craft a compromise that convinces political forces of the depth of political change without intensifying the SCAF’s fears”, stelde de International Crisis Group vorige week nog bij de presentatie van haar nieuwste rapport over Egypte. De aankondiging van de Militaire Raad begin deze week om een aantal kabinetswijzigingen door te voeren, lijkt dan ook een tegemoetkoming aan de eis van het parlement, en dan met name van de Freedom and Justice Party van de Moslimbroeders, om zelf de regering samen te kunnen stellen. De vraag is of die handreiking niet te laat komt. De afgelopen week liet namelijk ook een toename van geweld en verdere polarisatie zien.

Zaterdagnacht werd bij het ministerie van Defensie aan het Abbasiya Plein een groep demonstranten aangevallen die onder meer protesteerde tegen de uitsluiting van de salafistische presidentskandidaat Abu Ismail en het Grondwetsartikel dat daaraan ten grondslag ligt. Gisteren vielen er minstens 11 doden. Politieke partijen veroordeelden het geweld, verkiezingscampagnes werden opgeschort en een gepland overleg met de Militaire Raad werd geboycot. Het leger wordt ervan beschuldigd het geweld te regisseren. En zolang de militairen de macht hebben zal er ook geweld blijven, stelt bijvoorbeeld de linkse kandidaat Khaled Ali. Ook andere partijen voeren de druk op de militairen de macht volgens planning over te dragen op. Woensdagavond kondigde de Militaire Raad aan vervroegd af te treden als er tijdens de eerste verkiezingsronde op 23-24 mei een presidentskandidaat direct een beslissende meerderheid haalt. Beelden van Ahram Online en Al Jazeera:

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Riccardof (cc)

Elders: burgers en hun rechten

, door

In de aanloop naar de verkiezingen in Algerije, Egypte, Libië en Jordanië lijkt men te worstelen met deze vraag hoe om te gaan met de islamisten: Egypte sluit tal van kandidaten uit van de presidentsverkiezingen, terwijl Libië en Jordanië religieuze partijen bij wet verbieden. In een artikel over de nieuwe islamisten gaat Olivier Roy in op de vraag of islam en democratie samengaan. Voor Roy is dat een overbodig geworden vraag, want ze hebben elkaar nodig om te overleven. In het politiek transformerende Midden-Oosten kunnen de islamisten zich slechts door verkiezing staande houden. Het nieuwe politieke landschap dwingt een nieuwe positionering bij hen af. Tegelijkertijd is de transitie naar democratie niet compleet als mainstream islamistische groeperingen als de Moslim Broederschap en Ennahda geen plek krijgen in het nieuwe bestel.

De Egyptisch-Amerikaanse journaliste Mona Eltahawy vraagt zich af waarom Arabische maatschappijen vrouwen haten. Dat deed flink wat stof opwaaien en kreeg veel weerwoord, onder meer van Jadaliyya. Ze schetst een somber beeld van de positie van vrouwen in Arabische landen. Geen van die landen komt voor in de top-100 van het Global Gender Gap Report. Ze citeert Hillary Clinton die stelt dat extremisten, in welk land ook, altijd focussen op het beheersen van vrouwen. Volgens Eltahawy komt die behoefte voort uit de gedachte dat zonder die controle vrouwen te dicht in de buurt komen van seksuele onverzadigbaarheid. Terwijl het de mannen zijn die zich niet kunnen beheersen op straat en vrouwen lastig vallen. Ze roept op om dingen bij de naam te noemen en het cultuurrelativisme achter ons te laten. De politieke revoluties zullen niet slagen als er niet ook een revolutie in denken ontstaat.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Vorige