De filosofie van het heden

Zijn de Arabische opstanden en Occupy Wall Street mislukt omdat ze er niet in slaagden politieke instituties te transformeren? Nee, zeggen Chiara Bottici en Benoit Challand op Jadaliyya, want het is de verkeerde maatstaf om hun succes te meten. Met het bezetten van pleinen bezette men feitelijk de democratische ruimte. Er valt een les uit te leren: democratie begint niet bij de stembus, maar bij onszelf. De opstanden waren weliswaar spontaan, hadden geen organisatiestructuur, fondsen of leiders, maar daarmee waren ze niet onvoorbereid. We moeten de wijzende vinger – Facebookrevoluties, sociale media en grensoverschrijdende satellietkanalen – niet verwarren met het punt waar hij naar wijst: een nieuwe politieke taal. Een taal die sociale rechtvaardigheid en waardigheid mengt met niet langer bang zijn voor meedogenloze autoritaire regimes. Volgens Bottici en Challand hebben de opstanden twee revolutionaire principes gemeen.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022
Quote du Jour

Quote du Jour | Budding Gallic revolution

, door

 

Paris, the city once known as “the Beirut of Western Europe” because of its beauty, was now a danger zone.

Wie wel eens een stuk van Robert Fisk heeft gelezen, zal de stijl vast herkennen. In brede oriëntalistische streken wordt ‘het Midden-Oosten’ verklaard vanuit eeuwenoude twisten en veten. Plak er een gesprekje over de actualiteit in een taxi aan vast, en een reisgidsvertelling over de pittoresque stadsgezichten, aangevuld met wat algemene informatie over de laatste ontwikkelingen, en klaar is kees.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Riccardof (cc)

Het gewicht van alle Saoedische vrouwen op hun schouders

, door

Mijlpalen waren het: niet eerder vaardigden alle landen minstens één vrouw af naar de Olympische Spelen, voor het eerst namen twee Saoedische vrouwen deel. Hoe reageerde men daarop in Saoedi-Arabië? Een terugblik.

Veel Olympische atleten worden niet alleen beoordeeld op hun sportieve prestaties, schrijft Isobel Coleman op het blog van het Council on Foreign Relations. Ze oogsten vooral ook lof en kritiek op basis van persoonlijke kenmerken. Dat geldt nog sterker voor de Saoedische deelneemsters, gezien het sociale conservatisme in hun land.

‘Hoeren van de Olympische Spelen’

In eigen land oogsten de meiden op Twitter haatdragende opmerkingen als: ‘prostitutes of the Olympics’. De 16-jarige Shaherkani kreeg toegevoegd: ‘You do not represent the chaste Muslim women’. Het maakt nog maar eens duidelijk voor welke enorme opgave vrouwelijke sporters staan in Saoedi-Arabië. Sommige van die opmerkingen waren dusdanig beledigend dat Shaherkani’s vader nu probeert een rechtszaak tegen hen te beginnen.

‘De grootste gouden medaille in de geschiedenis van de Spelen’

Tegelijkertijd waren er ook heel positieve reacties, ook van mannen. Na de snelle nederlaag van Shaherkani schreef de eigenaar van het blog Saudi Roots: ‘I’ll walk out later with the Saudi flag around my neck and my head up high as if we won the biggest gold medal in the history of the Olympics’, ‘One small step for Wujdan, One HUGE leap for Saudi Women!’

Foto: Riccardof (cc)

Gezichtsloos in Saoedi-Arabië

, door

Hoe zou het voelen als ik een sluier draag, word ik dan anders behandeld? Verder een salafistische aardverschuiving, de Olympische Spelen en natuurlijk de Ramadan.

Verlost van starende blikken

Global Voices bericht over een intrigerend experiment van de Saoedische blogster Rana Jarbou (@rjarbou). Jarbou, opgegroeid in Saoedi-Arabië en nu haar tijd verdelend tussen Riyadh en Beiroet, vroeg zich af hoe het zou zijn als ze een gezichtssluier droeg. Hoe zou ze zich dan voelen? Zou ze anders bejegend worden? Afgelopen vrijdag kondigde ze op haar blog aan dat ze een week lang een niqaab zou dragen. In eerste instantie voelde ze zich vrij, eindelijk verlost van al die starende blikken, niet langer een wandelend seksobject. Gedurende de week verschuift haar ervaring. Op haar weblog (Engelstalig) doet ze dagelijks verslag van haar bevindingen.

Salafist omarmt democratie

Ook uit Saoedi-Arabië een bericht over de veranderende omgang van salafisten met democratie. Voor een grote meerderheid onder de salafisten is democratie tot nu toe in tegenspraak met de islam. Het kiezen van wetgevende vertegenwoordigers is volgens hen een inbreuk op de soevereiniteit van God en God is de enige ter wereld met valide soevereiniteit. Zou de democratie de overhand krijgen, dan worden mensen daarmee op hetzelfde niveau gesteld als God, met als gevolg dat de ene mens de andere aanbidt. In dat geval ben je volgens de salafisten niet langer een ware moslim, want polytheïsme sluipt dan het geloof binnen.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Waan van de dag

VVD-Kamerlid waarschuwt tegen ‘Eurabia’

, door

Concreet voorbeeld van Ybeltje Berckmoes: een Nigeriaanse knul die hier een Nigeriaanse vrouw aan de haak slaat, twee kinderen verwekt, en dan de dienst uit gaat zitten maken terwijl zij zich een slag in de rondte werkt.

Nigeria is voor de helft christelijk, maar dat mag de pret niet drukken: dit betreft natuurlijk moslims, toch?

Ik denk dat we inmiddels wel mogen vaststellen dat de VVD het PVV-gedachtengoed steeds meer omarmt.

Foto: Riccardof (cc)

Democratie, religie en vooral: economie

, door

Na het turbulente jaar in de Arabische wereld zijn veel westerlingen cynisch over democratie in de regio. De bevolking is echter nog steeds positief gestemd, hoewel democratie niet hun enige zorg is. Dat blijkt uit de opiniepeiling die het Pew Global Attitudes Project eergisteren publiceerde over zes landen: Egypte, Tunesië, Jordanië, Libanon, Turkije en Pakistan.

Democratie beste regeringsvorm

De opstanden zullen meer democratie brengen, denkt nog steeds een meerderheid in de Arabische landen. In Turkije en Pakistan lopen de meningen wat meer uiteen, waarbij het grote aantal respondenten met ‘geen mening’ opvalt.


In alle landen vindt een meestal ruime meerderheid dat democratie altijd de voorkeur verdient, hoewel dat in Jordanië 10 procent lager lag dan vorig jaar.

Die steun geldt niet alleen de algemene notie van democratie, maar ook specifieke democratische rechten en instituties als verkiezingen met meer partijen en burgerrechten. In sommige landen scoort de economie het hoogst, maar wellicht zegt dat vooral iets over de economische toestand daar.

Democratie is niet het enige dat telt

Niet een krachtige leider, maar een democratische overheid is belangrijk om de problemen op te lossen zegt men in vier van de zes landen. In Libanon vindt zelfs 8 op de 10 mensen dat. In Jordanië daalde het vertrouwen in democratie, maar dat land bevindt zich dan ook al langere tijd in een politieke impasse. Alleen in Pakistan groeide de al bestaande voorkeur voor een sterke man.

Foto: Riccardof (cc)

Vicieuze cirkel: water en energie

, door

Terwijl wij zorgen hebben over de stijgende zeespiegel, kampt het Middellandse Zeegebied met toenemende droogte. De toenemende vraag naar water leidt ook tot een grotere behoefte aan energie. Hoe kan een catastrofe voorkomen worden?

Volgens Plan Bleu, het regionale centrum van de VN-milieuprogramma UNEP, neemt de vraag naar water in het zuidelijke en oostelijke Middellandse Zeegebied tussen 2005 en 2025 met een derde toe: van 150 naar 200 km3 per jaar. Tegelijk groeit de energiebehoefte van 20 naar 200 TWh per jaar.

Het grootste deel van het water, 180 km3 per jaar, wordt gebruikt voor irrigatie. Dat water moet dan wel eerst naar de velden vervoerd worden, over steeds grotere afstanden. Dat vergt veel energie. Ook de industrie heeft veel water nodig, vooral de elektriciteitsproducenten. En ook huishoudens en de rioolzuivering gebruiken water. Het toenemend aantal waterkrachtcentrales gebruikt veel rivierwater. Er worden dammen en kanalen voor aangelegd, wat weer ingrijpende gevolgen heeft voor het waterleven en de morfologie van rivieren.

Het is duidelijk, stelt François Guerber, dat water en energie een vergelijkbare ontwikkeling doormaken en steeds meer onderling afhankelijk zijn. Simpel gesteld: voor de waterproductie heb je energie nodig en voor de energieproductie water, en beide worden schaarser. Willen we in de toekomst duurzame steden hebben, dan is beter watermanagement en verlaging van de energieconsumptie noodzakelijk.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Riccardof (cc)

Irak: succesverhaal of mislukking?

, door

Na de verkiezingen in 2010 werd in Irak maandenlang onderhandeld over een regering van nationale eenheid. Eind vorig jaar vertrokken de laatste Amerikaanse troepen. Sindsdien lijkt het sektarisch geweld weer op te laaien. Waar de regering-Obama spreekt over een functionerende democratie, een ‘lichtend baken voor de rest van het Midden-Oosten’, stellen anderen dat Irak een mislukte staat is.

Nagenoeg mislukt

Volgens Ned Parker is Irak niet ver verwijderd van een totale mislukking. Premier Al-Maliki geeft leiding aan een systeem van corruptie en overheersing, waarin politieke leiders veiligheidstroepen en milities gebruiken om hun vijanden te onderdrukken en de bevolking te intimideren. De wet dient daarbij vooral als wapen om tegen rivalen in te zetten of om de wandaden van bondgenoten te verdoezelen. De droom van een overheid met gekozen leiders die verantwoording aflegt aan het volk, vervaagt snel. De overheid is niet in staat basisvoorzieningen te garanderen, de werkloosheid onder jongeren is hoog. Het geweld is weliswaar een stuk lager dan in 2006 en 2007, maar nog steeds op een dusdanig hoog niveau dat velen hun toekomst als zeer onzeker zien. De hoop op een normaal leven, zonder geweld is bij veel Irakezen vervlogen. Zowel de premier als zijn rivalen zitten gevangen in het verleden.

Foto: Riccardof (cc)

45 jaar Occupy Palestine

, door

Deze maand is het 45 jaar geleden dat de Zesdaagse Oorlog plaatsvond. Die oorlog leidde tot de bezetting van de Westelijke Jordaanoever, Oost-Jeruzalem, de Gazastrook en de Golan Hoogvlakte door Israël. Een overzicht van actuele berichten over de gevolgen van de bezetting op het leven van de Palestijnen.

Deze week gaf Israël voor het eerst toe dat het tussen 1967 en 1994, toen de Palestijnse Autoriteit opgericht werd, aan een kwart miljoen Palestijnen hun burgerrechten ontnomen heeft. De Israëlische mensenrechtenorganisatie Hamoked deed vorig jaar een beroep op de Freedom of Information Act en kreeg deze week eindelijk antwoord: tussen 1967 en 1994 werd 108.878 Palestijnen het burgerschap ontnomen. Eerder wees een vergelijkbaar informatieverzoek al uit dat het leger op de Westelijke Jordaanoever het burgerschap van 140.000 Palestijnen introk. Hetzelfde geldt voor 14.000 inwoners van Oost-Jeruzalem. Alles bij elkaar een kwart miljoen Palestijnen.

De intrekking vond plaats op basis van twee criteria: iemand verbleef voor langer dan zeven jaar in het buitenland, of hij was niet aanwezig tijdens de volkstellingen die het leger in de Gazastrook hield in 1981 en 1988. Voldeed iemand aan een van beide criteria, dan leidde dat automatisch tot een ‘ceased residency status’. Dat intrekken gebeurde volledig automatisch, zonder de betrokkenen te horen, zonder individuele beoordeling, zonder bekendmaking ook. Hamoked stelt dat het intrekken van de burgerschapsstatus in de Bezette Palestijnse Gebieden in strijd is met het internationaal recht.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Riccardof (cc)

Alles draait om grondstoffen

, door

Als er niet snel oplossingen worden gevonden voor de huidige watertekorten, leidt dat volgens de Irakese premier Nour Al-Maliki in de toekomst tot wateroorlogen tussen Arabische landen. Deskundigen waarschuwen de temperatuurstijging in het Midden-Oosten leidt tot waterschaarste en toenemende verwoestijning. Zo zijn de Irakese moerassen tussen 1960 en 2000 geslonken met 50 tot 90 procent. In 2030 zal volgens een Amerikaans rapport dat in maart verscheen, de vraag naar water de beschikbare voorraden flink overstijgen.

Met de toenemende schaarste neemt ook het risico op conflicten toe. Veel landen zijn voor de toevoer van water afhankelijk van stroomopwaarts gelegen landen. De belangrijkste rivieren van Irak, de Eufraat en de Tigris, ontspringen allebei in Turkije. Om in de eigen waterbehoefte te voorzien heeft Turkije in de afgelopen dertig jaar veel dammen gebouwd, waardoor Irak veel minder water ontvangt. Vergelijkbare spanningen zijn er tussen Israël, Palestina, Syrië en Jordanië inzake de Jordaanrivier, die wordt gevoed door de Yarmouk-rivier. Tot nu toe komen de Arabische landen niet tot gezamenlijke oplossingen voor deze grensoverschrijdende problemen. Al investeert men wel in alternatieven, ontziltingscentrales bijvoorbeeld.

Toegang tot water is niet het enige probleem. In Noord-Irak twisten de Koerdische regionale regering en de centrale Irakese regering om de controle over de olievoorraden. Begin april schortten de Koerden de toelevering van de olie bestemd voor export via de nationale Irakese pijpleiding op omdat Bagdad niet alle kosten zou betalen aan de productiemaatschappijen. Vervolgens dreigde de centrale regering de gederfde inkomsten in mindering te brengen op het jaarlijkse budget voor de Koerden. Eenzijdige actie is in de plaats gekomen van onderhandelingen en een oplossing lijkt verder weg dan ooit. Reden voor de International Crisis Group om de internationale gemeenschap op te roepen tot stappen om de partijen te laten terugkeren naar de onderhandelingstafel.

Volgende