Kunst op Zondag | Kunst én Wetenschap

Kunst is belangrijker dan wetenschap. Dat zie je goed bij de ‘eremedaille voor Kunst en Wetenschap van de Huisorde van Oranje’. Afgelopen maandag mocht arts/astronaut André Kuipers het kleinood ontvangen. Nou ja kleinood, het is nog tamelijk fors zoals op een foto is te zien waar Kuipers door het lint gaat. Hij is daarmee een van de zeven wetenschappers die de eremedaille kregen toebedeeld. In het verleden werd ook één wagenmaker geëerd (die van het Dafje). Maar de overgrote meerderheid van de medailles ging naar kunstenaars. Tweeëndertig om precies te zijn. Als de Koning en zijn voorgangsters kunst meer waarderen dan wetenschap, is het dan gek dat zijn onderdanen hun neus ophalen voor wetenschap? Wat opvalt aan de lijst gelauwerden: er zit niet één kunstenaar bij die ook wetenschapper is. ‘Eremedaille voor Kunst of Wetenschap’ zou een betere titel zijn. Universele mens “Allround wetenschapper/kunstenaars zijn zeldzaam” (Kunst op Zondag, 8 september 2013). En zeker van het type Leonardo da Vinci (o.a. ingenieur, natuurkundige, anatomist, beeldhouwer en schilder) en Galileo Galileï (natuurkundige, astronoom, wiskundige, filosoof, tekenaar). Het leven in de 14e , 16e en 17e eeuw mag misschien wat minder hectisch zijn dan nu, het is hoogst onwaarschijnlijk dat de heren een geslaagde studie op al die gebieden hebben afgerond. Laat staan er een wetenschappelijke carrière mee hebben opgebouwd. Maar het geromantiseerde beeld van de ‘uomo universale’ spreekt wel tot de verbeelding. Wetenschappers in die jaren moesten wel goed in verbeelding zijn, puur door gebrek aan foto- en filmmiddelen. Wilde men iets visueel duidelijk maken dan moest er geschetst, getekend en geschilderd worden. Dat leverde bijvoorbeeld veel betere gebruiksaanwijzingen op dan we heden ten dage soms aantreffen. Galileo Galileï (1564 - 1642), Geometric and military compass (ca. 1606) Galileï beschreef en tekende zijn uitvinding in ‘Le operazioni del compasso geometrico e militare’. Insectenboek Maria Sibylla Merian was entomoloog én erg goed als tekenaar/illustrator. Ze werd beroemder als kunstenaar dan als wetenschapper. Fraai voorbeeld is haar boek over rupsen en vlinders in Suriname. Zestig gravures waar de beestjes zijn afgebeeld op de planten die ze eten. Alle gravures voorzien van een wetenschappelijke beschrijving. Maria Sibylla Merian (1647 - 1717) - Metamorphosis insectorum surinamensium (1705) De Koninklijke Bibliotheek zette het boek online. Hedendaagse wetenschappers/kunstenaars Allemaal goed en wel, maar zou de Koning ook hedendaagse wetenschappers/kunstenaars een medaille zou kunnen geven? Zeker wel… Astrofysicus en hoogleraar kosmologie Vincent Icke heeft als beeldend kunstenaar al een behoorlijke portofolio opgebouwd. Hij is de ontwerper van de Huygensfontein, een interactief kunstwerk voor de openbare ruimte, dat in Leiden gerealiseerd moet worden. Hart voor kunst Menno Baars arts/cardioloog, maakte ‘For the love of life’ (2010 - vijf sculpturen) voor het ziekenhuis waar hij werkt. In de olifantenparade in Londen figureerde een van zijn andere sculpturen. Menno Baars (1967 – heden), BaarsFant no. 2 (2010) Brulkikkers Felix Hess past zijn natuurkundige achtergrond toe in installaties die te maken hebben met natuur, interactie, zintuigen en stilte. Felix Hess (1941 – heden), It’s in the air (2008) In Australië raakte Felix Hess geïnspireerd door de communicatie van brulkikkers. Zijn geluidbeestjes reageren net als brulkikkers op elkaar. Zodra ze een onbekend geluid waarnemen, vallen ze stil. Hess maakte een aantal opnames van brulkikkers en nu kunnen we dus naar het concert van een kikkerkoor luisteren. https://www.youtube.com/watch?v=DoPDN_gEq_s Dat doet niet onder voor Steve Reich, vindt u niet? Awel, geven wij u nog de lijst van kunstenaar/wetenschappers die wij konden vinden. We hebben er vast een paar gemist, maar die weet u dan weer wel. Lijst van kunstenaar/wetenschappers Alexander Borodin (1833 - 1887), componist en chemicus Alfred L. Copley (1910 - 1992), medisch wetenschapper en schilder Angelo Vermeulen (1971 - heden), kunstenaar, bioloog en ruimtevaartonderzoeker Anna Atkins (1799 - 1871), botanicus en fotografe Brian May (1947 - heden), gitarist en astrofysicus Carl Gustav Jung (1875 - 1961), psychiater, psychoanalyticus, schilder, beeldhouwer Cesar Cui (1835 - 1918), ingenieur en componist David Goodsell (1961 - heden), bioloog, scheikundige, schilder, illustrator Ernest Ansermet (1883 - 1969) dirigent, componist en wiskundige Ernst Haeckel (1834 - 1919), zoöloog, filosoof en illustrator (boek: Kunstformen der Natur) Felix Hess (1941 - heden) natuurkundige, wiskundige, beeldend kunstenaar (installaties) Galileo Galileï (1564 - 1642), natuurkundige, astronoom, wiskundige, filosoof, tekenaar Hilary Koprowski (1916 - 2013), viroloog, immunoloog, componist Humphrey Davy (1778 - 1829), scheikundige, dichter Iannis Xenakis (1922 - 2001), architect, ingenieur, componist Johann Wolfgang von Goethe (1749 - 1832) dichter, schrijver, wetenschapper op gebied van o.a. natuurkunde John James Audubon (1785 - 1851), natuuronderzoeker, ornitholoog, schilder en illustrator Jonas Staal (1981 – heden), beeldend kunstenaar en propagandawetenschapper Krien Clevis (1960 -  heden), beeldend kunstenaar, onderzoeker Leonardo da Vinci (1452 - 1519) o.a. ingenieur, natuurkundige, anatomist, beeldhouwer, schilder Leo Vroman (1915 - 2014), bioloog, hematoloog, schrijver, dichter Louis Pasteur (1822 - 1895), scheikundige, microbioloog, schilder Frederick Banting (1891 - 1941) arts, fysicus, schilder Maria Sibylla Merian (1647 - 1717), entomoloog, tekenaar, illustrator Menno Baars (1967 – heden), arts, cardioloog, schilder Mily Balakirev (1837 - 1910), componist, dirigent, wiskundige Nicholas Rimsky-Korsakov (1844 – 1908), componist,  wiskundige en navigatiewetenschapper Vera Meyer (1970 -  heden), biotechnoloog, beeldend kunstenaar Rafael Lozano-Hemmer (1967 -  heden), fysicus, beeldend kunstenaar Roald Hoffmann (1937 -  heden), theoretisch scheikundige, dichter en toneelschrijver Roger Guillemin (1924 – heden), endocrinoloog, schilder Rutger Hendrik van den Hoofdakker (a.k.a.) Rutger Kopland (1934 - 2012), psychiater, hoogleraar biologische psychiatrie, dichter, schrijver Samuel Morse (1791–1872), uitvinder, schilder Samuel Taylor Coleridge (1772 - 1834), dichter, filosoof, theoloog Santiago Ramón y Cajal (1852–1934), histoloog, patholoog anatoom, schilder Vincent Icke (1946 – heden), astrofysicus, hoogleraar kosmologie, beeldend kunstenaar William Herschel (1738 - 1822), astronoom, componist

Door: Foto: Quinn Dombrowski (cc)
Foto: Grant Condit (cc)

Rijke communistische landen winnen meeste medailles

, door

ACHTERGROND - De Olympische Winterspelen van Sotsji zijn eindelijk begonnen. De infrastructuur zal ook voor de volgende Winterspelen van 2018 in PyeongChang nog niet klaar zijn, maar dat mag de pret niet drukken voor de 2800 atleten uit 88 deelnemende landen.

Maar wat ligt ten grondslag aan Olympisch succes? Kunnen we succes bij de Spelen verklaren aan de hand van economische, politieke en geografische kenmerken van een land? Daniel Johnson en Ayfer Ali hebben alle Olympische Spelen van 1952 tot 2000, zowel Winter- als Zomerspelen,  onderzocht en komen met een aantal interessante inzichten (voor een vergelijkbare analyse van alleen de Zomerspelen, zie hier).

Deelname

We kennen allemaal dat verschrikkelijke Olympische credo dat deelnemen belangrijker is dan winnen. Johnson en Ali onderzoeken dan ook eerst de factoren die het aantal deelnemers per land verklaren voor de Zomer- en Winterspelen tussen 1952 en 2000. Laten we eerlijk zijn, met slechts 88 deelnemende landen zullen hele continenten nauwelijks iets meekrijgen van Poetins prestigeproject.

Welvaart speelt een belangrijke rol voor deelname aan de Spelen. Voor de Zomerspelen is er een tamelijk lineair effect van welvaart, wat betekent dat rijkere landen proportioneel meer atleten afvaardigen. Het welvaartseffect voor de Winterspelen is sterk kwadratisch, dus arme landen sturen nauwelijks atleten, terwijl rijke landen relatief grote delegaties uitzenden. Het aantal inwoners is ook van belang, maar alleen voor de Zomerspelen. Voor de Winterspelen verklaart het inwonertal niet hoeveel atleten worden afgevaardigd.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: copyright ok. Gecheckt 08-11-2022

Jamaica, de grote winnaar van de Spelen

, door

DATA - Het is tegenwoordig een goede gewoonte om creatief om te gaan met het aantal behaalde Olympische (gouden) medailles. Eurofielen benadrukken graag dat de EU als “land” het eigenlijk het beste doet. Communisten kunnen er hun vrijheidsarme geschiedenis mee goedpraten. Kleine succesvolle landjes zetten graag het aantal behaalde medailles af tegen het nationaal inkomen of de bevolkingsgrootte. Dan blijkt dat die Amerikanen, Chinezen en Russen het nog niet eens zo goed te doen. Zulke alternatieve medaillespiegels zijn mooi, maar waar je het aantal medailles ook tegen afzet, er is maar een echte duurzame winnaar van de Spelen: Jamaica. Kijk maar:

Onderstaande tabellen rangschikken de landen op hun gemiddeld aantal medailles (goud, zilver en brons) van de afgelopen vier zomerspelen. Het geeft het aantal medailles per miljoen inwoners, per miljard dollar aan inkomen, per miljoen ton uitgestoten CO2 en per miljoen benodigde hectaren (de ecologische voetafdruk). Deze ranglijsten laten niets heel van de ‘gewone’ ranglijst.

Zo bezien is Jamaica toch het beste sportland op aarde, letterlijk. Medaille-voorspellers kijken vaak naar het inkomen en aantal inwoners, maar blijkbaar heeft Jamaica heel weinig mensen, geld en aarde nodig om sportieve prestaties neer te zetten. We kennen dit overigens al, namelijk als gaat om geluk: per hectare ‘produceert’ Jamaica heel veel gelukkige levensjaren.

Foto: copyright ok. Gecheckt 18-03-2022

Bijna drie procent van de plakken zijn voor ons

, door

DATA - Nederland is op Olympisch gebied een goede subtopper, maar eigenlijk doen we het best wel goed.

Op alle Olympische zomerspelen heeft Nederland tot nu toe 2,67 procent van de te behalen medailles gewonnen. Daarmee draaien we mee in de subtop van het landenklassement. Dat blijkt uit cijfers van de Britse krant The Guardian.

Nederland staat daarmee op de 11e plaats in de medaillespiegel voor alle edities van de zomerspelen vanaf 1896 tot 2008. Ter vergelijking, in 2008 haalde Nederland plaats 12, in 2004 plaats 18 en in topjaar 2000 plaats 8 op de ranglijst van behaald eremetaal. Dieptepunt in de recente historie was 1980. Met slechts drie medailles en zonder gouden plakken keerde Nederland huiswaarts. Het leverde ons de 30e plek op de medaillespiegel op.

In het klassement voor alle edities van de moderne Olympische Spelen moet Nederland landen als Oostenrijk, Hongarije en Zweden voor zich laten. Anderzijds staan China en Japan onder Nederland. De lijst wordt aangevoerd door de Verenigde Staten, gevolgd door Rusland.

Zo bezien doet Nederland het nog lang niet slecht. Een medaillekanon als de VS sleept wel veel meer plakken binnen (ruim twintig procent van het goud, mind you), maar heeft ook een bevolking die bijna twintig keer zo groot is.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De echte winnaar van de olympische spelen

, door

De spelen zitten erop, en Nederland is twaalfde geworden in de – blijkbaar – zeer belangrijke medaillespiegel. We vielen daarmee buiten de zeer begeerde top tien van Olympische toplanden, maar wél aardig voor een relatief klein land, toch?

En daar raken we meteen een belangrijk punt: zegt deze medaillespiegel eigenlijk wel wat? Is het opmerkelijk te noemen dat een land met ruim 1,3 miljard inwoners de meeste medailles wint, en dat het land met het meeste geld tweede wordt?

Wij dachten van niet en gingen daarom aan het werk en maakten voor u drie alternatieve ranglijsten om te bepalen wie de ‘echte’ winnaar is van de afgelopen Olympische Spelen. Al de hieronder gemaakte lijsten zijn zuiver gebaseerd op het aantal gouden medailles, aangezien deze in de officiële medaillespiegel ook leidend zijn. Alvast een kleine spoiler: de VS en China spelen hier geen rol van betekenis!

Goud per miljoen inwoners
Dat een land met een miljard inwoners veel medailles wint, dat zal niemand verbazen, en het zegt al helemaal niets over hoe sportief zo’n land is. Hieronder dan ook een lijst van landen die de meeste gouden medailles per miljoen inwoners hebben gewonnen de afgelopen weken, een betere maatstaf van het succes.