KORT | De schaamte voorbij

Liegen in de politiek – en zeker in de Amerikaanse politiek – is doodgewoon. Van een leugentje meer of minder hoe je dus niet op te kijken. Toch is dankzij Trump iets aan het veranderen. Waar je ooit nog bij het vertellen van een leugen plausible deniability nodig had (de leugen mocht niet te opzichtig zijn), is deze drempel nu aan het verdwijnen – en niet alleen bij The Donald himself. Ook Trump surrogate en huidig gouverneur van New Jersey Chris Christie doet vrolijk mee, ditmaal met betrekking tot de volstrekt valse bewering dat baas Donald al in 2011 het aluhoedjesidee had opgegeven dat Obama niet in de VS was geboren: A sitting governor goes on national television and when he is called out for an obvious falsehood, he simply repeats the inaccurate talking points over and over. This will possibly be our shortest fact check ever [...] Slate magazine counted nearly 40 Trump tweets since 2011 that raise questions about Obama’s birth. Even after Trump starting running for president last year, he continued to question the president’s background in television interviews. [...] This is such bogus spin that we have to wonder how Christie manages to say it with a straight face. Regular readers know we shy away from using the word “lie,” but clearly Christie is either lying or he is so misinformed that he has no business appearing on television. Aangezien wij hier op termijn altijd het nodige overnemen uit de Amerikaanse politiek, ben ik benieuwd wanneer volledig schaamteloos liegen ook hier in Nederland opgang zal maken. Voorjaar 2017?

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 11-02-2022

Quote du jour | Correct politicalness

It used to be that the most annoying thing in academic life was political correctness. But a new irritant now threatens to supplant it: the scourge of correct politicalness.

The essence of correct politicalness is to seek to undermine an irrefutable argument by claiming loudly and repetitively to have found an error in it.

Conservatief Wunderkind Niall Ferguson vindt dat zijn opvattingen per definitie ‘onweerlegbaar’ zijn, ook al zijn deze in strijd met de feiten.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Anders nog iets? | Digitaal leugentje om bestwil

COLUMN - Nederland is dol op onderzoekjes. Ik ook. Liefst lekker wazig en vooral lekker onbenullig.

En die zijn er genoeg. Zo is er een onderzoek geweest waarbij getest is hoe je beslissingen neemt, terwijl je naar het toilet moet. Of het onderzoek waarbij bekeken is waarom discuswerpers wél duizelig worden tijdens hun worp, en kogelslingeraars niet. En wat dacht je van het onderzoek waaruit gebleken is dat mannen met bruine ogen betrouwbaarder zijn dan mannen met een andere oogkleur? Kijk, dat is nou nog eens materie.

Soms komen er ook onderzoeken aan het licht, die ongeveer de hele natie treffen en er wel degelijk toedoen. Schokkende onderzoeken, die de wereld op zijn kop zetten. Zoals een uitgebreid onderzoek naar het gedrag van de Facebookgebruiker. Het schijnt namelijk zo te zijn, dat de mens achter een Facebookaccount vaak een leugenaar is. Een digitale, notoire leugenaar. Nu is Facebook natuurlijk een afspiegeling van de realiteit in de maatschappij, toch zal dit onderzoek voor velen een klap in het gezicht zijn. Of juist een eye-opener. Want (bijna) niets blijkt te zijn wat het lijkt te zijn in de sociale vriendenwereld die Facebook heet.

Er wordt bijvoorbeeld digitaal gelogen over het wel of niet hebben van een relatie. Facebook is van nature erg nieuwsgierig. Er wordt dus gevraagd om in je account aan te geven of je een relatie hebt of niet. Ook de naam van je eventuele geliefde mag erbij komen te staan. Je bent tenslotte trots op je dierbaarste bezit, en wilt dit dan ook tonen aan je digitale vriendenclub (en de rest van de wereld die meekijkt). Nu blijkt dat 41% van de mannen en 47% van de vrouwen op Facebook liegt over het hebben van een relatie! Lekker ongegeneerd flirten op Gezichtboek zou dat immers in de weg kunnen staan. Wat niet weet, wat wel flirt. Ofzo.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Anders nog iets? | Betrouwbaar liegen

COLUMN - Mannen liegen gemiddeld zo’n drie keer per dag. Vrouwen hooguit maar één keer per dag. Dit blijkt uit het onderzoek naar de betrouwbaarheid van mannen en vrouwen. Meteen heb ik hier al mijn twijfels over. Is dit onderzoek wel te vertrouwen? Is er niet gesjoemeld met de cijfers, om ons mannen er slechter uit te laten komen? In al mijn argwaan zou ik nu kunnen denken dat dit onderzoek door een vrouw gedaan is. Mijn vertrouwen wordt er in elk geval niet beter op. Ik ga dan ook direct bij mezelf te rade. Het is op dit moment van schrijven, zaterdagmiddag 14.15 uur. Ik heb vandaag nog geen enkele keer gelogen. Alhoewel, dat is deels gelogen. Ik heb eerder vandaag tegen mijn vriendin gezegd dat de kleine potjes huismerkmayonaise uitverkocht waren, terwijl ze er eigenlijk wél nog eentje hadden in de supermarkt. Leugentje om bestwil, want de grote pot Calvé mayonaise is natuurlijk relatief goedkoper dan het kleine potje. Die reden wordt geaccepteerd.

Dat we soms gewoonweg niet onder een leugen(tje) uit kunnen komen is niet zo vreemd. De heersende maatschappij eist natuurlijk op alle fronten honderd procent inzet en participatie van ons. Daarbij is het vaak onmogelijk om onder een leugen(tje) uit te komen (zoals mijn mayonaiseleugen(tje) van zojuist, waarmee ik voldoe aan het feit dat de helft van de mannen liegt om het leven makkelijker te maken (want: geen gezeur van vrouwlief over die grote pot mayo, die kleine was immers ‘op’…)). Nu is mijn mayonaiseleugentje een minuscuul deeltje in een groot en complex geheel. Want blijkbaar is dat pas 1/1095e deel van al mijn leugens dit jaar! Moet ik nu gaan vrezen voor mijn relatie? Is deze vanaf nu dan enkel en alleen op onbetrouwbaarheid gebaseerd, door ‘mayonaise-gate’?

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Opstelten verdraaide feiten over wietteelt

Uit het NRC:

Onderzoekers zijn niet te spreken over hoe hun publicaties over wietteelt door hun opdrachtgever, veelal het ministerie van Veiligheid en Justitie, zijn gepresenteerd. Dat leert een rondgang langs wetenschappers en onderzoekers.

Onwelgevallige publicaties zijn uitgesteld, conclusies selectief naar buiten gebracht (‘cherry picking’) en vraagstellingen zo gestuurd dat de uitkomst het beleid ondersteunt. Oud-minister Ivo Opstelten (VVD) gebruikte de rapporten om de harde aanpak van wietteelt te rechtvaardigen, maar het wetenschappelijk fundament daarvoor is brozer dan voorgesteld.

Foto: carnagenyc (cc)

Met liegen is niets mis

ACHTERGROND - Stel je voor: aan je deur staat een man met een pistool die vraagt waar je beste vriend zich bevindt. Jij weet dat deze bij jou thuis schuilt. Hij is bang om gedood te worden. Moet je de man aan de deur vertellen dat je beste vriend bij jou op de bank zit? Of mag je tegen hem liegen en zeggen dat je vriend tien minuten geleden vertrokken is naar zijn eigen huis?

Beschuldigen

Het negende gebod geeft een duidelijk antwoord op bovenstaande vraag: ‘Gij zult geen valse getuigenis afleggen.’ Dat betekent dat je de persoon aan je deur netjes moet vertellen dat degene die hij zoekt bij jou op de bank zit. Lange tijd is het gebod zo rechtlijnig geïnterpreteerd. Liegen was minstens net zo slecht als tegen het geloof in God ingaan, zo vertelt prof. dr. Maarten van Buuren in de serie ‘10 geboden revisited‘. Het gebod is namelijk ooit ingesteld om mensen te kunnen bestraffen, in dit of in een volgend leven. Dit was noodzakelijk omdat er geen duidelijke rechtsorde bestond. Daardoor kon iedereen elkaar valselijk beschuldigen. Dat is natuurlijk geen ideale basis voor een samenleving.

Moreel neutraal

In de zeventiende eeuw veranderde het perspectief op dit gebod. Hugo de Groot bracht toen een nuance aan. Soms is het geoorloofd om onwaarheid te spreken. Je bent de waarheid alleen aan diegenen verschuldigd die daar recht op hebben. Iemand die aanbelt en vraagt naar je vriend is, met het doel hem om te brengen, heeft dat recht natuurlijk niet. En dus is in zo’n geval liegen toegestaan.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Michael Boogerd en de leugens van de wielersport

COLUMN - Liegen. Ik ken mensen die het kunnen. Ikzelf kan het niet. Bij mij drukt de leugen onmiddellijk op mijn schuldgevoel. Bij aartsleugenaars gebeurt er iets anders. Niet zij worden door de leugen getransformeerd, de leugen transformeert de waarheid. De leugen wordt de waarheid. Daarom kunnen ze het zo goed. Omdat ze niet liegen als ze liegen. Ze vertellen de waarheid als ze liegen. En de waarheid is eenvoudig vol te houden. Als iemand er gaten in probeert te slaan, dan vul je die op met andere leugens die waarheid worden. Alsof het geen enkele moeite kost, bouwen ze verder. Totdat iemand zo’n groot gat in het bouwwerk slaat dat het niet meer te repareren valt. Meestal kunnen ze hun bouwwerk nog wel een tijdje overeind houden. Maar dat is meer voor henzelf. De rest van de wereld ziet alleen nog maar dat enorme gat. Het is dan vaak een kwestie van tijd dat eer ze ook zelf moeten erkennen dat hun waarheid gebaseerd is op een leugen. Misschien zelfs zonder het zelf te geloven.

Ik weet nog goed dat Rasmussen door de Raboploeg uit de Tour werd gehaald, terwijl hij grote kans maakte deze te winnen. Furieus was hij. In de wielerwereld ben je pas schuldig als je gesnapt wordt. Rasmussen was niet gesnapt, hij had een dopingcontrole gemist. Er was één presentator die het opnam voor de Deen. Michael Boogerd zei, terwijl hij naast Herbert Dijkstra en Maarten Ducrot zat, dat hij te doen had met Rasmussen. Ik vond het dapper en sympathiek van Boogerd om zijn voormalige ploeggenoot niet af te vallen. Tegelijkertijd begreep ik toen dat Boogerd hiermee onbewust bekende dat hem ook had kunnen overkomen wat Rasmussen nu overkwam.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Liegen, draaien, liegen, draaien

Het nieuwe normaal in de Nederlandse politiek: als wetenschappelijke onderbouwing beoogd beleid in de weg staat dan verdraai gewoon de conclusies en feiten of frustreer je de publicatie anderszins.

Eerder al wist Lodewijk Asscher onderzoek over de behoorlijk integratie van Turken in Nederland te verdraaien tot het tegenovergestelde door een klein wetenschappelijk voorbehoud te presenteren als de conclusie waarmee hij een klassiek PVV-tje deed. Diezelfde Asscher die zijn jarenlange prostitutiebeleid, eerst in Amsterdam en later nationaal, blijkt te baseren op twee grotendeels verzonnen werken over dwang in de prostitutie onder meer door Perdiep Ramesar.

Foto: LEOL30 (cc)

Tell Me Lies, Tell Me Sweet Little Lies

ACHTERGROND - Economen en bedrijfskundigen, zo blijkt uit recent onderzoek, zijn sneller geneigd tot liegen dan mensen met een andere opleidingsachtergrond.

Verschillende onderzoeken hebben inmiddels aangetoond dat veel mensen een voorkeur hebben voor het vertellen van de waarheid en het vermijden van leugens – zelfs in gevallen dat ze hier nadeel van ondervinden. Deze conclusie geldt echter niet voor iedereen: sommige mensen hebben weinig moeite om leugens te verkopen zodra er een voordeeltje valt te behalen.

Onderzoekers Raúl López-Pérez and Eli Spiegelman van de Universidad Autonoma van Madrid hebben door middel van een experiment (pdf) trachten te achterhalen of er een relatie bestaat tussen persoonlijke achtergrond en bereidheid tot liegen.

Groen of blauw?

De opzet van het experiment was simpel. Deelnemers (studenten) werden in paren opgesplitst, waarbij de ene persoon de rol van zender (van informatie) kreeg toebedeeld en de ander de rol van ontvanger. De zender werd voor een computerscherm geplaatst dat een groene of een blauwe cirkel liet zien. De kleur van de cirkel werd vervolgens medegedeeld aan de apart zittende ontvanger. Zenders ontvingen vijftien euro wanneer ze aangaven dat ze een groene cirkel zagen en veertien euro wanneer ze doorgaven een blauwe cirkel te zien. Ontvangers ontvingen altijd tien euro, onafhankelijk van de werkelijke kleur van de cirkel en het waarheidsgehalte van de boodschap van de zender.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Volgende