Er is al veel te doen geweest over de nieuwe wetgeving in de staat Arizona, zogenaamd bedoelt als maatregel tegen illegale immigratie. Nader onderzoek laat echter zien dat er ook nog wat andere krachten meespelen bij de totstandkoming van deze nieuwe wetten, te weten die van de private gevangenissen. Meer wetten om mensen achter de tralies te krijgen zijn goed voor de omzet. Dus waarom de latente negatieve tendensen niet een handje helpen met wat lobbywerk en wat geld. Is uit eindelijk zeer rendabel. En zo blijkt wederom dat in de VS het gevangen zetten van mensen zijn maatschappelijke doel al lang voorbij geschoten is. Het gaat gewoon om geld verdienen, en daar weten ze wel pap van. Dus zit 1 op de 100 Amerikanen in de gevangenis. Niet dat het land daarmee veiliger geworden is overigens.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
“That’s not the spirit of giving. You can only really give when you give something you own. They’re giving away their parents’ things — the lemonade, cups, candy. It’s not theirs to give.” (SunTimes)
Verwilderd rechtsmensch Terry Savage is columniste bij de Sun-Times in Chicago. Afgelopen week zag ze kinderen limonade aanbieden langs de weg. Ze poelde haar kar aan de zijde van de weg en deed het raam open. Toen ze begreep dat de kinderen de limonade gratis weggaven werd het mevrouw Savage socialistisch rood voor de ogen. Dit was precies de luizige mentaliteit waar Amerika aan kapot gaat dacht ze: gratis dingen weggeven zoals uitkeringen en subsidies. Hierop besloot ze de goedwillende kinderen een ferm lesje kapitalisme te geven en bezorgde hen voor de rest van de dag een welverdiend rotgevoel. Nadat ze is weer was afgekoeld in haar airconditioned auto is Savage nog steeds trots op wat ze heeft gedaan en besluit ze er een column over te schrijven… sommige mensen zijn zóóó schaamteloos.
Das Kapital, het magnum opus van Karl Marx (1818-1883) en de ‘bijbel’ van de communistische beweging, komt op één mei, de Dag van de Arbeid, uit in een nieuwe Nederlandse vertaling van Hans Drieser. Sinds publicatie aan het eind van de 19e eeuw heeft dit boek velen over de hele wereld de hoop geboden op een einde aan onderdrukking en armoede. Het beschreef de onvermijdelijke ondergang van het kapitalisme en het net zo zekere ontstaan van een geheel klasseloze maatschappij waarin iedereen gelijkelijk zou bijdragen naar vermogen en ontvangen naar behoefte.
Dat het kapitalisme zich een stuk flexibeler toonde dan Marx had voorspeld en dat de arbeidersklasse zich anders ging gedragen dan hij had gehoopt, heeft niet verhinderd dat het geloof tot ver in de 20e eeuw levend is gebleven. Na een kleine opleving aan de westerse universiteiten in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw verdween de aandacht voor Marx en zijn kritiek op het kapitalisme. En nadat in 1989 in Oost-Europa zijn standbeelden overal werden omgetrokken leken Marx en Das Kapital definitief bijgezet te worden in de geschiedenis.
Een nieuwe uitgave van Das Kapital in 2010 roept onvermijdelijk de vraag op of we hier alleen met geschiedenis te maken hebben of toch ook nog een beetje met de actualiteit. De financiële crisis van de afgelopen jaren heeft natuurlijk vragen opgeroepen over de aard van het economisch systeem dat inmiddels de wereld domineert. En als die vragen niet bevredigend beantwoord kunnen worden zijn alle, zowel oude als nieuwe invalshoeken welkom in het debat. Das Kapital is in het verleden bekritiseerd als een in zeer hoge mate speculatief boek dat in zijn natuurwetenschappelijke benadering van de economie al snel werd achterhaald door de feiten. Maar de visies van Marx, zijn oog voor de werking en de vele tekortkomingen van het systeem, bieden nog steeds inspiratie voor een verklaring en beoordeling van wat er vandaag gebeurt. Ik geef drie voorbeelden.
1. Marx schreef over de macht van de rijken, de ophoping van kapitaal in de handen van een steeds kleinere groep en de steeds verdere verarming van de massa?s. Sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw is de ongelijkheid in inkomen groter geworden. Dat geldt voor alle westerse landen afzonderlijk, maar vooral ook voor de verhouding tussen het rijke westen en de ontwikkelingslanden. De financieel-economische crisis aan het begin van de nieuwe eeuw is nog lang niet uitgewerkt. De overheid heeft wel een enorme schuldenlast die in de komende jaren vele burgers zal raken. Daarmee zijn de gevolgen van de crisis afgewenteld op de samenleving als geheel. De winsten hebben zich intussen weer hersteld en de bonussen zijn helemaal nooit weggeweest. Als het goed gaat profiteren de rijken het meest (en de armen misschien een beetje), als het slecht gaat bloeden de armen. Dat is de wet van Das Kapital.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
Pacha Mama, puta madre nog an toe! Het is vandaag Earth Day, de dag waarop we allemaal even stilstaan bij het feit dat een gezonde aarde van levensbelang is voor de mensheid. Een goed moment om eens na te denken over hoe we de onafwendbare Kladderadatsj van de aardkloot alsnog kunnen afwenden.
In Bolivia wordt dezer dagen een pan-latijnse conferentie gehouden met als doel regionale consensus te breiken voor de volgende VN-klimaattop in Mexico, in december dit jaar. De World Conference on Climate Change and the Rights of the Mother Earth werd gisteren geopend door de Boliviaanse president Evo Morales. Deze socialistische president stelde in zijn openingstoespraak dat: “het kapitalisme sterft óf de aarde sterft”. Het leven op aarde heeft geen toekomst als het kapitalistische systeem overeind blijft zo meent Morales. Kapitalisme is volgens hem synoniem aan ongelijkheid en vernietiging van de aarde.
Nu is dat opzich best een aardige hypothese die een discussie waard is. Met name ook omdat ‘ouderwets’ kapitalisme ervan uitgaat dat economische groei de enige manier is om het systeem in stand te houden. Een basisschool-leerling kan echter begrijpen dat oneindige groei in een wereld met eindige natuurlijke hulpbronnen en ruimte uiteindelijk vastloopt. Het Impossible Hamster scenario.
“Dodelijk arbeidsrecht hindert India’s opkomst,” schreef de Wall Street Journal vorige maand. Ondanks de inspanningen van Premier Manmohan Singh om zijn land naar westerse maatstaven te hervormen weerhoudt de naoorlogse geschiedenis van India met het socialisme het ervan om het kapitalisme daadwerkelijk te omarmen.
De loopgraven worden volgens de krant door het gehele land getrokken. “Fabrieksmanagers, temidden van de wereldwijde economische tegenslag, willen loonkosten drukken en overtollige werknemers afschrijven.” De vakbonden komen daartegen in verzet met acties waarbij soms zelfs slachtoffers vallen.
De Indiase arbeiders zijn gefrustreerd omdat ze het gevoel hebben dat zij maar nauwelijks profiteren van ’s lands groeiende welvaart. Volgens ondernemers wakkeren de vakbonden deze onvrede aan om politieke redenen terwijl een verouderd arbeidsrecht hoognodig aan hervorming toe is. “We kunnen geen kapitalistische land zijn dat een socialistisch arbeidsrecht kent,” aldus het hoofd van een werkgeversorganisatie.
De economie van India heeft de afgelopen jaren een stabiele groei van 8% per jaar doorgemaakt. De middenklasse van het land dijt uit waardoor zowel in de stad als op het platteland de binnenlandse markt groeit. Maar de industriële productie heeft na jaren van opgang een flinke klap te verduren gekregen vanwege de wereldwijde recessie. Bedrijven voelen zich genoodzaakt om te bezuinigen. “De onrust dient,” volgens de Wall Street Journal, “als een herinnering dat India nog een lange weg te gaan heeft voor het naast de andere economische grootmachten van de wereld kan staan.”
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
De markt gedraagt zich soms als Bokito. Je kunt heel lang denken dat je hem onder controle hebt maar op een dag doet hij toch wat zijn reflexen hem ingeven. Uiteindelijk geeft een hele brede diepe greppel meer zekerheid dan een goede dompteur.
Een onvermijdelijke quote uit de 21e Joop Den Uyl lezing: De Derde Weg Voorbij [.pdf] van PvdA-leider en minister van Financiën Wouter Bos waarin hij kritiek uit op de ontwrichtende werking van het moderne kapitalisme (NRC). Leuk gevonden die Bokito beeldspraak. Daar kan je nog wel even op voort associëren. De vrouw die dagelijks naar Bokito stond te lonken zijn ‘wijzelf’ uiteraard: zowel slachtoffer als aanstichter. Bos refereerde hier al eens aan in een DWDD uitzending: de zucht naar een paar tienden procent extra spaarrente en tophypotheken heeft de banken alias Bokito opgejut. Vervolgens heeft dompteur Bos, om nog meer schade te voorkomen, Bokito met een grote trossen bananen terug in zijn hok gelokt. Maar de deur van het hok staat nog steeds wagenwijd open. Daarom steunt Bos nu zijn Amerikaanse ambtsgenoot Tim Geithner om banken te verkleinen (Joop). Kleine Bokitootjes zouden immers minder schade aanrichten. Maar is hij soms die kleine Bokito uit Wognum vergeten?
Dit is een gastbijdrage van Marjolein van de Water, samen met vier andere jonge mediamakers blogt ze momenteel vanuit Kopenhagen. Hieronder geeft ze een sfeerimpressie van de demonstratie van afgelopen zaterdag.
Op twaalf december vindt in Kopenhagen een grote demonstratie plaats waar rond de 100.000 mensen aan meedoen. Een bonte stoet loopt van het centrum van Kopenhagen naar het Bella Center, de plaats waar ambtenaren, regeringsleiders en lobbyisten zich deze week verzameld hebben om een oplossing te bedenken voor het klimaatprobleem. Hare Krishna aanhangers, anarchisten, hippies, communisten, socialisten, nonnen, moeders met bakfietsen vol kinderen, boeren, vakbonden, bejaarden en natuurlijk de grote milieu en ontwikkelingsorganisaties. Ondanks de diversiteit van de aanwezigen is de boodschap van de demonstratie unaniem: “Systeem verandering, geen klimaatsverandering!” De leus klinkt de hele dag in verschillende talen en ritmes, hierin ondersteund door soundsystems en sambabands.
Sommige van de aanwezige groepen pleiten voor een totale afschaffing van het kapitalistische systeem, anderen zijn gematigder en hopen vooral dat de regeringsleiders besluiten het systeem van CO2 emissiehandel af te schaffen. Er heerst wel grote overeenstemming over de negatieve rol die multinationale bedrijven spelen. Enerzijds als veroorzaker van het klimaatprobleem en anderzijds als zijnde veel te invloedrijke lobbyisten. “De bedrijven moeten hun verantwoordelijkheid nemen en als ze dat niet doen, moeten ze hiertoe gedwongen worden door de regeringsleiders.”, zegt Henry Saragih uit Indonesië. “Op dit moment is het andersom, de bedrijven hebben een positie waarin ze de regeringsleiders kunnen vertellen wat te doen. Het neoliberale systeem heeft ervoor gezorgd dat er bijna geen controle mogelijk is op de activiteiten van multinationale bedrijven.”
Een prestatiemaatschappij maakt geen slachtoffers.
Zij die solidair trachten te zijn met de minderbedeelden in de samenleving stellen deze mensen graag als slachtoffers voor: slachtoffers van uitbuiting; slachtsoffers van “het systeem”; of, in de woorden van Agnes Kant, “slachtoffers van onze prestatiemaatschappij.”
De voorvrouw van de Socialistische Partij was verbijsterd over het gebrek aan bijval waarop Marcel van Dam en zijn De Onrendabelen konden rekenen. Van Dam was er volgens haar juist uitstekend in geslaagd om, “zonder hun tekortkomingen te verbloemen, […] de onzichtbare kaste van onrendabelen zichtbaar” te maken. Dat hij wat met de cijfers en feiten draaide deed daar niets aan af.
Het lot van deze “onzichtbare kaste”, die Kant op een aanzienlijke vijftien tot twintig procent van de bevolking beraamt, is de schuld van de “afbraak van de sociale zekerheid” die zich sinds de jaren tachtig heeft ingezet. “Sluipenderwijs hebben politici ons laten wennen aan het idee dat rijen bij de voedselbank acceptabel zijn” maar dat is dus niet zo. We leven hier niet in een socialistische heilstaat!
Met die afbraak van de sociale zekerheid valt het in werkelijkheid wel mee. De groei van de “warme verzorgingsstaat” waarnaar Kant terugverlangt is inderdaad afgeremd maar volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau is tussen 1997 en 2007 zowel het aantal kinderen als het aantal ouderen dat in armoede leeft in ons land sterk afgenomen en de algehele inkomensongelijkheid verminderd. Tot op de dag van vandaag worden miljarden besteed aan uitkeringen, toeslagen, het subsidieren van banen, sociale werkplaatsen, en het reïntegreren van voormalige werklozen—en zeker niet altijd met het gewenste resultaat. Toch stelt Kant dat we ons hebben overgeleverd aan een “kille, zakelijke prestatiemaatschappij.” Was het maar zo!
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
