Hypocrisie in de internationale economie

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Deed je het nog niet, begin er dan nu mee. Een beschimpende schaterlach voor iedere keer dat je een westers politicus China de les hoort lezen over de vrije markt.

In de film Manufacturing Consent zegt Noam Chomsky: “There is no more morality in world affairs, fundamentally, then there was at the time of Genghis Khan. [There’s] just different factors to be concerned [with].”

Aan die opmerking moest ik denken toen ik onlangs een analyse van Hans Moleman in de Volkskrant las. Moleman beschrijft de spanningen tussen China, India, en alle landen daaromheen. (Het stuk is hier te lezen voor abonnees.) In het slot verwoordt een Indiase analist één van de irritaties die de VS regelmatig richting China uiten: dat ze wel doen alsof ze een vrijemarkteconomie hebben, maar eigenlijk vals spelen!

De aanklacht luidt als volgt: China schaadt de economische belangen van andere landen omdat het de Yuan kunstmatig laag houdt. Een goedkope Yuan zorgt ervoor dat Chinese producten goedkoop zijn in het buitenland. Zo lang China de Yuan laag houdt, kan niemand met de Chinese bodemprijzen concurreren. China verdient aan export, Europa en de VS blijven beteuterd achter met enorme handelstekorten. Dit alles is oneerlijk en slecht voor de wereldeconomie.

Na het uitspreken van deze aanklacht steken de VS en Europa graag de loftrompet over de vrijemarkteconomie en hoe het onderwaarderen van je munt daar niet in thuis hoort. China, gedraag je! Hou je aan de regels!

Eén maat / twee maten
Afgezien van de vraag of het voor de VS iets zou uitmaken als China de Yuan los laat, moeten we onszelf toch in de spiegel kijken en vragen: houden wij ons eigenlijk wel aan ‘de regels’? In een column getiteld Fort Europa legt econoom Kees Vendrik uit dat Europa op belangrijke terreinen juist anti-kapitalistisch te werk gaat:

“Mensen worden helemaal niet beloond naar hun productiviteit, zoals vrijemarkteconomen graag beweren. De grote verschillen in beloning wereldwijd zijn ook geen product van de vrije markt, maar van het tegendeel daarvan, namelijk vergaande beperking van migratie…

Liberalen moeten nog maar eens uitleggen waarom zij als fervent pleitbezorger van de vrije (wereld)markt tegelijkertijd al jaren hoofdaannemer zijn van het grootste kartel dat de economie kent: de gesloten arbeidsmarkt. Europa maakt nauwelijks plaats voor de vreemdeling, zeker nu de rechtse populisten aan invloed winnen. De thuismarkt wordt zwaar beschermd en kosten noch moeite worden gespaard om de grenzen gesloten te houden.”

Als iemand zijn markt beschermt, is het wel Europa. Vendrik schrijft hier over het beperken van arbeidsmigratie, iets waar de VS ook goed in is. We kunnen ook de vele miljarden aan Europese landbouwsubsidies noemen. Of we kunnen overheden bekritiseren om het in leven houden van falende instituties op de financiële markten, zonder ze daarna met harde hand te dwingen gezond te worden.

Het punt is hier dat niemand zich aan ‘de regels’ van de vrije markt houdt. Er zijn nog wel hardcore vrije marktfundamentalisten. Neem ‘superinvesteerder’ Jim Rogers, die meent dat Europa Griekenland failliet had moeten laten gaan:


Dit soort mannen verdedigt het pure kapitalisme, waar economische entiteiten die falen ook echt falen, dat wil zeggen failliet gaan. Maar politici willen — om begrijpelijke en min of meer legitieme redenen — die pijn nu niet op hun bevolking afwentelen (als het dan echt moet, dan toch liever na de volgende verkiezingen).

En zo blijven we allemaal meedoen in een systeem waarvan iedereen weet dat het niet werkt, rennen we als hamsters in het rad van de zogenaamd “vrije markt”, waar overheden en supra-nationale zwaargewichten als het IMF de kosten van nationale financiële debacles op zich nemen, terwijl ze zuchtend onder hun eigen schuldenlast anderen oproepen zich toch vooral aan de regels te houden van het kapitalistische systeem dat zo gekoesterd wordt omdat haar marktmechanismen altijd onderscheid maken tussen een rotte en een gezonde appel. Wanneer we dat toestaan.

In het Westen lossen we onze acute problemen (ze heten schulden) op door ze te verplaatsen en hoewel onze oplossingen geen oplossingen zijn, wijzen we anderen graag op de juiste oplossing.

Daarbij geloven de echte fantaten — we noemen ze neoliberalen —  dat ze het morele gelijk van het kapitalisme aan hun zijde hebben. We horen dan praat over laissez faire, een onzichtbare hand, en trickle-down economics. Filosoof Hans Achterhuis heeft in De utopie van de vrije markt laten zien dat deze kapitalistische concepten net zo utopisch en net zo disfunctioneel zijn als die van het communisme.

Als westerlingen China de les lezen gebruiken ze wetten van de vrije markt die ze zelf aan hun laars lappen. De hypocrisie viert hoogtij, en hoewel Barack Obama bepaald geen Ghengis Khan is, ben ik bang dat Noam Chomsky gelijk heeft. Andere tijden, andere poppetjes, andere taal. Maar altijd een machtsstrijd tussen mannen die meten met de morele maat die ze het beste uitkomt.

Reacties (25)

#1 Bismarck

“China schaadt de economische belangen van andere landen omdat het de Yuan kunstmatig laag houdt. Een goedkope Yuan zorgt ervoor dat Chinese producten goedkoop zijn in het buitenland.”

Je kan ook zeggen dat China zichzelf schaadt. Het verkoopt zijn producten immers te goedkoop, waardoor het in waarde meer arbeid/grondstoffen verbruikt dan het in geld oplevert.

Ik mis in het overzichtje vrijemarktverstoringen van de EU (en de VS) trouwens de torenhoge importheffingen op allerlei goederen (oa. elektronica uit China, zo moest ik een paar jaar terug op een gratis want gewonnen moederbord ruim 25 euro importheffing betalen, vanwege de verzendkosten die de afzender gemaakt had en de verzekerde waarde).

  • Volgende discussie
#2 Stickmeister

Goed stuk.
Het is een feit dat de samenleving hypocriet is. Er spelen immers verschillende belangen.
Aan de andere kant, China en Amerika hebben elkaar hard nodig. Zullen ook niet zo snel los van elkaar geraken door de ‘dollarbergen’ van China.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Loupe

De kleren die de Westerse keizer zich op de vrije markt laat aanmeten worden met de dag doorzichtiger.

Creatief boekhouden, kartelvorming, schuld met schuld aflossen en lenen van de toekomst: dat zijn inmiddels onze economische bakens.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Tjerk

#1
Idd. Kijk maar eens naar de (verborgen) inflatie in China, dan blijkt zo’n lage yuan uiteindelijk helemaal niet zo goed te zijn voor de bevolking.

#4
Die kartelvorming krijg je toch juist vanwege de overheid? Zoals bijvoorbeeld in de markt van zorgverzekeraars…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Minik

Slecht stuk.
De zgn gesloten arbeidsmarkt in het westen valt in het niet bij de geslotenheid van China. Je ziet daar geen Vietnamese of andere Aziatische gastarbeiders.
China heeft geen vrije migratie.
De beloning die wij in Nederland kennen voor arbeid kan gelijk zijn aan die in de VS maar de manier waarop iemand ontslagen kan worden verschilt behoorlijk en is wel degelijk van invloed op de markt.
China kent geen vrije vestiging. Als je als bedrijf activiteiten wil ontwikkelen op de Chinese markt dan moet je via de overheid.
Een markt is nooit volledig vrij. De markten van de VS en Nederland (het is een bescherming voor de ouderen en de zwakkeren in de samenleving die zorgt voor een aantal maatregelen op dat gebied) verschillen hierin stevig maar die van China verschilt nog vele malen meer.
China manipuleert de Yuan en daar moeten ze wat aan doen. Dit goede te praten door te stellen dat het westen ook beschermende maatregelen heeft is een jij-bak van het soort; “U mag niet te hard rijden!. “Maar hij rijdt ook te”hard!”

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Hal Incandenza

@Tjerk
Uhhm, kartels vormen niet als je de markt vrijlaat?

Het probleem is m.i. dat je een kunstmatige markt creëert in de zorg. Dat werkt niet. Er is helemaal geen zorgmarkt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Loupe

@5:
Op alle markten van belang zijn er steeds minder, steeds grotere spelers.

Aangezien letterlijke monopolies not done zijn, hebben we steeds vaker the next best thing, een duopolie, bijv:

Moody’s vs S&P
Pepsi vs Coca-Cola
Airbus vs Boeing
Intel vs AMD
Home Depot vs Lowes
Nvidia vs ATI
FedEx vs UPS
Canon vs Nikon
Verizon vs AT&T
Mastercard vs Visa

..en dat leidt tot marktverstarring en werkt kartelvorming in de hand.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Lothar

In navolging van Hal @3 kan ik ook Ha-Joon Changs nieuwe boek 23 dingen die ze je niet vertellen over het kapitalisme aanraden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Loupe

En die grote spelers worden dan weer ’too big to fail’ en worden overeindgehouden terwijl ze plaats zouden moeten maken voor nieuwe, betere economische initiatieven.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Maarten

Top 3 export producten van het Westen:

1. Problemen
2. Schuld
3. Verantwoordelijkheid

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Bismarck

@6: Vietnamese arbeiders worden niet door China, maar door Vietnam tegengehouden (zegt de term bootvluchtelingen je iets?). Andere Aziatische arbeiders hebben geen interesse in China, omdat ze in eigen land onder betere omstandigheden kunnen werken (of zelfs werkloos kunnen zijn). In China moet je als arbeider maar afwachten of je voor je werk ook loon krijgt (gewoonlijk ligt dat namelijk maanden achter). Dan kun je nog beter gaan bedelen in je eigen land.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Bismarck

@8: ATi is inmiddels AMD. Ik zit te wachten op de dag dat Intel nVidia opkoopt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Hal Incandenza

@Lothar
Maar dat komt toch pas 4 januari uit?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Lothar

@14 Bij Athenaeum (Amsterdam, Spui) ligt al een paar weken een stapeltje… (Hij was daar eind november, maar dat heb ik gemist.)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Tjerk

#8
Die marktverstarring vindt je eigenlijk alleen maar wanneer zo’n duopolie in stand wordt gehouden door de overheid. Zoals bij Boeing/Airbus of Moodys/S&P. Of wanneer bedrijven hun competitie buitenspel kunnen zetten door de overheid to lobbyen voor meer regulering.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 Hal Incandenza

@15
Was ik zaterdag (of all days) nog… Op Amazon staat ie nog in de pre-order. Hadden ze ook Engelse?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 Tjerk

#3
Dat 5 miljard aardbewoners een mobiel telefoontje hebben komt toch niet door de overheid?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 su

@6: Nouja, geen..

http://revolutionaryfrontlines.wordpress.com/2010/09/20/chinas-exploitation-of-vietnamese-migrant-workers/

China is gewoon een volwaardig (staats-)kapitalistisch natie.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 Lothar

@17 Lag niet op hetzelfde tafeltje, maar volgens de site is die ook op voorraad.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 paulteule

@1 mee eens. Waarom tellen marktfundamentalisten hun zegeningen niet? Friedman zou zich rotlachen om die rare chinezen…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 Minik

@19. Er staat; “Illegal immigrants” in jouw verwijzing.
Thank you for proving my point.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 larie

Goed stuk poster..ik heb een uur lang (betaald;) gelinkt en gelezen..Weetjewat ik heb geen “krant” meer nodig. Zoveel geleerd.thx

Posts zoals hier steunen mij om de taal machtig te worden…b prepaired:)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 JSK

Eens met Minik, slecht stuk. China krijgt toegang tot Westerse markten en technologie zonder dat er sprake is van reciprociteit. Zie bijvoorbeeld de verplaatsing van een Nederlandse fabriek van het Finse Wartsila naar China begin dit jaar*. Of de bouw van een snelweg tussen Berlijn en Warschaw door een Chinees bedrijf**. De chinese autoriteiten zouden geen enkel buitenlandsbedrijf op een dergelijke manier toegang geven tot de chinese markt.

Zorgen daarover afdoen als westers imperalisme – of sterker nog, antwoorden met een kinderachtige tegenwerping als “maar wij zetten onze grenzen niet wagenwijd open voor Afrikanen” – getuigt van een bijzonder gebrek aan focus. Het is niet zozeer onze principes die op het spel kunnen staan maar onze welvaart en politieke autonomie.

@12: China beperkt de arbeidsmigratie in het binnenland. Zie het chinese hukou systeem waaronder plattelandschinezen de stad uit (trachten te) worden gehouden.

*http://vorige.nrc.nl/economie/article2465562.ece/Wartsila_China_dwong_ons_niet_tot_verhuizing
**http://www.france24.com/en/node/4946990

@8: Duopolies zijn sociaal effcient onder Betrand Competitie. Lees je Tirole erop na.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#25 su

@22: Het is niet anders dan hier. Illegalen wil het bedrijfsleven wat graag, en de overheid knijpt een oogje dicht. Dat je denkt ze niet te zien betekent niet dat ze er niet zijn, illegaal of niet.

  • Vorige discussie