KRAS | Kritisch ondervragen

In de week dat ik even weg was wende Nederland zo snel aan de kritiekloze ondervraging van Greet door Michiel Breedveld namens de NOS dat de natie sputterde toen Twan Huys een uitgekauwde kritische noot voorlegde aan roermenietje Daan Roosegaarde en Facebook bijkans ontplofte nadat Salaheddine Tofik Dibi het vuur na aan de schenen had gelegd wegens homo en vies. Het lijkt erop dat de waardering voor kritisch ondervragen afhankelijk is geworden van de entertainmentwaarde. De confrontatie tussen journalist en geïnterviewde dient eerder de behoefte aan bevestiging van ons wereldbeeld in plaats van de relativering ervan.

Door: Foto: Opgelet, onderstaande tekst kan sporen van ironie bevatten
Foto: pilot_micha (cc)

Beste journalisten, doe jullie werk eens

, door

Het aantal haatmisdrijven tegenover moslims is verdubbeld, weten we sinds vandaag uit cijfers van Unia. De manier waarop media berichten heeft daar heel veel mee te maken, meent historicus en filosoof Thomas Decreus. Het wordt daarom tijd voor bezinning en introspectie. En voor een kritische journalistiek die naam waardig.

Twee maanden na de bewuste nieuwjaarsnacht in Keulen: vijfenzeventig verdachten zijn geïdentificeerd en drie daarvan verschenen gisteren voor de rechter. Dertien verdachten zijn op dit moment aangehouden. Slechts één van de aangehouden verdachten wordt beticht van een seksueel delict. Het is een nogal magere oogst. Kort na nieuwjaar hadden sommige media het immers over duizend daders. Vandaag werd op het vrt-radionieuws melding gemaakt van honderden daders. In praktijk blijken dat er  voorlopig dus vijfenzeventig te zijn. Wat is er nu eigenlijk aan de hand?

“De media hebben ons misleid over Keulen”. Tot deze harde conclusie komt Steven De Winter, oud-chef van de buitenlandredactie van NRC en bestuurslid van Stichting Media-Ombudsman Nederland. De manier waarop begin januari gewezen werd naar Syrische asielzoekers, de enorme aantallen daders en het georganiseerde karakter van de misdrijven, het blijkt gewoon niet te kloppen of schromelijk overdreven, aldus De Winter.

We, the media

Waan van de dag

The Guardian censureerde idee verband met westers buitenlandbeleid na ‘Parijs’

, door

ACHTERGROND - Uit angst voor boze reacties weigerde The Guardian de eerste dagen na de aanslagen in Parijs  commentaar te plaatsen dat een verband legde tussen het westerse buitenlandbeleid en de aanslagen, dit stelt de ombudsman van de krant:

On the Opinion pages, one factor taken into consideration was timing – judging when readers would be willing to engage with an idea that in the first 24 hours after the attacks may have jarred. The idea that these horrific attacks have causes and that one of those causes may be the west’s policies is something that in the immediate aftermath might inspire anger. Three days later, it’s a point of view that should be heard.

Foto: risastla (cc)

Blunderend naar de Hoge Raad

, door

COLUMN - Alsof de Tweede Kamer dezer dagen niets beters heeft te doen, heeft zij zich gestort op een lek(je) in de Commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (als het er een is) met een procedure die, à la Gabriel Garcia Marqués’ “Kroniek van een aangekondigde dood” kan leiden tot strafrechtelijk oordeel over een of meer van haar leden. Dit, voornamelijk dankzij een opeenstapeling van blunders.

Blunder 1: de minister van BZK, Plasterk, beweert eind oktober 2013 voor de TV dat de Amerikaanse inlichtingendienst NSA 1,8 miljoen Nederlandse belgegevens heeft verzameld. Al spoedig, hooguit na een maand, blijkt dat onzin. In bovengenoemde CIVD (bijnaam: ‘commissie stiekem’), waarvan alleen fractievoorzitters deel uitmaken, deelt de minister van Defensie, Hennis-Plasschaert op 12 december mee dat het om gegevens gaat die de eigen inlichtingendiensten hebben verzameld, maar die met de NSA zijn gedeeld.

Niemand die aan de erbij aanwezige minister van BZK vraagt, of hij dat in het openbaar wil herhalen, zodat de ministeriële onzin voor de TV kan worden ontkracht. Dat is dus blunder 2.

Pas als op rechterlijk bevel de minister zijn fout op 4 februari 2014 openbaar maakt, doen de fractievoorzitters – althans sommigen hunner – alsof zij dit voor het eerst horen. Onder aanvoering van D66-leider Pechtold dienen zij een motie van wantrouwen in tegen de minister, maanden lang informatie heeft ‘achtergehouden’. Pechtold en de zijnen weten wel beter. Dat blijkt ook uit de woede over de motie bij de fractievoorzitters van de PvdA en de VVD. Pechtolds motie is op zijn best blunder 3, tenzij hij wist wat hij deed en dan is het heel wat erger dan een blunder.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De geest van Drees

, door

ANALYSE - De verhouding tussen de pers en de overheid is altijd spannend geweest. Openbaarheid blijft een lastig onderwerp voor regeringen en gemeentebesturen. Openheid en transparantie zijn buzz-woorden maar de praktijk laat veel te wensen over. Nieuwe wetgeving laat al jaren op zich wachten.

Onlangs las ik een beschouwing over journalistiek in de jaren vijftig van Paul Koedijk*. Het beeld dat hij schetst geeft te denken over de tegenwoordige tijd. Op het eerste gezicht lijkt het een totaal andere wereld. Wat zestig jaar geleden geheim was moest geheim blijven totdat de minister zei dat er over gesproken kon worden. En wat de minister wel kwijt wilde moest bij voorbaat letterlijk en zo uitgebreid mogelijk geciteerd worden. Over minister-president Drees (foto) schreef een kritische journalist in die tijd: “[Men ontkomt] niet aan de indruk dat dr. Drees alle kranten het liefst zou zien als voorlichtingsorganen.” Voorlichting en p.r., dus communicatie die door de overheid zelf wordt geregisseerd, bloeide op in de jaren vijftig. De pers dreigde geplet te worden  “tussen de hamer en het aambeeld van de geheimzinnigheid en de voorlichting” schrijft Koedijk over deze periode. Of veel journalisten dat toen ook zo gevoeld zullen hebben is de vraag, want hij laat ook zien dat de meeste kranten bijzonder coöperatief waren met hun in politiek opzicht verwante ministers. De journalisten van de grote media verschilden in hun wereldbeeld ook niet zo veel van de politici van verschillende brede coalities na de oorlog. Ze toonden de lezer, luisteraar en kijker een tamelijk eensgezinde interpretatie van het algemeen belang min of meer conform de geest waarin de regering het volk toesprak.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Waan van de dag

De selectieve ‘neutraliteit’ van CNN

, door

OPINIE - CNN waant zich neutraal en heeft hun verslaggeefster Elise Labott daarom geschorst voor deze inderdaad niet erg neutrale ’tweet’:

Aanleiding voor Glenn Greenwald om een sterk stuk te schrijven over CNN’s wel erg selectieve toepassing van het principe van ‘neutraliteit’ en over de on- en waanzin van het doel van ‘journalistieke objectiviteit’ in het algemeen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Sensatiewoorden

, door

COLUMN - spraakverwarringAl een tijdje wijzen wetenschapsjournalisten – en gelukkig niet alleen zij – erop dat wetenschappelijke resultaten vaak zó overdreven aan de man worden gebracht dat er valse verwachtingen ontstaan. U kent de fijne factcheck-rubriek in de wetenschapsbijlage van De Volkskrant wel. Vandaag wijst Philip Dröge erop. Op zijn website Faqt, waar hij elke dag een lezenswaardig stukje wetenschapsnieuws plaatst, vertelt hij over een onderzoek van twee wetenschappers die met Google News keken

naar tien superlatieven in het kader van nieuwe behandelingen voor kanker, met inbegrip van “doorbraak”, “wonder” en “redder”, maar ook naar bijvoeglijke naamwoorden als “revolutionair” en “baanbrekend”.

En dan komt het:

Hun conclusie: de media zijn er zeer vroeg bij. Bij de meeste nieuwe behandelingen was er sprake van een eerste onderzoek, 18 medicijnen waren zelfs nog niet toegelaten voor tests. Vijf waren in de pre-klinische testfase, de resultaten van deze studies waren alleen gebaseerd op muizen en celcultuur studies. Toch werden ze bijna allemaal ronkend beschreven als doorbraken of geweldige vondsten.

Kortom: de journalisten maken er een puinhoop van. En het gaat niet alleen om het kankeronderzoek. Ik heb zelf wel eens geschreven over de gemakzuchtige wijze waarop archeologische vondsten worden gehypet, zoals met het u-las-dit-in-de-Bijbel-maar-de-wetenschap-zegt-iets-anders-frame, waarmee sensatie is gegarandeerd maar waarmee ook een volstrekt achterhaalde negentiende-eeuwse tegenstelling in leven wordt gehouden.

Waan van de dag

Koppen maken is moeilijk

, door

Trouw heeft opnieuw moeite met koppen maken. Vandaag kopt de krant naar aanleiding van het net verschenen Living Planet Report over de natuur in Nederland: Nederlandse natuur dramatisch verslechterd. 

De kop van de Volkskrant dekt in dezen de lading van het rapport een stuk beter: Nederlandse natuur herstelt, maar niet op boerenland.

Toch wel een opvallend verschil in koppen over een en hetzelfde rapport.

Waan van de dag

“Het is volstrekt idioot om als journalist afzijdig te blijven”

, door

Veel journalistiek wil net als een kameleon graag kleurloos schijnen, maar net als de kameleon nemen ze juist daardoor gewoon de kleur van hun omgeving aan. Tegen een achtergrond van bullshit is de journalistiek daarom vaak niet kleurloos, zoals ze zichzelf graag wijsmaakt, maar bullshitkleurig.

Een extreem (kenmerkend) voorbeeld is de jarenlange weigering van The New York Times (NYT) om het woord ‘martelingen’ te gebruiken voor Amerikaanse martelingen. Ze sprak van ‘enhanced interrogation techniques’ of van ‘harsh tactics’, het woord ‘martelen’ was taboe. Pas nadat de Amerikaanse regering vorig jaar zelf toegaf dat ze zich schuldig maakte aan martelen, ging ook de NYT het juiste woord gebruiken.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Vorige Volgende