De schade van ISIS

Zoals u weet oefende de zogenaamd Islamitische Staat ofwel ISIS ofwel Daesh recentelijk een schrikbewind uit in het noorden van Irak en het westen van Syrië. De terreur vormde een opvallend wreed en sadistisch hoofdstuk in de sowieso gewelddadige geschiedenis van deze regio. Het gebied heeft sinds de ondergang van het Ottomaanse Rijk rust noch duur gekend. Het zou voor de westerse media makkelijk zijn geweest de gebruikelijke oriëntalistische stereotypen van stal te halen, en dat gebeurde ook wel, maar dit keer was er ook iets anders. Er waren tevens berichten over de door ISIS georganiseerde plunderingen en verwoestingen van cultureel erfgoed. Toen ik Irak in oktober bezocht, waren die niet te missen. Plundering Eerst een kanttekening. Er zijn inderdaad plunderingen geweest en er zijn inderdaad antiquiteiten verkocht. Het was makkelijk. Er bestond immers al een door de autoriteiten gedoogd handelsnetwerk voor illegaal verworven oudheden. De westerse landen waren niet alleen grootafnemers, ze faciliteerden de zwarte handel ook met enerzijds een financiële structuur om belasting te ontwijken en geld wit te wassen en anderzijds academici die heling goedpraatten (meer).

Door: Foto: Hatra: de schade valt mee (eigen foto)
Foto: (deze foto alleen gebruiken voor de recensie) copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

Qassem Soleimani en de oorlogen van Iran

, door

RECENSIE - Arash Azizi’s boek The Shadow Commander heet een biografie te zijn van Qassem Soleimani, de in januari 2020 door een Amerikaanse drone gedode commandant van de Iraanse Quds-brigade. Het is echter geen biografie. Hoewel we wel iets horen over zijn jeugd in Kerman en vernemen dat hij, anders dan valt te lezen in ’s mans officiële biografie, geen zwarte band haalde in karate, is het boek arm aan persoonlijke details. Pas op een van de laatste pagina’s verneemt de lezer dat Soleimani getrouwd was, een dochter had en woonde in een van de noordelijke wijken van Teheran. Het boek gaat in feite over Irans buitenlandse politiek.

Buitenlands interventies

Simpel gezegd: de islamitische republiek heeft bovengemiddeld veel invloed in Libanon (via Hezbollah), Syrië (waar het Assad in het zadel houdt), Iraq (waar het diverse milities steunt) en Jemen (waar het een Stellvertreterkrieg voert met Saoedi-Arabië). De raketten die Hamas afschiet op Israël zijn van Iraans ontwerp. Bij dit alles was Soleimani een sleutelfiguur. Hij en niet Assad overtuigde Poetin te interveniëren in Syrië. Hij was het die opdracht gaf tot de moord op oud-president Saleh van Jemen. En hij lijkt Assad te hebben gesuggereerd vatbommen te gebruiken tegen zijn eigen burgers.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Waan van de dag

Wie was Qassem Suleimani?

, door

De VS hebben vrijdagochtend een luchtaanval uitgevoerd op een konvooi met Iraanse generaals en militieleiders, nabij een vliegveld in de buurt van Bagdad. Hoofddoel was generaal van de Quds-afdeling van de Iraanse Revolutionaire Garde, Qassem Suleimani.

Suleimani was verantwoordelijk voor de coördinatie van tal van oorlogsactiviteiten van Iran in de golfregio met proxymilities, o.a. in Syrië en Irak.

Foto: The U.S. Army (cc)

Oorlog bestaat niet meer

, door

RECENSIE - De introvertie van de Nederlandse politiek bepaalt de thema’s die media en politici in de verkiezingscampagne bespelen: migratie, woningnood, minimumloon, zorg. Buitenlandbeleid komt niet aan de orde. Oorlog bestaat niet meer. Althans niet voor de parlementsverkiezingen. Nederland had de afgelopen jaren echter wel degelijk een aandeel in de oorlogen in Syrië, Irak, Afghanistan en Mali. Goed dus dat aftredend SP-Kamerlid Sadet Karabulut ons met een bundel van haar columns nog even herinnert aan de Nederlandse medeverantwoordelijkheid voor geweld, dood, honger en ellende elders in de wereld.

Een pen tegen permanente oorlog heet de bundel van de woordvoerder van de SP voor Buitenlandse Zaken en Defensie die na vijftien jaar Kamerlidmaatschap afscheid neemt. In de columns en artikelen die ze de afgelopen jaren schreef voor dagbladen en Joop.nl zien we hoe Nederland, doorgaans onder Amerikaanse vlag, deelneemt aan verschillende gewapende conflicten. En vooral hoe het parlement over dit optreden telkens weer werd misleid. Aan de hand van Karabuluts pen breng ik enkele affaires in herinnering.

Afghanistan

O ja, Afghanistan. Ik kan me voorstellen dat de politici die hebben ingestemd met de Nederlandse bijdrage aan de oorlog daar dit onderwerp graag vergeten en het niet uit zichzelf naar voren zullen brengen in hun campagnes. ‘We zijn constant voorgelogen’, schrijft Karabulut. Over de Kunduz-missie bijvoorbeeld. Het zou gaan om de opleiding van politieagenten. Maar net als in de eerdere zogenaamde ‘opbouw-missie’ bleek deelname aan gewapende conflicten onvermijdelijk. Uit een opiniebijdrage in Trouw, 2018:

Foto: John Sachs (cc)

Amerika – Iran

, door

COLUMN - Terwijl Trump volhard in zijn oorlogsretoriek doet de EU een poging tot de-escalatie.

De-escalatie is altijd goed, dus prima initiatief om  de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken uit te nodigen en het daar eens goed met elkaar over te hebben. Maar……

Waarom de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken niet uitgenodigd? De EU is gedeeltelijk, via de NAVO, bondgenoot van Amerika. Dus gewoon vragen of Jens Stoltenberg (secretaris-generaal van de NAVO) ook even aanschuift en duidelijk maken dat de EU en de NAVO zich deze keer  beslist niet een oorlog in laat rommelen. Zo’n soort bijeenkomst zal dan niet vandaag plaatsvinden want vanmiddag komen komt NAVO-raad voor spoedberaad bijeen.

Maar de Iraanse minister is dus uitgenodigd naar Brussel te komen. Waarom niet aangeboden naar Teheran te gaan voor dat gesprek? Dat riekt naar jezelf uitnodigen op de thee van een ander, maar in ieder geval wordt zo vermeden dat het lijkt alsof Irak op EU’s matje wordt geroepen. Want ook Iran hanteert stevige oorlogsretoriek en mogelijk wil de EU dat Iran een toontje klager gaat zingen.

De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken heeft voorlopig eerst een klacht tegen Amerika gedeponeerd bij de Verenigde Naties en vraagt de Veiligheidsraad om een veroordeling van Amerika’s acties.

Foto: Het Tetrapylon dat volgens de laatste berichten is verwoest door IS copyright ok. Gecheckt 12-10-2022

Vandalisme en plundering

, door

ACHTERGROND - De zogenaamd Islamitische Staat lijkt te zijn verslagen. Een organisatie die met vandalisme en plundering nogal wat antiek erfgoed heeft vernietigd. Of toch niet? Een overzicht.

Syrië

De erfgoedschade in Syrië is vooral toegebracht door het regime. De zogenaamd Islamitische Staat heeft zich beperkt tot acties die eerder mediageniek waren dan schadelijk. Ik wil ze daarmee – dit schrijf ik met nadruk – niet bagatelliseren want de schade is reëel, maar het waren toch vooral de personeelsadvertenties van een terreurgroep en de westerse media hebben de taak van megafoon goed op zich genomen. Het beschadigen van oudheden was voor IS echter geen echt doel. Als dat zo zou zijn geweest, had het Resafa kunnen plunderen, maar het liet die stad ongemoeid.

Er is echter wel degelijk schade, zeker. Maar hoe onaantrekkelijk de vernietiging van de tetrapylon in Palmyra ook moge zijn geweest, het was een twintigste-eeuwse herbouw en hij wordt inmiddels opnieuw herbouwd. De schade aan de woestijnstad was al met al minder dan bijvoorbeeld die aan Apamea, waar vandalen een complete antieke stad systematisch omspitten. De satellietfoto’s waarop dat is te zien, tonen dat de kuilen zich uitsluitend bevinden op de archeologische site. De omringende akkers bleven onaangetast. Dat de plundering zich beperkte tot overheidsland, bewijst dat dit een operatie was van het Syrische leger.

Foto: De bibliotheek van het Mosul Cultural Museum in 2009 copyright ok. Gecheckt 23-11-2022

Bibliothecarissen in Mosul

, door

COLUMN - Twee berichten die vermoedelijk niets met elkaar te maken hebben. En misschien wel alles.

  • Bericht één: de Britse krant The Independent beschreef vorige maand hoe een anonieme bibliothecaris bezig is een nieuwe collectie voor de in 2014 door de zogenaamde Islamitische Staat vernietigde bibliotheek op te bouwen.
  • Bericht twee: arabist Gareth Browne meldde gisteren in een tweet dat Shaima Mowaffaq Daoud, een bibliothecaresse bij het museum van Mosul, met haar familie is gedood bij een raketaanval op het westelijk deel van Mosul.

De beschrijving van de eerste bibliotheek maakt duidelijk dat het gaat om die van het Mosul Cultural Museum, dat ook in de tweet wordt genoemd. Onwillekeurig vraag je je af of de in het tweede bericht genoemde vrouw dezelfde is als de in het eerste bericht genoemde anonymus, dat haar anonimiteit in de afgelopen maand gecompromitteerd is geraakt en dat ze niet door een raketaanval om het leven is gekomen maar dat zij en haar familie zijn vermoord.

Het is zomaar een observatie. Een bibliothecaris en een bibliothecaresse van hetzelfde instituut die, in de berichtgeving, ineens als individuen naar voren komen. En om de voorspelbare uitsmijter maar te geven: er zijn tientallen, honderden, duizenden, tienduizenden, ja honderdduizenden individuen in het Midden-Oosten waar we niets over vernemen.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: airborneshodan (cc)

Daarom haten ze ons

, door

RECENSIE - Een andere kijk op het Midden-Oosten.

In het dominante beeld over het Midden-Oosten zijn weinig lichtpuntjes te vinden. De beelden van oorlog, vluchtelingen, terrorisme en religieuze dictatuur krijgen jammer genoeg zelden enige context. We zien de ellende doorgaans zonder voorgeschiedenis en zonder de rol die Europa en de Verenigde Staten daarin gespeeld hebben. Buiten het mainstream beeld blijft ook de achtergrond van de argwaan van de bevolking van het Midden-Oosten tegenover het westen.

De Belgische vredesactivist Ludo de Brabander geeft met zijn boek Oorlog zonder grenzen het noodzakelijke en urgente tegenwicht tegen een eenzijdige en contextloze publieke opinie. Hij schreef zijn boek na de terroristische aanslagen in Brussel van maart dit jaar. Het terrorisme is echter voor hem niet het begin maar het eind van het verhaal. En datzelfde geldt voor de toestroom van vluchtelingen naar Europa. De Brabander wil ons op de eerste plaats vertellen wat er aan vooraf ging.

En dat verhaal gaat niet over de islam maar over kolonialisme.

Verdeling van invloedsferen

Oorlog zonder grenzen is een uitvoerige geschiedenis van de politieke verhoudingen in het Midden-Oosten aan de hand van een overweldigend aantal feiten en cijfers en onderbouwd met veel literatuur. Vrijwel niets wat er de afgelopen eeuw in de regio is gepasseerd blijft onbesproken. Ook wie de grote lijnen wel kent zal er nog veel nieuwe inzichten uit halen.

Foto: Verloren Oudheid

Verloren Oudheid

, door

COLUMN - Augustus 2016. Een coalitie bestaande uit Iraakse regeringstroepen en de Koerdische Peshmerga omsingelt de stad Mosoel, de laatste Iraakse metropool die nog in handen is van IS. De alliantie maakt zich op om de stad te heroveren. Op elk moment kunnen zij in actie komen en het nu al ruim twee jaar durende schrikbewind ten einde brengen komen. Weldra zal IS niet meer zijn dan een voetnoot in de geschiedenisboeken.

Het schrikbewind van IS

De schade die IS teweeg heeft gebracht is enorm. Tienduizenden mensen zijn door het oorlogsgeweld en door executies omgekomen, de verhoudingen tussen soennieten en sjiieten zijn nog verder verslechterd en de wreedheden van IS zullen de komende decennia als nationaal trauma blijven voortleven onder de Irakese bevolking. De vernietiging van waardevol cultureel erfgoed, waaronder vele Assyrische opgravingen en Romeinse woestijnsteden in Syrië, lijkt in dit grote plaatje slechts een bijzaak.

Wat gaat er verloren?

Toch heeft deze bijzaak veel mensen in het westen erg geschokt. Wij westerlingen vinden namelijk dat je respect moet hebben voor kunstschatten en historisch erfgoed, al weten we niet precies waarom. We voelen ons machteloos wanneer standbeelden van Assyrische vorsten met hamers kapot worden geslagen, al weten we niet precies wie de Assyriërs waren. Dat er in het Midden-Oosten veel oudheden zijn weten de meeste mensen wel, maar op school en ook in de media hoor je er weinig over. Dat er iets verloren gaat is wel duidelijk, maar wat gaat precies verloren?

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Volgende